Morgunblaðið - 29.11.1983, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. NÓVEMBER 1983
31
Svavar Friðrik Jón Baldvin Albert Ólafur Ragnar
Albert Guðmundsson fjármálaráðherra:
Árás Alþýðubandalags
á samvinnuhreyfínguna
Viðskiptahallinn varð til á ráðherraferli Svavars og Ragnars, sagði varaformaður Sjálfstæðisflokksins
Eftir fímm ára setu í ríkisstjórn, þar á meðal sem viðskiptaráðherra, flytur formaður Alþýðubanda-
lagsins frumvarp til breytinga og þrenginga á lögum um verzlunaratvinnu, sem hann „rökstyður“ með
fimm ára gamalli og úreltri skýrslu verðlagsstjóra. Hversvegna hafðist flokksformaðurinn ekkert að
meðan hann sat í ríkisstjórn, var ráðherra viðskiptamála? Þannig komst Friðrik Sophusson, varaformað-
ur Sjálfstæðisflokksins, efnislega að orði, í harðri umræðu í neðri deild Alþingis í gær.
• SVAVAR GESTSSON, for-
maður Alþýðubandalagsins, mælti
fyrir frumvarpi sem hann flytur
og fjallar m.a. um að leyfi til smá-
söluverzlunarrekstrar gildi í 5 ár
og til inn- og útflutningsverzlunar
aðeins í 3 ár. Verzlunarleyfi skal
endurnýjað ef Verðlagsstofnun
mælir með endurnýjun þess.
Flutningsmaður ræddi einkum
um innflutingsverzlun, sem hann
kvað nánast engar reglur gilda um
eða gagnslitlar — á sama tíma og
útflutningsverzlun væri háð
þröngum leyfisskilyrðum. Vandi
þjóðarbúsins væri mikill og vel
réttlætanlegt að takmarka eitt-
hvað aðgang að þröngri gjaldeyr-
iseign.
Flutningsmaður gagnrýndi
verzlunarhætti innflutningsaðila
og vitnaði til skýrslu Verðlags-
stjóra frá í janúar 1979, sem fjall-
aði um samanburð á innflutnings-
verði hér og í nágrannalöndum og
nauðsyn þess að koma á strangari
reglum um umboðslaun og um-
boðslaunaskil sem og fyrirbyggja
upphækkun innkaupsverðs. Enn-
fremur vitnaði hann til áfanga-
álits Þórðar Friðjónssonar og
Ragnars Árnasonar, hagfræðinga,
frá 11. marz 1983, um leiðir til að
draga úr viðskiptahalla þjóðarinn-
ar út á við.
• FRIÐRIK SOPHUSSON, vara-
formaður Sjálfstæðisflokksins,
minnti á, að Svavar Gestsson
hefði í fimm ár setið í ríkisstjórn
og verið ráðherra viðskiptamála
um sinn. Ekki hefði hann séð
ástæðu til að flytja frumvarp af
þessu tagi meðan hann hafði að-
stöðu til að fá það samþykkt. Það
segði sitt um sýndarmennskuna
nú. Bæði Svavar og annar ráð-
herra Alþýðubandalags, Ragnar
Arnalds fyrrv. fjármálaráðherra,
hefðu stuðlað að stórauknum inn-
flutningi, langt umfram aukningu
útflutnings, m.a. með útsölu gjald-
eyris (rangri skráningu), til að
auka tekjur ríkissjóðs í tollum og
vörugjaldi. Þetta hafi verið ein af
meginorsökum viðskiptahalla
okkar við útlönd (sem var 435
m.kr. 1979, 1538 m.kr. 1980, 3326
m.kr. 1981 og 5847 m.kr. 1982).
Friðrik sagði fimm ára skýrslu
verðlagsstjóra úrelta, þó það stæði
enn, að verðmyndunarkerfið, er þá
var, hafi sízt kvatt til hagstæðari
innkaupa. Það væri einnig eftir-
tektarvert að í lokaorðum þeirra
hagfræðinga, sem Svavar hefði
vitnað til, stæði: „ítreka ber að
lokum að innflutningstakmarkan-
ir af því tagi, sem um hefur verið
rætt, eru tvíeggjað vopn. Með-
fylgjandi tillögur helgast fyrst og
fremst af þeim erfiðu aðstæðum,
sem þjóðarbúið og vissar iðngrein-
ar búi nú við“. Þessar erfiðu að-
stæður hafi m.a. verið verðbólga,
sem sigldi hraðbyri upp annað
hundraðið. Aðstæður væru nú
breyttar og það væri flestra álit að
stefna bæri í frjálsræðisátt í
verzlunarháttum en ekki hið
gagnstæða.
• JÓN BALDVIN HANNIBALS-
SON (A) minnti á greinaflokk
sinn í framhaldi af fimm ára
skýrslu verðlagsstjóra, sem sýnt
hefði 26,7% hærra innkaupsverð
hér en í Noregi. Ég beindi þá
fyrirspurnum til Svavars Gests-
sonar, en svörin vóru engin, frem-
ur en aðgerðir af hans hálfu í
embætti viðskiptaráðherra. Það,
að hann dregur nú slíkt frumvarp
upp úr pússi sínu, kominn úr emb-
ætti, er sorglegt dæmi um skort á
pólitískum heilindum, sem orsak-
að hefur trúnaðarbrest milli
stjórnmálamanna og almennings
hér á landi. JBH minnti og á að í
skýrslu verðlagsstjóra hefði verð-
myndunarkerfi hér verið fyrst tal-
ið sem orsakaþáttur hærra inn-
kaupsverðs.
Jón Baldvin vék að meintri
hækkun umboðslauna erlendis,
sem hann sagði hafa verið brot á
skattalögum og lögum um gjald-
eyrisskil. Engu að síður viðgekkst
þetta, sagði ræðumaður efnislega,
en skýrslugjafar töluðu fremur
kerfisbreytingu verðmyndunar en
lagabreytingu til að ná fram betri
viðskiptaháttum. Jón Baldvin
sagði Svavar ekki taka afstöðu til
kjarna máls með frumvarpi sínu,
heldur fjalla um aukaatriði.
• ALBERT GUÐMUNDSSON,
fjármálaráðherra, taldi frumvarp
og málflutning formanns Alþýðu-
bandalagsins fyrst og fremst árás
á samvinnuhreyfinguna. Sam-
vinnuhreyfingin keypti og kaupir
inn vörur í samfloti við hliðstæðar
samsteypur á Norðurlöndum, fiyt-
ur inn á eigin vegum, með eigin
skipum, tryggir hjá eigin félögum,
skipar upp í eigin geymslur og
dreifir í eigin verzlunum. Engu að
síður var endanlegt verð vöru sízt
lægra en hjá þeim „milliliðum" í
einkaverzlun, sem Svavar teldi
maka krókinn óeðlilega á inn-
flutningi og sölu nauðsynja. Þessi
árás Alþýðubandalagsins væri því
ekki sízt á samvinnuhreyfinguna.
En tilgangur upphlaupsins væri
að fela algert getuleysi Alþýðu-
bandalagsins í stjórnarandstöðu.
ÓLAFUR RAGNAR GRÍMS-
SON (Abl.) sagði rangt hjá fjár-
málaráðherra að frumvarpið væri
flutt í áróðursskyni. Hann spurði
ráðherra hvar tollkrítarfrumvarp
hans væri sem og frumvörpin öll
um sölu ríkisfyrirtækja. Vóru
fyrirheitin þar um gefin í áróð-
ursskyni?
Umræðunni iauk ekki.
Spurt á Alþingi:
Eru bændur
vinnuveit-
endureða
launþegar?
• Alþingi hefur afgreitt tvenn
lög. Hin fyrri fjölguðu fjárveit-
inganefndarmönnum úr 9 í 10,
svo allir þingflokkar mættu þar
fulltrúa hafa. Þau síðari, sem
samþykkt vóru í gær, heimiluðu
ríkisstjórninni að auka hlutafé
Islands í Alþjóða gjaldeyris-
sjóðnum um 4.400 SDR (sér-
stök dráttarréttindi) og leggja
m 10% þeirrar fjárhæðar.
• Frumvarp um „fjármála-
ráðstafanir til verndar lífs-
kjörum" (bráðabirgðalög frá í
vor) var afgreitt frá efri til
i deildrar með 10:2 at-
tum.
• Nokkrar umræður urðu í
efri deild um stjórnarfrum-
varp um lífeyrissjóð bænda.
Árni Gunnarsson og Eiður
Guðnason, þingmenn Alþýðu-
flokks, spurðu fjármálaráð-
herra og landbúnaðarráð-
herra, í tilefni af frumvarpi
þessu, 1) hvort líta eigi á
bændur sem vinnuveitendur
eða launþega, 2) hvort rétt-
lætanlegt sé að bændur, ein
starfsstétta, fái fé í sérstakan
sjóð til að kosta afleysingar
þeirra frá störfum?
Ráðherrar svöruðu því efn-
islega til að bændur væru,
a.m.k. að hluta til, vinnuveit-
endur, þ.e. hefðu forsjá búa á
hendi, en hefðu um margt sér-
stöðu. Afleysingasjóður væri
hugsaður til að leysa bændur
af í veikindum en umsýsla bú-
stofns krefðist viðveru alla
daga árs.
• Frumvarp til breytinga á
áfengislögum (hliðarfrum-
varp með frumvarpi um tolla-
mál), sem fjallar um með-
höndlun tollskylds varnings í
skipum, gekk til þingnefndar,
sem og stjórnarfrumvarp tií
breytinga á lögræðislögum.
• I neðri deild vóru frumvörp
um ríkismat sjávarafurða, af-
nám álags á ferðagjaldeyri,
niðurfellingu stimpilgjalda af
íbúðarlánum, tollskrá og
byggingarframkvæmdir
Seðlabanka afgreidd til þing-
nefnda. Fundartíminn fór
annars allur í umræðu um
frumvarp Svavars Gestssonar
(Abl.) um verzlunaratvinnu,
sem frá er sagt nánar hér á
þingsíðunni.
...
Salome Þorkelsdóttir, forseti efri deildar Alþingis, ræóir við Eyjólf Konráð Jónsson, formann
fjárhags- og vióskiptanefndar þingdeildarinnar. (L>6*in. Mbl. RAX).

Svavar Gestsson, formaður Alþýðubandalagsins, gluggar í skjöl í höndum Geirs Gunnarsson-
ar, fyrrv. form. fjárveitinganefndar. (LjAon. mm. rax.)
Svipmyndir frá Alþingi

-r