Morgunblaðið - 15.10.1986, Page 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. OKTÓBER 1986
Matthías Á. Mathiesen, utanríkisráðherra, um NATO-fund:
Reykjavíkurfundurínn talinn
hafa verið árangursríkur
Matthias Á. Mathiesen, utanríkisráðherra, sótti fund í Brussel á
mánudag, þar sem George P. Shultz greindi ráðherrum og sendiherr-
um í fastaráði Atlantshafsbandalagsins frá niðurstöðum leiðtoga-
fundarins í Reykjavík. Morgunblaðið sneri sér til utanrikisráðherra
og leitaði upplýsinga um það sem fram kom á fundinum með Shultz.
Utanríkisráðherra Banda- fyrir skýra greinargerð um gang
ríkjanna greindi frá gangi viðræðna
leiðtoga stórveldanna í Reykjavík,
og sú almenna skoðun kom fram
að fundur leiðtoganna hefði verið
árangursríkur þótt ekki hefði náðst
samningur um afvópnun. Einnig
kom fram gagniýni á Sovétmenn
fyrir að setja það skilyrði fyrir nið-
urskurði meðaldrægra kjarnavopna
(INF), að Bandaríkjamenn féllu frá
geimvamaáætlun sinni (SDI). Á
undanfömum mánuðum hafa Sóv-
étmenn ekki tengt þessi tvö svið
afvopnunar með þessum hætti.
Þess má raunar einnig geta í
þessu sambandi að ráðherramir
lýstu ánægju sinni með, að fundur-
inn í Reykjavík skyldi vera haldinn
og jafnframt var Shultz þakkað
viðræðnanna. Menn voru almennt
þeirrar skoðunar að möguleikar á
mikilsverðum árangri hefðu aukist
til muna á ýmsum sviðum, þ. á m.
á sviði langdrægra („strategic") og
meðaldrægra kjamavopna.
í máli Shultz kom fram, að Sovét-
menn hefðu reynst reiðubúnir að
ræða mannréttindamál, en oft hefur
reynst erfítt að fá þá til að ræða
þau mál. Bandaríkjamenn hefðu
afhent lista yfir einstaklinga, sem
eiga undir högg að sækja og að
mannréttindi hefðu komið upp aftur
og aftur í viðræðunum. Einnig var
þar vikið að svæðisbundnum átök-
um, m.a. að Afganistan, svo og að
tvíhliða samskiptum risaveldanna,
en ekki gafst tími til að ræða þau
til hlítar.
Á hinn bóginn sagði Shultz, að
samkomulag um 50% niðurskurð
langdrægra kjamaeldflauga hefði
verið innan seilingar. Jafnframt
hefði þokast í samkomulagsátt
varðandi meðaldrægar kjamaéld-
flaugar. Á því sviði hefði náðst
samkomulag um útlínur samnings,
er fælu m.a. í sér almenna („glob-
al“) takmörkun slíkra eldflauga, að
meðaldræg kjamavopn hverfí úr
Evrópu, og að eftirlit yrði tryggt
með skiptum á nákvæmum upplýs-
ingum og vettvangskönnunum.
Gildistími samkomulagsins yrði
ótakmarkaður.
Ágreiningur var áfram um til-
raunir með kjamavopn, þar sem
Bandaríkjamenn telja þær nauðsyn-
legar svo lengi sem kjamavopn em
við lýði sem liður í „fælingu", m.a.
til að ganga úr skugga um hvort
vopnin virka. Vitaskuld væri best
að útrýma þessum vopnum því þá
VEÐUR
ÍDAGkl. 12.00:
Heimild: Veðurstofa íslands
(Byggt á veöurspá kl. 16.15 i gasr)
VEÐURHORFUR IDAG:
YFIRUT á hádegi í gær: Skammt vestur af Snæfellsnesi er 973
millibara lægð sem hreyfist norðaustur og við suðvesturströnd
Grænlands er 976 millibara lægð sem hreyfist austur.
SPÁ: Útlit er fyrir vestan- og suövestanátt á landinu, víöast kaldi
eða stinningskaldi (5-6 vindstig). Skúrir eða él verða um allt vestan-
vert landið en bjartviðri fyrir austan. Hiti á bilinu 2 til 5 stig.
VEÐURHORFUR NÆSTU DAGA:
FIMMTUDAGUR: Vaxandi suðaustanátt, hvasst og rigning síðdeg-
is suðvestanlands en þurrt á norðaustur- og austurlandi. Hlýnandi
veður.
FÖSTUDAGUR: Útlit er fyrir suðvestanátt um mestan hluta larids-
ins og kólnandi veður. Á Vestfjörðum verður þó sennilega hvöss
norðaustanátt með slyddu eða snjókomu. Austanlands léttir til en
skúrir eða slydduél í öðrum landshlutum.
Heiðskírt
TÁKN:
0
<4 \ Léttskýjað
JTA Hálfskýjað
'Wsmm
A
m Skýjað
Alskýjað
x Norðan, 4 vindstig:
* Vindörin sýnir vind-
stefnu og fjaðrirnar
vindstyrk, heil fjöður
er 2 vindstig.
r r r
r r r r Rigning
r r r
* r *
r * r * Slydda
r * r
* * *
* * * * Snjókoma
* * *
1Q° Hitastig:
10 gráður á Celsius
ý Skúrir
*
V E'
= Þoka
= Þokumóða
’, ’ Suld
OO Mistur
Skafrenningur
Þrumuveður
VEÐUR VI ÐA UM HEIM
kl. 12.00 í gær að ísl. tíma hlti v»ftur
Akureyrí B ský)að
Reykjavfk 3 skýjað
Bergen 10 rigning
Helsinki 9 skýjað
Jan Meyen 3 súld
Kaupmannah. 13 þokumóða
Narssarssuaq -3 snjóól
Nuuk -1 snjóél
Osló 10 þokumóða
Stokkhólmur 8 þokumóða
Þórshöfn 9 rignlng
Algarve 20 skýjað
Amsterdam 19 mistur
Aþena 18 skýjað
Barcelona 18 rigning
Berlín 19 Mttskýjað
Chlcago 3 skýjað
Glasgow 14 hðlfskýjað
Feneyjar 19 þokumóða
Frankfurt 19 miatur
Hamborg 18 mistur
LasPaimas 23 skýjsð
London 16 mistur
LosAngeles 14 heiðsklrt
Lúxemborg 19 skýjað
Madrfd 18 léttskýjað
Malaga 23 skýjsð
Mallorca 24 léttskýjaö
Mlami 26 léttskýjað
Montreal 14 þokumóða
Nlce 23 skýjað
NewYork 17 rigning
Parfs 20 skýjeð
Róm 24 Mttskýjað
Vln 17 tóttskýjað
Washington 19 rigning
Winnipeg -4 léttskýjað.
þyrfti engar tilraunir, en ekki mætti
rugla saman orsök og afleiðingu í
þessu efni.
Shultz sagði að Mikhail Gorbach-
ev hefði gert það að ófrávíkjanlegu
skilyrði fyrir árangri á framan-
greindum sviðum, að Bandaríkja-
menn hættu við geimvamaáætlun
sína og rannsóknir henni tengdum.
Þetta gerði hann með því að krefj-
ast breytinga á ABM-samningnum
frá 1972, sem fælu í sér að rann-
sóknir yrðu takmarkaðar við
rannsóknarstofur, en þó þannig, að
þeim sjálfum yrði heimilt að þróa
frekar þær rannsóknir á gagneld-
flaugakerfum, sem fram fara með
umfangsmiklum hætti umhverfís
Moskvu. Ronald Reagan kom með
gagntilboð um frestun geimvama-
áætlunarinnar (SDI) í 10 ár, en
með reglubundnum hætti yrði lang-
drægum kjamaeldflaugum eytt á
þeim tíma. Þessu líkti Shultz við
tryggingakerfí. Bæði ríkin ættu að
sýna vilja sinn í verki til raunhæfs
niðurskurðar langdrægra kjama-
eldflauga. Á meðan væri ekki unnt
að fóma réttinum til rannsókna á
þessu sviði til að tryggja betur vam-
imar.
Ég tel afar mikilvægt, að í þeim
samningaviðræðum, sem standa
yfír m.a. í Genf, verði byggt á þeim
árangri, sem náðist í Reykjavík.
Um leið verða menn að hafa hug-
fast, að eftir því sem iengra þokast
í átt til samkomulags á sviði kjama-
vopna, verður meira aðkallandi að
Matthías Á. Mathiesen,
fjalla um samdrátt og jafnvæjgi á
sviði hefðbundins vígbúnaðar. A því
sviði hafa Sovétmenn mikla yfír-
burði.
Eins og ég hef sagt svo oft áður
þá verður að koma í veg fyrir að
árangur á einu sviði afvopnunar
leiði til hemaðarkapphlaups á öðr-
um. Þess vegna er mikilvægt, að
draga úr tortryggni milli austurs
og vesturs, en hún er jarðvegur
vígbúnaðarkapphlaupsins. Tæki-
færi gefst til þess á þriðja fram-
haldsfundi Ráðstefnunnar um
öryggi og samvinnu í Evrópu
(RÖSE), sem hefst í Vín 4. nóvem-
ber næstkomandi. Þar verður m.a.
farið yfír framkvæmd Helsinki-
sáttmálans og reynt að finna leiðir
til að bæta framkvæmd hans. Áhugi
manna á Vesturlöndum er afar
mikill fyrir umbótum á sviði mann-
réttinda, enda eru þau forsenda
varanlegs friðar.
Kvikmyndasjóður efldur
í fjárlagafrumvarpi:
Húsnæði keypt
undir sjóðinn
Að sögn Sverris Hermannsonar
FRUMVARP til fjárlaga, sem nú liggur fyrir Alþingi, gerir ráð fyr-
ir þvi að fjárveiting til Kvikmyndasjóðs verði stórlega aukin. Að
sögn Sverris Hermannssonar mun sjóðurinn nú fá úthlutað, sam-
kvæmt lögum, öllum söluskatti af aðgöngumiðum kvikmyndahúsa.
Þessi upphæð nemur 55,4 milljónum króna.
„Ég tel að kvikmyndin sé sá miðill ing yrði skert.
sem muni laða unga fólkið aftur
að landinu og bókmenntum okkar
íslendinga" sagði Sverrir. „Því er
gífurlega mikilvægt að efla inn-
lenda kvikmyndagerð. Og nú var
ég svo heppinn að mæta skilningi
þeirra sem fjalla um fjárlögin"
Sverrir bætti við að Alþingi ætti
síðasta orðið um lögin. Hann bygg-
ist þó ekki við því að þessi íjárveit-
„Nú verður líka leyft að kaupa
húsnæði undir sjóðinn" sagði Sverr-
ir. „Kvikmyndasafnið hefur verið í
miklu húsnæðishraki og lífsspurs-
mál að koma kvikmyndum þess í
góða geymslu." Aðspurður sagðist
hann hafa augastað á húsnæði við
Laugaveg, fyrir ofan verslunina
Fálkinn. Til kaupanna á að veija
um 7- 8 milljónum króna.
„Mesta gleðifrétt sem
ég hef lengi fengið“
- segir Hrafn Gunnlaugsson um hækkun
á framlagi ríkisins til Kvikmyndasjóðs
„ÞETTA er mesta gleðifrétt sem ég hef lengi fengið og vona ég
bara að við kvikmyndagerðarmenn reynumst því vaxnir að taka
þessari stóru áskorun,“ sagði Hrafn Gunniaugsson kvikmyndaleik-
stjóri og formaður Sambands kvikmyndaframleiðenda þegar leitað
var álits hans á hlut Kvikmyndasjóðs samkvæmt fjárlagafrumvarpi
næsta árs. Hann bætti við: „Trúlega hefði áskorun sem þessi aldrei
getað komið frá öðrum en þeim sem trúa á Islendinginn og framtak
hans.“
í fjárlagafrumvarpinu er áætlað
að veija 55 milljónum króna til Kvik-
myndasjóðs, sem er meira en þrefalt
hærri upphæð en varið er til sjóðsins
í ár, þegar 16 milljónum var veitt
til þessa verkefnis.
Hrafn sagði einnig af þessu til-
efni: „Það sem mér sýnist vera að
gerast er að nú eru komnir til áhrifa
í stjómmálunum menn sem skilja
nútímann. Kvikmyndin er í raun af-
sprengi tækniundursins sem við
höfum upplifað á undanfömum
árum. Frelsið sem Sjálfstæðisflokk-
urinn leiddi til sigurs í fjölmiðlun
kallar á mikla ábyrgð vegna þess að
það þýðir gífurlega aukið framboð á
erlendu myndefhi. Ég sé þetta í þessu
samhengi því að með því að leggja
aukna rækt við íslenskt myndmál
um leið og frelsið er aukið styrkjum
við sjálfsvitund okkar og virkjum
hugvitið."