Morgunblaðið - 23.07.1987, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. JÚLÍ 1987
Hjartans þakkir fyrir vinsemd og hlýju á áttrœÖ-
isafmœli mínu hinn 13. júlí.
Hákon Bjarnason.
Kcerar þakkir til barna, barnabarna, tengda-
dcetra og allra vina, sem glöddu mig á 85 ára
afmcelisdaginn. LifiÖ heil.
GuÖ blessi ykkur öll.
Valdimar Pétursson,
Hraunsholti.
Sölumenn: Sigurður Dagbjartsson, Hallur Páll Jónsson,
Ingvar Guðmundsson, Hilmar Baldurssqn hdl.
Opið: Mánudag.-fimmtud. 9-18 föstud. 9-17 og sunnud. 13-16.
írabakki
Til sölu 4ra herb. íb. á 3. hæð ásamt sérherb. í kj. og
sérþvherb. á hæð. Tvennar svalir. Verð 3200-3300 þús.
PEKKING OG ÖRYGGI í FYRIRRÚMI

-allT
Hárgreiðslustofa
Höfum fengið í sölu hárgreiðslustofu á úrvalsstað í
Breiðholti. Mikill og góður tækjakostur. Góð velta. Ein-
stakt tækifæri.
29077
SKÓLAVÖRÐUSTÍG 38A SÍMI: 29077
V©AR FRIÐRIKSSON SÖLUSTJ. H.S. 688672
SIGFÚS EYSTEINSS0N, H.S. 16737
EINAR S. SIGURJÓNSSON, VIÐSKIPTAFR.
GOÐSAGAN
Erlendar bækur
Siglaugur Brynleifsson
Anders Bæksted: Goð og hetjur í
heiðnum sið. Alþýðlegt fræðirit um
goðafræði og hetjusögur. Eysteinn
Þorvaldsson íslenskaði. Öm og Örl-
ygur 1986.
George Steiner: Antigones. The
Antigone myth in Westem litera-
ture, art and thought. Clarendon
Press — Oxford 1986.
Jasper GrifBn: The Mirror of
Myth. Classical Themes & Variat-
ions. The T.S. Eliot Memorial
Lectures 1984. Faber and Faber
1986.
Bréf um ljóðstafi eftir Hannes
Pétursson hefst svo: „Aftar en sagn-
ir og annað sem lýkur upp tímum/
felst undirrót þeirra.. .“ Þessir
ljóðstafír hæfa upphafi goðsögunn-
ar. Fræðimenn hafa lengi fjallað um
goða- og hetjusagnir og rit um þau
efni eru fjölmörg. I Altgermanische
Religionsgeschichte eftir Jan de Vri-
es er skráin yfir heimilda- og fræðirit
alls um 30 þéttprentaðar blaðsíður
í stóru broti. Tilgátur um ástæður
og uppmna fyrir mýtum eða goðsög-
um em margvíslegar. Vico, Herder,
Shelley, Miiller og Frazer og síðar
Levi-Strauss leitast við að sýna
uppmna þeirra. Freud og Jung
beittu fyrir sig rannsóknum í sálar-
fræði og Jung kenningum sínum um
arktýpumar, fmmminni, sem sé öll-
XJöfóar til
JLlfólksíöllum
starfsgreinum!
um meðfætt og séu höfuðlyklar að
tilfinningum og viðbrögðum manna.
Allar þessar kenningar em bundnar
þeim tímamun þegar þær em settar
fram, þótt þeim sé ætlað að skýra
og skilgreina meðvitund manna í
árdaga. Með samanburði við ríkjandi
trúarbrögð nú verða ýmis einkenni
goðsögunnar skiljanlegri, tilraunir
til þess að samsamast og tengjast
þeim öflum sem em öllum jarðligum
skilningi æðri og standa utan og
ofan mannheima. Meðal þeirra
fræðimanna sem lagt hafa drýgstan
skerf til þessara fræða undanfama
áratugi er Georges Dumézil (hann
lést seint á síðasta ári). Ýmsir vilja
ekki fallast á skoðanir hans á indo-
evrópskum trúarbrögðum, en þær
em engu að síður reistar á svo skörp-
um athugunum og rökum, að taka
verður fullt tillit til þeirra.
Trúarbrögð norrænna manna og
goðsögur em mjög erfiðar viðfangs,
í samanburði við trúarbrögð Róm-
veija, Grikkja, gyðinga, Persa og
Indvetja, vegna þess að þeir gátu
tjáð inntak sinna trúarbragða í rit-
uðu máli, en ekki norrænar þjóðir.
Norrænar goðasögur em skráðar
nokkur hundmð ámm eftir kristni-
töku og meðal þeirra merkustu em
Eddukvæði og Snorra-Edda. Heild-
stæð norræn goðafræði er ekki fyrir
hendi eins og gerist hjá Grikkjum
og Rómveijum.
Anders Bæksted hefur dregið
saman í þessari ágætu bók allar þær
mýtur, sem telja má til goðaheims
28611
2ja-3ja herb.
Vífilsgata. 45 fm ainstaklib. i kj.
Samþ.
Laugavegur. 60 fm á jaröhæð.
Ib. snýr öll frá Laugavegi. Öll endurn.
Bílsk. 24 fm.
Njálsgata. 60 fm á 2. hæð. Suð-
ursv. V. 2,5 millj.
Badmintonskóli
fyrir börn og unglinga
Við starfrækjum badmintonskóla fyrir 9-14 ára börn í sumar.
Innanhúss: badmintonkennsla,
æfingar,
leikreglur,
þrautir,
leikir,
keppnir — mót,
myndbönd.
Úti: hlaup,
skokk,
þrekæfingar,
sund,
leikir.
4 vikur í senn:
□ ágúst.
4 tímar tvisvar i viku:
□ mánud. og miðvikud. kl. 09.00-13.00,
□ mánud. og miðvikud. kl. 13.00-17.00,
□ þriðjud. og fimmtud. kl. 09.00-13.00,
□ þriðjud. og fimmtud. kl. 13.00-17.00.
Verð kr. 2500 pr. mánuð.
Stjórnandi skólans:
Helgi Magnússon íþróttakennari
og badmintonþjálfari.
Tennis- og badmintonfélag
Reykjavíkur
Gnoðarvogi 1, sími 82266
Skráning í badmintonskólann:
Nafn
Heimili
simi
fæðingard. og ár.
Klippiö út augiýsinguna og sendið í pósti.
Kleppsvegur. ss fm á 3. hæð
í lyftuhúsi. Suðursv. Skipti æskil. á
2ja-3ja herb. íb. í miðborginni eða i
Vesturbænum.
Baldursgata. so fm á 2. hæð
í steinhúsi. Er á horni Freyjugötu. V.
1,8 millj.
3ja-4ra herb.
Fannborg — Kóp. 3ja herb.
ca 90 fm á 3. hæð. Ib. I sérfI. m. bilskýli.
Silfurteigur. 3ja herb. 80 fm
risíb. Nýtt gler. Flísal. bað. Gott útsýni.
Ránargata. 90 fm á 1. hæð (ekki
jarðhæð). Afh. tilb. u. trév. 10. júli.
Áhv. 2,3 millj. til 40 ára. Aðeins í skipt-
um fyric.4ra-5 herb. ib.
FlúOasel.°96 fm á tveimur hæð-
um. Góö staösetning.
4ra-5 herb.
Kleppsvegur. 4ra-5 herb. íb. á
jaröhæö ca 110 fm. V. 2,8-2,9 millj.
Suðurhólar. 100 fm á 4. hæð.
Suðursv. Laus í júlí.
Fellsmúli. 130 fm 6 herb. fb. á
3. hæð. 4-5 svefnherb. Ákv. sala.
Kleppsvegur. 106fmá3. hæð
+ eitt herb. í risi. Suðursv. V. 3,2 millj.
Raðhús
Torfufell. 140 fm + 128 fm kj.
með sérinng. Ekki fullfrág. Bílsk. Góð
lán áhv. Skipti fyrir 4ra-5 herb. íb.
Höfum kaupanda að:
Raðhúsi Bústaðahverfi
viö Ásgarö eða Tunguveg. Greiöist upp
á árínu.
Einbýlishúsi í Vesturhólum eöa
svipuöum slóðum. Raðhús ó einni hæð
gæti verið í skiptum.
Einbýlishúsi — Miðb . sem
er 2ja-3ja hæða með góöri jaröhæö og
einni eöa tveimur góöum íbúöum á
Miöborgarsvæöinu. Verö allt aö 10,0
millj.
Raðhúsi á einni hæð. Mætti vere
á byggingarstigi.
Sérhæðum og raðhúsum
Ennfremur 3ja og 4ra herb. íbúöum.
Eignaskipti mögul.
Hús og Eignir
®Bankastr»ti 6, a. 28611.
LÚM Qizunraon hrt, »-17*77.
norrænna manna. í inngangi rekur
hann sögu þeirra kynþátta sem áttu
sér svipaða goðheima. Síðan fjallar
hann um sagnir um goðin og loks
um hetjusögur, um þá einstaklinga
sem gæddir voru goðlegum krafti
og stóðu mönnum framar um at-
gervi og visku. Fjöldi mynda er í
þessari útgáfu ritsins, þar á meðal
litmyndir úr íslenskum handritum
frá 18. öld, en margar þeirra hafa
ekki verið prentaðar í litum áður.
Frásagnimar eru ítarlegar og
fjöldi frumheimilda birtur (úr Edd-
unum og Danakróníku Saxa og úr
öðrum sögnum sem snerta efnið).
Þetta er ákaflega þörf bók, handbók
í goðafræði og lestrarbók, sem er
mjög vel unnin, og lykilrit um þessi
fræði. Þörf handbók með Eddum og
íslendinga sögum og um heimsmynd
forfeðranna auk þess að vera sífijó
kveikja skáldskapar og listaverka
fyrr og síðar.
George Steiner er prófessor í
ensku og samanburðarbókmenntum
við háskólann í Genf. Steiner er af-
kastamikill höfundur og einkenni
rita hans er stílsnilld og hugmynda-
auðgi. Hann er meðal snjöllustu
bókmenntafræðinga nú á dögum og
meðal fremstu fræðimanna um
klassísk efni. í þessu riti um Anti-
gónu Sófóklesar fjallar hann um eitt
víðfeðmasta og snilldarlegasta verk
allra tíma bókmennta sem er jafn-
framt sú mýta, sem er grundvöllur
heimspekilegrar, bókmenntalegrar
og pólitískrar meðvitundar, eitt
þeirra „frumminna“ sem snerta
hvem einstakling og samfélög ein-
staklinga. Steiner leitast við að svara
í þessu riti þeirri spumingu, sem
hefur um aldir verið sívirk og tíma-
bær, hversvegna nokkrar grískar
mýtur eða goðsagnir séu enn þann
dag í dag kveikja að sjálfsvitund og
heimsskilningi? Hversvegna er Ant-
igóna Sófóklesar jafn tímabær nú
1987 og hún var í Aþenu, þegar hún
var fmmsýnd þar árið 441 f. Kr?
Svarið er, að verkið snertir alla ein-
staklinga á öllum tímum, vegna þess
að það skírskotar til laga, sem em
öllum mennskum lögum æðri?
„hinna óskráðu og óhagganlegu laga
guðanna". Hin fortakslausu siðalög-
mál sem eru sett af guðlegum
máttarvöldum em æðri ríkisrétti,
mennskum tilraunum, sem reisa
kröfu sína á sjálfsbirgingslegri of-
dirfð guðlausra afstæðissinna um
siðferði og samfélag.
Steiner rekur þessa mýtu um allar
evrópskar bókmenntir og heimspeki-
kenningar og pólitík allt fram á
okkar daga. Ofdramb og „pietas" —
guðsótti — takast á og þar er spenna
leiksins og þess leiks sem mann-
heimur leikur nú og þá.
Antigóna er þýdd á bundið mál
af Helga Hálfdanarsyni og laust mál
af Jóni Gíslasyni, útgefendur:
Heimskringla 1975 og Menningar-
sjóður 1978.
Ef það er rétt, sem haldið hefur
verið fram, að Odysseifskviða sé
uppspretta allra bókmennta vestur-
evrópskra þjóða, ásamt Biblíunni,
þá em grískar mýtur gildar enn
þann dag í dag. Og þær hafa verið
það um aldir, sé litið til bókmennta
Vestur-Evropu. Jasper Griffin held-
ur sig við enskar bókmenntir og
fjallar um gildi grískrar mýtu í verk-
um enskra skálda ffá Shakespeare
og Milton og til nútíma skálda, Eli-
ots, Audens, Louis MacNeice, Sylviu
Plath og Ted Hughes. Aðrir hafa
viljað vefengja gildi mýtunnar í
skáldskap nútímans, telja hana
ótímabæra og að ljóðið eigi fyrst og
fremst að höfða til reynslu nútíma
heims (Philip Larkin). Það er hvorki
gerlegt að afneita hugmyndum fortí-
ðarinnar né hugmyndum nútíðarinn-
ar, þetta hvorttveggja vefst saman
í þjóðtungunum, þjóðtunga eða mál
og meðvitund eru ein heild og tungan
tjáir nútíð allrar fortíðar og skáld
geta síst allra manna afneitað gildi
þeirra fortíðar, sem tungan geymir.
Gildi grískrar mýtu var samofin
enskum bókmenntum og er það enn
þann dag í dag. Griffín rekur áhrif-
in í þessum fyrirlestrum og kemst
að þeirri niðurstöðu að án mýtunnar
verði heimurinn grárri og meðvit-
undin sljórri. Frásögnin um „hinn
víðförla mann ... er sá borgir og
þekkti skaplyndi margra manna“ er
enn þann dag í dag efniviðurinn sem
er kveikja skáldskaparins.