Morgunblaðið - 22.01.1985, Blaðsíða 35

MORGUNBLADIÐ, ÞRIDJUDAGUR 22. JANÚAR 1985
35
Jóhannes Þ. Jóhann
esson — Minning
Þegar æviskeiði lýkur eru örlög
ráðin. Daglega berast okkur
fregnir um andlát vina og sam-
ferðamanna, sem hverfa á vit hins
liðna. Þáttaskil verða í sögu
mannsandans í eilífðarreisunni.
Hið sýnilega og áþreifanlega
stendur eftir í minningunni, verða
sögulegar minjar fyrir framtíðina
til að taka sín mið af.
Maður og umhverfi verða stund-
um órjúfanleg heild, sem við virð-
umst þekkja svo vel en þekkjum
þó aldrei vegna ólíkra viðhorfa til
eiginda mannsins, skoðana hans
og lífsviðhorfa. Þó um náinn vin sé
að ræða, veit enginn allt um ann-
an. Hver einstaklingur er svo
gæfusamur, hvernig svo sem ytra
líf virðist vera, að hann á eitthvað
einn með sjálfum sér, sem aðskil-
ur hann ffa öllum hinum. Við leit-
umst við að meta allt og vega, leit-
umst við að skilja og fullyrðum í
ráðvilltri leit að hinum innsta
kjarna sannleikans. Hver maður
og lif hans, er gáta sem enginn
fær ráðið til fulls. Því allir eru
einir með sjálfum sér.
Þessi hugleiðing finnst mér vel
geta átt við vin minn Jóhannes
Þorstein Jóhannesson kaupmann,
sem þessi kveðjuorð eru tileinkuð.
Hann flutti hingað vestur undir
Jökulinn um það leyti sem Lór-
anstöðin á Gufuskálum var byggð,
réðst þangað sem smiður og ætlaði
sér aðeins að hafa skamma við-
dvöl. En dvöl hans varð lengri en
hann hafði gert ráð fyrir eða um
það bil aldarfjórðungur.
Hann var fæddur á Hóli á
Tjörnesi í Suður-Þingeyjarsýslu,
22. apríl 1914. Foreldrar hans voru
hjónin Jóhannes Jóhannesson og
Sigþrúður Stefánsdóttir. Jóhannes
missti föður sinn enn ófæddur og
ólst upp að Syðri-Tungu á Tjör-
nesi hjá afa sínum og ömmu, þeim
Þorsteini Bjarnasyni og Elísabetu
Jóhannesdóttur til 9 ára aldurs.
Þótt svo að afi hans og amma
hefðu verið komin nokkuð til ald-
urs svo og hörð í horn að taka í
venjum, munu þessi ár hafa verið
bestu bernskuárin. Sigþrúður
móðir hans giftist síðan Sören
Árnasyni og áttu þau hjónin 5
börn. Þau eru Árni, búsettur á
Raufarhöfn, Stefán, búsettur í
Reykjavík, Sigurbjörn, búsettur í
Mývatnssveit, Una, látin og Lára
Dagmar, búsett í Colorado í
Bandaríkjunum.
Jóhannes fluttist til móður
sinnar og stjúpa og var hjá þeim
til 16 ára aldurs, en þá kaus hann
að freista gæfunnar og sjá sér
sjálfur farborða. 21 árs að aldri
giftist hann Laufeyju Jónsdóttur.
Hennar foreldrar voru Jón
Bjarnason og Dórótea Tómasdótt-
ir og hófu þau búskap að Kvíslar-
hóli. Þar bjuggu þau hjón í rúman
áratug. Þeim varð fimm barna
auðið. Þau eru: Sigþrúður, búsett í
Reykjavík, Ósk búsett á Akranesi,
Jóhannes búsettur á Héðinshöfða
á Tjörnesi, Rebekka búsett á Hellu
og Pálmi, búsettur í Sviss.
Á búskaparárum Jóhannesar að
Kvíslarhóli komu í ljós framsýni
hans og hagsýni, sem einkenndust
af því hvað hann fylgdist vel með
öllum nýjungum á sviði búskapar.
Eignaðist hann m.a. heyvinnu-
traktor úr fyrstu slíkri sendingu
sem til landsins kom. Var það
mikið fyrirtæki fátækum bónda,
en trausts góðra manna naut hann
snemma, þannig lánaði Karl
Kristjánsson fyrrv. alþm. er þá
var sparisjóðsstjóri Kaupfélags
Þingeyinga á Húsavík honum
fyrir traktornum. Þetta sama
sumar heyjaði hann sitt eigið tún
á sjö dögum og hóf síðan heyslátt
fyrir Húsvíkinga og aðra sem á
slíkri þjónustu þurftu að halda.
Hafði hann um haustið unnið
traktorinn upp og gat nú greitt
skuld sína að fullu. En hart hefur
Jóhannes lagt að sér sumarið
þetta. Af öllum búskaparþáttum
var jarðræktin honum hjartfólgn-
ust. Gleði og hamingju fann í því
að bylta um kargaþýfi og gera að
grænum ökrum.
Eftir að hafa búið að Kvíslar-
hóli í rúman áratug veiktist kona
hans og eigin heilsu hrakaði. Leið-
ir þeirra skildu og hann flyst suð-
ur á land, þar kynnist hann ann-
arri konu sinni, Ingibjörgu Ein-
arsdóttur þau flytjast að Eyrar-
bakka og búa þar árin 1948—1955,
en þá skilja leiðir þeirra. Þau
eignuðust tvö börn, Áslaugu og
Einar Má sem bæði eru búsett í
Reykjavík. Eftir þetta vinnur Jó-
hannes hin ýmsu störf í Reykjavík
og Keflavík. Vann hann m.a. mikið
að verslunarstörfum hjá Kaupfé-
lagi Suðurnesja og Síld og Fisk í
Reykjavík. Við þessi störf fékk
hann ómetanlega undirstöðuþekk-
ingu i verslunarrekstri sem kom
honum síðar að góðu gagni.
Hér er þá komið sögu lífs hans,
er hann kemur vestur á Snæfells-
Minning:
Valdimar Kristjáns-
son vélsmíðameistari
Fæddur 30. október 1925
Dáinn 30. ágúst 1984
Horfinn er einn úr hópi góðra
vina frá unglingsárunum, Valdi-
mar Kristjánsson, vélsmiður.
Valdimar fæddist á Nýlendu-
götu 15 og stóð heimili hans þar
lengst af.
Foreldrar hans voru sæmdar-
hjónin Ingibjörg Árnadóttir og
Kristján Gíslason, vélsmíðameist-
ari, en hann lézt árið 1958.
Börn þeirra voru Árni, Valdi-
mar og Gísli, en yngst er dóttirin
Þuríður. Hér hefur hinn hlýi blær
æskuáranna betur varðveist en
annarsstaðar. Ennþá starfar
smiðjan hans Kristjáns á sama
stað á Nýlendugötunni undir far-
sælli stjórn Árna sonar hans.
Slippurinn, Stálsmiðjan og báta-
stöð Daníels, þetta var leikvöllur
unglingsáranna.
Valdimar fékk sem reifabarn
lömun í vinstri fót og mátti búa
við nokkra helti alla tíð. Sem barn
og unglingur tók Valdimar þátt í
öllum leikjum æskufélaganna,
hvort sem um var að ræða hlaup,
klifur eða tusk. Valdimar varð
með tímanum mjög handsterkur
og bætti þar með nokkuð upp sína
fötlun á fæti.
Leikfélagar þessara ára voru
bræður hans Árni og Gísli, svo og
frændurnir af Vesturgötu 30, Ein-
ar og Hallgrímur Steinarssynir.
Einn af félögum þessara ára var
Lúðvík Einarsson þekktur sem
Lúlli í Björnsbakaríi, en hann er
látinn.
Næstu nábúar voru á Nýlendu-
götu 12, þeir bræður Björn, Vil-
hjálmur og Björgvin Vilmundar-
synir og á númer 11 bjuggu einnig
3 bræður, sem urðu leikfélagar.
þeir Jóhann Árni og Gunnar
Bjarnasynir.
Var þetta allstór hópur þegar
komið var saman og upphófust þá
ærsl og leikir.
Leikvöllurinn var venjulega frá
Ægisgötu að Brunnstíg og þá með-
talinn slippurinn, Stálsmiðjan,
bátastöðvar Daníels og Magnúsar
og svo smiðjan hans Kristjáns.
Margar ferðir voru farnar út í
Örfirisey, en þá voru þar engin
mannvirki. Þangað var gengið eða
hjólað eftir mjórri grjóthleðslu.
Nokkrum sinnum var barist við
Selbúðarliðið, en svo voru þeir
kallaðir unglingarnir, sem bjuggu
fyrir vestan Bræðraborgarstíg.
Óft máttu mömmurnar taka á
mótu blautu og blóðugu liði eftir
þá bardaga. — Einu sinni var búið
að koma á uppgjöri milli Austur-
og Vesturbæjar og skyldi það fara
fram í Hljómskálagarðinum.
menn voru búnir að brýna sverð
og vopn, þegar vitrir menn tóku
sig til og afstýrðu átökunum.
Valdimar tók fullan þátt í slík-
um uppátækjum og leikjum, án
þess að biðjast nokkru sinni vægð-
ar vegna fötlunar sinnar. Sfðar á
ævinni hefur hugurinn oft staldr-
að við þá hugsun, að slík fötlun
sem Valdimar bjó við gæti hafa
markað líf hans meira en ætla má.
Hvað gerist innra með því fólki,
sem ávallt finnur sársauka í
hverju spori og við hverja hreyf-
ingu? Við sem erum áhorfendur
erum oft fullfljót að dæma.
Valdimar fetaði í fótspor föður
síns og lærði vélsmíði. Það má
segja að hann hafi alist upp í
smiðju föður sína. Kristján faðir
Valdimars var landsþekktur fyrir
útsjónarsemi og kunnáttu í starfi
og brautryðjandi í margskonar
skipa- og vélaviðgerðum. Það má
nánast segja að hann hafi orðið
þjóðsagnapersóna fyrir þær
snjöllu aðferðir sem hann beitti
við lagfæringu á hlutum úr báta-
vélum.
Valdimar naut handleiðslu föð-
ur síns og varð arftaki hans í
mörgu m.a. í logsuðu á vélahlut-
um, sem Kristján byrjaði að gera
við, þegar ekki voru önnur ráð.
Valdimar náði mikilli leikni í því
starfi og segja má að þeir feðgar
hafi verið algjörir brautryðjend-
urí að logsjóða vélahluti, þar sem
allt flaut saman i eldi. Mörg fleyt-
an komst á flot fyrir áræði og
dugnað þeirra.
Valdimar starfaði og bjó lengst
af ævinnar á Nýlendugötu 15.
Hann kvæntist tvisvar sinnum.
Átti alls 6 börn, sem öll eru upp-
komin. Síðustu árin bjó hann við
skerta heilsu og þá í skjóli Árna
bróður síns á Nýlendugötu 15.
Með línum þessum votta ég
börnum hans, aldraðri móður og
systkinum Valdimars innilega
samúð. Megi blessun Guðs fylgja
þeim öllum.
Þórir Jónsson.
nes og áður er frá greint. Dvölin
hér vestra átti að verða stutt, en
varð aldarfjórðungur. Öll þessi ár
helgaði hann sig verslunarrekstri
sem sjálfstæður kaupmaður. Vísir
að verslunarrekstri hans spratt á
Lóranstöðinni 'á Gufuskálum, en
þangað flytur hann fyrst sem
smiður, en hann var mikill hag-
leiksmaður og smiður góður.
Fljótlega byggir hann sér verslun-
araðstöðu á Hellissandi og versl-
aði þar um tíma. Á þessum árum
er verið að byggja um Landshöfn-
ina á Rifi. Jóhannes var framsýnn
og sá í hendi sér að Rif yrði fram-
tíðarstaður. Hann gerist því land-
nemi á Rifi með sína litlu verslun
sem fljótlega varð meiri að um-
fangi og ekki leið á löngu að hann
hafði komið upp myndarlegu
verslunarhúsi sem hann nefndi
Hafnarbúðina. Rak hann þessa
verslun í mörg ár af slíkum mynd-
arskap að lengi mun minnst verða.
Hann var athafnamaður með ein-
dæmum og strangheiðarlegur í
öllum viðskiptum. Að lokum fór
þó svo að hann treysti sér ekki
lengur að reka svo umfangsmikla
verslun, þrekið var ekki það sama
og áður, þessi mikli vinnuþjarkur
vildi ekki horfa á það að verslun
hans missti reisn og virðingu und-
ir hans stjórn. Hann seldi Hafnar-
búðina en byggði sér litla snotra
verslun við hliðina á eldri búðinni,
gjafa og listmunabúð, sem hann
nefndi Baðstofuna. Þessa verslun
rak hann til dauðadags. Var þessi
litla verslun hans ljóst vitni um
smekkvísi hans og reglusemi.
Lengi mun Jóhannesar verða
minnst sem brautryðjanda versl-
unar hins nýja Rifs.
Fljótlega eftir að Jóhannes
kemur til Hellissands kynnist
hann eftirlifandi konu sinni
Svandísi Elimundardóttur, hinni
vænstu konu. Þau giftu sig árið
1963 og bjuggu að Dvergasteini á
Hellissandi, æskuheimili Svandís-
ar. Heimilið bar vott um smekk-
vísi og snyrimennsku þeirra
beggja. Þau voru jafnan samhent í
því að fegra og bæta umhverfi sitt.
Þrátt fyrir að Jóhannes væri sí- "
vinnandi og virtist á stundum ekki
hugsa um annað en sín daglegu
störf, var hann að eðlisfari félags-
lyndur og hugaði vel að því sem
betur mátti fara í sínu samfélagi.
Hann starfaði um árabil í Lions*
klúbbi Nesþinga, var einn af
stofnendum hans og formaður
klúbbsins á fyrstu starfsárunum. í
félagsstarfi var hann heill og þoldi
enga hálfvelgju né undanslátt, gat
verið óvæginn og harður gagnrýn-
andi á það sem honum þótti miður
fara.
Jóhannes var myndarlegur að
vallarsýn og yfir honum hvíldi
höfðingleg reisn. Hann talaði fal-
legt og gott mál og hafði næman
skilning og ánægju af hinu hefð-
bundna ljóðformi og bókmenntum
og þá sérstaklega fornbókmennt-
um.
Hin síðari ár var hann nokkuð
veill til heilsu, en kvartaði eigi né
æðraðist. Jóhannes var drengur
góður í hvívetna og ánægjulegt að
deila með honum umræðustund-
um. Hann gat verið hrjúfur hið
ytra, en undir blundaði mildi og
hlýja í fastmótaðri tryggð og heið-
arleika.
Hann varð bráðkvaddur í bíl
sínum á jóladag og var jarðsettur
að Ingjaldshóli þann 5. jan. sl.
Ég votta eiginkonu hans og
börnum innilega samúð mína.
Megi minning hans lengi lifa í
byggðinni sem hann tók ástfóstri
við og geymir nú jarðneskar leifar
hans.
K.K.
t
Móöír min og tengdamóöir,
ÞORBJÖRG JÓNSDÓTTIR,
UröarbaKka 10,
veröur jarösungin trá Fossvogskirkju flmmtudaginn 24. janúar kl.
10.30 f.h.
Þeim sem vildu minnast hennar er bent á Félag heyrnleysingja,
Klapparstig 28.
Aaa Ragnarsdóttir, Guöfinnur Pétursson.
t
Þökkum innilega samúö og vináttu viö andlát og útför móöur okkar,
tengdamóður og ömmu,
JENSÍNU JENSDÓTTUR.
Guörún Pálsdóttír, össur Aóalsteinsson,
Kristfn Pálsdóttir, Þorsteinn Hannesson,
Erla Pálsdóttir, Eirfkur Bjarnason
og barnabörn.
t
Þökkum innilega samúöarkveöjur og hlýhug viö fráfall sonar okkar
og bróöur,
ÓDINS KRISTJÁNSSONAR,
Hofgeröi 5, Vogum.
Kristján Einarsson, Þórdfs Sigurjónsdóttir,
Hrefna Kristjánsdóttir, Kristfn Þóra Kristjánsdóttir,
Einar Birgir Kristjánsson.
Lokað
Vegna útfarar KRISTÓFERS LÁRUSSONAR veröa
skrifstofur og afgreiöslur lokaöar eftir hádegi i dag
þriðjudaginn 22. janúar 1985.
Hlutafélagiö ísaga.
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og minn-
ingargreinar verða að berast blaðinu með góðum
fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í mið-
vikudagsblaði, að berast í síðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með greinar aðra daga. í minn-
ingargreinum skal hinn látni ekki ávarpaður. Þess
skal einnig getið, af marggefnu tilefni, að frumort
ljóð um hinn látna eru ekki birt á minningarorðasíð-
um Morgunblaðsins. Handrit þurfa að vera vélrituð
og með góðu línubili.