Morgunblaðið - 15.11.1984, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. NÓVEMBER 1984
Rúst Rúríar i Kultur-torginu í Kaupmannahöfn.
Kaupmannahöfn:
Fljúgandi steinsteypa
— List í borginni
Norræn sýning
Jónnhúfli, Ktupnunnahofn.
Kaupmannahafnarbúar og hinir
mörgu gestir í borginni ráku upp
stór augu á göngu sinni um miðborg-
ina í haust Á öllum helztu torgum
gefur að líta sérkennilegar högg-
myndir svo afar ólíkar þeim gömlu.
Blöðin bér hafa líka gert sér mat úr
þessari kærkomnu tilbreytingu fri
hinni vanabundnu götumynd og eru
frásagnir af sýningunni fjölmargar,
en þetta er ein norræn sýning, þótt
listaverkin standi dreift. Ekki sízt er
fjallað um verk íslenzku listamann-
anna tveggja, en rúst Rúríar á Kul-
torginu vakti mikla athygli og umtal
varð um spegla Jóns Gunnars Árna-
sonar, sem bannað var að setja upp.
Sýningin „Fljúgandi stein-
steypa" er sjötta norræna sýning-
in á umhverfislist og sú fyrsta
þeirra, sem sett er upp í ys og þys
borgarlífsins. Fyrsta slík sýning
var á íslandi 1980 og var haldin á
Korpúlfsstöðum, þar sem 36 nor-
rænir listamenn sýndu. Voru þau
Rúrí og Jón Gunnar upphafsmenn
að þessu sýningahaldi á Norður-
löndunum og vakti sýningin al-
menna umræðu heima eins og
menn muna. Næst var sýnt í
Finnlandi, þá aftur á íslandi á
akademíu fyrir listamenn í Laug-
argerðisskóla sumarið 1983.
Fjórða sýningin var í Danmörku,
nálægt Ribe á Jótlandi, síðan í
Noregi um síðustu páska og voru
listaverkin þar eingöngu unnin úr
snjó, mjög hrífandi sýning.
Að þessu sinni eru listamenn-
irnir 12 og hófu þeir samstarfið
23. júlí sl. Bjó hópurinn I heilu
húsi á Fríðriksbergi, hélt þar
daglega fundi og hafði samráð og
tókst hið bezta samstarf með
þeim. Var í fyrstu ætlunin að fá
leyfi til að vinna listaverkin á sýn-
ingarstað, en það fékkst ekki.
Skiptu listamennirnir torgum og
gatnamótum á milli sin, sendu
borgar- og lögregluyfirvöldum
uppdrætti að listaverkunum og
hófust svo handa um smíð þeirra
ásamt mörgum aðstoðarmönnum,
enda skyldu listaverkin unnin á
einni viku.
Frumkvöðull að sýningunni að
þessu sinni var sýningarnefnd
Hússins í Mag-stræti undir for-
ystu Christians Holsten og mynd-
höggvaranna Finns Nielsen og
Williams Louis Sörensen, og feng-
ust styrkir frá norræna menning-
arsjóðnum og steypufyrirtækjun-
um Rasmussen og Schiötz, Höj-
gaard og Schultz og KH-Beton,
sem lögðu til efni, vinnu og að-
stöðu. Auk þess styrkti Húsið
listamennina með skipulagningu
og hvers konar aðstoð auk fjár-
styrks. í Húsinu er sýning á upp-
dráttunum ásamt með hugmynd-
um og skýringum listamannanna
og er þar líka litskyggnusýning
frá tilurð verkanna, sem lýsir vel
hinni miklu undirbúniningsvinnu.
Haft er eftir forráðamönnum
Hússins, að steinsteypa hafi orðið
fyrir valinu til að minna á, að list
er hægt að skapa úr hvaða efrii
sem er, sbr. m.a. snjóinn á sýning-
unni í Noregi, og einnig til að
reyna að gera hugsun almennings
gagnvart steinsteypukössunum
jákvæðari. Kostnaður við listsköp-
unina var ákaflega misjafn, allt
frá dkr. 181. — og til 100 þúsund
pr. listaverk.
Hannu Siren frá Finnlandi sýn-
ir á þremur stöðum sementsúlur
málaðar röndóttar, en landi hans,
Pekka Nevalainen, bætir 3 óbel-
iskum við þá einu á Biskupatorg-
inu. Listaverk Svíans Lars Ek-
holm skreytir Torg vorrar frúar
klettum og skerjum og Vassil Sim-
ittchiev, búlgarskur maður frá
Svíþjóð, sýnir á Kompagnie-
stræti. Grænlendingurinn Jessi
Christiansen á stærðar steypu-egg
á Nýjatorgi á Strikinu, og er hún
fyrsti Grænlendingurinn, sem er
með í sýningunni. Mun hún veita
grænlenzkum myndlistarskóla
forstöðu næsta vetur. Af Dönun-
um 4 fengu 2 að sýna í og hjá
Húsinu í Mag-stræti, Finn Nielsen
og Claes Blrch, en Ole Broager
setti upp steyptan bíl með sömu-
leiðis manneskju á Ráðhústorg-
inu, táknrænt vegna mestu um-
ferðaræða borgarinnar, sem þar
liggja hjá. Daninn William Louis
Sörensen deilir Kóngsins Nýja-
torgi með Norðmanninum Helge
Röed, og heitir listaverk hins fyrr-
nefnda „Hljóðtækið úr steypu".
Rústin hennar Rúrí á Kul-
torginu fær langmesta umfjöllun í
Ljósmynd/Aager Seuinge.
Jón Gunnar kemur spegli sínum
fyrir i Riðhústorginu.
blöðunum. Hún er 10x11 m að
grunnfleti og 4 m á hæð og var því
flutt á torgið með kranabíl frá
verkstæði Rasmussen og Schiötz.
Segir í Berlingi, að listaverkið sé
nákvæm eftirlíking af 40 ára gam-
alli rúst á íslensku nesi og geti því
minnt á, hvað orðið geti um arki-
tektúr nútímans á 40 árum. Rúrí
segir í viðtali við blaðið Aktuelt,
að hún hafi aldrei unnið úr
steinsteypu fyrr og hafi velt verk-
efninu lengi fyrir sér og sé gaman
að geta sýnt, að steypa er eðlilegt
efni, sem hægt sé að nota til lista-
verkasmíði. Er verki Rúríar hrós-
að og er það sagt vekja menn til
umhugsunar. Það er áreiðanlegt,
að enginn gengur um Kul-torgið
þessa dagana án þess að staldra
Málefni aldraðra Þórir S. Guðbergsson
Öldrunarþjónusta í Reykjavík
Félagsmálastofnun
Reykjavíkurborgar
íslenskt samfélag hefur breyst
mjög á undanförnum áratugum.
Ungir menn og dugmiklir sem
lögðu hönd á plóg fyrir hálfri öld
eða meira, brutu leiðir, mörkuðu
stefnu, börðust fyrir sjálfstæði
landsins, vissu að „landið var
þeirra" — eru nú orðnir háaldr-
aðir, sumir á heimilum sinum
enn, aðrir á vistheimilum en fáir
hjá bðrnum sínum, þvf að þjóð-
félagsmyndin hefur breyst.
Ungir og dugmiklir menn og
konur, sem unnu í kyrrþey, lifðu
fyrir hugsjónir sínar, dreymdi
drauma um betri tíð f fallegu
landi með risjóttri tíð — menn
sem lifað hafa tvær heimsstyrj-
aldir, „risjótt hugarfar og við-
horf“, kreppuár og harðæri —
eru nú orðnir háaldraðir og e.t.v.
margir einmana og einangraðir.
Hver ber ábyrgð á þessum kon-
um og körlum sem lögðu svo mikið
af mörkum? Hið opinbera? Við
kjósum stjórn og mörkum því
nokkuð stefnu með því! Félaga-
samtök? Þau eru byggð upp af ein-
staklingum sem okkur og þvf höf-
um við áhrif í lýðræðisþjóðféiagi!
Kirkjan? Hún er stofnun þar sem
starfið stendur og fellur með mér
og þér!
Fjöldi aldraðra einangr-
ast á heimilum sínum,
fá sjaldan heimsóknir
virka daga og eiga e.t.v.
erfitt með að komast
leiðar sinnar upp á eigin
spýtur. Hafa þessir
þegnar þjóðfélagsins
gleymst? Hver ber
ábyrgð? Er hún öll hjá
því opinbera, félaga-
samtökum eða skyld-
mennum? Verða ekki
allir að leggja hönd á
plóg?
Félagsmálastofnun Reykja-
víkurborgar hefur rekið dagviat-
un fyrir aldraða á þriðja ár. Hún
er einkum ætluð þeim sem eiga
erfitt með eða geta ekki sótt al-
mennt félags- og tómstundastarf
í borginni af ýmsum orsökum.
Augljóst er að opinberum aðil-
um ber skylda til að sinna þjóð-
félagsþegnum sfnum sem best.
Þjónustan þarf að vera í sam-
ræmi við þjóðfélagsmyndina f
heild og þær aðstæður sem rfkja
á hverjum tíma. Ef allir sem
vettlingi geta valdið verða að
vinna til þess að komast af —
einangrast þeir sem geta ekki
tekið þátt í atvinnulífinu — börn
— unglingar — öryrkjar — aldr-
aðir.
Dagvist í þjónustu-
íbúdum aldraðra
við Dalbraut
Þjónustuíbúðir aldraðra við
Dalbraut voru teknar í notkun
síðla árs 1979. Þetta voru fyrstu
íbúðir á landinu sinnar tegundar
þar sem gert var ráð fyrir ákveð-
inni þjónustu og öryggi fyrir
íbúana. Starfið óx og efldist og
brátt var tekin ákvörðun um það
f félagsmálaráði að setja á stofn
dagvistun fyrir aldraða í þjón-
usturými hússins.
Margir aldraðir vilja búa sem
lengst á eigin heimilum. Fjöldi
þeirra aldraðra sem eiga sínar
eigin íbúðir eða sitja í óskiptu
búi vex stöðugt eftir því sem ár-
in líða. Af þessum orsökum er
m.a. nauðsynlegt að auka þjón-
ustu við þá sem búa f heimahús-
um, auka öryggi þeirra og gefa
þeim möguleika á að komast út
af heimilum sínum til þess að
njóta samvista með öðrum. Allir
þurfa á félagslegri samveru að
halda hvort sem þeir eru ungir eða
aldnir.
Dagvist á Dalbraut er rekin
alla virka daga. Þátttakendur
eru sóttir að morgni og ekið
heim síðdegis. Á staðnum njóta
þeir hvers kyns félags- og tóm-
stundastarfs, hvíldar eða endur-
hæfingar. Þeir eiga einnig kost á
böðun, hársnyrtingu og fótsnyrt-
ingu á staðnum og innifalið f
greiðslu er heitur hádegismatur,
tví- og þríréttaður ásamt kaffi.
Kostnaður á mánuði er nú
rúmar 4.000 krónur, en innifalið
í honum er akstursþjónustan,
hádegismatur, kaffi, leiðbeining
og kennsla f félags- og tóm-
stundastarfi o.fl.
30—35 manns geta notið dag-
vistar hverju sinni og dveljast
þátttakendur alla daga vikunn-
ar, þ.e. virka daga, á staðnum.
Oftast nær hefur verið unnt að
sinna eftirspurn með tiltölulega
litlum biðtíma og dvalartfmi er
mismunandi og fer eftir mati
hverju sinni.
Umsóknareyðublöð fást hjá
Þjónustuibúðum aldraðra við
Dalbraut. Forstöðumaður Þjón-
ustuíbúðanna er Róbert Sigurðs-
son en forstöðumaður dagvistar
er Karen Eiríksdóttir, hjúkrun-
arfræðingur, sími 85798.