Morgunblaðið - 20.06.1987, Page 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. JÚNÍ 1987
Fijáls afgreiðslutími verslana til umræðu í borgarstjórn:
Eiga stjómmálameiin að skammta
borgarbúum verslunartímann?
MEIRIHLUTI virðist vera fyrir
því meðal reykvískra borgarfull-
trúa að gefa afgreiðslutíma
smásöluverslana í borginni
frjálsan. Þetta kom fram á fundi
borgarstjórnar á fimmtudag
þegar tillaga um þetta mál var
lögð fram af fimm borgarfulltrú-
um Sjálfstæðisflokksins. Meiri-
hluti borgarfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins styður þessa tillögu
ásamt borgarfulltrúum Alþýðu-
flokks og Alþýðubandalags.
Magnús L. Sveinsson (S), forseti
borgarstjómar er andvígur til-
lögunni sem og borgarfulltrúi
Kvennalistans en borgarfulltrúi
Framsóknarflokksins mun sitja
hjá við atkvæðagreiðslu. Tillaga
sem þessi, er felur í sér breyt-
ingu á reglugerðum borgarinn-
ar, þarfnast tveggja umræðna í
borgarsljóra. Þar sem borgar-
stjóra fer nú í sumarfrí og kemur
ekki saman aftur fyrr en í sept-
ember er samkomulag um að
borgarráð muni sjá um af-
greiðslu seinni umræðu. Af þeim
fimm borgarfulltrúum sem sitja
í borgarráði munu þrír að öllum
líkindum styðja tillöguna, þau
Katrín Fjeldsted, Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson og Siguijón Péturs-
son en þau Magnús L. Sveinsson
og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
vera henni andvíg.
Það voru þau Ámi Sigfússon,
Katrín Fjeldsted, Vilhjálmur Þ. Vil-
hjálmsson og Jóna Gróa Sigurðar-
dóttir sem fluttu þessa tillögu að
nýrri reglugerð um afgreiðslutíma
verslana í Reykjavík. Samkvæmt
tillögunni verður afgreiðslutími gef-
inn fijáls. Þó verður kaupmönnum
skylt að hafa lokað á helstu helgi-
og frídögum og skylt er að sækja
um leyfí til borgarráðs fyrir t.d.
nætursölu.
Árai Sigfússon (S) fyrsti flutnings-
maður tillögunnar sagði að í
nágrannasveitarfélögunum ríktu
mun fijálsari viðskiptahættir en í
Reylg'avfk. Ekki væri að heyra að
hið fijálslega yfírbragð á viðskipta-
háttum þar væri kaupmönnum eða
starfsfólki til tjóns. Hitt væri aug-
ljóst að það væri viðskiptavinum til
góðs og þúsundir Reykvíkinga ættu
viðskipti þar vegna betri þjónustu
á þessu sviði.
Upphaflegu lögin um þessi mál
hefðu verið til þess að tryggja næt-
urró íbúa auk þess sem sjónarmið
vinnuvemdar hefðu komið fram.
Hvort tveggja hefði tekist mjög vel
í nágrannasveitarfélögum þrátt fyr-
ir fijálsræði í opnunartíma og væri
engin ástæða til þess að málum
yrði öðruvísi háttað í Reykjavík.
Ósamræmi í opnunartíma á höfuð-
borgarsvæðinu þýddi aukið óhag-
ræði fyrir borgarbúa, á þeim tímum
sem verslun væri ekki heimil í
Reykjavík þyrftu þeir að leita til
nágrannasveitarfélaga.
Sú staðreynd að atvinnuþátttaka
kvenna hefði aukist á síðustu ámm
sagði Ámi vera mikilvæg rök fyrir
fíjálsum opnunartíma. Nú væri ekki
hægt að treysta á á að annað hjóna
eða sambúðaraðili sæi um innkaup
á hefðbundnum vinnutíma fyrir-
tækja og stofnana. Frelsi í viðskipt-
um væri í samræmi við þarfír
flölskyldna í landinu.
Ef lengri afgreiðslutími verslana
þýddi aukið vinnuálag starfsfólks
væri einfaldlega um vinnuþrælkun
að ræða. Ekkert benti til að sú
væri raunin þar sem afgreiðslutími
væri ftjáls eða þyrfti endilega að
verða raunin ef Reykvíkingar fet-
uðu í fótspor nágranna sinna. Með
lýmkuðum afgreiðslutíma myndu
verslunareigendur leita að fólki í
hlutastörf. Verslunarmannafélag
Reykjavíkur væri eitt stærsta og
sterkasta verkalýðsfélag á landinu
og hefði öll tök á að vinna gegn
of miklu vinnuálagi félagsmanna
Ef tíllaga borgarfulltrúanna fimm nær fram að ganga í borgarráði verður afgreiðslutimi verslana gefinn
fijáls frá og með 1. september n.k.
hvar sem slíkt kæmi upp, það þyrfti
ekki að skýla sér á bak við reglu-
gerðir borgarstjómar til að tryggja
félagsmönnum vemd gegn vinnu-
þrælkun.
„Hvers vegna eigum við stjóm-
málamenn í Reykjavík að taka að
okkur að skammta borgarbúum
verslunartíma langt frá öllum vel-
sæmisspumingum um tryggingu á
næturró? Hvers vegna fara kaup-
menn ekki að vilja neytenda og
semja við verslunarfólk um sann-
gjama lausn varðandi vinnutíma og
laun? Hvers vegna vilja verslunar-
menn ekki sjálfír ræða við kaup-
menn um vinnutímann? Hvers
vegna hefur ekki verið hugsað um
óskir og hag neytenda?", sagði
Ámi.
Bjarai P. Magnússon (A) sagði
að þegar að svona málum væri
gætt kæmu fram grundvallatriði
stjómmálaskoðana og afstaða
manna til frelsis og ábyrgðar. Hann
væri samþykkur tillögunni og teldi
að stjómmálamenn ættu að setja
borgurunum almennar reglur en
ekki sértækar. Hann sagðist treysta
kaupmönnum og verslunarfólki bet-
ur en borgarfulltrúum til þess að
komast að samkomulagi um hvem-
ig þessum málum væri best komið
og teldi því að þau ættu að vera í
höndum þeirra. Dæmi sýndu líka
að fijáls afgreiðslutími þyrfti ekki
að leiða til lengri vinnutíma.
Sigrún Magnúsdóttir (F) sagð-
ist ekki vilja gera svona breytingu
án þess að hafa samráð við hags-
munaaðila, reynslan sýndi að allar
breytingar kæmu niður á vinnutíma
starfsfólks. En kannski væri ekki
hægt að spoma við breytingum,
þetta væri það sem væri að geij-
ast. Með þessari breytingu sagði
hún menn ekki vera að hjálpa kaup-
manninum á hominu, það væm
stórmarkaðamir sem færðu sér
þetta í nyt. Þessi tillaga væri að
einhveiju leyti tilkomin vegna
„stóra skrímslisins í Kringlunni"
Sigrún sagðist vera með ótta í
bijósti vegna þessa máls og gæti
ekki fallist á að afgreiðslutími yrði
gefin fráls nema með a.m.k. eins
árs aðlögunartíma.
Magnús L. Sveinsson (S), sem
jafnframt því að vera borgarfulltrúi
er formaður Verslunarmannafélags
Reykjavíkur, sagði það eiga fullan
rétt á sér að tala um frelsi en
kannski væri ekkert orð eins af-
bakað og það í íslenskri tungu.
Frelsi snéri ekki bara að neytendum
heldur þyrfti líka að taka tillit til
þess fólks er ynni í verslunum. Af-
greiðslutími í Reykjavík væri nú
þegar allt að 70 klukkustundir á
viku og ívið lengri en víðast á Norð-
urlöndunum.
Það væri alltaf matsatriði hversu
miklu stjómmálamenn ættu að
skipta sér af og væri þetta ekki
eina dæmið um að gripið væri inn
í samninga um kaup og kjör. Lög
hefðu verið sett um t.d. aðbúnað
fólks á vinnustöðum, lágmarks-
fjölda hvfldardaga, fæðingarorlof
o.fl.
Magnús sagðist vilja óska þess
að þetta væri eins einfalt í fram-
kvæmd og flutningsmenn tillögunn-
ar segðu, en það væri það bara
ekki. VR hefði boðið viðsemjendum
sínum að semja um vaktavinnu en
fengið neikvætt svar. Þeir hefðu
viljað að sama fólkið ynni ávallt um
kvöld og helgar og það eina sem
verslunarfólk hefði fengið út úr
slíkum samningum væm lægri laun.
En ef að samningar tækjust um
vaktavinnu og tiyggt væri að vinn-
utími yrði hóflegur sagði Magnús
að hann sæji því ekkert til fyrir-
stöðu að verslanir hefðu opið allan
sólarhringinn. En þangað til héldi
hann í síðasta hálmstráið er kæmi
í veg fyrir óhóflegan vinnutíma,
sem væri þrátt fyrir reglugerðina
staðreynd sumsstaðar.
Ef lengja ætti afgreiðslutíma
væri líka grundvallaratriði að þjón-
ustutími dagvistunarstofnana sem
og SVR yrði lengdur í kjölfarið. Það
væri kannski óhjákvæmilegt að láta
þetta dynja yfir til þess að menn
sæju að ekki mundi duga annað en
að hafa samræmdar reglur fyrir
allt höfuðborgarsvæðið sem væri
eitt þjónustusvæði.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
(Kvl) sagði ftjálsan afgreiðslutíma
muna koma harðast niður á konum.
Laun VR-fólks væru lág og frei-
standi að taka þá yfirvinnu sem
byðist. Það gæti reynst erfitt fyrir
fólk að standa á því að vinna ekki
meira en 40 stunda vinnuviku.
Henni fyndist líka að núverandi tími
ætti að duga bæði neytendum og
kaupmönnum. Það ætti að vera
hægt að skipuleggja innkaup sín
innan þessara 70 klukkustunda.
Jóna Gróa Sigiirðardóttir (S)
sagði það vera staðreynd að ferða-
menn í Reykjavík skyldu ekki upp
né niður í því hvemig stæði á því
að þeir gætu fengið verslunarþjón-
ustu í nágrannasveitarfélögum en
ekki í sjálfri höfuðborginni. Reyk-
víkingar væru líka sjálfir lang-
þreyttir á þessu fyrirkomulagi sem
svaraði enganveginn þömm þeirra
í dag.
Ferðaþjónustan væri sú atvinnu-
grein sem hvað mestur vöxtur væri
í á íslandi í dag og eftir miklu
væri að slægjast. Borgarstjórnar-
mönnum bæri því að stuðla að
aukinni þjónustustarfsemi í þessari
atvinnugrein. Þegar reynt hefði
verið að skilgreina ferðamanna-
borgina Reykjavík hefði komið í ljós
að 6 af þeim 7 markhópum sem
sækja borgina heim fæm vemlega
á mis við þá verslunarþjónustu sem
þeir kysu að fá í Reykjavík og kaup-
menn yrðu þá um leið af vemlegum
viðskiptum.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson (S)
sagðist ekki trúa öðm en að hægt
yrði að komast að samningum við
kaupmenn um vaktafyrirkomulag
en á máli Magnúsar hefði mátt
greina uppgjöf gagnvart framtíð-
arsamskiptum við kaupmenn.
Það væri hans mat að fijáls af-
greiðslutími myndi styrkja kaup-
manninn á hominu auk þess að
hafa marga aðra kosti í för með
sér, t.d. myndi það dreifa umferðar-
þunga mun meira en nú er.
Aukin harkaef teikn-
ingum er ekki framfylgt
ÝMSU virðist vera ábótavant í Hamarshúsinu við Tryggvagötu og
byggingarreglugerð ýmist brotin eða sniðgengin samkvæmt minnis-
blaði vegna úttektar sem byggingarnefnd lét gera á húsinu. Teikning-
ar vantar af ýmsum þáttum og/eða eru í ósamræmi hver við aðra,
íbúðum virðist hafa fjöigað án þess að leitað hefur verið samþykk-
is, neyðarstiga vantar og ýmisir aðrir hlutir voru illa eða ófrágengnir.
Siguijón Pétursson (Abl) flutti af þessu tilefni fyrirspura á fundi
borgarstjórnar á fimmtudag þess efnis hvort bætt hefði verið úr
þeim ágöllum er fram hefðu komið og ef ekki hveraig borgar- og
byggingaryfirvöld hyggðust taka á þessu máli.
HUmar Guðlaugsson (S), form- væri að vinna að málinu.
aður bygginganefndar, sagði þessa
minnispunkta ekki vera frábrugðna
þeim athugasemdum sem almennt
væru gerðar þegar hús væru tekin
út af embættinu en þá væri jafn-
framt óskað eftir lagfæringum til
samræmis við minnisblaðið. Aftur
á móti yrði að viðurkenna að þama
væru hlutir sem ekki hefðu verið
lagfærðir. Mikið ósamræmi væri
milli arkitektateikninga og verk-
fræðiteikninga í fjölmörgum liðum
og væru tvö atriði að hans mati
alvarleg.
I fyrsta lagi það er snéri að
brunavömum og í öðru lagi að fjölg-
að hefði verið um fjórum einstakl-
ingsíbúðum. Það væri að sjálfsögðu
alvarlegt mál þegar ekki væru
framkvæmdir hlutir sem væru á
teikningu og þegar menn fram-
kvæmdu hluti á annan hátt en
samþykkt hefði verið. Því hefði
embætti byggingarfulltrúa í fram-
haldi af þessum athugunum verið
falið að sjá um að lagfæringar yrðu
framkvæmdar og sagðist Hilmar
hafa staðið í þeirri trú að verið
Hilmar sagði byggingarfulltrúa-
embættið eiga í miklum erfiðleikum
með að fylgjast með öllum húsum
í borginni og þar sem athugasemd-
ir væru gerðar að fá viðkomandi
til að lagfæra. Sem dæmi mætti
nefna eitt hús er snerti Siguijón
Pétursson, nefnilega Hverfisgötu
105. Þegar bygginganefnd hefði
samþykkt það hús hefðu verið tveir
neyðarstigar frá efstu hæð hússins
niður á svalir neðstu hæðar. Þetta
væri gert til að fullnægja kröfum
um eldvarnir. Hér væri um að ræða
neyðarstiga úr samkomusal Al-
þýðubandalagsins sem væru enn
ókomnir þrátt fyrir athugasemdir
frá eldvamareftirlitinu. A þessu
mætti sjá að vandamálin væru víða
og erfiðleikar byggingarfulltrúa-
embættisins miklir.
Varðandi Hamarshúsið væri rétt
að ýmislegt yrði að lagfæra og
myndi hann leggja til á næsta fundi
bygginganefndar að þessi atriði og
annað er ábótavant væri yrði lag-
fært og dagssektum beitt í því
skyni.
Ossur Skarphéðinsson (Abl)
sagði að það hlyti að vera eitthvað
verulega áfátt hjá embætti bygg-
ingarfulltrúa. Fyrr á árinu hefðu
steypumálið og burðarþolsmálið
komið upp og þetta þriðja mál und-
irstrikaði að eitthvað væri verulega
að sem þyrfti að taka á. Sagði hann
kominn tíma til þess að taka emb-
ættið í gegn.
Bjami P. Magnússon (A) sagði
menn þurfa að sæta ábyrgð. Ef
borgaryfirvöldum tækist að koma
byggingaraðilum í skilning um það
að þeir kæmust ekki upp með hvað
sem er væri hann viss um að minna
yrði um svona atburði í framtíðinni.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson (S)
sagði mjög erfítt að fylgjast með
hvort teíkningum væri framfylgt.
Algengt væri að á teikningum sem
væra samþykktar væri t.d. rými
sem skilgreint væri sem leikaðstaða
fyrir börn eða bílastæði innanhúss
en síðan fréttist að þetta pláss
væri notað í eitthvað allt annað,
t.d. gerðar úr því íbúðir. Hús hefðu
einnig verið samþykkt vegna þess
að teikningar sýndu að í því ætti
að vera lyfta en síðan væri engin
lyfta byggð. Ógerlegt væri að fylgj-
ast með hveiju einasta húsi t.d.
vegna þess hversu mörg væru
byggð og hversu lengi sum hús
væra í byggingu. Það væri þó nauð-
synlegt að reyna að koma í veg
fyrir svona lagað og þyrfti því að
sýna meiri hörku ef teikningum
væri ekki framfylgt.