Morgunblaðið - 26.09.1985, Blaðsíða 6

s
MORGUNBLADIÐ, FIMMTUDAGUR 26. SEPTEMBER1985
ÚTVARP / S JÓN VARP
Dr. Eysenck
Fyrir skömmu var hér á landi
sálfræðingurinn H. J. Eys-
enck í fyrirlestraferð á vegum HÍ.
Dr. Eysenck fæddist í Berlín 1916
en yfirgaf föðurlandið er Hitler
komst til valda. Hann lagði síðan
stund á sálfræðinám við Univers-
ity College í London og þar varði
hann sína doktorsritgerð.
Er dr. Eysenck kunnastur fyrir
hinar sérstæðu skoðanir sinar og
rannsóknir á greindarvísitölu og
hina áköfu andstöðu við sálgrein-
ingarkenningar Fraudskólans.
Þannig heldur Dr. Eysenck því
fram að greindarvísitala ráðist
næstum alfarið af erfðavísum við-
komandi einstaklinga og hefir mér
skilist að hann telji hina „greind-
ari erfðavísa" hafa vinninginn
þegar til dæmis afargreindur ein-
staklingur eignast barn með lítt
greindum einstakling. Virðist mér
persónulega þetta viðhorf Dr.
Eysenck minna óþægilega á aría-
kenningar Hitlers sáluga. Gæti ég
trúað að hinn frægi Nobelssæðis-
banki byggi á kenningum Dr.
Eysencks um arfgengi greindar.
Þannig segir meistarinn í bókinni:
Intelligence: The Battle for the
Mind en þessi bók sem kom út
hjá The Macmillan Press i London
’81 greindi ekki aðeins frá kenn-
ingum Dr. Eysencks heldur og
mótbárum Leons Kamin sálfræði-
prófessors við Princeton Univers-
ity, en gefum Dr. Eysenck orðið:
Sú staðreynd að fólk af svipaðri
greind velst saman í hjónaband
skiptir óskaplega miklu fyrir
samfélagið því þar með eignumst
við þessa fágætu einstaklinga er
búa yfir afburðagreind og sem
leggja fram ómetanlegan skerf á
sviði raunvísinda, lista, stjórn-
mála, viðskiptalífs og iðnaðar. Þeir
jafnaðarmenn er vilja koma á
auknu þjóðfélagslegu jafnræði
þurfa þá aðeins að giftast heim-
skum konum (ef þeir eru greindir)
eða greindum konum (ef þeir eru
heimskir) og telja aðra á að gera
slíkt hið sama (bls. 65).
Áhrif umhverfísins
Að mínu mati veikja fyrrgreind
ummæli Dr. Eysencks sjálfa
grunnkenningu hans um afgerandi
áhrif erfða á greindarvísitölu ein-
staklinga. í fyrsta lagi skín út úr
ummælum doktorsins hversu hrif-
inn hann er af gáfumannaelítum
því hann fer niðrandi orðum um
jafnaðarmenn er skuiu giftast
heimskum eða greindum konum
vilji þeir jafna út greindarvísi-
töluna. I öðru lagi kemur fram
kvenfyrirlitning í þessum ummæl-
um eða því skyldi Dr. Eysenck telja
að jafnaðarmenn þyrftu endilega
að velja sér konur til að hefja skipu-
legt undaneldi?
Nei, góðir hálsar, Dr. Eysenck
er jafn undirorpinn fordómum og
fyrirframskoðunum og við hin.
Niðurstöður rannsókna hans á
greindarvísitölu hljóta því að hvfla
á veikum grunni fordóma og fyrir-
framskoðana hans sjálfs. Það er
endalaust hægt að leggja fram
tölfræðilega marktækar skýrslur,
er greina frá rannsóknum á sálar-
legum eigindum manneskjunnar,
en þegar kemur að því að leggja
mat á þessar skýrslur verður vitn-
isburðurinn oft harla ljós um áhrif
umhverflsins á persónuleika við-
komandi matsmanns. Ögmundur
Jónasson fréttamaður spjallaði nú
á þriðjudagskveldið við HJ. Eys-
enck um mat hans á greindarvísi-
tölu. ögmundur spurði greindar-
lega og Dr. Eysenck svaraði
áreynslulaust en ég hefði nú frekar
kosið að efnt hefði verið til hring-
borðsumræðna í sjónvarpssal um
skoðanir Dr. Eysencks líkt og gert
var þegar Friedman drap hér niður
fæti. Finnst mér sjálfsagt að þjóð-
in fái að kynnast skoðunum slíkra
andans manna frá ýmsum hliðum
og seint mun ég fyrirgefa sjón-
varpinu að hafa ekki leitt skáldin
í Norræna húsinu tii symposium.
Ólafur M.
Jóhannesson
Benidikt Árnason, leikstjóri
Hjalti Kristgeirsson, þýð-
andi
Karl Guðmundsson, þýð-
andi
Kisuleikur í kvöld
■■■■ Ungverski rit-
aa oq höfundurinn
éd\J — Istvan örkeny
er höfundur fimmtudags-
leikritsins að þessu sinni,
en það ber titilinn Kisu-
leikur. Karl Guðmundsson
þýddi með aðstoð Hjalta
Kristgeirssonar. Leik-
stjóri er Benedikt Árna-
son.
Efni leikritsins er í
stuttu máli þetta: Frú
Orban er ekkja sem býr
ein í Búdapest, en hefur
náið samband við Gizu
systur sína sem býr í
V-Þýskslandi. Þó að frú
Orban sé komin yfir sex-
tugt er hún enn ástfangin
af Viktori, gömlum kær-
asta, sem hún dekrar við
í mat og drykk. Hún fyllist
því heilagri reiði og ör-
væntingu þegar hún
kemst að því að trúnaðar-
vinkona hennar, Paula,
hefur lokkað Viktor til sín
með lævísi og klækjum.
Höfundur, Istvan ör-
keny, fæddist í Búdapest
árið 1912. Hann var einn
fremsti rithöfundur Ung-
verja og skrifaði jöfnum
höndum skáldsögur og
leikrit. Kisuleikur er eitt
þekktasta leikrit hans og
hefur það verið leikið í
leikhúsum víða um heim,
m.a. í Þjóðleikhúsinu hér
á landi.
Orkeny lést árið 1979.
Leikendur eru: Herdis
Þorvaldsdóttir, Guðbjörg
Þorbjarnardóttir, Þor-
steinn Hannesson, Brynd-
ís Pétursdóttir, Margrét
Guðmundsdóttir, Þórunn
Magnea Magnúsdóttir,
Sigríður Haglaín, Jón
Gunnarsson og Andri
Klausen.
Tæknimenn eru Vigfús
Ingvarsson og Áslaug
Sturlaugsdóttir.
Nú er best að draga fram jazzskóna.
Þrjár mestu
Jazz-
söngkonurnar
kynntar í kvöld
Rætt við Pétur Pétursson
um störf hans og áhugamál
21««
Á rás tvö í kvöld
00 verður gesta-
gangur hjá
Ragnheiði Davíðsdóttur.
Pétur Pétursson þulur
kemur í upptökusal til
Ragnheiðar og spjallar við
hana um eitt og annað sem
á daga hans hefur drífið.
Það er ekki líklegt að
margir viti að Pétur hefur
verið starfandi sem þulur
við rikisútvarpið því sem
Pétur Pétursson, þulur.
næst óslitið frá árinu 1941,
og hefur því eflaust frá
mörgu að segja af þeim
vígstöðvum.
Pétur hefur auk þess
fengist við ýmislegt ann-
að, til dæmis verið um-
boðsmaður skemmti-
krafta og m.a. stóð hann
fyrir fyrstu dægurlagsam-
keppninni sem fór fram
hérlendis. Keppnin var
haldin árið 1939 og það lag
sem bar sigur úr býtum
var „Við eigum samleið"
sem Sigfús Halldórsson
samdi en textinn var eftir
Tómas Guðmundsson.
í þættinum verður rætt
við Pétur um störf hans
og áhugamál, en hann er
fróður mjög um marga
hluti og er meiningin að
rekja garnirnar úr honum
varðandi bæjarlífið í
Reykjavík á stríðsárunum.
16
Jazzþáttur
00 Vernharðar
___— Linnet verður á
sínum stað á dagskrá rás-
ar tvö í dag. Vernharður
sagðist að þessu sinni ætla
að fjalla um söngkonurnar
Ellu Fitzgerald, Billy
Holliday og Söru Vaug-
han, en það eru þrjú
stærstu kvenmannsnöfnin
innan jazztónlistarinnar
fram að þessu.
Vernharður sagði að
reynt yrði að kynna þær
sem best á einni klukku-
stund og reynt að fjalla
um feril þeirra þriggja í
einu samhengi.

UTVARP
23.00 Kvöldstund I dúr og moS.
Umsjón: Knútur R. Magnús-
son.
24.00 Fréttir. Dagskrérlok.
FIMMTUDAGUR
26. september
730 Veöurfregnir. Fréttir.
Bæn.
Morgunútvarpiö. 7.20 Leik-
timi. Tilkynningar.
735 Mðlræktarpéttur. Endur-
tekinn þáttur Sigrúnar
Helgadóttur trð kvöldinu áö-
ur.
8.00 Fréttir. Tilkynningar. 8.15
Veðurfregnir. Morgunorö —
Ragnar Snær Karlsson talar.
9.00 Fréttir.
9.05 Morgunstund barnanna:
.Sætukoppur" eftir Judith
Blume. Bryndls Vlglunds-
dóttir byrjar lestur þýöingar
sinnar.
930 Leikfimi. 9.30 Tilkynning-
ar. Tónlelkar.
10.00 Fréttir. 10.10 Veður-
fregnir. Forustugreinar
dagbl. (útdr.). Tónleikar.
1035 Málefni aldraöra. Þáttur
I umsjá Þóris S. Guöbergs-
sonar.
11.00 .Eg man þá tfö“ Lög
frá liönum árum. Umsjón:
Hermann Ragnar Stefáns-
1130 Létt tónllst.
1230 Dagskrð. Tilkynningar.
1230 Fréttir. 12.45 Veöur-
fregnir. Tilkynningar. Tón-
leikar.
14.00 „A ströndinni" eftir Nevil
Shute. Njöröur P. Njarövfk
lesþýöingu slna(5).
1430 Miödegistónleikar
a. Sónata I A-dúr fyrir fiölu
og hljómsveit op. 100 eftir
Johannes Brahms. Pinchas
Zukerman og Daniel Baren-
boimleika.
b. Oktett I Es-dúr op. 103
fyrir blásturshljóöfæri eftir
Ludwig van Beethoven. Hol-
lenska blðsarasveitin leikur.
15.15 Utilegumenn. Endurtek-
inn þáttur Erlings Sigurðar-
sonar frá laugardegi. RÚV-
AK.
15.15 Af Austurlandi. Umsjón
Einar Georg Einarsson.
1530 Tllkynningar. Tónleikar.
16.00 Fréttir. Dagskrá. 16.15
Veðurfregnir.
1830 A frlvaktinni. Þóra Mar-
teinsdóttir kynnir óskalög
sjómanna.
17.05 Barnaútvarpið. Stjórn-
andi: Kristln Helgadóttir.
1730 Tónleikar. Tilkynningar.
1835 Veöurfregnir. Dagskrð
kvöldsins.
1930 Kvöldfréttir. 19.45 Til-
kynningar.
Daglegt mál. Siguröur G.
Tómasson flytur þáttinn.
1935 Leikrit: „Kisuleikur" eftir
Istvan örkený. Þýöandi: Karl
Guömundsson. Lelkstjóri:
Benedikt Arnason. Leikend-
ur: Herdfs Þorvaldsdóttir,-
Guöbjörg Þorbjarnardóttir,
Þorsteinn Hannesson,
Bryndls Pétursdóttir, Mar-
grét Guömundsdóttir, Þór-
unn Magnea Magnúsdóttlr,
Sigrlöur Hagalln, Jón Gunn-
arsson og Andri Clausen.
22.15 Veöurfregnir. Fréttlr.
Dagskrá morgundagsins.
Orö kvöldsins.
2235 Kynjaveröld. Umsjón:
Anna Ölafsdottir Björnsson.
FIMMTUDAGUR
26. september
1030—1230 Morgunþðttur
/á
SJÓNVARP
19.15 A dðfinni.
1935 Svona byggjum viö hús.
(Sá gör man — Bygge).
Sænsk fræöslumynd fyrlr
börn.
Þýöandi og þulur Bogi Arnar
Rnnbogason. (Nordvision —
Sænska sjónvarpiö.)
1935 Kfnverskir skuggasjón-
leikir.
(Chinesische Schatten-
spiele). 1. Meistari Dong og
úlfurinn.
1930 Fréttaágrip á táknmáli.
2030 Fréttir og veður.
FÖSTUDAGUR
27. september
2030 Auglýsingar og dagskrá.
2030 Skonrokk.
Umsjónarmenn Haraldur
Þorsteinsson og Tómas
Bjarnason.
21.10 A óskastund.
(A Dream of Change.) Astr-
ölsk heimildamynd. I mynd-
inni er fylgst meö fjölbreyttri
leiksýningu fatlaöra og
þroskaheftra I Melbourne og
undirbúningi hennar.
Þýöandi Kristmann Eiösson.
2230 Morö samkvæmt áætlun.
(The Parallax View). Banda-
rlsk blómynd frá 1974. Leik-
stjóri Alan J. Pakula. Aöal-
hlutverk: Warren Beatty,
Paula Prentiss, William Danl-
els, Hume Cronyn og Walter
McGinn.
Frambjóðanda til þingkosn-
inga er ráöinn bani. Frétta-
maöur sem fylgist meö mál-
inu, uppgötvar aö vitni aö
morðinu verða ekki langlff.
Eftirgrennslanir hans beina
honum aö stofnun sem þjálf-
ar leigumoröingja.
Þýðandi Öskar Ingimarsson.
2330 Fréttir I daoskrárlok.
Stjómendur: Asgeir Tómas-
son og Kristján Sigurjóns-
son.
1430—1530 Dægurflugur
Stjórnandi: Magnús Krist-
jánsson.
1530—1630 Otroönar slóðir
Kristileg popptónlist.
Stjórnendur: Andri Már Ing-
ólfsson og Halldór Lðrusson
1830—1730 Jazzþáttur.
Stjórnandi: Vernharður Linn-
et
1730—1830 Gullöldin
Lðg frá 7. áratugnum
Stjórnandi: Þorgeir Astvalds-
son
Þriggja mlnútna fréttir sagö-
ar klukkan: 11:00, 15 00
16:00 og 17:00.
2030—2130 Vinsældalisti
hlustenda rásar 2
10 vinsælustu lögin leikin
Stjórnandi: Páll Þorsteins-
son.
3130—2230 Gestagangur
Gestir koma I stúdló og velja
Iðg ásamt léttu spjalli.
Stjórnandi: Ragnheiöur Dav-
lösdóttir.
2230—2330 Rökkurtónar
Stjórnandi: Svavar Gests.
2330—2430 Kvöldsýn
Stjórnandi: Júllus Elnarsson