Morgunblaðið - 03.01.1987, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 1987
„Þjóðirnar samein-
ast í voninni um frið“
- sagði Ronald Reagan Bandaríkja-
forseti í ávarpi til sovésku þjóðarinnar
New York og Moskvu. AP.
RONALD Reagan Bandaríkja-
forseti sagði í ávarpi, sem
bandaríska útvarpsstöðin Voice
of America útvarpaði til Sov-
étríkjanna, að Bandaríkjamenn
væru reiðubúnir til að leggja
mikið á sig til að unnt yrði að
komast að raunhæfu samkomu-
lagi um afvopnun. „Við vonum,
að Sovétmenn setjist með þessu
sama hugarfari að samninga-
borðinu á nýju ári,“ sagði
Reagan.
Sovéskir embættis neituðu að
verða við tilmælum Bandaríkja-
manna um að skipst yrði á
nýársávörpum leiðtoga á svipaðan
hátt og í fyrra og báru við, að
samskipti landanna væru ekki nóg
góð til þess að það væri viðeig-
andi. Var útsending Voice of
America á ræðu forsetans trufluð
i Sovétríkjunum, en útvarpað
þýddum útdráttum úr henni í
Moskvu-útvarpinu.
Reagan sagði, að þrátt fyrir
djúpstæðan mun á þjóðskipulagi
í Bandaríkjunum og Sovétríkjun-
um sameinuðust þjóðimar í
voninni um frið. „Mikið ávannst
á síðasta ári í þeirri viðleitni að
skapa varanlegan frið,“ sagði
Reagan, „en miklu á einnig eftir
að koma í verk enn, enda verkefn-
ið flókið."
Leiðtogar um áramót:
„Vopnakapphlaupið þung-
bærasta vandamál okkar tíma“
sagði Gro Harl-
em Brundtland,
forsætisráð-
herra Noregs, 1
nýársávarpi sínu
New York. AP.
„VOPNAKAPPHLAUPIÐ er
þungbærasta vandamál okkar
tíma; það á rætur að rekja til
tortryggni og baráttu um völd
og áhrif og er heiminum dýr-
keypt,“ sagði Gro Harlem
Brundtland, forsætisráðherra
Noregs, í nýársavarpi sínu.
„Vopnabirgðir hlaðast upp -
ekki aðeins í austri og vestri,
heldur einnig í þriðja heimin-
um,“ sagði hún.
Franz Vranitzky, kanslari
Austurríkis, gagnrýndi risaveldin
fyrir „íhlutun í öðrum löndum“ -
og átti þar bersýnilega við hersetu
Sovétmanna í Afganistan og bar-
áttu Bandaríkjamanna gegn
Sandínistastjóminni í Nicaragua.
Helmut Kohl, kanslara Vestur-
Þýskalands, reyndist þrautin
þyngri að hreinsa sig af árinu
Francois Mitterand.
1986. Vegna mistaka flutti vest-
ur-þýska sjónvarpið ársgamla
áramótaræðu kanslarans á gaml-
árskvöld. Ríkisstjómin fór fram á
afsökunarbeiðni forráðamanna
sjónvarpsins, og við því var orðið.
Réttu ávarpi var síðan útvarpað
á nýársdag.
Yasuhiro Nakasone, forsætis-
ráðherra Japans, sagðist í
áramótaávarpi sínu ætla að vinna
að því, að komið yrði á nýjum
leiðtogafundi risaveldanna „til að
stuðla að heimsfriði", og hann
mundi þegar hefjast handa þar
Helmut Kohl.
að lútandi, er hann færi til Aust-
ur-Þýskalands, Finnlands, Pól-
lands ogJúgóslavíu 10.-17. janúar
nk.
Francois Mitterand, forseti
Frakklands, gerði hryðjuverka-
starfsemi að umtalsefni í ára-
mótaávarpi sínu og sagði atburði
liðins árs sýna nauðsyn þess, að
„hiklaust“ yrði tekið á vandanum.
Daniel Ortega, forseti Nic-
aragua, sagði, að árið 1986 hefði
verið „ár blóðsúthellinga og þján-
inga“ fyrir þjóð sína, en hét því
að beijast áfram við Contra-
„Verðum að læra að
búa saman í friði“
- sagðiMikhail
Gorbachev Sov-
étleiðtogi í
ávarpi sínu til
bandarísku þjóð-
arinnar
Moskvu. AP.
MIKHAIL Gorbachev, leiðtogi
Sovétríkjanna, óskaði banda-
rísku þjóðinni velfarnaðar á
árinu 1987 í ávarpi sínu og
sagði, að risaveldin yrðu að
læra að búa saman í friði,
Gro Harlem Brundtland.
skæruliða, sem Bandaríkin styðja.
Ali Hassan Mwinyi, forseti
Tanzaníu, eins fátækasta ríkis
heims, sagði, að landsmenn yrðu
að búa sig undir aukið harðrétti
á komandi ári vegna neyðarráð-
stafana, sem gera yrði í efnahags-
málum.
Javier Perez de Cuellar, fram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóð-
anna, lýsti yfir, að árið 1987 yrði
alþjóðlegt baráttuár fyrir málefn-
um heimilislausra. Hann sagði,
að varidamál þessa fólks snerti
allar þjóðir og hvatti ríkisstjómir,
alþjóðlegar peningastofnanir og
einkaaðila til að sameinast um að
„veita úrlausn þess nauðsynlegan
forgang".
Jóhannes Páll páfi II sagði á
nýársdag, að hann vonaði, að
þjóðum heims auðnaðist að leysa
ágreiningsefni á árinu 1987 „og
sérhvert hjarta leiti friðar". Páfí
hvatti mannræningja til að sleppa
gíslum sínum úr haldi á nýbyijuðu
ári.
Mikhail Gorbachev
hvernig svo sem aðilum geðjað-
ist hvorum að öðrum.
Gorbachev sagði þetta í svari við
spurningum, sem þekktur banda-
rískur blaðamaður og Pulitzer-
verðlaunhafi, Joseph Kingsbury,
aðstoðarritstjóri hjá Hearst-blaða-
samsteypunni í Bandaríkjunum,
lagði fýrir hann.
Gorbachev sagði í svari við
þeirri spumingu, hvaða boðskap
hann hefði að flytja bandarísku
þjóðinni á þessum áramótum:
„Fyrst af öllu langar mig til að
taka fram, að sovéska þjóðin
óskar þess að lifa í friði við Banda-
ríkjamenn og fínnur ekki til neins
kala í þeirra garð.“
„Mér finnst ástæða til að ítreka
það enn einu sinni,“ sagði Gorba-
chev, „að saman munum við
tortímast eða lifa af, svo að það
er mikilvægt, að okkur takist að
læra að búa saman í friði á þess-
ari litlu og viðkvæmu plánetu,
hvort sem okkur geðjast vel eða
illa hvomm að öðrum."
í nýársávarpi, sem útvarpað
var um öll Sovétríkin, kvaðst
Gorbachev mundu halda áfram
tilraunum sínum til að koma á
afvopnun. „Við réttum öllum
þeim, sem fylgjandi eru algjöru
banni við kjamorkuvopnatilraun-
um og eyðingu þessara vopna,
hönd vináttu og samstarfs," sagði
Gorbachev.
Góðar horfur í norskum
sjávarútvegi á þessu ári
- segir Bjarne Mörk Eidem, sjávar-
útvegsráðherra Noregs
Ósló, NTB.
„ÁRIÐ 1986 var gott ár fyrir
norskan sjávarútveg og horfum-
ar á þessu nýbyijaða ári em
mjög bjartar fyrir flestar grein-
ar atvinnuvegarins," sagði
Bjarne Mörk Eidem, sjávarút-
vegsráðherra Norðmanna, i
viðtali, sem NTB-fréttastofan
átti við hann.
„Búist er við, að á liðnu ári hafi
útflutningsverðmæti físks og físk-
afurða verið um 8,5 milljarðar nkr.
(rúmlega 46 milljarðar ísl. kr.) eða
400 milljónum kr. (tæpir 2,2 millj-
arðar ísl. kr.) meira eri 1985.
Útflutningur síldarmjöls, síldarlýsis
og hertrar feiti minnkaði hins vegar
um 500 millj. kr. (rúmlega 2,7 millj-
arða ísl. kr.) en ef við höfum aðeins
í huga útflutning físks og físk-
afurða til neyslu, jókst hann um
1,2 milljarða (6,5 milljarða Isl. kr.),
eða um 16,5% milli 1985 og ’86.
Það er einkum í þorskveiðunum,
sem útlitið virðist gott og kvótinn
á nýbyijuðu ári verður sá stærsti í
10 ár. Togveiðisjómenn fá verulega
aukinn kvóta og hvað varðar veiðar
með ströndinni má heita, að þær
verði alveg fijálsar. Ýsukvótinn
eykst um helming. Það er þó fyrst
og fremst þorskurinn, sem á að
tryggja, að arðurinn af veiðunum
verði jafn mikill og 1986.
Ekki er eins bjart yfír síldveiðun-
um nú um þessi áramót og var um
þau síðustu en auk Norðursjáv-
arsíldarinnar og norsk-íslenska
síldarstofnsins falla loðna og
makríll undir þær veiðar. Raunar
var um gyllivonir að ræða í fyrra
og menn töluðu um nýtt sfldarævin-
týri á borð við það, sem var á
sjöunda áratugnum, en síðar kom
í ljós, að norsk-íslenski síldarstofn-
inn var ekki jafn stór og talið var.
Vinna verður áfram við að byggja
hann upp og verður kvótinn sá sami
og var 1986.
Loðnustofninn í Barentshafi
verður einnig að byggja upp og úr
honum verður ekkert veitt 1987.
Við höfum hins vegar fengið loðnu-
kvóta í íslenskri lögsögu og ekki
er útilokað, að kvóti fáist við austur-
strönd Kanada. Óvíst er þó, að hann
verði nýttur vegna mikilla fjar-
lægða,“ sagði Bjame Mörk Eidem.
Samningar við Evr-
ópubandalagið
„Fyrir norskan sjávarútveg náð-
ist sá merki áfangi árið 1986, að
samningar tókust við Evrópubanda-
lagið um skiptingu sfldveiðanna í
Norðursjó. Upphaflega vildu tals-
Stokkhólmi, Rcutcr.
REFAAT el-Sayed, fyrrum for-
stjóri sænska Iyfjafyrirtækisins
Fermenta, kvaðst í gær ekki
hafa reynt að draga að sér fé
úr sjóðum fyrirtækisins. Hlut-
hafar i fyrirtækinu hafa enn
ekki komist að niðurstöðu um
hvort el-Sayed hafi gerst brot-
legur við lög.
Refaat el-Sayed, kvaðst á fundi
Bjame Mörk Eidem
með hluthöfum í gær ekki hafa
dregið að sér fié frá fyrirtækinu.
Hins vegar sögðu endurskoðendur
fundarmönnum að hann hefði
leynt stjómarmenn í fyrirtækinu
upplýsingum um fjárhagsstöðu
þess auk þess sem hann hefði
falsað bókhaldið.
Átta nýir menn voru kjömir í
stjóm fyrirtækisins en fyrri stjóm
sagði af sér þegar uppvíst varð
menn EB aðeins fallast á, að
Norðmenn fengju í sinn hlut 2-3%
aflans en niðurstaðan varð sú, að
við fengum 30%, sem er fastur
kvóti. Hér var um að ræða tíma-
mótasamning fyrir sjávarútveg-
inn,“ sagði Mörk Eidem.
„Háir tollar í EB-löndum á unn-
um fiskafurðum frá Noregi er eitt
mesta vandamálið, sem við höfum
við að glíma. Það verður því eitt
meginverkefni sjávarútvegsráðu-
neytisins 1987 að fá þessa tolla
lækkaða en þar er við ramman reip
að draga enda vill EB fá einhveijar
ívilnanir á móti. 1986 náðum við
einnig samningum við Sovétmenn
um þorskveiðarnar í Barentshafí og
verða þær 1987 meiri en þær hafa
verið í tíu ár,“ sagði Bjame Mörk
Eidem að lokum.
um falsanir el-Sayed og ljóst þótt
að hagnaður fyrirtækisins yrði
mun minni en bókhaldið gaf til
kynna. Refaat el- Sayed missti
meirihluta í fyrirtækinu þegar
sænskir lánadrottnar hans kröfð-
ust þess að hann greiddi 554
milljón króna lán að fullu eftir að
unpvíst varð um bókhaldsfalsan-
imar.
Svíþjóð:
Fyrrum forstjóri kveðst saklaus