Morgunblaðið - 27.06.1986, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. JÚNÍ 1986
9
Ef svo er færöu varla nokkuð sem er ódýrara,
en nokkuð hart undirtönn, ekki satt.
Við bjóðum það næstódýrasta, nefninlega
KJÚLLETTUR sem eru svo mjúkar að tennur
eru næstum ónauðsynlegar.
KJÚLLETTUR tekur þú beint úr frystinum og
steikirá 10 mín.
KJÚLLETUR
- máltíð á metverði, matreidd á mettíma
ísfugl
Sími: 666103
G0TT-H01LT
OGÓDÝRT
Ofsóknir gegn Tyrkjum
í Búlgaríu
Þjóðernisminnihlutar eiga ekki sjö dagana
sæla í ríkjum kommúnista. Eitt dæmið um
þetta er tyrkneska þjóðarbrotið í Búlgaríu,
sem á undanförnum árum hefur sætt sívax-
andi ofsóknum af hálfu stjórnvalda. í Stak-
steinum í dag er fjallað um þetta mál og
byggt á nýlegri skýrsiu Amnesty International
og frásögn í nýjasta hefti tímaritsins Index
on Censorship.
Ekkilengur
til
Tyrkneska þjóðarbrot-
ið í Búlgariu telur aanJk.
750 þúsund manns, sem
flestir búa saman i þorp-
um og bæjum i suður-
hhita landsins. Tyrkimir
eru engir venjulegir
aðkomumenn, því þeir
rekja œttir sinar í
landinu allt til 14. aldar.
Til skamms tfma voru
Tyrkimir viðurkenndur
þjóðemisminnihluti í op-
inberum skýrslum. Fyrir
hálfum öðrum áratug
virðist hafa orðið stefriu-
breyting þjá yfirvöldum,
þvi i hinni nýju stjómar-
skrá Búlgariu 1971 er
ekki að finna hugtakið
„þjóðemisminnihluti",
eins og var i stjómar-
skrónnL sem sett var
1947. I hinu opinbera
búlgarska manntali frá
1965 segir að tyrkneska
þjóðarbrotið tejji 746.755
manns, sem er fjölgun
um 90.000 frá manntal-
inu 1956. SL tuttugu ár
hafa upplýsingar um
fjölda fólks af öðru þjóð-
erni en búlgörsku ekki
verið gefnar i hinnm
opinbem manntölum.
Arið 1975 var lögum
jafnframt breytt i þá
veru, að ekki skyldi leng-
ur tilgreina f persónu-
Hkilríkjmn, sem allir
búlgarskir borgarar
verða að bera á sér, af
hvaða þjóðemi þeir
vseru.
Með þessum breyting-
um em búlgörsk stjóm-
völd að lýsa þvi yfir að
tyrkneski þjóðemis-
minnihlutiim i landinu sé
ekki tiL Þessu hefur sfð-
an verið fylgt eftir með
skipulögðum ofsóknum
gegn Tyrkjunum. Þeir
em m^. neyddir til að
breyta iim nafn, hsetta
að mæla á tungu sinni
opinberlega, hverfa frá
trúariðkunum siniim,
bannað að ganga f sér-
stökum tyrkneskum
fatnaði og refsað fyrir
að hlusta á útvarpssend-
ingar frá Tyrklandi.
Amnesty Intemational
hefur öruggar heimildir
fyrir þessu öllu, ma. i
formi opinberra tilskip-
ana. Myndin, sem fylgir
Staksteinum að þessu
sinni, er eimnitt ein slík
tilskipun. Hún er gefin út
af bæjarstjóranum í
Stambolovo-héraði fyrir
sunnan Haskovo og
bannar öllum að ganga f
shaJvari (sem em sér-
stakar tyrkneskar buxur)
á almannafæri og opin-
berum skrifstofum. Enn
fremur segir tilskipiuiin,
að þeir sem tali tyrkn-
esku i versiunum fái ekki
afgreiðslu og aðeins sé
heimiit að tala búlgörsku
á bamaheimilum. „Þeim,
sem óhlýðnast þessum
fyrirmælum, verður
refsað," segir i lokin.
Ofbeldi beitt
Samkvæmt frásögn
Index oo Censorship var
það sfðla árs 1984, sem
búlgörsk stjómvöld hófu
mikla herferð tíl að fá
fólk af tyrkneska minni-
hlutanum tíl að skipta um
nafn. Þetta var gert með
því, að skriðdrekar og
hermenn með alvæpni
umkringdu þorp og bæi
Tyrkjanna og hótuðu að
beha ofbeld
orðið við tílmælum um
nafnbreytingar. Fréttír
um þetta bárust ekki til
Vesturlanda fyrr . en
snemma árs 1985, og þá
héldu stjóravöld i Búlg-
ariu þvi fram að nafn-
breytingar væm ekki
nauðung, heldur gerðar
að ósk Tyriganna sjálfra.
Astæðan væri sú, að
þetta fólk væri f rauninni
afkomendur búlgarskra
slava, sem hefðu verið
neyddir til að taka mú-
hameðstrú og ný nöfn
fyrr á öldum. Þessar
staðhæfingar em auðvit-
að út i hött og aðeins
yfirklór, sem skýrslur
Amnesty Intemational
hrekja með mörgum
dæmum. Samtökin hafa
ennfremur heimildir fyr-
ir þvf, að allt að eht
hundrað manna af tyrim-
eska þjóðemisminnihlut-
anum hafi fallið f átökum
við stjómarhermenn er
nafribreytingaherferð-
inni var i gangi. Heimild-
ir em einnig fyrir hand-
tökum manna, sem ekki
vildu sætta sig við ný
nöfn.
Eriendir blaðamenn
eiga nyög erfitt með að
afla upplýsinga um of-
sókniraar gegn Tyrkjun-
um f Búlgaríu, þar sem
þeim er yfirieht ekki
leyft að fara um svæðið
sem þeir búa á. Örfáir
hafa fengið slikt leyfí,
en þá í fylgd með erind-
rekum stjómarinnar.
Blaðamenn, sem farið
hafa um svæði Tyrkj-
anna án leyfis, hafa verið
reknir úr landi.
Ofsóknimir á hendur
tyrkneska minnihhitan-
um f Búlgarfu em sann-
ariega ekki eina dæmið
um virðingarieysi komm-
únistastjómarinnar í
landinu fyrir mannrétt-
indum. 1 ársskýrslu
Amnesty Intematíonal
1985 em nefnd fjölmörg
dæmi um búlgarska
borgara, sem fangelsaðir
hafa verið fyrir pólitisk-
ar skoðanir sínar. Menn
em jafnvel dæmdir í alh
að fimm ára fangelsi, ef
bækur er geyma „óæski-
leg“ eða „andfélagsleg"
sjónarmið finnast i fór-
um þeirra. Þetta þjóð-
skipulag heitír „alþýðu-
lýðræði" og var á sinum
tíma lofsungið i ÞjóðvHj-
anum, sem upphaf nýs
tímaskeiðs á þróunar-
braut mannkynsins. Þá
vom upplýsingar hér f
blaðinu nm kúgunar-
stjóni kommúnista kall-
aðar „moggalygi". Nú
hafa Þjóðvijjamenn áttað
sig á raunvemleikanum
í Búlgarfu, þótt þeir hafi
kannslti ekki mjög hátt
um það. Hins vegar hafa
þeir fundið ný skurðgoð
tO að dýrka og er einna
mest áberandi einræðis-
stjóm sandinista i Nic-
aragua. Neyðariög
stjómvalda og ofsóknir á
hendur minnihlutahóp-
um (bs. Miskho-indfán-
um) fá hina kynlegustu
umfjöllun i blaðinu og
þar á bæ virðast menn
hafa sannfærst um að
alit sé þetta „tfmabundið
ástand" og f rauninni sé
við Bandaríkjamenn að
sakast Svona endurtek-
ur sagan sig á vissan hátt
og sumir virðast aldrei
neht geta lært af henni.
Kjarnagrautinn
með ífsrðina
Kjarnagrautar eru tilbúnir á diskínn, beint úr fernunni.
Hollir og bragögóðlr grautar unnir úr ferskum ávöxtum.
Henta vel í ferðalög, sumarbústaðinn eða hvar sem er...
Þú getur tekið 8 tegundir með þór!
■ %
Ljúffengur Kjarnagrautur daglega.
Kjarnavörur
Elrhöföa 14
Taktu
s