Morgunblaðið - 13.05.1984, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. MAÍ 1984
IJK I I IUI rVirMyNDANNA
War Games, sem segir frá tölvu-
fríki á táningsaldri sem kemst
inn á tölvu, sem stjórnar kjarn-
orkuvopnavörnum Bandaríkj-
anna. Upprunalega handritið
endaði á tortímingu jarðarinnar
í kjarnorkustríði, en peningaöfl-
in, MGM/UA, tóku ekki slíkan
endi til greina. Leikstjórinn var
rekinn (sama og gerðist með En-
emy Mine og fleiri) og handritið
var endursamið þannig að tán-
ingurinn kemur hershöfðingjun-
um á þá skoðun að kjarnorku-
vopn séu engin leikföng. Banda-
ríski flugherinn var samt ekki
ánægður og tilkynnti að kvik-
myndin „gæfi rangar upplýs-
ingar“.
Meira að segja Superman III
varð að gamanmynd með því að
grínarinn Richard Pryor var
settur inn í myndina. Miðað við
allar aðstæður virtist sem þetta
væri mjög góður leikur til að
græða peninga. En leikstjórinn
að fyrstu tveimur myndunum,
Richard Donner, hafði gert þær
vinsælar með því að taka per-
sónur þeirra alvarlega og það er
eins og hann hafi tekið réttan
pól þar í hæðina því Superman
III tók mun minna inn en fyrir-
rennarar hennar.
Á lista Variety eru aðeins
tvær dans- og söngvamyndir,
Flashdance, sem átti tónlist
sinni mikið að þakka, og Staying
Alive. Sú gerði það ekki gott í
Bandaríkjunum vegna laga Bee
Gees og ekki heldur vegna þess
að John Travolta lék í henni. Ef
það hljómar ótrúlega, þá hafið í
huga að Travolta leikur í Stay-
ing Alive eftir að hafa leikið í
þremur myndum sem hrundu
fjárhagslega. Sylvester Stallone,
leikstjóri Staying Alive, svaraði
því með því að gera endurkomu
Travolta að aðalatriði myndar-
innar og kryddaði svo með
orkunni sem gerði Rocky-
myndirnar hans svo vinsælar.
Hollywood:
10
bestu,
10
verstu
Tíu vinsælustu bíó-
myndirnar á síðasta
ári í Bandaríkjunum
samkvæmt lista tíma-
ritsins Variety tóku inn meira en
hálfan milljarð dollara. Þessar
myndir skipta Hollywood mestu
máli, ekki aðeins vegna þess að
bandarískir kvikmyndahúsa-
gestir eru næstum því tvisvar
sinnum fleiri, peningalega séð,
en allur heimurinn saman-
lagður, heldur vegna þess að í
Bandaríkjunum sjá kvikmynda-
framleiðendurnir hvað gengur
og hvað gengur ekki í kvik-
myndahúsagesti úti í heimi. Tíu
vinsælustu myndirnar á lista
Variety voru einnig vinsælar í
Bretlandi og annars staðar í
heiminum.
5 Pirates of Penzance
> S2m
6 Trenchcoat
1 Return of the Jedi $165m
1 King of Comedy ($19m) • $1m
3 Trading Places
3 Videodrome • $1m
4 Curse of the Pink Pather •
5 Superman III $36m
6 Flashdance £36r
En það er líka neikvæð hlið á
málinu því þær tíu myndir sem
hrundu náðu ekki einu sinni inn
eins miklum peningum saman-
lagt og það kostar að fjármagna
eina stórmynd. Samániagt tap á
þeim var jafnvel yfir 100 millj-
ónir dollara. Og sum kvikmynda-
verin sem gerðu þær fengu ekki
einu sinni nógu mikið inn til að
jafna bókhaldið.
Það kom fáum á óvart að það
skyldi vera mynd George Lucas
The Return of the Jedi sem hæst
trónir á listanum yfir vin-
sælustu myndir vestanhafs. Inn-
koman af henni er ekki alveg
jafnhá og innkoman af E.T. frá
árinu áður, en hún gerði eins vel
og fyrirrennarar sínir, Star
Wars og The Empire Strikes
Back. Vinsældirnar ýta undir þá
veiðleitni Lucasar að bjarga
heilli tegund kvikmynda frá
glötun. Fyrir árið 1977 var ekki
ein einasta vísindaskáldsögu-
mynd á meðal best sóttu mynda
allra tíma. Nú eru þær ráðandi á
listanum. Þær voru það þó ekki á
síðasta ári og ekki á þeim þrem-
ur árum sem liðin eru af níunda
áratugnum. Sú tegund mynda
sem helst hafa fært milljónirnar
í vasa framleiðenda sinna á
þessum þremur árum, er gaman-
myndir.
Á listanum fyrir síðasta ár eru
Tootsie, Trading Places, Mr.
Mom og 48 Hours, sem er eins
mikil grínmynd og hún er „þrill-
er“. Grundvallarformúlan er sú
sama í þeim öllum. Dan Aykroyd
(fyrra ypsiloninu sleppt í fram-
burði) klæddur eins og hippi er
settur inn á fínan matsölustað á
Manhattan í Trading Places,
svertinginn Eddie Murphy í
löggugervi er settur inn á bar
þar sem svertingjar eru ekki al-
deilis velkomnir í 48 Hours,
Michael Keaton með svuntu
fyrir framan strauborð í Mr.
Mom og Dustin Hoffman í dragt
í Tootsie. Gamanmyndir níunda
áratugarins virðast vera svo
uppteknar af hlutverkaskiptingu
á félagslega og kynferðislega
sviðinu.
Góður endir, sem fór úr tísku
á sjötta áratugnum, virðist nú
vera mjög mikilvægur í kvik-
myndum. Það olli nokkrum
vandræðum fyrir framleiðendur
2 Tootsie
S95r
2 Rumble Fish
4 WarGames
$37n
8 Octopussy S33i
7 The Osterman Weekend • $2m
8 Honky TonkMan •
9 Mr Mom
$31 m
10 48hours
Tíu best sóttu myndirnar frá Hollywood og þær tíu verst
9 Something Wicked
sóttu.
• $3m
10 Brainstorm ($20m) •
7 Staying Alive
$34m
Hal Roach:
Prins þöglu myndanna
á tíræðisaldrinum
Arió 1912 var merkisár.
Titanic sökk, A-víta-
mínið var uppgötvað og
Hal Roach, kvik-
myndaleikstjóri og framleiðandi,
fékk sitt fyrsta starf í kvikmynd
fyrir dollar á dag, bílagjald, tvær
samlokur og banana. Banani kom
sér vel í þá daga. „Við hljótum að
hafa látið einhvern renna á ban-
anahýði í að minnsta kosti 50 ólík
skipti," segir hann. „Við reyndum
alltaf að láta einhvern vera góða
gæjann og einhvern vonda gæjann.
Góði gæinn — Harold Lioyd, rann
aldrei, jafnvel þótt vondi gæinn
reyndi að koma því svo fyrir. Oliv-
er Hardy, sem lék oft þann vonda
áður en ég kom honum og Stan
Laurel saman, hlýtur að hafa runn-
ið nokkuð oft á rassinn.
Hal Roach er nú 92 ára og
hlaut heiðursóskarinn 9. apríl
sl., eins og margir sjónvarps-
áhorfendur muna. Á sínum tíma
hafð hann í vinnu hjá sér menn
eins og Harold Lloyd, Will Rog-
ers, Laurel og Hardy og fleiri.
Þegar hann var upp á sitt besta
átti hann snekkju, sex flugvélar
og 19 pólóhesta.
„Ég drekk, ég reyki og ég
borða allt sem mér sýnist. Og
heilinn er enn í góðu lagi. Móðir
mín sá um sín eigin fjármál þar
til hún varð 95 ára. Peningarnir
sem ég lifi nú á eru að mestu
leyti þeir sem ég gaf henni og
hún notaði í góðar fjárfestingar.
Heiðursóskarinn er þriðji
Óskarinn sem Roach hefur feng-
ið. Á árunum 1931—1932 vann
hann verðlaunin fyrir „The Mus-
ic Box“, stutta æfingu þeirra
Laurel og Hardys á því þreyt-
andi verkefni að bera píanó upp
brunastiga. Árið 1936 vann hann
aftur til verðlaunanna fyrir
myndina „Bored of Education"
með hinum fræga hópi af krökk-
um, sem gekk undir nafninu
„Our Gang“. Kannski er Hal
Roach hvað frægastur fyrir það
fyrirbæri, sem hann skapaði árið
1922 eftir að hann hafði starað
út um skrifstofugluggann sinn á
hóp af krökkum að leik á götunni
fyrir framan. Hann fékk þá
hugmynd að gera myndir um
krakka og ævintýri þeirra undir
nafninu Our Gang og hélt að það
myndi ganga í svona eitt ár.
Hann og seinna meir MGM
framleiddi svo Our Gang-myndir
allt fram til ársins 1944.
En hvernig gengu málin fyrir
sig í upphafi þöglu myndanna í
Ameríku? Roach var 23 ára árið
1915 þegar hann réð vin sinn
Harold Lloyd og framleiddi og
leikstýrði fyrstu einnar-spólu
myndinni sinni. „Leikararnir
voru menn sem við tókum uppí
bíl af götuhornum. Handrit voru
engin. Eina sviðið var húsvagn
og hver einnar-spólu mynd kost-
aði 350 dollara. Við gerðum eina
mynd niður við ströndina, aðra í
skemmtigarðinum og eina í
sporvagni. Þetta voru gaman-
myndir í víðustu merkingu. Fólk
zar slegið í höfuðið. Einhverjum
var alltaf kastað út úr senunni
og datt sá á rassinn. Ég benti
kannski á einhvern leikarann og
sagði: „Þú leikur fyllibyttu og þú
leikur löggu." Og kannski var
ruslatunna í skemmtigarðinum
og ég sagði við stóra sterka gæj-
ann að setja hana yfir litla auma
gæjann. Svo gekk hann með
tunnuna á hausnum fyrir fram-
an fyllibyttuna sem hélt að hann
hefði séð ofsjónir og endaði á því
að ganga út í vatn.“
Mack Sennett hefur verið
nefndur konungur þöglu gam-
anmyndanna en með jafnmikl-
um rétti má segja að Hal Roach
hafi verið prinsinn þeirra. Ólíkt
Sennett gat Roach aðlagað sinn
stíl að kröfumeiri áhorfendum
þriðja og fjórða áratugarins. í
fyrstunni gerðum við myndir
fyrir litlu sýningarhúsin, sem
voru verslanir er breytt hafði
verið í kvikmyndahús. En svo
fóru stóru fyrirtækin að gera
myndir í fullri lengd, eins og það
er kallað, fyrir 1000 sæta kvik-
myndahallir. Við urðum því að
breyta til. Sennett hélt áfram
með sömu brandarana sína án
þess að hafa nokkurn söguþráð.
1 Ég fór að ráða höfunda. Og fyrir
1920 vorum við farnir að hafa
forsýningar á myndunum okkar.
Áhorfendum varð að líka vel við
manninn sem var að henda
rjómakökunum. Ef við vildum að
áhorfendur kynnu vel við ein-
hvern, gerðum við sérstakt at-
, riði. Einu sinni var Harold Lloyd
Dollar i dag, bflgjald, tvær samlok-
ur og banani var fyrsta borgunin
sem Hal Roach fékk fyrir vinnu við
kvikmyndir.