Morgunblaðið - 23.07.1987, Blaðsíða 13

+
or
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. JÚLÍ 1987
13
Snýst bókmenntaumræð-
an aðeins um persónur?
Bókmenntir
Jóhann Hjálmarsson
Tímarit Máls og menningar. 2.
hefti 1987. Ritstjóri: Silja Aðal-
steinsdóttir. Útgefandi: Bók-
menntafélagið Mál og menning.
Tímarit Máls og menningar er
að þessu sinni í þyí að prenta fyrir-
lestra og ræður. Ádrepan Bemsku-
minningar eftir Guðmund Andra
Thorsson var flutt á fundi Félags
áhugamanna um bókmenntir, Reyf-
arahöfundurinn Dostojevskí eftir
Áma Bergmann er erindi flutt hjá
sama félagi. Ekki veit ég hvort
Halldór Guðmundsson hefur ein-
hvers staðar flutt ritgerð sína um
Balzac sem hann nefnir því
skemmtilega nafni Af rotnun legg-
ur himneska angan, en fullyrt er
að John F. Deane hafi samið grein-
ina írskar nútímabókmenntir sér-
staklega fyrir Tímarit Máls og
menningar.
Guðmundur Andri Thorsson hef-
ur spjall sitt á fullyrðingu um að
bókmenntaumræðan hér á landi
einkennist lítið af umfjöllun um
bækur, meira sé um „að rætt sé
um persónur og skiptast menn í
flokka eftir því hvemig þeim líkar
við þær persónur“. Guðmundur
Andri kemur hér að atriði sem
margir hafa vikið að undanfama
áratugi. Lengi voru bækur dæmdar
eftir pólitískum skoðunum höfunda
þeirra, en nú held ég að annað ráði
mati manna, ekki síst persónur
höfundanna, til dæmis hvernig þeir
birtast sjónvarpsáhorfendum og
hvemig þeir standa sig yfirleitt í
íjölmiðlaumræðunni. Það gerist líka
eins og Guðmundur Andri lýsir að
vandlátir lesendur snúast gegn höf-
undum sem eru of mikið í sviðsljósi,
hafa orðið bráð auglýsenda í gervi
útgefenda, fréttamanna eða þátta-
gerðarmanna. Eina vonin er að
ganrýnendur taki af skarið og segi
meiningu sína hversu vinsæl eða
óvinsæl sem hún er.
Aðalefni spjalls Guðmundar
Andra er þó nokkur vöm fyrir þá
ungu höfunda sem skrifað hafa
„bemskuminningar" sínar í skáld-
söguformi. Það er rétt að kynslóðin
á undan þessum höfundum var of
upptekin við að lýsa sjónarmiðum
uppflosnaðra manna utan af landi
og sá Reykjavík yfirleitt í óvinveittu
ljósi. Tími var vissulega kominn til
að Reykvíkingar sjálfir fjölluðu um
umhverfi sitt og ekki get ég talið
að það sé neikvætt að skrifa
„strákabækur" handa fullorðnum,
það eitt ræður ekki úrslitum um
bókmenntagildi verka.
Olafur Gunnarsson er meðal
reykvískra höfunda sem Guðmund-
ur Andri ræðir um. Ólafur skrifar
grein um samvinnu sína og Ólafs
Jónssonar á meðan skáldsagan
Ljóstollur var í smíðum. Hann rétt-
lætir greinina með því að yngri
menn í skáldskap gætu grætt á
henni, áttað sig á þeim erfiðleikum
sem mæta þeim sem vilja koma
saman „þolanlegu skáldverki".
Greinin, Að kunna skil á sínu skaz-i,
er ekki ómerk heimild um þá Ólaf
og Ólaf, en fyrst og fremst sýnir
hún hve útgefandinn, Jóhann Páll,
er kænn að freista þess að tryggja
sér velvild og helst góðan dóm
gagnrýnanda með því að leita um-
Cterkurog
k J hagkvæmur
auglýsingamiöill!
sagnar hans áður en handrit verður
bók.
Kynning Friðriks Rafnssonar á
júgóslavneska rithöfundinum Dan-
ilo Kis með þýðingu á sögu eftir
hann og viðtali þykir mér góðra
gjalda verð. í viðtalinu kemur fram
hve miðevrópsk hefð er um margt
sérkennileg og er ekki einungis
bundin við rithöfunda af gyðinga-
ættum þótt Kis sé gyðingur.
írskar nútímabókmenntir eftir
John F. Deane er viðamikil kynning
og tímabær. Verst er að þýðandinn,
Sigurður A. Magnússon, skuli ekki
hafa haft tíma til að þýða ljóðatil-
vitnanir sem eru margar. Lesendum
skal bent á að nýlega birtust í Les-
bók Morgunblaðsins þýðingar eftir
einn þeirra höfunda sem Deane
íjallar um: Seamus Heany. Þær
þýðingr gerði Karl Guðmundsson
og tókst honum mjög vel að ná
hinum sérkennilega blæ Heanys
sem velur sér ekki yrkisefni af létt-
ara tagi og er ákaflega vandþýddur.
Ég hafði gaman af lestri greinar
Kristínar Geirsdóttur um Jónas
Hallgrímsson. Ekki vegna þess að
í greininni komi fram nýstárleg við-
horf til Jónasar heldur miklu fremur
af þeim sökum að hún speglar mat
eldri kynslóðarinnar á skáldinu og
Kristín hefur til að bera sjaldgæfan
innileik í umfjöllun um skáldskap.
Skáldskaparefni er ekki af skom-
Seamus Heany
um skammti í þessu hefti Tímarits
Máls og menningar: ný ljóð eftir
Þorstein frá Hamri og Steinunni
Sigurðardóttur og ljóð og sögur
eftir höfunda sem ekki eru eins
þekktir og þá sem eru að byija.
Ólafúr Gunnarsson
Peter Hallberg hættir ekki ac
fjalla um Halldór Laxness. Síðar:
hluti ritgerðar hans, Listin að ljúks
sögu, birtist í þessu hefti og vekui
hann eins og oft áður athygli fyrii
skýrleika í framsetningu.
4
fire$toneTu*e$toneTn*e$tone
HJÓIBARÐAR
HLALLRA NOEA
A EINUM STAÐ
SENDIBILADEKK
Firestone CV-2000 eru sér-
staklega gerð fyrir sendiblla
með mikla burðargetu.
DRATTARVELADEKK
Firestone F-151 með 23°
mynsturhorni. Margverðlaun-
uð fyrir vinnslugetu.
TRAKTORSGRÖFUDEKK
Sérstaklega styrkt fyrir mikið
álag. Aukið akstursgrip, þýð-
ari aksturog breiðari spyrnur.
VINNUVÉLADEKK
Fyrir allar stærri vinnuvélar.
Tröllsterk dekk sem endast
og endast.
FÓLKSBÍLADEKK
Firestone Radial fólksblla-
dekkin eru mjúk, hljóðlát,
endingargóð og henta auk
þess sérstaklega vel til
aksturs á malarvegum.
JEPPADEKK
Firestone Radial ATX heils-
ársdekk og Radial ATX 23°
torfærudekk. Gripmikil, sterk
og endingargóð.
LYFTARADEKK
Fyrir allar stærðir lyftara,
venjuleg og masslf.
VÖRUBÍLADEKK
Fjölbreytt úrval Firestone
Radial 2000 fyrir allan akstur,
á malbiki, möl og utan vega.
Firestone hjólbaröar eru löngu viður-
kenndir fyrir styrk, gott grip, mýkt og
mikla endingu.
Firestone hjólbarðar eru fáanlegir í
ótrúlegu úrvali og við höfum jafnan
fyrirliggjandi hjólbarða fyrir allar þarfir
landsmanna.
JÖFUR HF
NYBYLAVEGI2
KÓPAVOGI
SÍMI 42600
I