Morgunblaðið - 23.01.1986, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. JANÚAR1986
Opið bréf til Alberts Guð-
mundssonar iðnaðarráðherra
íslensk framleiðsla. Dýrfirski dúkkuvagninn Dú-dú, Dúi P-6 og Dúi P-10.
— eftir Hallgrím
Sveinsson
Sæll og blessaður Albert.
Undanfarin misseri hefur mikið
verið talað um nýiðnað og fjölgun
atvinnutækifæra hjá okkar litlu
þjóð. Þessi umræða hefur að sjálf-
sögðu verið í gangi hér vestra sem
annarsstaðar og hefur efling smá-
iðnaðar mjög verið á dagskrá. Því
er nú ver að oftast kemst þetta
ekki af umræðustigi, einfaldlega
vegna þess, að afl þeirra hltua sem
gera skal, vantar.
Þess eru þó dæmi að góðar
hugmyndir sem fæðast hjá mönnum
komast í framkvæmd og það þrátt
fyrir stefnu stjómvalda í þessum
málum. Undirritaður veit um glæ-
nýtt dæmi þessa og langar að segja
þér lítilsháttar frá því og hvemig
hið opinbera kerfi getur beinlínis
virkað niðurdrepandi á einstaklinga
sem þykjast hafa kjark og þor til
að benda á nýjar leiðir og vilja sjálf-
ir fylgja sínum hugmyndum fram,
en vantar fjármagn.
Upphaf þess máls er það, að um
þetta leyti fyrir ári síðan komu
nokkrir „djúpt" hugsandi menn frá
Þingeyri og nágrenni saman og
stofnuðu með sér Félaga áhuga-
manna um atvinnumál. Þetta var
hálfgerður saumaklúbbur sem ekki
hafði nein lög eða neitt slíkt. Menn
komu aðeins saman til að ræða
málin óformlega. Svo var einn
maður settur í það að pæla í gegn-
um símaskrána og setja niður á
blað nöfn á fyrirtækjum og atvinnu-
greinum sem kæmi til álita að reka
hér um slóðir. Notuð var útilokunar-
aðferðin og staðnæmst við leik-
fangagerð úr tré. Engin slík var
starfandi í landinu að því er best
var vitað. Hér var um að ræða
gjaldeyrissparandi smáiðnað, sem
hugsanlega gæti veitt 5 til 6
mönnnum atvinnu miðað við fram-
leiðslu fyrir innanlandsmarkað.
Síðan var hafist handa. Nýtt
fyrirtæki, Leikfangasmiðjan Alda
hf. stofnsett með pomp og prakt.
Að sjálfsögðu var eigið fé fyrirtæk-
isins í lágmarki svona í byrjun. Það
sem bjargaði var að fyrirgreiðsla
fékkst í litla sparisjóðnum okkar
úti á landi, eigenda Öldu hf. Auk
þess tókst að fá lítilsháttar fyrir-
greiðslu í Byggðasjóði sem kom sér
ákaflega vel. Og svo lánuðu sumir
fé úr eigin vasa þegar á þurfti að
halda, en það var oft.
Til að byrja með var ráðinn einn
maður í vinnu við að koma hugmynd
að leiktæki sem við höfðum fengið,
niður á jörðina. Þama fæddist svo
dýrfirski vörubíllinn Dúi, sem þú
hefur e.t.v. heyrt talað um. Auðvit-
að var hlegið að okkur heima í
héraði eins og títt er í stijálbýli
þegar menn vilja reyna eitthvað
„Iðntæknistofnun er
sjálfsagt ágætis fyrir-
tæki á margan hátt. En
það gengur ekki, Al-
bert, að ætlast til að
þeir sem leita á náðir
hennar með hugmyndir
sínar leggi peningana á
borðið með sér.“
nýtt. En þeir eru að vísu hættir að
hlæja núna.
Næsta skref var að hafa sam-
band við Iðntæknistofnun íslands
með því nafni, til að freista þess
að fá þar leiðbeiningar og aðstoð
við vöruþróun auk hjálpar við upp-
bygginghu fyrirtækisins almennt.
Horfðum við með bjartsýni til
samskipta við þá stofnun, en urðum
því miður fyrir vonbrigðum nokkr-
um.
Sendimaður var gerður út af
örkinni með nesti og nýja skó. Hafði
hann í farteski sínu líkan af dýr-
firska Dúa áðumefndum. Var
sendimanni mjög vel tekið af starfs-
mönnum Iðntæknistofnunar og sá
hann þar margt vaskra manna á
skrifstofum og stigagöngum. Á bæ
þessum leist mönnum vel á hug-
myndir okkar, en leiktækið alls
ekki talið markaðshæft í því formi
sem það var þá. Kom það ekki á
óvart. Okkar maður spurði þá hvort
hægt væri að fá hjálp hjá stofnun-
inni við að gera bflinn markaðs-
hæfan. Jú, jú, það var hægt ef við
legðum peninga á borðið. En auðvit-
að vom þeir ekki til. Það var því
ákveðið að sækja um lán úr Iðnlána-
sjóði til þess að hægt væri að greiða
Iðntæknistofnun fyrir væntanlega
vinnu. Undirritaði sendimaður skjöl
þar að lútandi og var ákveðið að
Iðntæknistofnun margnefnd tæki
að sér útfyllingu þeirra að öðm leyti
og sækti um Iánið.
Nú heldur nú náttúrlega, Albert
„Softver“ Sigurðar G. Tómassonar
— eftirPál
Pétursson
Þriðjudaginn 14. janúar sl. flutti
Sigurðar G. Tómasson þáttinn
Daglegt mál í ríkisútvarpinu. Meg-
inefni þáttarins fjallaði um bréf sem
kunningi hans hafði fengið honum.
Bréfið var sent frá fyrirtækinu
„Softver sf. forritunarþjónusta", og
fór orðið Soft fyrir bijóst Sigurðar
sem einhverra hluta vegna vildi
tengja nafnið Softver við enska
orðið „soft“, sem þýðir m.a. mjúkur
eða linur. Taldi hann að fólk gæti
haldið að starfsemi fyrirtækisins
tengdist enskum sængurvemm eða
koddaverum. Þetta er auðvitað al-
rangt, eins og öllum má vera ljóst,
utan venjulegra innkaupa starfs-
manna fyrirtækisins fyrir heimili
sín í helgarferðum til London. Þykir
mér enskt mál vera ofarlega f huga
Sigurðar fyrst hann hefur ekki
meira hugmyndaflug um uppmna
nafnsins. Þætti mér eðlilegra að
draga þá ályktun að það væri
skammstöfun á íslenska karl-
mannsnafninu Sofus T. Vern-
harðsson, samanber Byko fyrir
Byggingavöruverslun Kópavogs og
ÍSAL fyrir íslenska álfélagið, sem
auðvitað ætti að skammstafast IS-
ÁL.
Annars undrar mig að Sigurður
G. Tómasson skuli tengja heiti
fyrirtækisins við starfsemi þess.
Hvað álítur hann þá starfsemina
vera hjá þeim fyrirtækum sem skírð
em eftir eigendum sínum eins og
ofter?
Ef Sigurður ætlast til þess að
menn áttuðu sig á starfsemi fyrir-
tækja út frá heiti þeirra þá gætu
menn álitið sem svo að starfsemi
Fannbergs sf. gæti verið tengd
bergvinnu og gæti það einnig átt
við um Standberg hf., en hvomgt
þessara fyrirtækja hafa slíka starf-
semi með höndum, heldur bókhalds-
þjónustu og heildverslun.
Sigurður sagði ennfremur í erindi
sínu eitthvað á þá leið að ekki
gæti „hugvitið" verið mikið fyrst
slíkt nafn væri valið á íslenskt
fyrirtæki. Út frá áðumefndri skýr-
ingu á heiti fyrirtækisins verð ég
að vísa þessu til föðurhúsanna. Ég
hef þá skoðun að menn ættu að líta
í eigin barm samanber nafnabætur
þessara fræðinga eins og lektor,
cand.mag. og hvað allt þetta nú
heitir sem þeir kalla sig. Þó var
mér sagt að Sigurður sjálfur hefði
enga slíka nafnbót, enda mikill
baráttumaður fyrir góðu íslensku
málfari og mun hann ömgglega
beita sér fyrir breytingum á þessum
nafnbótum innan tíðar.
Sýnist mér sem Sigurður setji
samasemmerki á milli hugvits
manna og notkunar þeirra á ís-
lensku máli, og ef svo er þá tel ég
að víða sé pottur brotinn hvað
varðar hugvit manna. Ef Sigurður
G. Tómasson vill taka upp gagnrýni
á þann hóp, þá kem ég með þá
Páll Pétursson
uppástungu að hann byiji á nóbels-
skáldinu Halldóri Laxness.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Softvers sf. forrítunarþjónustu.
MÐ ERVITI
BÚÐARKÖSSUNUM
FRÁ SHARPJ
HLJOMBÆR
HVERFISGÖTU 103 SlMI 25999
minn, að þetta hafi bara tekið
nokkra daga. En það var nú öðm
nær. Þetta tók nákvæmlega fimm
mánuði. Trúlega hefðum við sjálfír
getað gert þetta á einum degi. En
auðvitað trúðum við á sérfræðing-
ana eins og fyrri daginn. Hefðum
við nú beðið með hendur í skauti
eftir því að þessar stofnanir veltu
þessu á milli sín, kannski í nokkur
ár, þá hefði trúlega lítið orðið úr
framkvæmdum. Nei, við spenntum
okkur megingjörðum og tókst að
gera margumræddan Dúa mark-
aðshæfan að okkar dómi á skömm-
um tíma. Iðntæknistofnun var sent
eitt eintak, en þau svör bámst að
þetta væri langt frá því að vera
markaðshæft.
Nú. Við fómm fram á að stofnun-
in sendi mann vestur til skrafs og
ráðgeðra. Jú, jú, alveg sjálfsagt.
Við yrðum bara sjálfír að greiða
ferðakostnað hans og uppihald.
Góðir menn hlupu undir bagga og
greiddu þennan kostnað. Fengum
við ágætan mann í heimsókn sem
dvaldi hjá okkur í rúmar 20 klukku-
stundir.
Upp úr þessu fóm hjólin að snú-
ast hjá okkur fyrir alvöru. Þrátt
fyrir eltingaleikinn við Iðntækni-
stofnun vom komnir átta manns í
vinnu hjá okkur áður en við vissum
af og var það auðvitað alls ekki
þeim að kenna. En svo kom bréf,
ekki bara eitt bréf heldur tvö bréf,
frá Iðnlánasjóði. Þar var okkur tjáð
að sjóðurinn sæi sér ekki fært að
verða við lánsbeiðni okkar. Þetta
var í micjum nóv. sl. Þessari tvö-
földu afneitun Iðnlánasjóðs svömð-
um við á þann veg að hún hleypti
okkur kapp í kinn og myndum við
halda áfram ótrauðir á markaðri
braut.
Svona gekk þetta nú til, iðnaðar-
ráðherra góður. Dýrfirski vömbíll-
inn Dúi er nú kominn í öll hémð
landsins, meira að segja til Gríms-
eyjar og hefur hvarvetna verið mjög
vel tekið. En það er svolítið eftir
af þessari frásögn.
Við fómm fljótlega að ganga
með útflutningsgrillur í kollinum.
Sett var stefnan á Færeyjar til að
byija með. Vildum við nú tala milli-
liðalast við manninn á staðnum.
Verslunarfulltrúa íslands þar var
skrifað bréf með upplýsingum um
okkur og beiðni um athugun á því
hvort Dúi gæti hugsanlega spjarað
sig í Færeyjum. Þrír til §órir mán-
uðir liðu. Þá fengum við þær upplýs-
ingar í gegnum Útflutningsmiðstöð
iðnaðarins að okkar plögg hefðu
týnst hjá fulltrúanum. Síðan var
þessum góða fulltrúa sendur einn
bfll. Fór fulltrúinn á stúfana og
kynnti þessa íslensku vöm í stórri
verslun í Þórshöfn og vakti hún þar
all mikla athygli að sögn. En nú
kom allt í einu upp úr dúmum að
það er 77% innflutningstollur á leik-
föngum í Færeyjum, þar sem við
emm ekki í neinu tollabandalagi
við frændur okkar þar. Er það í
raun og vem eðlilegt að taka þurfi
3 til 4 mánuði að fá svona einfaldar
upplýsingar fram, Albert?
Hér er hvorki staður né stund til
að rekja þessa sögu lengra. Þetta
fyrirtæki í smáiðnaði sem hér hefur
verið gert lítillega að umtalsefni lifir
vonandi og dafnar í framtíðinni, þó
litlu hafi kannski munað í upphafi.
Fyrsta hjálp veldur oft úrslitum.
Ef skriffinnskan og stofnanavaldið
er of fyrirferðarmikið getur svo
farið að sá sem á að rétta hjálpar-
hönd sé löngu dauður áður en komið
er á staðinn. Béin og vafningalaus
hjálp við þá sem þykjast vera upp-
finninga- og hugvitsmenn, og eru
það stundum, er lykilatriði ef við
eigum að láta okkur dreyma um
árangur. Iðntæknistofnun er sjálf-
sagt ágætis fyrirtæki á margan
hátt. En það gengur ekki, Albert,
að ætlast til að þeir sem leita á
náðir hennar með hugmyndir sfnar
leggi peninga á borðið með sér. Það
verður að búa svo um hnútana að
til sé laust fjármagn sem hægt er
að nota í slíkum tilfellum. Það mun
skila sér margfaldlega aftur í ríkis-
kassann.
Höfundurerskólastjóriá Hrafns-
eyrí.