Morgunblaðið - 17.10.1985, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR17. OKTÓBER1985
13
Bellmansmyndir
Peters Dahl
Myndlist
Valtýr Pétursson
í anddyrinu í Norræna húsinu
stendur nú yfir sýning af
skemmtilegra taginu. Það er
norskur listamaður, sem þar sýn-
ir myndir. Hann hefur verið bú-
settur í Svíþjóð um langan aldur
og má nánast teljast heyra til
því landi. Dahl hefur gert sér
lítið fyrir og myndskreytt Pistla
Fredmans eftir hinn ástsæla
Bellman og fært skemmtilegheit
skáldsins og trúbadorsins yfir í
Árni
Gallerí Salurinn er á sínum
stað og ég kemst víst ekki upp
með að nefna hann oftar Flotta
Galleríið eins og í upphafi. Það
er með öðrum orðum kominn
virðulegri blær yfir þennan sýn-
ingarstað og um leið miklu al-
gengari og litlausari nafngift.
Hvað um það, áfram streyma
sýningarnar þar í sveit, og nú er
þar Árni Páll með málverkasýn-
ingu, en hann hefur hingað til
aðallega verið á ferð með skúlpt-
úr og þá á stundum í félagi við
Magnús Kjartansson. Nú er
hann hins vegar einn á báti og
sýnir á sér nýja hlið.
Þarna sýnir Árni Páll nokkurs
konar mínimalisma, þótt það sé
ef til vill nokkuð langsótt að
kenna þessi verk hans við þá
stefnu, en það er ekki mikið og
margt, sem felst í þessum verk-
um, hvorki í formi né lit. Allt er
gert á sem einfaldastan hátt og
Árni notar oft letur til að koma
litógrafíur. Þær eru 87 talsins
og geisla af fyndni, um leið og
þær deila á þekkta borgara í
Stokkhólms stað hér á árum áð-
ur.
Ekki verður innihald þessara
mynda nánar skýrt hér að þessu
sinni, en hver og einn á að geta
skemmt sér við að horfa á þann
gleðskap, sem þarna er á ferð-
inni. Ástin og Bakkus koma við
sögu, og ber margt á góma. Litó-
grafíurnar eru gerðar af mikilli
kunnáttu og tækni. Það er snjöll
teikning í þessum verkum, sem
í fáum orðum sagt eru hið ágæt-
asta pródúkt. Peter Dahl er
þessara verka minna svolítið á
bílnúmer og eru vart fyrirferð-
armeiri en slík, en hafa allt ann-
an tilgang — fyrst og fremst er
það formið á letrinu, sem virðist
aðalatriði. Liturinn er einnig í
fáum tónum og fylgir yfirleitt
formspilinu. Það er fátt nýmeti
á þessari sýningu og það er eins
og kunnuglegur blær yfir því,
sem þarna er á veggjum.
auðsjáanlega mjög fær myndlist-
armaður, sem fer nokkuð troðnar
slóðir og leggur ekki allt upp úr
því að vera sem frumlegastur.
Hann er ekki langt frá sumum
þekktum listamönnum í þessum
myndum, og kemur það einna
greinilegast fram í því, hvernig
hann fjallar um dansleiki og slík-
ar skemmtanir. En heildarsvipur
þessarar sýningar er honum og
Bellman til mikils heiðurs.
Þessi sýning hefur víða farið
og undrar það engan, sem kynn-
ist við hana. Þarna kemst maður
í gott skap, og ekki veitir nú af
á seinustu og verstu tímum.
i siuuu mau er petta snotur
sýning, en kemur á engan hátt á
óvart. Það hefur löngum verið
notað letur í nútímamálverki, en
nóg um það að sinni. Það er viss
svipur á þessari sýningu, sem er
ef til vill ekki alveg nægilega
persónulegur, en hefur samt ým-
islegt til ágætis sér, ef vel er að
gætt. Það eru 16 verk á þessari
sýningu, bæði stór og smá. Til
hamingju.
Pappírsverk í
Gallerí Borg
Nú stendur yfir í Gallerí Borg
mjög eftirtektarverð sýning á
samklippum úr pappír, og eru
þær eftir Hólmfríði Arnadóttur,
en hún hefur um nokkurn tíma
fengist við myndlist í ýmsu
formi. Hún er því enginn byrj-
andi á þessi sviði, og ber sýning
hennar þess glöggt vitni.
öll eru þessi verk unnin í
pappír, og hefur listakonan 'í
sumum tilfellum gert pappírinn
sjálf, en ekki kann ég nánar að
greina frá þeim aðferðum, nema
hvað vatnslitir eru notaðir við
að fá hinn rétta tón í pappírinn.
Þetta eru allt abstrakt verk og
nokkuð geómetrísk í eðli sínu og
koma mjög vel til skila. Þau eru
yfirleitt gerð í heilum og sterkum
formum með takmörkun í lita-
meðferð, sem er sjaldséð hér í
sýningarsölum hjá okkur. Þarna
er á ferð mjög hógvær listakona,
sem kemur sínum málum ágæt-
lega á framfæri, og óvenjulega
vel tekst henni að sannfæra
áhorfanda um, að hún stundi
listgrein sína af mikilli stillingu
og innlifun. Ég fékk ekki betur
séð en að þarna hafi Hólmfríði
tekist alveg prýðilega, og sýning
hennar er til mikils sóma. Það
er sérstaklega ánægjulegt að sjá,
hve hún veldur því vel að ná fram
sterkum áhrifum í þessi verk
með jafn fáum litatónum og raun
ber vitni. Það er óhætt að segja
við Hólmfríði, að hún hafi fundið
þann rétta tón, ef svo mætti til
orða taka.
Það var skemmtilegt og fróð-
legt að kynnast þessum verkum
Hólmfríðar, og ég hafði óskerta
ánægju af að líta inn i Gallerí
Borg að þessu sinni.
Stórmerk bók
um ísland
Erlendar bækur
Baldur Ingólfsson
Werner Schutzbahc: ISLANI),
Feuerinsel am 1‘olarkreis (ísland —
eldeyjan við heimskautsbaug), 3. út-
gáfa, aukin og endurbætt, Diimmler
Verlag, Bonn 1985.
Önnur útgáfa þessarar bókar,
sem fyrir löngu hafði áunnið sér
titilinn „Biblía leiðsögumanna",
hafði alllengi verið ófáanleg og
var hennar mikið saknað af þeim
sem þekktu til hennar. Hin nýja
útgáfa er á allan hátt meiri í snið-
um en eldri útgáfurnar. Hún er
272 blaðsíður í 21x28 sm broti og
textinn er prentaður í tveim dálk-
um. Bókina prýða 130 teikningar
og kort og að auki 138 ljósmyndir,
margar í litum. Prent.un er frá-
bærlega góð, t.d. eru mörg jarð-
fræðikortanna hreint augnayndi.
Auk formála og stutts inngangs
er bókin 15 kaflar: sögulegt yfirlit,
Reykjavík, úr jarðsögu Islands,
virka eldgosabeltið, eldvirkni eftir
ísöld, hverir og laugar, loftslag,
jöklar og eldfjöll, ár og vötn, auðn-
ir hálendisins, suðurströnd ís-
lands, firðirnir, dýr og jurtir,
þjóðin, atvinnuvegir. í bókarlok er
að finna viðbæti um framburð og
merkingu nafna, langa heimilda-
skrá og ýtarlega nafnaskrá.
Hér er sem sé komin rækileg
landafræði fslands, sem verulegur
fengur er fyrir alla, sem vilja afla
sér staðgóðrar þekkingar um land-
ið, hvort sem það eru vísinda-
menn, blaðamenn, stjórnmála-
menn eða ferðamenn, erlendir eða
innlendir. Höfundurinn er Sviss-
lendingur, fæddur 1934, búsettur í
Wilen skammt frá Sankt. Gallen í
Werner Schutzbach
Austur-Sviss. Um það, hvað kom
Werner SChutzbach til að ráðast í
það mikla verkefni að setja saman
þessa merku bók segir hann í
formála: „Ágústmorgun einn 1956
steig ég í fyrsta sinn fæti á ís-
lenska grund. Ég ætlaði að dvelj-
ast eitt ár á íslandi, en það urðu
tvö og hálft ár. Ég lærði íslensku,
og því betur sem ég skildi bans
WKRNKRSCHt l'/BACH
Feuerinsci am l’olarkreís
skildi ég líka siði og hætti þjóðar-
innar og hreifst af landinu og
þjóðinni og sögu hennar. Ég ferð-
aðist í bíl og líka gangandi og ríð-
andi um byggðir og óbyggðir og
fékk þannig tækifæri til að auka
við þekkingu mína á jarðfræði og
landafræði. Um 1970 og aftur 1980
dvaldist ég um tíma á íslandi og
stuttan tíma 1983. Ég hef því haft
tækifæri til að fylgjast með
þróuninni á flestum sviðum í
þessu hrífandi landi og getað aflað
mér þeirrar þekkingar, sem þurfti
til að semja og seinna til að endur-
bæta íslandsbók mína.“
Það er auðséð, hvar sem er grip-
ið niðri í bókinni, að Werner
Schutzbach er þaulkunnugur ís-
lenskum málefnum, enda hefur
hann þá sérstöðu meðal útlendra
manna, sem rita um landið, að
hann er mæltur á íslensku og get-
ur því notfært sér allar íslenskar
heimildir auk annarra heimilda á'
helstu málum Evrópu. Hann hefur
líka starfað hér og þannig kynnst
landinu innan frá, ef svo má að
orði komast. Mér er ekki kunnugt
um, að nú sé á boðstólum önnur
ítarlegri tslandsbók útlend, og
hefur höfundur því unnið geysi-
þarft verk í þágu okkar íslend-
inga.
Bókin er rituð á ínjög látlausu
og skýru máli, sem gerir hana að-
gengilega öllum, sem á annað borð
eru sæmilega læsir á þýsku. Það
er athyglisvert, að teikningar,
Ijósmyndir og öll hönnun bókar-
innar eru líka verk höfundar.
Það færi vel á því að sérfróðir
menn gerðu þessari nýju útgáfu
bptri skil en ég er fær um.