Morgunblaðið - 28.11.1985, Page 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. NÓVEMBER1985
Halldór Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra:
Verndun nytjastofna — há-
marksa frakstur í stað hruns
Sjávarútvegsráöherra skal fyrir 1. nóvember ár hvert, að fengnum tillögum
Hafrannsóknarstofnunar, ákveöa með reglugerð þann afla, sem veiða má úr
helztu botnfisktegundum við ísland á komandi ári og skulu heimildir
samkvæmt lögum þessum miðast-við það magn. Þannig hefst frumvarp til
laga um stjórn fiskveiða 1986-1987, sem Halldór Ásgrímsson, sjávarútvegs-
ráðherra, mælti fyrir í neðri deild Alþingis í gær. Leyfi til botnfiskveiða,
sem bundið er við skip, er tvenns konar, samkvæmt frumvarpinu: aflamark,
þ.e. heimild til þess að veiða tilgreint magn af ákveðnum botnfisktegundum,
- og sóknarmark, þ.e. heimild til þess að stunda botnfiskveiðar í ákveðinn
dagafjölda, þó með takmörkunum á þorskafla.
Veiðistjórn
og fiskifræðileg rök
Ráðherra kvað stjórn fiskveiða
byggjast á þrennu: 1) veiðiþoli
einstakra tegunda nytjafiska og
sem hagkvæmastri nýtingu leyfi-
legs afla, 2) markaðshorfum, 3)
byggðasjónarmiðum. Meginmark-
mið væri að vernda fiskistofna,
sem verðmætastir væru, og helzt
að auka afrakstursgetu þeirra.
Frumvarpið byggði á tiltækri
reynslu síðast liðinna þriggja ára.
Reglugerðarákvæði um fiskveiði-
stjórn væru færð inn í þetta frum-
varp til laga. Jafnframt væri reynt
að draga úr ókostum núverandi
stjórnunar, m.a. með vali milli
sóknarmarks og aflamarks, sem
og færslu veiðiheimilda milli ára.
Samkvæmt frumvarpinu verður
heimilt að flytja allt að 10% af
aflamarki hverrar botnfiskteg-
undar og 10% af þorskaflahámarki
frá líðandi ári yfir á næsta ár. Þá
er heimilt að veiða allt að 5%
umfram aflamark hverrar tegund-
ar og 5% umfram þorskaflahá-
mark, miðað við úthlutað botn-
fiskleyfi það ár, enda dragist sá
umframafli frá úthlutun afla- og
sóknarmarks næsta ár.
Ráðherra kvað frumvarpið ná
til tveggja næstu ára. Það væri
gert til að draga úr óvissu um
framtíðina og gera mönnum betur
kleift skipuleggja rekstur sinn
fram í tímann.
Ráðherra gat þess að frum-
varpið hafi þegar fengið umfjöll-
um hjá og meðmæli frá hagsmuna-
aðilum í sjávarútvegi. Það hafi
fengið góðar viðtökur hjá flestum.
Ekki vegna þess að menn séu í
sjálfu sér himinlifandi yfir inni-
haldi þess. Heldur vegna hins að
þeir sjái ekki aðra heppilegri eða
gagnmeiri aðferð til að sinni óhjá-
kvæmilegri veiðistjórnun, sem
fiskifræðileg rök, byggð á vísinda-
legum rannsóknum, standi til.
Ekki gengið alfarið eftir
Kristín Halldórsdóttir (Kvl.) vitn-
aði til þingræðu sinnar frá í des-
ember 1983. Þá hafi þingmenn
kvennalistans lýst þeirri skoðun,
að kvóti á skip væri skársti kostur
óhjákvæmilegrar veiðistjórnunar.
Talið var að veiðistjórn af þessu
tagi myndi stuðla að bættri með-
ferð aflans og meira samræmi
Jón Baldvín:
Neyðarúrræði
— stenztekki
til frambúðar
milli veiða og vinnslu. Þetta hafi
ekki alfarið gengið eftir.
Veiðistjórnunin hefur ekki, í
þeim mæli sem vonir stóðu til,
stuðlað að dreifingu afla á rekstr-
arárið eða jöfnun vinnuálags í
vinnslustöðvunum - og nýtingar
aflans í hagkvæmustu vinnslu
fyrir atvinnugreinina í heild.
Fiskverðið endurspeglar ekki
nægilega gæði aflans, sem á land
berst, sagði þingmaðurinn. Það
má hugsanlega vera breytilegt
eftir árstíma. Við eigum ekki að
einblína á verðmæti aflans upp úr
sjó heldur taka eigi síður tillit til
söluverðs afurðanna, fullunninna.
Vandinn felst ekki sízt í of stór-
um veiðflota miðað við veiðiþol.
Með það í huga felur frumvarpið
og veiðistjórnin ekki í sér næga
hvatningu til fækkunar fiskiskipa.
Þingmaðurinn gagnrýndi sölu
fiskiskipa ásamt kvóta milli lands-
hluta. Þetta ákvæði hafi m.a. bitn-
að hart á Suðurnesjabyggðum.
Hún taldi frumvarpið engu að
síður málamiðlun milli mismun-
andi sjónarmiða. Sveigjanleiki í
veiðstjórn hefði gefiö góða raun.
Veiðstjórnunar væri þörf.
Stenzt ekki til
frambúðar
Jón Baldvin Hannibaisson (A)
kvað kvóta- eða skömmtunarkerfi
margreynt í landbúnaði. Þar hafi
það stuðlað að skiptingu tiltekinn-
ar og minnkandi heildarfram-
leiðslu á jafn marga framleiðend-
ur. Árangurinn hafi verið minni
framleiðni, meiri hlutfallslegur
framleiðslukostnaður á hverja
sölueiningu - og hærra verð til
neytandans.
Reynsla kvótakerfis í sjávarút-
vegi sé heldur ekki góð. Kvótinn
kunni að vera neyðarúrræði. Hann
standist hinsvegar ekki til fram-
búðar. Ekkert liggi fyrir sem stað-
festi að tilkostnaður I útgerð á
hvert aflatonn hafi minnkað,
framleiðni í atvinnugreininni hafi
aukizt eða hagur hennar batnað á
heildina litið, þó næstliðið og líð-
andi ár verði að teljast góð aflaár.
Það er aðfinnsluvert, sagði Jón
Baldvin, að ekki liggur hér fyrir,
samhliða frumvarpinu, hagfræði-
leg úttekt á tiltækri reynslu og
árangri kvótakerfis frá því það var
upptekið. Það er lágmarkskrafa
þingmanna að sjávarútvegsnefnd-
ir þingsins og þeir sjálfir fái slíka
úttekt í hendur, áður en þeir taka
afstöðu til þessa frumvarps og
tveggja ára framlengingar kvót-
ans.
Jón vék að meintum ágreiningi
líffræðinga og fiskifræðinga um
lífríkið í sjónum. Vera mætti að
lífsskilyrði nytjastofna í sjónum
vegi þyngra, í samanburði við
veiðisókn, en fiskifræðingar vildu
vera láta. I þessu efni hafi reynsla
íslenzkra fiskimanna, sem komi
fram í skoðunum þeirra, ekki farið
alfarið saman við vísindalegar til-
gátur. En rétt er að taka áhættuna
réttu megin við mörkin, sagði Jón,
eins og gert hefur verið.
Jón Baldvin taldi mögulegt að
sætta sig við kvótakerfi í skamm-
tíma en ekki til frambúðar. Of-
stjórn væri innbyggð í slíkt kerfi.
Hann tók undir orð fyrri ræðu-
manns um sölu kvóta, sem í engu
tæki mið af vilja fiskimanna né
fiskverkunarfólks. Hverjir eiga
fiskinn í sjónum?
Þingmaðurinn vék og að reynslu
Færeyinga, bæði um fiskverðs-
Krístín:
Kvótinn
veldur
vonbrigðum
myndun og veiðistjórnum. Við
getum margt af þeim lært, sagði
hann. Og við eigum að koma sem
fyrst upp fiskimarkaði hér á Faxa-
flóasvæðinu í tilraunaskyni, til að
laða verðmyndun að eftirsóknar-
verðum gæðum vörunnar.
Ræðumaður krafðist þess að
ráðherra léti vinna marktæka
hagfræðilega úttekt á reynslu á
árangri kvótakerfis við fiskveiði-
stjórnun liðinna ára. >
Kvótakerfið lítilsvirðir veiði-
hæfni ísiezkra sjómanna, sagði Jón
Baldvin efnislega, og leiðir til
atgervisflótta úr starfsstétt
þeirra.
Kvöldfundur
Til stóð í gær að umræðu um
kvótakerfið yrði fram haldið á
kvöldfundi. Margir vóru á mæl-
endaskrá, m.a. Hjörleifur Gutt-
ormsson (Abl.) og Einar Guðfinns-
son (S), utgerðarstjóri í Bolunga-
vík.
Nánar verður vikið að þeirri
umræðu síðar.
Ný þingmál
Geislavarnir — sóknargjöld
Tvö ný stjórnarfrumvörp hafa
verið lögð fram á Alþingi: frumvarp
um geislavarnir og frumvarp um
sóknargjöld. Jóhanna Sigurdar-
dóttir (A) hefur lagt fram fyrir-
spurn til fjármálaráðherra um
launamál kvenna.
Geislavarnir
Tilgangur frumvarps um
geislavarnir er „að tryggja nauð-
synlegar öryggisráðstafanir
gegn jónandi geislum frá geisla-
virkum efnum og geislatækjum
í því skyni að koma í veg fyrir
skaðleg áhrif slíkrar geislunar".
Frumvarpið kveður á um að
Geislavarnir ríkisins skuli vera
sjálfstæð stofnun undir yfir-
stjórn heilbrigðismálaráðherra.
Stofnunin annast öryggisráð-
stafanir í samræmi við tilgang
frumvarps þessa að lögum.
Fyrsti kafli frumvarpsins fjallar
um tilgang og gildissvið frum-
varpsins, annar um Geislavarnir
ríkisins sem stofnun, þriðji um
leyfi til innflutnings, fram-
leiðslu, eign, sölu og afhendingu
geislavirkra efna, fjórði um
uppsetningu og breytingar á
geislatækjum, fimmti um eftirlit
með slíkum tækjum og geisla-
virkum efnum, sjöttu um notkun
efna og tækja af þessu tagi, og
sjöundi um ýmis atriði tengd
geislavörnum.
Sóknargjöld
- leiðrétting
Á síðasta þingi vóru sett ný lög
um sóknargjöld. Sá vankantur
var á löggjöfinni, sem taka átti
gildi 1. janúar 1986, að gjald-
stofninn - útsvarsstofn komandi
árs -, liggur ekki fyrir fyrr en
þar næsta ár. í bréfi ríkisskatt-
stjóra um þetta efni segir: „Aug-
ljóst er því að sóknargjöld, að
lögum þessum óbreyttum, verða
því eigi álögð af skattstjórum,
sbr. 6. grein laganna, fyrr en á
gjaldárinu 1987, vegna tekna árs-
ins 1986.“
Af þessum sökum liggur nú
fyrir frumvarp til breytinga á
þessum lögum, sem koma eiga
til framkvæmda um nk. áramót.
Frumvarpið kveður á um að í
stað orðsins „útsvör", sem sókn-
argjöld miðast við, komi „þing-
gjöld“. Ennfremur að álagning
1986 verði reist á tekjuárinu
1985.
Launamál kvenna
Jóhanna Sigurðardóttir (A) spyr
fjármálaráðherra, hvort hann sé
„reiðubúinn til að beita sér fyrir
því við gerð næstu kjarasamn-
inga við opinbera starfsmenn að
leiðréttur verði sérstaklega
launamunur sem ríkir milli
kynja fyrir sömu eða sambærileg
störf"? Ef svo er, hvort þá megi
vænta könnunar á röðun hefð-
bundinna kvennastarfa eða
starfsheita, sem einkum eiga við
konur, í launaflokka hjá ríkinu
samanborið við röðun karla-
starfa? Ennfremur, hvort könn-
uð verði skipting ómældrar yfir-
vinnu, bílastyrkja og annarra
hliðstæðra kjarahlunninda hjá
hinu opinbera eftir kynjum?
Listasafn Islands:
Verk íslenskra lista-
manna á jólakort
Listasafn íslands hefur undan-
farna áratugi látið gera eftirprentanir
af verkum íslenskra myndlistar-
manna I eigu safnsins sem geta m.a.
verið notaðar sem jólakort.
Nú eru nýkomin þrjú litprentuð
kort af eftirtöldum verkum: „Mosi
og hraun", 1939, eftir Jóhannes S.
Kjarval, „Blóm“, 1959, eftir Gunn-
laug Blöndal og „Kiðá í Húsafells-
skógi", 1953, eftir Ásgrím Jónsson.