Morgunblaðið - 27.09.1986, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, LAÚGARDÁGUR 27. SÉPTEMBER 1986
H
AF ERLENDUM
VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR

*
Japan:
í karlmannasamfélaginu
hefur kona verið kjörin
flokksformaður í fyrsta sinn
Japanskar konur hafa ekki látið að sér kveða í stjómmálalífi
þar í landi, a.m.k. ekki í æðstu stöðum. Nú gæti það tekið að
breytast, eftir að Takako Doi var kjörinn formaður japanska
Sósíalistaflokksins, á þingi hans fyrir skemmstu. Við henni blasa
mörg verkefni og býsna viðamikil: að endurvekja traust og trú
manna á Sósialistaflokknum sem er stærsti stjómarandstöðu-
flokkur Japans. Fylgi hans hefur farið minnkandi og má nefna að
í neðri deild japanska þingsins hrapaði þingmannatala hans úr
109 í áttatíu og sex í kosningum þann 6. júlí sl.
Doi er fimmtíu og sjö ára göm-
ul og japanskir fjölmiðlar
brugðu við skjótt og kölluðu hana
„svar Japans við Margaret
Thatcher eða Corazon Aquino".
En það er enn of snemmt að segja
til um hvort Takako hefur þá for-
ystuhæfíleika til að bera sem
réttlættu að henni væri líkt við
þessar tvær kynsystur, jafn óiíkar
í viðhorfum og stjómunarmálum
og þær eru nú raunar.
Fram til þessa hefur japanska
karimannasamfélagið verið alls-
ráðandi í pólitíkinni í Japan og
konur hafa ekki átt auðvelt upp-
dráttar ef þær hafa horft til
trúnaðarstarfa. Ýmislegt bendir
til að Sósíalistaflokksforystan hafi
talið að kjör hennar í formanns-
sætið gæti hresst upp á ímynd
flokksins og hleypt í hann nýju
blóði. Fyrrverandi formaður
flokksins, Masashi Ishibashi,
beitti sér mjög fyrir því að Takako
hlyti kosningu, sagði af sér þar
sem hann kvaðst bera ábyrgð á
ósigri flokksins í kosningunum í
júlímánuði. Hann hefur sætt mik-
illi og harðri gagnrýni fyrir að
gera gagnrýni Nakazone að meg-
inmáli kosninganna. Þessi aðferð'
hafi verkað þveröfugt og orðið til
að vekja óþarfa samúð og athygli
með Nakazone. Þess í stað hefði,
hann átt að leggja áherzlu á mál-
efni sem unnt hefði verið að
gagnrýna Frjálslyndaflokkinn
fyrir á langtum traustari forsend-
um.
Fyrir flokksþingið hafði Takako
verið einn af fjórum varaformönn-
um flokksins og getið sér ágætt
orð en kannski ekki öllu meira.
Auk þess sem það virtist fráleitt
í augum margra flokksbræðra
hennar að velja konu til for-
manns. Hvað sem líður allri
framþróun í Japan, tæknifram-
förum og efnahagsundri, svo og
að þátttaka kvenna í atvinnulífínu
er óvíða meiri en þar, hafa karl-
menn átt mjög örðugt með að
sætta sig við þá tilhugsun, að
kona gæti verið pólitískur jafningi
þeirra.
En Sósíalistaflokkurinn hefur
átt í vök að verjast og í raun og
veru kom útreið hans í kosningun-
Um í júlí ekki að öllu leyti að
óvörum. Flokkurinn hefur velkzt
í vafa um hvert hann ætti að
stefna og illgjamar tungur segja
að hann hafi árum saman verið
stefnulaus með öllu og í bezta
falli opinn í báða enda. í janúar-
mánuði samþykkti flokksforystan
nýja málefnaskrá fyrir flokkinn
þar sem augljóslega var miðað
að því að laga hann að vestur-
evrópskum jafnaðarmannaflokk-
um í ríkari mæli en áður. Þessi
„nýi“ jafnaðarmannaflokkur lýsti
andstöðu við kjamorkuvopn og
þjóðvamarlið Japans og talað var
um möguleika á að ganga til sam-
vinnu á einhveijum sviðum við
Frjálslynda lýðræðisflokkinn.
En einhverra hluta vegna tókst
flokknum ekki að byggja upp
sannfærandi stefnu, að minnsta
kosti ekki í tæka tíð fyrir júlíkosn-
ingamar. Ekki aðeins virtust
marxistasjónarmið flokksins
verða ívið áberandi og engin von'
virtist í sjónmáli að nokkurs stað-
ar yrði gerlegt að bjóða hann fram
sem valkost. Sömuleiðis virtist
stöðu hans sem stærsta stjómar-
andstöðuflokksins einnig vera
ógnað þegar úrslit kosninganna
lágu fyrir.
Þessi afleita framtíðarsýn
blasti við, að flokkurinn myndi
hreinlega molna í sundur, átti sinn
þátt í því að Ishibashi tókst að
fá helztu verkalýðsleiðtoga Jap-
ans til að taka höndum saman og
vinna að kjöri Takako. Hún hefur
ekki verið of áberandi í vinstri
armi flokksins fremur en þeim
hægri og því þykir hún hafa
möguleika til að sameina og hún
hefur aldrei verið orðuð við neitt
sem tvíeggjað eða gagnrýnisvert
gæti talist.
Takako Doi er 57 ára og er
ógift. Hún er fyrrum prófessor í
réttarfræði við háskólann í Kyoto.
Hún hóf þátttöku í stjómmalum
árið 1969. Hún hefur verið var-
færin í yfirlýsingum síðan hún tók
við flokksformennskunni. Hún er
sögðjarðbundin manneskja, raun-
sæ og slyngur stjómmálamaður
og hefur mikla þekkingu á ut-
anríkis- og afvopnunarmálum.
Hún er víðförul og hefur kynnt
sér utanríkismál sérstaklega. Efa-
semdarmenn segja hins vegar að
hún sé ekki þjálfuð á neinn hátt
til að stjóma og hætt sé við að
verkalýðsleiðtogarnir í Jafnaðar-
mannaflokknum muni setja henni
stólinn fyrir dymar ef hún reynist
of umbótasinnuð. Sömu aðilar
staðhæfa einnig að kjör hennar í
formannssæti eitt og sér muni
hrökkva skammt ef hún reynist
ekki fær um að leysa, og það
snarlega, hinn margslungna
vanda flokksins. En hins vegar
geta efasemdarmennirnir auðvit-
að hafa misreiknað sig. Og
auðvitað em allir, hvort sem er í
Japan eða á Vesturlöndum, á einu
máli um að það muni verða hress-
andi að fá loks konu í forystusæti
í japanskri pólitík. Hún muni fá
sæmilegan aðlögunartíma og það
sé ekki nema hollt og gott fyrir
hinn dæmigerða japanska pólitík-
us að fá nú kvenmann til að segja
sér fyrir verkum, hvort sem það
verður nú Takako auðvelt verk
eða ekki.
(Heimild: The Eastern EconomÍHt Review.)
Blómkálssalat.
Blómkál á borðum
Heimilishom
Bergljót Ingólfsdóttir
Enn er fáanlegt ferskt íslenskt
blómkál í verslunum og því freist-
andi að hafa það til matar. Eftir
að blómkál hefur verið fryst er
það ljómandi í ýmsa heita rétti
en ekki skemmtilegt í grænmetis-
salöt.
Þess má geta að blómkál inni-
heldur helmingi meira af C-
vítamíni en nýjar kartöflur og er
hitaeiningasnautt, þ.e. 25 hitaein-
ingar í 100 gr káls. í hráu
blómkáli er kalk og það tapast
ekki við gufusoðningu. Það er því
óhætt að mæla með því í salöt
og aðra rétti. Ef frysta á blómkál
þarf að snöggsjóða það fyrst, 2—5
mín. ef tekið er sundur í greinar
en lengur ef frysta á það heilt.
Ef sjóða á heilt blómkál er gott
að leggja það í saltvatn í 1 klst.
Við það losna öll óhreinindi úr.
Það er gott að setja dálitla mjólk
út í suðuvatnið, 1 dl í lítra vatns,
og verður kálið hvítara við það.
Heilt blómkálshöfuð á að setja í
kalt vatn og setja svo á fullan
straum, suðan látin koma upp en
potturinn þá tekinn af hellunni
og kálið látið vera í soðinu í ca.
10 mín. eða þar til að það er orð-
ið hæfilega meyrt. Gæta þarf þess
að hafa það heldur skemur en
lengur. að ofsjóða grænmetið er
ekki besta meðferðin á því.
Blómkálssalat
1 blómkálshöfuð
Blómkál með kjötfarsi.
salatblöð
V2 agúrka
4 tómatar
Lögur:
3 matsk. olía
1 matsk. edik
V2 tsk. salt
dál. pipar
2 tsk. estragon
Blómkálið tekið sundur í grein-
ar, stilkurinn tekinn frá, salat,
agúrka og tómatar skorið smátt.
Lögurinn hristur eða hrærður
saman og hellt yfir grænmetið
dál. áður en bera á fram.
Blómkál með eggjum,
skinku og ostasósu
1 blómkálshöfuð
2 dl mjólk
1 matsk. hveiti
150 gr beikonostur
200 gr skinka
4 egg
1 1 vatn
1 tsk. salt
1 tsk. edik
steinselja
Blómkálið í greinum soðið í létt-
söltuðu vatni í um það bil 5 mín.
Vatnið látið síga vel af á eftir.
Kálið sett í smurt ofnfast fat.
Eggin eru soðin eða „pocheruð"
og síðan sett innan um kálið.
Mjólk og hveiti hrært vel saman
í potti, ostinum bætt út í ásamt
skinkunni. Allt látið sjóða saman
en síðan hellt yfir matinn í fatinu.
Fatinu síðan aðeins brugðið inn í
ofn áður en borið er fram. Soðnar
kartöflur eða gott brauð borið
með. Ætlað fyrir 4.
„Gratineraður" blómkálsréttur.
Blómkál með kjötfarsi
Skorinn er kross í stilk blóm-
kálshöfuðs af meðalstærð. Látið
standa í vatni dágóða stund.
500 gr kjötfars, aðkeypt eða
heimalagað.
Um það bil helmingur kjöt-
farsins er settur inn á milli greina
kálsins. Það sem eftir er farsins
látið á álpappír, blómkálið sett þar
ofan á og þessu pakkað inn. Sett
f ofn í ca. 50 mín. (200°C). Hægt
er að sjóða stilkinn og búa til
sósu úr soðinu. Aðrar sósur, heit-
ar eða kaldar, geta komið að sama
gagni.
„Gratineraður“
blómkálsréttur
1 blómkálshöfuð
500 gr hakkað kjöt
1 laukur
25 gr smjör eða smjörlíki
1 dós niðursoðin tómatsúpa
salt og pipar
50 gr rifinn ostur
Blómkálið hreinsað og tekið
sundur í greinar. Soðið í 3—5
mín. og vatnið látið síga vel af.
Kálið sett í smurt ofnfast fat.
Laukurinn brytjaður og brúnaður
með kjötinu sem slegið er í sund-
ur svo það verði laust í sér. Þegar
þetta hefur brúnast er súpunni
hellt yfir og allt látið malla saman
og síðan kryddað. Kjötinu er hellt
yfir blómkálið í fatinu, ostinum
stráð yfir og bakað í ofni í ca.
15 mín. við 225 C. Tómatsneiðar
settar yfir réttinn um leið og bor-
ið er fram.
>
4