Morgunblaðið - 21.03.1985, Side 32

32
MORGUNBLAÐID, FIMMTUDAGUR 21. MARZ 1985
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. MARZ 1985
33
Jttwgsnslilfifetft
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavik.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 330 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 25 kr. eintakiö.
Er samdráttar-
skeiðinu lokið?
að er því ljóst, segir Þjóð-
hagsstofnun í fréttatil-
kynningu til fjölmiðla í fyrra-
dag, að samdráttarskeiðinu,
sem hófst 1982, lauk í fyrra,
þ.e. 1984.
Þetta eru gleðileg tíðindi, ef
þau verða viðvarandi, en ýmsir
óvissuþættir einkenna íslenzk-
an þjóðarbúskap á líðandi
stund.
Spár Þjóðhagsstofnunar
fyrir árið 1984 stóðu til lítils-
háttar samdráttar í fram-
leiðslu sjávarafurða en
óbreyttrar útflutningsfram-
leiðslu í heild frá árinu 1983.
Þetta gekk ekki eftir. Sjávar-
vöruframleiðslan jókst um
11% og útflutningsframleiðsl-
an í heild um 12%, að verð-
mæti. Útflutningur í heild
jókst ekki eins mikið og fram-
leiðslan, eða aðeins um 3%,
enda var allnokkuð selt 1983 af
birgðum útflutningsvöru.
Framleiðsla á áli jókst um
5,5% á si. ári, á kísiljárni um
22% og á öðrum iðnaðarvörum
um 21%.
Meginskýringu þess að þjóð-
arframleiðslan jókst á heildina
litið um 2,5% 1984 telur Þjóð-
hagsstofnun rýmkun á veiði-
heimildum, sem byggð hafi
verið á sjávarrannsóknum er
sýndu hagstæðari niðurstöður
en fyrr. Loðnan reyndizt sér-
lega gjöful á síðustu mánuðum
liðins árs og þorskur og rækja
fóru verulega fram úr áætlun.
Hvort framhald verður á skal
ósagt látið. Svipull er sjávar-
afli. En Þjóðhagsstofnun spáir
1% vexti þjóðarframleiðslu
1985.
Innlend eftirspurn jókst
verulega á liðnu ári, einnig
þvert á fyrri spár Þjóðhags-
stofnunar. Þjóðarútgjöld til
neyzlu og fjárfestingar jukust
um 3%. Það er á þessum punkti
fréttatilkynningar Þjóðhags-
stofnunar sem sú staðhæfing
er sett fram, að samdráttar-
skeiði liðinna ára sé lokið.
Atvinna var nokkuð stöðug,
á heildina litið, þrátt fyrir
staðbundið atvinnuleysi á viss-
um svæðum, og atvinnuleysi í
heild aðeins 1% af fólksfjölda á
vinnualdri. Það þætti hátíð í
bæ í flestum iðnríkjum heims.
Færri vóru á atvinnuleysisskrá
í ársbyrjun 1985 en tvö sl. ár.
Þrátt fyrir nokkurn vöxt
þjóðarframleiðslu var við-
skiptajöfnuður við útlönd
óhagstæður um 4.100 m.kr. eða
6% af þjóðarframleiðslu, skv.
fréttatilkynningu Þjóðhags-
stofnunar. Spár standa til litlu
minni viðskiptahalla 1985.
Þessu veldur fyrst og fremst
tvennt: mikil aukning inn-
lendrar eftirspurnar, þ.e. inn-
flutnings, og þung vaxtabyrði
erlendra skulda.
Mikið dró úr verðbólgu á síð-
ustu mánuðum ársins 1983 og
fram á haust 1984. Þá vóru
verðbreytingar, umreiknaðar á
árshraða, komnar niður í 15%.
í kjölfar nýrra kjarasamninga
og gengislækkunar á sl. hausti
tók verðbólgan hinsvegar mik-
inn vaxtarkipp. Meðalverð-
hækkun milli áranna 1983 og
1984 var þó aðeins 29%, eða
minni en nokkru sinni síðan
1973. Horfur virðast á því að
óbreyttu að verðbreytingar
hafi hjaðnað í svipað form um
mitt þetta ár og þær vóru fyrir
kjarasamninga á sl. hausti, þ.e.
í 15%—20% árshraða. Hins-
vegar ríkir sú óvissa í kjara-
samningum, að erfitt er að spá
um framhaldið; flestir þeirra
eru uppsegjanlegir frá 1. sept-
ember nk., þótt þeir gildi form-
lega til ársloka. Verðbólga árs-
ins 1985 er í hönnun hjá
oddvitum áhrifaaflanna í þjóð-
félaginu.
Viðskiptahalli og verðbólga
eru stærstu efnahagsvandamál
íslendinga. Ef við náum tökum
á þeim og nýsköpun atvinnu-
lífsins erjum við þjóðarakurinn
til vænlegrar uppskeru. Ef
þessi sami þjóðarakur verður
hinsvegar orustuvöllur stétta-
striðs, sem óróaöfl vænta, sitj-
um við áfram í öldudal lakra
lífskjara, ásamt þeim þjóðum
öðrum, er þráastar eru á verk-
fallsvopnið.
Spurningunni, hvort sam-
dráttarskeiðinu sé lokið, svör-
um við sjálf í verki á næstu
mánuðum og misserum.
Varanleg
vegagerö
Samkvæmt vegaáætlun, sem
fram hefur verið lögð á al-
þingi, á að verja níu milljörð-
um króna til vegamála
1985—1988. Þetta sam3varar
því að 1,9% af áætlaðri þjóðar-
framleiðslu gangi til vegamála
í ár en 2,4% þar næstu þrjú ár.
Áætlað er að um 200 m.kr.
gangi til varanlegrar vegagerð-
ar, þ.e. bundins slitlags, að
meðaltali á ári á þessu fjögurra
ára áætlunartímabili.
Hér er sízt of í gert. Fáar
fjárfestingar skila sér fljótar
eð betur en varanleg vegagerð:
í minna vegaviðhaldi, minni
benzíneyðslu, minni varahluta-
kostnaði og iengri endingu öku- |
tækja. Þeir vegarkaflar, sem j
sæta mestum umferðarþunga,
eiga og að hafa forgang um
bundið slitlag, enda arðsemi
framkvæmda þann veg bezt
tryggð
Einkaskólar
— eftir Guðmund
Heiðar Frímannsson
Það hlýtur að teljast líkleg af-
leiðing þeirra átaka, sem nú eiga
sér stað milli ríkisvaldsins og
framhaldsskólakennara, að upp
rísi einkaskólar á framhaldsskóla-
stigi í mun ríkari mæli en nú er.
Þessi kjaraátök munu ýta undir
kennara sjálfa til að athuga það í
alvöru, hvort ekki sé mögulegt að
reka skóla með öðrum hætti en nú
er. Það má einnig búst við því að
foreldrar muni knýja á um að eiga
aðgang að öðrum skólum en ríkis-
skólum eftir þá röskun, sem orðið
hefur á skólahaldi tvisvar á þess-
um vetri. Þriðja atriðið, sem eykur
líkurnar á þessari þróun, er sú
staðreynd, að einkaframtaki hefur
verið að vaxa fiskur um hrygg í
rekstri skóla á síðustu árum.
Þetta á sérstaklega við um tölvu-
kennslu af öllu tagi, en auk henn-
ar hafa einkaskólar boðið upp á
margvíslega fræðslu. Einkageir-
inn á menntunarmarkaðnum hef-
ur vaxið að undanförnu.
Þótt einkarekstur í skólamálum
hafi farið vaxandi, er ekki sjálf-
sagt mál í ljósi þess eins, að það sé
æskileg þróun. Ég tel að vísu að
það sé æskilegt, en til þeirrar
skoðunar þarf frekari rök. Áður
en ég tilgreini þau er rétt að
leggja áherslu á eitt meginatriði.
Það mætti skilja það sem svo, þeg-
ar sagt er að efla ætti einkarekst-
ur í skólakerfinu, að það væri
áfellisdómur um ríkisskólana, eins
og þeir hafa verið reknir. Þetta
held ég að væri misskilningur. Á
ýmsan hátt hefur íslenska skólak-
erfið verið til fyrirmyndar. Það
hefur skilað af sér fólki, sem hefur
staðið sig vel í framhaldsnámi og
það hefur á margan veg auðgað líf
þeirra, sem hafa notið þess, þótt
þeir hafi ekki eytt stærstum hluta
æskunnar á skólabekk. Þegar ég
og ýmsir fleiri teljum ástæðu til
að brydda upp á einkarekstri í
skólakerfinu, er það fyrst og
fremst í þeim tilgangi að bæta
það. Það er sú leið, sem er lang-
líklegust til að skila árangri í því
efni.
En hver eru rökin til þess að
hvetja til stofnunar einkaskóla? í
fyrsta lagi fjölgar það kostunum,
sem nemendur eiga. Það verður
ekki með neinu skynsamlegu móti
séð, að það geri skólakerfið verra
að bjóða upp á fleiri kosti en þá,
sem nú eru í boði. í öðru lagi hlýt-
ur það að teljast æskilegt að þegn-
arnir geti neytt réttar síns að
velja um skóla eins og um flesta
aðra hluti. í þriðja lagi eru einka-
skólar vænlegasta leiðin til að
auka það fé, sem veitt er til
menntunar. Það er líka líklegt að
laun kennara í einkaskólum yrðu
betri en þau, sem nú bjóðast í rík-
isskólum. 1 þeim hefðu kennarar
einnig raunhæfa markaðsviðmið-
un við laun sín. Einkaskólar eru
því ein af skynsamlegustu leiðun-
um til að hækka laun kennara.
Fyrstu viðbrögð við því að
stinga upp á einkaskólum í is-
lenska skólakerfinu eru vanalega
þau, að þeir muni auka ójöfnuð
meðal landsmanna. Hjá mörgum
byggist þessi skoðun á því að jöfn-
uður í skólamálum sem öðru sé
réttlætismál. Þess vegna beri að
forðast einkaskóla. En hér er að
mörgu að hyggja. Ef þessi and-
mæli eru hugsuð þannig, að skólar
eigi að draga úr mismun, sem er á
þjóðfélagshópum, þá eru skólar
einfaldlega ekki félagsleg stjórn-
tæki af því tæi og þeir eiga ekki að
vera það. Það er beinlínis and-
stætt markmiðum menntunar og
skólahalds að beita skólum sem
jöfnunartækjum í þjóðfélaginu. í
öðru lagi mætti skilja þessa rétt-
lætishugmynd þannig, að hver
þegn þjóðfélagsins ætti að hafa
sömu tækifæri og aðrir að njóta
skólagöngu, hvort sem hann nýtti
sér þau eða ekki. Þessu markmiði
má ná með nægu framboði af skól-
um, almennri velmegun í samfél-
aginu og aöstoð við þá, sem bágast
eru staddir. I þriðja lagi gætu
andstæðingar einkaskóla átt við
að ójöfnuðurinn fælist í því að
hver nemandi fengi ekki kennslu
og aðstoö eftir þörfum, heldur
fengju allir sömu eða sams konar
kennslu vegna þess að það væri
ódýrasta leiðin. En þvert á móti
myndu einkaskólar líklega upp-
fylla þessa réttlætiskröfu betur en
ríkisskólar í núverandi mynd.
Venjulega býr að baki andmæl-
um gegn einkaskólum sú hugsun
að þeir myndu koma í veg fyrir að
efnalitlir námsmenn gætu stund-
að það nám, sem þeir helst kysu.
Forsjá ríkisins í þessum efnum
væri trygging fyrir því að þeir
gætu það. Svarið við þessum and-
mælum er tvíþætt. Annars vegar
er fyrir hendi ýmislegur manna-
munur í íslensku samfélagi, efna-
legur og af öðru tæi. Það er þýð-
ingarlaust að neita því. Það kemur
ekki í veg fyrir að mannjöfnuður
er að öllum líkindum meiri hér en
annars staðar. Hvort skólakerfið
er ríkisrekið eða af einkaaðilum
breytir engu um það efni. Hins
vegar gera þessi andmæli ráð
fyrir, að einkaskólarnir verði al-
gerlega kostaðir af þeim nemend-
ur, sem þá sækja.
Það er útilokað að reka einka-
skóla á íslandi, sem er algerlega
kostaður af nemendum sjálfum og
aðstandendum þeirra. Enda
þyrftu þeir að borga tvöfalt fyrir
menntunina. Fyrst að greiða til
ríkisskólanna í gegnum skatta,
síðan að greiða einkaskólanum.
En þriðji kosturinn er til, sem
sameinar bæði kosti ríkisrekins
skólakerfis og einkaskóla.
Við skulum gera ráð fyrir því,
að það kosti ríkið nú um 40.000 kr.
á ári að kenna einum nemanda á
framhaldsskólastigi. Við skulum
líka gera ráð fyrir því, að ríkið
greiði alla skólagöngu á fram-
Guðmundur Heiðar Fríraannsson
„Þegar ég og ýmsir
fleiri teljum ástæðu til
að brydda upp á einka-
rekstri í skólakerfinu,
er það fyrst og fremst í
þeim tilgangi að bæta
það. Það er sú leið, sem
er langlíklegust til að
skila árangri í því efni.“
haldsskólastigi. Einnig gerum við
ráð fyrir því að hver nemandi geti
sótt í hvaða skóla, sem hann kýs
helst. í stað þess að ákveða hverj-
um skóla upphæð í fjárlögum, eins
og nú er gert, yrði því fé, sem á að
fara til framhaldsskóla, dreift eft-
ir öðrum reglum. Markmiðið ætti
fyrst og fremst að vera að skapa
markað í skólakerfinu. Til að ná
því markmiði mætti dreifa fénu
með að minnsta kosti tvennum
hætti. Það mætti dreifa því til
nemendanna með ávísunum upp á
40.000 kr., sem þeir gætu einungis
framvísað í viðurkenndum skóla-
stofnunum, sem innleystu þær
sjálfar hjá ríkinu. Fénu mætti
einnig dreifa til skólanna sjálfra
eftir því, hve margir stunduðu
nám við þá. Á þessum tveimur
leiðum er bitamunur en ekki fjár.
Báðar skapa þær markað, sem
veitir upplýsingar um eftirspurn
og framboð. Hvaða stofnun sem er
gæti boðið upp á kennslu á fram-
haldsskólastigi, ef hún uppfyllti
skilyrði, sem menntamálaráðu-
neytið setti.
Það ber að leggja sérstaka
áherslu á, að þessi breyting, sem
hér er verið að ræða um, nýtti
bæði kosti markaðarins og og það
velferðaröryggi, sem ríkisrekna
skólakerfið veitir. Þessi breyting
myndi ekki á neinn hátt auka
ójöfnuð meðal landsmanna um-
fram það, sem nú er, en hún
myndi áreiðanlega bæta skóla-
kerfið, auka framboð á menntun.
Eitt af því, sem heyrst hefur
sem andmæli gegn einkareknum
skólum, er, að heimild sé í lögum
fyrir einkaskólum, enda eru nú
þegar einkaskólar í landinu eins
og Samvinnuskólinn og Verslun-
arskólinn, svo að dæmi séu tekin.
Þessu er til að svara, að þótt
stofnaðir séu skólar, er ekki nokk-
ur trygging fyrir því, að fé fáist til
rekstrar þeirra eftir neinum til-
teknum reglum. Það er eitt af því
raunalegra sem ég hef séð, þegar
skólastjórar skóla sem ekki eru
inni á fjárlögum, þurfa að enda-
sendast landshornanna á milli til
að sannfæra stjórnmálamenn um
nauðsyn þess að veita fé til þeirrar
stofnunar, sem þeir reka. Eftir
áralanga baráttu komast þeir
kannski inn á fjárlög og eru trygg-
ir eftir það, hvernig sem til tekst
með skólahaldið. Það er ekki nóg,
að heimild sé í lögum fyrir einka-
skólum. Fyrsta skrefið er, að ráð-
uneytið semji einhverjar reglur,
sem skólamenn geta gengið að
sem vísum. Þá geta þeir snúið sér
að því að laða til sín nemendur og
sinna þeim, eins og þeir best geta.
Markaðurinn skapast ekki fyrr en
slíkar reglur eru fyrir hendi.
Væri staðið með þeim hætti,
sem hér hefur verið lýst, að því að
skapa einkaskólum skilyrði til að
starfa, er ekki nokkur vafi á, að
þeir spryttu upp margir í senn.
Það er ekki líklegt að inn í þá veld-
ist einungis fólk úr hópi þeirra,
sem betur mega sín. Og þeir yrðu
heilbrigt aðhald ríkisreknum skól-
um.
CuAmundur Heiðar Frímannsson
er menntaskólakennarí á Akureyrí.
Vanskilaskuldir og tap
BÚH tæpar 200 milljónir
KOMIÐ HEFUR í Ijós að staða Bæjarútgerðar Hafnarfjarðar
er ólíkt verri en gert var ráð fyrir samkvæmt bráðabirgðaupp-
gjöri sem gert var miðað við 1. október á síðasta ári, en það
var gert eftir að ákveðið var að gera BÚH að hlutafélagi. Það
sýndi að tap útgerðarinnar var talið um 60 milljónir króna og
á því voru áætlanir um stofnun hlutafélagsins byggðar. End-
anlegt uppgjör sýnir hins vegar tap upp á 112 milljónir á
síðasta ári, þegar búið er að færa verðbreytingafærslu upp á
64 milljónir.
Af þessari upphæð er tapið á
togaranum Júní tæpar 40 millj-
ónir, en bæjarstjórn Hafnar-
fjarðar ákvað á fundi sínum í
gær að selja togarann. Þá er
ljóst að vél togarans Maí er
mjög léleg og á undanþágu fram
til 1. júní. Þarf að gera á vélinni
kostnaðarsama viðgerð eða
kaupa nýja og er viðgerðar-
kostnaðurinn á þremur togurum
BÚH metinn á 40 milljónir.
Framangreindar upplýsingar
komu fram samtali við Árna
Grétar Finnsson, forseta bæjar-
stjórnar Hafnarfjarðar. „Síðan
kemur ennfremur 1 Ijós i þessum
reikningum núna begar beir
loksins iiggja fyrir, að í vanskil-
um af langtímalánum í vöxtum
og afborgunum eru samtals 60
milljónir, auk þess sem greiðsl-
ur af þessum lánum í ár eru hátt
í 40 milljónir. Um þessar
greiðslur verður að semja áður
en fyrirtækið kemst af stað,“
sagði Árni.
„Þetta hefur auðvitað breytt
dæminu mikið, en engu að siður
er það áfram vilji manna að
leita eftir hlutafjárútboði, þó
því fylgi að bærinn þurfi að taka
á sig verulegar skuldir. Það
verður að fást nýtt fjármagn og
ef fyrirtækið á að geta gengið
verður það að nafa einhvern
höfuðstól. Það er nú verið að út-
búa endanlega reikninga um .vf-
irtöku á eignum og skuldum
nýja félagsins byggða á þessu
uppgjöri og síðan á að bjóða át
hlutafé á grundvelli þess. Þá
þarf að semja um þau vanskil
sem þarna eru, en auk þessara
100 milljóna, sem eru í vanskil-
um og borgast eiga í ár, eru tug-
ir milljóna af lausaskuldum í
vanskilum. Enn er þannig ekki
séð út úr því hvort og hvenær
tekst að leysa þetta dæmi, þar
eð fyrirtækið er komið svo langt
niður,“ sagði Árni.
Árni sagði að þetta ástand
hefði átt sér nokkurra ára að-
draganda, fyrirtækið hefði verið
á bullandi niðurleið á undan-
förnum árum og hallanum verið
mætt með aukinni skuldasöfn-
un.
„Við höfum óskað eftir athug-
un bankans á því, og þú verður
að leita eftir upplýsingum um
það hjá bankanum," sagði Árni
Grétar, er hann var spurður
hvort það gæti verið , sem hald-
ið hefur verið fram, að afurðir
BÚH stæðu ekki undir þeim af-
urðalánum sem fyrirtækið hefur
fengið. Ekki tókst að ná í tals-
menn Útvegsbankans í gær.
Bæjarstjórn hefur boðað til
almenns fundar með starfsfólki
BÚH i dag.
Frá Hafnarfirði.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR
Suður Kórea:
Chun forseta er líklega áfram
um að sýna samstarfsvilja
við stjórnarandstöðuna
Nýjum manni, Roh Tae Woo, hefur skotið upp á politiskan himin
Suður-Kóreu og bendir ýmislegt til þess að Chun forseti hyggist fela
honum æ ábyrgðarmeiri störf á næstunni, meðal annars vegna þess að
stjórnarandstöðuleiðtogar í landinu treysta Roh betur en forsetanum
eða kannski væri réttara að orða það svo, að þeir vantreysti Roh ekki
jafnmikið og Chun forseta.
oh Tae Woo er 52 ára, fyrr-
verandi hershöfðingi í
s-kóreska hernum. Roh átti
drjúgan þátt í að koma Chun í
forsetastól í ágúst árið 1980,
tæpum mánuði eftir morðið á
þáverandi forseta, Park Chung
Hee.
Þeir Roh og Chun voru saman
í herskólanum i Seoul og síðar
tók Roh við forstöðu öryggis- og
varnarnefndar landsins. Margir
hafa orðið til að spá því, að Roh
muni verða eftirmaður Chuns.
Um það er að vísu of snemmt að
spá, þar sem með öllu er óljóst
að svo stöddu hvernig framvind-
an verður í stjórnmálum í land-
inu. Kjörtímabili Chun lýkur ár-
ið 1988.
breytingar á stjórnarskrá lands-
ins, sem gætu rutt brautina fyrir
beinar lýðræðislegar kosningar í
landinu. En þar sem DJP verður
að hafa í huga að stjórnarand-
stöðuleiðtogar hafa verið mjög í
sviðsljósinu að undanförnu og að
alþýða manna hefur óhikað látið
í sér heyra, verða leiðtogar DJP
því einnig að gæta meiri varúðar
en um langa hríð. Kim Dae Jung
og Kim Young Sam hafa nú
gerzt forystumenn Nýja lýðræð-
isflokksins í Suður-Kóreu og
Chun forseta og Roh er áreiðan-
lega fullkomlega ljóst, að þeir
verða að taka nokkurt tillit til
starfa þessara samtaka, ekki sizt
vegna þess hversu athyglin hef-
ur beinzt að Suður-Kóreu upp á
nema síður sé. Lee Hong nokkur
Chan, fyrrverandi háttsettur
starfsmaður s-kóresku leyni-
þjónustunnar mátti til dæmis
sæta því, að vera hafnað sem
þingflokksformaðnni flokksins
og þóttu þetta allmerk tíðindi.
Nýi þingflokksformaður DJP
er Lee Sang Ik. Hann er raunar
fyrrverandi starfsmaður örygg-
isþjónustu landsins og sagður
vera harðskeyttur stjórnmála-
maður og var á sínum tíma ein-
dreginn stuðningsmaður Parks
heitins forseta.
En ýmsir nýir menn, auk
Rohs, eru að koma fram í sviðs-
ljósið meira en áður og þeir eiga
það sameiginlegt að hafa dálítið
hófsamari yfirbragð en Chun
forseti. Þar með er náttúrulega
ekki sagt, að Chun forseti ætli að
gefa eitthvað eftir til stjórnar-
andstöðunnar. En rök hníga að
því, að hann hyggist fara gæti-
lega í sakirnar.
Roh er einnig formaður
ólympíunefndar S-Kóreu, sem
undirbýr nú af miklu kappi
næstu sumarólympíuleika í
Seoul. Það starf er í augum
S-Kóreumanna ákaflega mikil-
vægt og skiptir öllu hvemig
nefndin leysir verkefnið af
hendi. Ríkisstjóm Chun forseta
leggur mikinn metnað í að leik-
arnir verði glæsilegir og hún
leggur einnig kapp á að fá sem
flest ríki til þátttöku og þarf i
því skyni að stunda viðkvæma
jafnvægislist á næstu árum.
Roh tók við formennsku
stjórnarflokksins, Lýðræðislega
réttlætisflokksins, DJP í febrú-
armánuði síðastliðnum og nefur
það svo enn aukið áhrif hans og
völd, eins og liggur náttúrulega
augum uppi. Chun forseti hefur
upp á síðkastið sýnt að nann er
fús að sýna ögn meiri sveigjan-
leika i samskiptum við pólitiska
andstæðinga. En hann er engu
að síður ófáanlegur til að fallast
á þær kröfur þeirra, að gera
síðkastið. Roh hefur lagt til að
íafnar yrðu alvarlegar viðræður
við stjórnarandstöðuflokk Kim
Dae .Tung með hliðsjón af þeirri
fylgisaukningu sem flokkurinn
fékk . febrúarkosningunum. Roh
áttar sig ennfremur á, að þar
sem ungt fólk hefur fylkt sér um
Nýja lýðræðisflokkinn skuli
sinna því eins og verðugt sé. Roh
ilkynnti þetta nýlega og bætti
því við að DJP myndi ekki líta á
Nýja lýðræðisflokkinn, sem ein-
diða andstæðing sem ekki væri
íægt að eiga viðræður við, tals-
menn flokkanna ættu að tala
saman af fullkomnum neilindum
og nispursleysi og sýna nægilegt
traust svo að viðræður af því
tagi eiddu til gagnlegrar niður-
stöðu.
Sumir stjórnmálaskýrendur
höfðu haft það á orði eftir
íebrúarko8ningarnar, að herfor-
ngjar og ieynilögreglumenn
myndu verða atkvæðameiri en
áður — vegna þess að ríkis-
stjórnin óttaðist um sinn hag.
Ekki hefur pað orðið raunin
Velvildarmenn Suður-Kóreu
munu án efa fagna því, og enn-
fremur ef það leiðir smátt og
smátt til þess að Suður-Kóreu
verði beint að nýju inn á lýðræð-
islegri brautir. Það skiptir land-
ið ekki sízt máli með tilliti til
ólympíuleikanna. Það skiptir
ekki síður máli vegna samskipta
Bandaríkjanna og Suður-Kóreu.
Sú gagnrýni, sem hefur verið
höfð uppi í Bandarikjunum á
stjórnarstefnu Chuns, er pað al-
varleg að forystumenn Suður-
Kóreu munu ekki láta hana eins
og vind um eyru pjóta. Þótt vest-
rænt iýðræði eins og Evrópubú-
ar skilgreina það verði ekki kom-
ið á i einu vetfangi í löndum Suð-
austur-Asíu, er 'pað Suður-Kóreu
til hagsbóta að samskiptin við
Bandarfkin haldist í góðu ,agi og
það verður foringjum .andsins
til álitsauka ef sjálfsögð mann-
réttindi ná fótfestu . Suður-
Kóreu.
'Byftít á grein Shim Jae Ho-
on í Far Eastern Kconomic
Review.)