Morgunblaðið - 10.06.1987, Blaðsíða 23

MORGUNBÍ^filÐ? ^^ÖC^Á’cÍtS'lO^ÍfMlÍ^Wáí ’
23 S
Islenska í skólum og fjölmiðlum
eftir Baldur
Ragnarsson
í ritstjómargrein Morgunblaðs-
ins sunnudaginn 24. maí sl. er m.a.
fjallað um niðurstöður nýafstaðins
samræmds landsprófs í íslensku.
Þar segir orðrétt:
Um það ætti ekki að þurfa að
vera ágreiningur, að meðaleinkunn-
in 4,8 í íslensku er alltof lág.
íslenska er mikilvægasta náms-
grein grunnskólanna og til að
leiðbeina um hana þurfa að veljast
hæfustu kennarar sem skólamir
hafa völ á. Til þess liggja þær
ástæður að framtíð okkar sem sjáf-
stæðrar þjóðar veltur á því, hvort
okkur tekst að varðveita og rækta
tunguna. f því efni hafa skólamir
jafn mikilvægu hlutverki að gegna
og heimilin.
Sjaldan er góð vísa of oft kveðin.
Það á einnig við um hin tilvitnuðu
ummæli hér að ofan. Ritstjóri Morg-
unblaðsins telur stóraukna flölmiðl-
un erlends efnis hugsanlega
skýringu á bágri niðustöðu
íslenskuprófsins. Ekki er að efa að
síbylja enskra dægurlagatexta og
ofgnótt myndbanda með ensku tali
á hér dijúgan hlut að máli. Ritstjór-
inn bendir á að fjölmiðlunin verður
ekki stöðvuð en hins vegar minnist
hann hvergi á þátt hennar í úrbót-
um á þessu sviði. Hlutverk Qöimiðl-
anna, ekki síst dagblaðanna, í
baráttunni fyrir betri íslenskukunn-
áttu bama og unglinga er á hinn
bóginn mjög mikilvægt.
Unglingar lesa dagblöðin engu
síður en þeir sem fullorðnir em.
Mikilvægt er því að málfar og staf-
setning í dagblöðum sé til fyrir-
myndar. Með því móti ma'vinna
gegn fábreyttum orðaforða og
rangri málnotkun unglinga og
raunar alls almennings. Eitt af því
sem dagblöð verða að forðast eins
og heitan eldinn em stafsetningar-
villur. Útvarp og sjónvarp byggja
fyrst og fremst á töluðu máli, en
ekki rituðu, og hafa því takmarkaða
möguleika til að rækta þennan mik-
ilvæga þátt móðurmálsins. Öðm
máli gegnir hins vegar um dag-
blöðin og því hljóta þau að gegna
veigamiklu hlutverki á þessu sviði.
Reyndir íslenskukennarar hafa
ymprað á því við undirritaðan að
stafsetningarkunnáttu gmnnskóla-
nemenda hafí hrakað nokkuð við
tilkomu Dagblaðsins á sfnum tíma.
Telja þeir að samkeppni dagblað-
anna hafi leitt til fljótfæmislegri
vinnubragða þeirra. Ekki skal dæmt
um það hér hvort dagblöð geta
þannig haft bein áhrif á réttritunar-
kunnáttu baraa og unglinga, en
vissulega hafa ólíklegri tilgátur ver-
ið settar fram.
í áðumefndri ritstjómargrein
Morgunblaðsins segir að það verði
að vera leyfílegt að spyija allra
spuminga varðandi slaka íslensku-
kunnáttu grannskólanemenda,
„ ... jafnvel þótt þær kunni að
þykja óþægilegar eða komi ein-
hveijum í uppnám." Þetta er
hárrétt. Við vinnum ekki bug á
vandanum án óþægilegra spum-
inga. A.m.k. ein slík spuming
snertir Morgunblaðið, nánar tiltekið
íþróttafréttir blaðsins. Eins og
kunnugt er hafa unglingar mikinn
áhuga á alls kyns íþróttum. Langf-
lestir meðlimir íþróttahreyfíngar-
innar em á aldrinum 10-18 ára.
Því er ekki ólíklegt að íþróttafréttir
séu það efni sem fyrmefndur ald-
urshópur les einna helst í dagblöð-
unum, þ.á.m. Morgunblaðinu. Að
undanförnu hafa stafsetningarvillur
verið alltof tíðar á íþróttasíðum
Morgunblaðsins. Æ ofan í æ hefur
mátt líta bæði y-villur og n-villur í
íþróttafréttum blaðsins. Tíðni þess-
ara villna er slík að þær verða ekki
afsakaðar sem prentvillur. Er þetta
forsvaranlegt í stærsta dagblaði
þjóðarinnar? Reglur um y og n em
meðal gmnnreglna íslenskrar staf-
setningar. Því verður ekki unað, að
jafnstór og áhrifamikill fyölmiðill
sem Morgunblaðið er, skuli bjóða
ungum lesendum sínum upp á staf-
setningarvillur af þessu tagi.
íþróttafréttaritarar blaðsins em
efalaust ágætir blaðamenn en á
sviði réttritunar verða þeir að gera
betur. Það er bæði ábyrgð og skylda
Morgunblaðsins að bæta hér úr.
Morgunblaðið kemst að þeirri
niðurstöðu að brotalöm sé í undir-
stöðuþætti skólakerfísins, þ.e.
íslenskukennslunni. Blaðið spyr
hvort breyta þurfí vinnubrögðum (
skólunum. Ef allir skólar hefðu
„Dagblöð og aðrir fjöl-
miðlar þurfa einnig að
huga að ábyrgð sinni á
ríkjandi ástandi og leið
um til úrbóta. í barátt-
unni fyrir varðveislu
tungunnar má enginn
skerast úr leik.“
notið sömu aðstöðu og Tjamar-
skóli, t.d. hvað varðar meðalQölda
nemenda í bekk, fjölda réttinda-
kennara og velvild og flárhagslegan
stuðning yfírvalda, er ekki að efa
að meðaleinkunnin á íslenskupróf-
inu hefði orðið talsvert hærri en
raun varð á. Það er von undirritaðs
að Morgunblaðið sjái sér fært að
styðja þá kröfu gmnnskólakennara,
að allir nemendur landsins njóti í
fi-amtíðinni sömu aðstöu og Tjam-
arskóli hefur getað boðið sínum
nemendum upp á.
Af því, sem hér að framan var
sagt, má sjá að það em ekki ein-
vörðungu skólamir sem þurfa að
taka við sér í baráttunni fyrir betri
íslenskukunnáttu bama og ungl-
inga. Það er víðar pottur brotinn
en í skólakerfínu. Dagblöð og aðrir
fjölmiðlar þurfa einnig að huga að
ábyrgð sinni á rílriandi ástandi og
leiðum til úrbóta. I baráttunni fyrir
Baldur Ragnarsson
varðveislu tungunnar má enginn
skerast úr leik. _
Höfundur er kennari.
Til hamingju
Ferðaskrifstofan Útsýn óskar Fegurðardrottninguís-
lands og Fegurðardrottningu Reykjavíkur
ÖNNU MARGRÉTIJÓNSDOTTUR
til hamingju.
Við bjóðum hana og aðra þátttakendur
velkomna til samstarfs í sumar,
hvort sem það verður á Costa del Sol, Lign-
ano, Algarve eða í Svarta Skógi.
Vonum að þið eigið ánægjulegt sumarleyfi
með Útsýn.
GÓÐAFERÐ

Ferðaskrífstofan

fBetri
'kostur
Austurstræti 17, sími 26611
fKgyproftliiftifr
Metsölubladáhverjum degi!