Morgunblaðið - 17.10.1985, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐID, FIMMTUDAGUR17. OKTÖBER1985
Hann er kominn, penninn sem nú fer
sigurför um heirninn.
Þýsk meistarasmíö meö glæsilegt útlit.
ELÝSEÉ pennarnir fást hjá:
Fymundsson, Rcykjavík
Bókavcrzluninni Vedu. Kópavogi
Bókaverzluninni Grímu, Garðah.r
Bókahúó Böövars. Hafnarfiröi
Bókdbúð Olivers Sleins. flafnarfiiöi
Bókbac, Hafnarfiröi
Bókaverzl. Andrósar INi«*lssonar. Akranesi
Kaupfclagi Borgfiröiiuja. Borgarncsi
Bókabuö Jónasar, Akurcyri
Þú stillir vatnshitann með
einu handtaki á hitastýrða
baðblöndunartækinu frá
Danfoss, og nýtur síðan
steypibaðsins vel og lengi.
= héðinn =
SEUAVEGI 2.SIMI 24260
DÆLA DÆLA DÆLA
DÆLA DÆLA
Bjóðum dælurtil
flestra verka. Frá
hinum þekktu
framleiðendum
Tæknilegar
upplysingar og
ráðgjöf í
^söludeild okkar.^
= HEÐINN =
VÉtAVE R/LUN RIMI 24260
LAGER-SÉRRANTANIR-DJONUSTA
Klarup-
stúlknakórinn
Tónlist
Egill Friðleifsson
Norræna húsið, 12. okt. ’85
Háteigskirkja 13.11.85
Flytjendur: Klarup-stúlknakórinn
Stjórnandi: Jan Ole Mortensen
Efnisskrá: Lög úrýmsum áttum.
Varla voru voldugir hljómarnii
úr sálumessu Verdis þagnaðir
Háskólabíói sl. laugardag er upi
hófst í Norræna húsinu hógvæi
söngur Klarup-stúlknakórsins frá
Danmörku. Klarup mun vera þorp
skammt frá Álaborg. Það er at-
hyglisvert að jafn góður kór
kemur frá jafn litlum stað, og ber
vott um dugnað, hæfni og metnað
stjórnandans, Jan Ole Mortensen,
sem unnið hefur frábært starf
með þessum fallega hóp. Kórinn
skipa liðlega 20 stúlkur á aldrin-
um 14—20 ára. Efnisskráin var
fjölbreytt og sýndi að kórnum
lætur vel að syngja í ýmsum stíl-
tegundum, eða allt frá pólyfóníu
til dagsins í dag. Kórinn hóf tón-
leikana með því að syngja nokkur
dönsk lög. I fyrstu var eins og
greina mætti nokkur þreytumerki
á stúlkunum. Hljómurinn var
heldur mattur og daufur en þær
sungu sig upp og gerðu seinni
hluta efnisskrárinnar betri skil
en þeim fyrri. Það var áhugavert
að heyra meðferð kórsins á
„Mountain Nights nr. 1“ eftir
Kodály. Verk þetta er vókalísa,
þ.e. sungið án texta, sú fyrsta af
fimm slíkum, mjög vel samin tón-
smíð og eftir því vandmeðfarin,
og verður ekki annað sagt en kór-
inn hafi komist allvel frá þeirri
raun, þó fylgja hefði mátt betur
eftir nákvæmri forskrift höfund-
ar varðandi styrkleikabreytingar.
Negrasálmarnir voru frísklega
fluttir og sömuleiðis „Och flickan"
sænskt þjóðlag í nýstárlegum
búningi P. Schönnemanns. Við
heyrðum einnig ungan pilt, Palle
Mortensen, leika dugnaðarlega á
fiðlu sónötuþátt eftir Hándel, og
ein kórdaman, Hanne Kristensen,
lék af nærfærni á píanóið nætur-
ljóðeftirChopin.
Þar sem ég hafði ómælda
ánægju af þessum tónleikum
ákvað ég að fara einnig daginn
eftir í Háteigskirkju. Þar gekk
kórnum enn betur, enda hljóm-
Danski stúlknakórinn frá Klarup.
burðurinn mjög góður og aðstæð-
ur allar. Kórinn söng fyrst tvö lög
eftir Palestrina, ákaflega skýrt
og fallega. Án þess að ætla að
telja upp allt, sem á efnisskránni
var, langar mig að minnast á
kvöldsönginn „Esti dal“ eftir
Kodály. Þetta er viðkvæmasta lag
sem ég hef kynnst. Að mínu mati
söng kórinn lagið of hratt. Sú
upphafna andakt, sem í þessu
dásamlega lagi býr, nýtur sín
betur ef laglínunni er gefin betri
tími. En það sem verra var, að
hljóðfallinu hafði verið breytt á
stöku stað til að fella það betur
að danska textanum. Þó slíkt hafi
verið gert með vitund og sam-
þykki höfundar á sínum tíma
finnst mér það lýta lagið stórlega.
í sautjánda takti t.d. er hljóð-
fallinu breytt hjá fyrsta sópran
en ekki hjá öðrum sópran eða
altinum, og stingur það mjög í
eyru þeirra er til þekkja. Það má
hins vegar gefa kórnum góðan
plús fyrir flutninginn á því erfiða
verki „Cum essem parvulus" eftir
Bengt Johansson og sömuleiðis „I
am my brothers keeper" eftir
Knut Nysted.
Klarup-stúlknakórinn er góður
kór. Stjórnandinn, Jan Ole Mort-
ensen, leggur áherslu á hinar
nettari hliðar í kórstarfinu. Út-
koman varð áferðarfallegur og
léttleikandi söngur, sem lét vel í
eyrum þakklátra áheyrenda.
Um leið og ég lýk þessum pistli
vildi ég þakka Klarup-stúlkna-
kórnum kærlega fyrir komuna og
ánægjulega tónleika.
Ný íslandssaga
Bókmenntir
JennaJensdóttir
Sjálfstæði íslendinga 1.
Höfundur: Gunnar Karlsson.
Teikningar: Þóra Sigurðardóttir.
Uppdrættir: Guðmundur Ingvarsson.
Námsgagnastofnun.
Reykjavík 1985.
Sjálfstæði íslendinga 1 er íslensk
stjórnmálasaga þjóðveldisaldar
skrifuð handa börnum. Höfundur
er prófessor í sagnfræði við Há-
skóla íslands.
í formála að Kennslutillögum
sem fylgja sögunni getur höfundur
þess að 1982—1983 hafi hann
satr.ið nokkra kafla um íslands-
sögu 12. og 13. aldar er hann nefndi
Sturlungaöld og lok þjóðveldis.
Þetta efni tók hann saman fyrir
dóttur sína er þá var í 5. bekk
Laugarnesskólans í Reykjavík.
Blöðin voru síðan kennd þar í öll-
um 5 ára deildum.
Uppörvandi viðtökur kennar-
anna urðu til þess að höfundur jók
við efni frá 10. og 11. öld.
Ennfremur bætti hann aftan við
blöðin fimm köflum fram til ein-
veldistöku 1662 og upphafs að
embættiskerfi einveldistöku 1662
og upphafs að embættiskerfi ein-
veldisins 1684. Efni þetta nefndi
hann Sjálfstæði íslendinga og enda-
lok þess.
Heftin voru síðan kennd 1983—
1984 í 5. og 6. bekkjum Laugarnes-
skóla og á Kleppjárnsreykjum.
Það var nú horfið að því ráði
að gefa fyrst út sögu þjóðveldisald-
ar frá 10.—13. aldar og þá undir
heitinn Sjálfstæði íslendinga 1.
Höfundur vænti þess að Sjálf-
stæði íslendinga 2 sem nær fram
um 1800 yrði gefin út í bráða-
birgðaútgáfu — jafnvel á undan
þessu hefti. Hann gefur vonir um
að hann bæti við þriðja heftinu
um 19. og 20. öld.
1 formála að Kennslutillhögun
segir höfundur: „Ég rek þessa sögu
hér í afsökunarskyni til að sýna
fram á að ég hef aldrei sett markið
hærra en aö taka fram gömlu
kennslubókunum í íslandssögu og
bjóða eitthvað í stað þeirra meðan
meðan beðið væri eftir að uppeldis •
fræðingar og reyndir barnakenn-
arar ynnu efni sem svaraði betur
kröfum tímans."
íslandssaga þessi er 104 bls. í
stóru broti og skiptist í fimmtán
kafla. Hefst sá fyrsti á landnáms-
öld og nefnist: Áð vera sjálfstæð
þjóð.
Síðasti kaflinn ber heitið: Sigur
konungs, samin af skilningi á því
að börn laðast að lifandi frásögn
á góðu máli. Myndir eru svo
skemmtilegar að þær hljóta að
hafa visst aðdráttarafl fyrir áhuga
nemenda á sögunni.
Vinnubrögð höfundar eru öll hin
vönduðustu. Mörg verkefni eru í
bókinni og einnig er víða vísað til
lestrarefnis handa þeim sem vilja
vita meira um land og þjóð en
bókin hefur að geyma.
Áreiðanlega verða skiptar skoð-
anir á því hvort sagan i heild og
verkefnin séu of þung fyrir flesta
nemendur í nefndum aldurshóp-
um.
í kafla sinum Um notkun bókar-
innar í heild, sem er i Kennslutil-
lögum, skiptir höfundur verkefn-
unum í þrjá flokka og gerir ítar-
lega grein fyrir hugmyndum sín-
um um notkun þeirra. Höfundur
segir m.a.: „Til að létta róðurinn
hef ég búið heftið ríkulega út með
verkefnum. Um þau vil ég taka
tvennt einkar skýrt fram. Annað
er það að verkefnin eru aðalatriði
bókarinnar og ég hef enga trú á
að hún verði kennd að gagni án
þess að nota þau verulega — eða
önnur a.m.k. jafngóð sem kennari
býr til.“
„... Hitt sem ég vildi taka fram
er það að kennarar verða að taka
ábyrgð á hvernig þeir nota verk-
efnin. Höfundur ritsins er sagn-
fræðingur en ekki barnakennari
og hann setti verkefnin inn án
nokkurrar sannfæringar um að
þau væri hæfilega þung ...“
Ég hefi áður lýst því yfir að ég
er ekki sátt við kennslutillögur
(kennsluleiðbeiningar) með bók-
um. Þær eru alltaf ákveðin stýring
á vinnubrögðum kennarans. Þeim
fylgir því sú hætta að kennari
ánetjist þeim um of á kostnað eigin
hugmynda og frumleika.
Við verðum að treysta því, að
kennari sem tekur að sér náms-
grein sé vel í stakk búinn til að
vinna með hana. Auk þess þekkir
hann best nemendur sína og veit
Gunnar Karlsson
hvað hverjum hentar. Ofnotkun á
kennsluleiðbeiningum getur bein-
línis leitt af sér hópsálarnemendur
meðan börn eru enn í mótun.
Hins vegar er eðlilegt að höfund-
um sé sárt um hugverk sín og vilji
því leggja sitt af mörkum til þess
að þau nýtist á sem bestan hátt
að þeirra mati.
I Kennslutillögum þeim er hér
fylgja felst mikill „sósíalrealismi“
og raunar í sumum verkefnunum
lika.
Nákvæm nafna- og orðaskrá er
aftast í sögunni.
Skandalar
Myndbönd
Árni Þórarinsson
Ég veit það eru takmörk fyrir
því sem maður á að skrifa um
af drasli. En það eru líka tak-
mörk fyrir því sem unnt er að
bjóða fólki af drasli. Ég hef
reyndar stundum áður skrifað
hreinar viðvaranir til mynd-
bandanotenda í þessum dálkum,
og verð að halda því eitthvað
áfram. Fyrir skömmu rakst ég á
spólu með franskri mynd sem
heitir á íslensku Fórnarlömb spill-
ingarinnar eða Victims of Vice á
ensku, en eins og svo margar
franskar myndir hérlendis er
hún dubbuð upp með því tungu-
máli. Það má furðulegt heita að
nokkur skuli nenna að láta setja
nýja hljóðrás við þennan hroða.
Enn furðulegra er að einhver
skuli nenna að flytja hann inn
og þýða á íslensku. Furðulegast
af öllu er að þetta skuli mynd-
bandafyrirtæki gera sem venju-
lega hefur nokkurn metnað og
sjálfsvirðingu, þ.e. ö. Á.-mynd-
bönd. í sem allra stystu máli er
þessi mynd gjörsamlega óskilj-
anlegt samsull lögreglumyndar
og leittklámsmyndar, alveg
dæmalaust fúsk hvernig sem á
hana er litið. „Leikstjórinn" heit-
ir Jacques Scandelari og hann á
ekki að ganga laus i kvikmynda-
gerð. Ég býst ekki við að ég hefði
minnst á þessa mynd ef ég hefði
ekki um daginn slysast til að
taka aðra spólu sem sýnir að
Scandelari þessi gengur enn laus
og menn eru enn að flytja fram-
leiðslu hans hingað þótt hún sé
í raun öskutunnumatur. Þessi
mynd nefnist New York After
Midnight og er titillinn út i hött
eins og annað í þessari fram-
leiðslu. Reyndar hefur filmuböð-
ullinn Scandelari farið til New
York með allt sitt hafurtask til
að gera eitthvað sem hann heldur
að sé sálfræðilegur þriller um
ástir geðtruflaðrar franskrar
konu þar í borg. Hann reynir
meira að segja að telja okkur
trú um að hann byggi á sálfræði-
legum heimildum. Allt þetta
skiptir engu. Myndin er álíka
lömuð og enskur framburður
aðalleikkonunnar, sem tekst
ævinlega að leggja rangar
áherslur. Þannig tekst Scandel-
ari eða gera allt vitlaust. New
York After Midnight er ekki
kvikmynd, ekki frekar en mar-
glytta er matfiskur. Þessi vara
er því ekki boðleg sem mynd-
band.
Stjörnugjöf: Victims of Vice 0
New York After Midnight 0