Morgunblaðið - 26.04.1984, Side 17

Morgunblaðið - 26.04.1984, Side 17
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 26. APRtL 1984 17 seytlaði ósjálfrátt inn í hugi námsmannanna. Það leiðir að líkum um slíkan mann, sem bæði var svo fjölhæfur og eljusamur og auk þess fram- sækinn og metnaðargjarn, að á hann hlóðust margvísleg auka- störf. Hann var eftirsóttur fyrir- lesari og hélt ræður og erindi við ýmis tækifæri í heimalandi sínu, ekki síst í útvarp. Auk þess fór hann margoft í fyrirlestraferðir til annarra landa og hélt fjöl- marga fyrirlestra við erlenda há- skóla. Á sínum sjömílnaskóm spornaði hann Kyrrahafsströnd bæði í austri og vestri og prédik- aði bæði í San Francisco og Los Angeles, Peking og Shanghai. Heima fyrir hlóðust á hann nefndastörfin. Auk Fornritafé- lagsins sem fyrr getur átti hann sæti í Nýyrðanefnd sem var und- anfari íslenskrar málnefndar, í Orðabókarnefnd Háskólans, ritari í stjórn Vísindasjóðs frá stofnun hans og lengi síðan, og formaður í Handritaútgáfunefnd Háskólans sem var undanfari að Handrita- stofnun íslands. Að makleikum var honum margvíslegur sómi sýndur, bæði heima og erlendis. Hann var heiðursdoktor við há- skólana í Osló og Uppsölum, Dyfl- inni og Reykjavík og hlaut fjölda heiðursmerkja, meðal annars stjörnu stórriddara íslensku fálkaorðunnar. Rödd hans naut sín tiltakanlega vel i útvarpi, og hann náði eyrum hlustenda með sterkri tilfinningu. Hann hafði sjálfur mikið yndi af störfum sínum fyrir útvarpið og lagði sig þar allan fram. Minnis- stæðar eru „samfelldar dagskrár" sem hann gerði um ýmis merkis- verk bókmennta okkar, til dæmis Lilju, með aðstoð ágætra leikara eins og Lárusar Pálssonar. Almest áhrif hafði þó fornritalestur hans, og fátt yljaði honum meir en að finna hve miklum árangri hann náði með lestri fornsagnanna í út- varpið. Áður höfðu að sjálfsögðu oft verið lesnir kaflar úr fornrit- um, en hann var brautryðjandi í því að lesa heilar sögur og byrjaði á sjálfri Njálu. Síðan las hann margar aðrar sögur og Njálu oftar en einu sinni. Síðasti lestur henn- ar var varðveittur á segulbandi, og kvartaði hann sjálfur yfir því að rödd sín væri þá farin að missa fjaðurmagn. En þó hygg ég að fátt verði mönnum minnisstæðara frá Njáluþáttum útvarpsins á liðnum vetri en að heyra smákafla úr Njálulestri hans í upphafi og að lokum hvers þáttar, og var rödd hans þá að vísu „fjaðurmögnuð". Ég veit mörg dæmi þess að lestur hans laðaði börn og unglinga að fornsögunum. Síðan hefur þetta orðið föst og ágæt venja sem ekki má niður falla, að fornsögurnar séu lesnar í útvarpið, og hafa ýms- ir góðir raddmenn látið þar til sín heyra, þótt Einars Ólafs verði lengst minnst. Þegar lokasókn fslendinga í handritamálinu var hafin seint á sjötta áratug aidarinnar var Ein- ar Ólafur skipaður formaður „handritanefndarinnar" sem vann með ríkisstjórn íslands að lausn málsins (1959). Sama ár birti hann einnig bókina Handritamálid sem er sóknarrit fyrir málstað íslend- inga. Síðan var Einar ólafur helsti fræðilegi ráðunautur stjórnarinnar og réð langmestu um það hvernig hinar síðustu „bænarskrár" íslendinga voru úr garði gerðar. Um þetta er mér vel kunnugt, því að ég vann með hon- um sem „handverksmaður" að gerð þessara skráa mánuðum saman veturinn og vorið 1961, áð- ur en dönsku handritalögin voru samþykkt. Og þegar sá gleðilegi atburður hafði gerst vildu íslendingar taka við handritunum af sem mestum myndarbrag. Þá var það ákveðið að hinn mikli fræðimanna- öldungur, Einar Ól. Sveinsson, skyldi fenginn til að vera fyrsti forstöðumaður hinnar nýju Hand- ritastofnunar fslands. Það starf rækti hann af sömu alúð sem öll önnur er honum var til trúað, í næstum áratug. Starfið hvíldi þungt á honum, og þessi ráðstöfun olli því að hann fékk ekki lokið sinni miklu bókmenntasögu svo sem áformað var. En hann beitti sér fyrir byggingu Árnagarðs og mótaði Handritastofnunina (sem nú heitir Árnastofnun) á fyrstu árum hennar. Það var síðasta embættisverk hans að leiða stofn- un sína inn í ný og glæsileg húsa- kynni í Árnagarði. „Tímabundið og hverfult er verk bókmenntarýnandans," segir Ein- ar Ólafur í einu rita sinna. „Eftir skamma stund heyrir það til liðins tíma og er varla kunnugt öðrum en fróðleiksmönnum. En ... jafn- vel lítið kvæði getur varðveist og lifað þrátt fyrir breytingar tím- anna ...“ Ódauðleikaþráin býr í brjóstum allra manna: í því ljósi vilja menn lifa sem lengst, ef ekki í öðru. Það var kunnugt að Einar Ólafur hafði fengist við Ijóðagerð öðru hverju á ævinni allt frá menntaskóladögum. Hann hafði fengið loflega dóma og hvatningu til að gefa út ljóðabók — „mætti vera nokkuð stór,“ sagði einn gagnrýnandi. Þó kom það flestum á óvart þegar hann, kominn um sjötugt, gaf út bók með kvæðum sem sum voru nýort. Hún ber það yfirlætislausa nafn Ljóð — og hef- ur þegar verið þýdd á frönsku af Régis Boyer. Ég vil ekki spá því að rit Einars Ólafs um bókmenntir eigi sér skamman aldur. En hinu spái ég að ljóð hans muni lengi lifa. Ef spurt væri hvernig einn mað- ur, sem á yngri árum átti við mikla vanheilsu að stríða og að lokum missti heilsuna fyrir aldur fram, gat skilað svo feiknamörg- um og jafnframt stórmerkum verkum, þá koma mér í hug nokkr- ir góðir hjálparenglar. Áfburða- traust minni flýtti furðulega fyrir honum við allar rannsóknir. Þar sem aðrir þurftu að lesa og leita gekk hann beint að fundarstaðn- um. Frjósamur hugur leiddi hann ósjálfrátt að nýjum niðurstöðum en skýr skynsemi forðaði honum frá öllum grillum eða misheppn- uðum tilraunum til að sýnast vera frumlegur. Eijusemin virtist knýja hann áfram með fullkomnu vægðarleysi meðan þrek entist. Og síðast, en ekki síst, nefni ég lífs- förunaut hans, Kristjönu Þor- steinsdóttur, sem látin er fyrir hálfu þriðja ári. Einar Ólafur vann aldrei neitt vegna peninga, og ef þeir komu ekki af sjálfu sér gat verið þröngt í búi framan af búskaparárunum. Hann unni sér ekki hvíldar, og þá fékk Kristjana ekki heldur notið þess munaðar. Hún fylgdi honum hvert fótmál á erfiðum ferðalögum víða um lönd, þótt sjálf væri hún ekki heilsu- hraust, og veitti honum margvís- lega aðstoð við útgáfur verka hans. Hans metnaður var hennar metnaður, og hans hrós var þá einnig hennar hrós. Sjálfur kunni hinn vitri eiginmaður vel að meta verðleika konu sinnar, stuðning hennar og óbilandi tryggð sem minnti hann á margt í þókmennt- um heimsins. Og ógleymanlega hefur hann lýst ævisögu þeirra í tveimur japönskum þríhendum: Dimmgræn döggslóð sést, dagar yfir þeirra spor ljós hins nýja lífs. Morgunhrím um haust, héluslóð með silfurrönd: það eru þeirra spor. Jónas Kristjánsson Kynslóðin, sem mótaði stefnu í íslenzkum fræðum við Háskóla ís- lands — bæði í kennslu og rann- sóknum — þegar ég stundaði nám í Heimspekideild, er nú horfin á braut. Einar Ólafur Sveinsson dr. phil. var yngstur kennara minna og lézt síðastur. Þessi merka kynslóð, sem hélt uppi heiðri Háskólans innan lands sem utan, var stórbrotin, fram- takssöm og stefndi hátt. Ég tala hér um kynslóð, en með því á ég ekki við, að allir þessir kennarar mínir hafi verið líkir. Þeir voru manna ólíkastir, en höfðu þó að vissu leyti svipuð viðhorf. Og eitt var þeim sameiginlegt. Þeir voru SJÁ NÆSTU SÍÐU A5 lijálpa sér sjá lfur Viö íslendingar, sem búum viö risjótt veðurfar og langa vetur, leggjum mikiö upp úr því aö eiga falleg, notaleg heimili. Viö komust þess vegna ekki hjá því aö kaupa húsgögn af og til. En þaö er meira en aö segja það aö ráðast í slíkt, því bæöi eru óskirnar margvíslegar og húsgagnakaup útgjaldasöm. Sófasett getur kostað hátt í þaö sama og sæmilegur bíll, og veggskápur, eða minni hlutur, góö mánaðarlaun. Þaö er því nauösynlegt aö skoöa sig vel um áöur en húsgagnakaup eru ákveðin. Húsgögn eru lítt stööluð vara. Framleið- endur þeirra eru mjög margir, sumir með háan framleiðslukostnaö, aðrir með lágan, þó varan sé svipuð. Verð húsgagna er því ekki alltaf réttur mælikvaröi á gæöin sem kaupandinn fær. Þetta kannast þeir mæta vel viö sem lent hafa í því aö gera upp á milli leðursófasetts sem kostar kr. 100.000,- og annars leðursófasetts sem kostar kr. 50.000,-. Þegar ráöist er i húsgagnakaup er vert aö hafa í huga aö gamla reglan „aö hjálpa sér sjálfur“ er bísna góö. Aö fara sem víðast, spyrja sig fram, fá sitt lítið hjá hverjum, athuga gæðin, skrifa niöur verö og leggja síöan eigiö mat á hvar bestu kaupin er aö fá, er hreint út sagt langbesta og öruggasta innkaupaaðferðin. Þeir sem gera þetta eru á háu kaupi á meðan. Hugsanlega er besta að byrja hjá okkur í húsgagnahöllinni, því viö höfum mesta úrvaliö og allir hlutir í versluninni eru verðmerktir. 6 sæta hornsófi tegund Fröup Kr. 23.590 húsgöng færa þér raunverulegan arö Meö því aö vera hluthafar í IDE MÖBLER A/S stærstu innkaupasamsteypu Norö- urlanda og taka þátt í sameiginlegum innkaupum 83 stórra húsgagnaverslana í Danmörku, víöa um lönd, tekst okkur aö hafa á boöstólnum úrvals húsgögn öll meö 2ja ára ábyrgö, á mjög hagstæðu verði. Gæöaeftirlit IDE er svo geysistrangt aö þú ert örugg(ur) um að fá góö húsgögn, þó verðin séu lá. QÚSGABNAHÖLLIN BÍLDSHÖFÐA 20 - 110 REYKJAVÍK « 91>81199 og 81410

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.