Morgunblaðið - 14.08.1987, Blaðsíða 37

__________________________MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. ÁGÚST 1987
Guðríður Rósants-
dóttir — Minning
Fædd 8. október 1900
Dáin 6. ágúst 1987
I dag er til moldar borin tengda-
móðir mín Guðríður Rósantsdóttir
og verður útför hennar gerð frá
Dómkirkjunni í Reykjavík. Hún and-
aðist á Borgarspítalanum 6. ágúst
sl. eftir fárra daga legu.
Guðríður eða Guja eins og hún
var oftast kölluð af fjölskyldu og
vinum fæddist á Gíslabala á Strönd-
um 8. október 1900, dóttir hjónanna
Rósants Andréssonar bónda og Sig-
urlaugar Guðmundsdóttur ljósmóð-
ur, er þar bjuggu.
Guðríður var næst elst fjögurra
systra, Elísabet lést rúmlega þrítug
að aldri, en Freyja og Þuríður lifa
systur sína og eru báðar búsettar á
ísafirði. Rósant og Sigurlaug brugðu
fljótlega búi og fluttust til Sauðár-
króks, þar sem Rósant stundaði
verzlunarstörf auk þess sem hann
var hringjari í Sauðárkrókskirkju,
en Sigiirlaug stundaði ljósmóður-
störf. Á heimilinu ólst einnig upp
frændi þeirra systra, Óskar Magnús-
son, bóndi á Brekku í Skagafirði,
en Magnús faðir Óskars og Rósant
voru bræður.
Mjög kært var með þeim systrum
og Oskari. Guja tók snemma þátt í
hinum margvíslegu störfum heimil-
isins, bæði utanhúss og innan, og
var liðtæk og verklagin að hvaða
störfum sem hún gekk.
Fjórtán ára gömul fór hún í vist
til Magnúsar H. Gíslasonar bónda
og hreppstjóra á Frostastöðum í
Skagafirði og konu hans, Kristínar
Guðmundsdóttur, en Kristín var
móðursystir hennar. Á Frostastaða-
heimilinu, sem var fjölmennt
menningarheimili, var hún samtíma
Gísla Magnússyni hinum þjóðkunna
félagsmálamanni, syni þeirra
Frostastaðahjóna. Gísli kvæntist
Guðrúnu Sveinsdóttur frændkonu
sinni og hófu þau búskap á Eyhildar-
holti í Skagafirði árið 1923.
Guðríður minntist oft á heimilin
á Frostastöðum og Eyhildarholti
með vinsemd og virðingu og taldi
Gísla frænda sinn og Guðrúnu til
sinna bestu vina.
Guðrún lést 13. ágúst 1978, 82
ára að aldri, en Gísli lést 17. júlí
1981, 88 ára. Rúmlega tvítug að
aldri flyst Guðríður til Reykjavíkur
og stuttu seinna kynnist hún manni
sínum, Guðjóni Vilhjálmssyni, sem
þá var húsasmiður í Reykjavík og
gengu þau í hjónaband 18. október
1924.
Guðjón var sonur hjónanna Pálínu
Guðmundsdóttur frá Stóra-Fljóti í
Biskupstungum og Vilhjálms Jóns-
sonar sjómanns og smiðs í Miðhúsum
í Grindavík.
Þau hjón Guðjón og Guðríður
eignuðust tvö börn, Martein, sem
kvæntur er Guðrúnu Hjartardóttur
og Siguirósu sem gift er undirrituð-
um.
Guðjón byggði ' fljótlega húsið
Hverfísgötu 102 og þar var búið
fyrstu árin. Guðjón gerðist brátt
umsvifamikill húsasmiður og varð
húsasmíðameistari 29. september
1936. Hann var harðduglegur og
hlífði sér hvergi, enda af gamla skól-
anum eins og sagt er. Árið 1951
hafði Guðjón lokið smíði nýs íbúðar-
húss í Úthlíð 11 hér í borg og þangað
flutti fjölskyldan. Húsið var stórt og
þar var rúm fyrir alla fjölskylduna,
þótt börnin væru þá að stofna eigin
heimili. Auk þess dvöldu skólapiltar
á heimili þeirra hjóna langtímum
saman. En 9. nóvember 1953 dró
ský fyrir sólu. Guðjón hafði tekið
að sér byggingu Neskirkju og hafði
næstum lokið byggingu kirkjunnar
þegar hann að morgni þessa dags
veiktist af heilablæðingu og var lam-
aður og mállaus upp frá því.
Þetta voru þung örlög fyrir þenn-
an mikla athafnamann, þá aðeins
56 ára að aldri. Þá kom best í ljós
dugnaður og fórnfýsi Guju, sem af
frábærri úmhyggju annaðist mann
sinn í hans erfiðu veikindum í tæp
16 ár, en Guðjón lést 14. mars 1969,
72 ára að aldri. Guðríður var heilsu-
hraust fram eftir aldri og bjó í íbúð
sinni í Úthlíð 11. Þangað var gott
að koma, veitt var af rausn og ekki
skorið við nögl sér. Enginn bakaði
betri kleinur. Um það voru allir sam-
mála.
Hún naut þess að ferðast og heim-
sótti oft systur sínar á ísafirði, auk
þess sem hún fyrir tveimur árum
síðan, þá 84 ára gömul, lagði land
undir fót og heimsótti Önnu og Sigga
og litlu strákana til Svíþjóðar. Það
þótti okkur hinum dugnaður, sem
vorum með í ferðinni. Systur Guju
og þeirra fjölskyldur voru henni
mjög kærar, enda heimili þeirra
Freyju og Þuríðar þekkt alla tíð að
mikiíli gestrisni og greiðasemi.
Freyja var gift Ólafi Ásgeirssyni
tollverði sem lést 21. desember 1978,
og Þuríður var gift Agnari Jóns-
syni, sem lengi var bústjóri á Selja-
landsbúinu á ísafirði, en hann lést
6. október 1974.
Með sárum söknuði kveð ég mína
bestu vinkonu, tengdamóður mína.
Hún var mikill og sterkur persónu-
leiki og ógleymanleg þeim, sem
henni kynntust. Það eru nú 35 ár
liðin síðan fundum okkar bar fyrst
saman og er sá tími mér ógleyman-
legur. Satt að segja kveið ég svolítið
fyrir að hitta hana í fyrsta sinn, eins
og sjálfsagt er ekki óalgengt með
unga menn, þegar þeir í fyrsta sinn
ganga á fund tengdamóður sinnar.
Eg áleit hana mjög alvörugefna og
jafnvel stranga. Mér varð fljótt ljóst,
37
að mér hafði skjátlast. Af veglyndi
og ljúfmennsku bauð hún mér strax
vináttu sína og reyndist mér hinn
besti vinur og velgjörðarmaður alla
tíð sína. Hún átti mikið að gefa af
visku og kærleika enda stálgreind.
Á þessum árum var ég sjómaður
og þótti mér ætíð gott að vita af
bænum hennar, þar sem mér og
skipshöfn var óskað fararheilla og
góðrar heimkomu.
Guðríður var hreinskiptin og lá
ekki á meiningu sinni hver sem í
hlut átti og gerði engan mannamun.
En þrátt fyrir nokkuð einbeitta skap-
gerð, sló undir viðkvæmt hjarta, sem
öllum vildi gott gera. Jafnframt
þessu var hún alla tíð dul á eigin
hagi og fáir munu þeir hafa vtrið
sem þekktu hennar innstu hugsanir.
Með Guðríði er gengin minnisstæð
kona. Hún gekk ekki heil til skógar
síðustu árin, en kvartaði ekki og
þeim sem ekki þekktu hana vel gat
ekki dottið í hug hvemig henni leið.
Hún gekk undir uppskurð á sl. sumri
og undruðust allir dugnað hennar
og kjark.
Langömmu er sárt saknað af
bamabarnabörnunum, sem í gegn-
um árin hafði pijónað ófáa vettlinga
og sokka, sem hlýjað hafðr mörgum
fingrum og tám, en þau nutu henn-
ar einnig í ýmsu öðm.
Dóttursynir mínir í Svíþjóð sakna
sárt Guju ömmu, en hjá henni áttu
þeir ömggt skjól. Um leið og ég
þakka vináttu og samfylgd þessarar
stórbrotnu konu sendi ég öllum ætt-
ingjum og vinum mínar bestu
kveðjur og þakkir, því að nú er skarð
fyrir skildi.
Guð blessi minningu tengdamóður
minnar.
Eyjólfur Guðjónsson
Kolbrún Jónas-
dóttir— Minning
í gær var til moldar borin frá
Dómkirkjunni Kolbrún Jónasdóttir,
Hagamel 51, er lést hinn 7. þ.m.
Kolbrún fæddist 9. júní 1921,
dóttir hjónanna Jónasar Þorbergs-
sonar, þáverandi ritstjóra Dags á
Akureyri en síðar útvarpsstjóra, og
fyrri konu hans, Þorbjargar Jóns-
dóttur. Vom þau hjón bæði af
kunnum þingeyskum ættum: Jónas
sonur Þorbergs Hallgrímssonar og
konu hans, Þóm Hálfdánardóttur,
°g bjuggu á Höskuldsstöðum í
Reykjadal er Þóra andaðist frá
þremur sonum þeirra ungum, en
Þorbjörg dóttir Jóns bónda og skálds
Þorsteinssonar á Amarvatni í Mý-
vatnssveit og konu hans, Halldóm
Metúsalemsdóttur.
Kolbrún fékk snemma að reyna
að gæfan er hvikul og lífið fallvalt.
Er hún fæddist hafði móðir hennar
þegar tekið þann sjúkdóm sem á
þeim ámm hjó hvað stærst skörð í
raðir ungs fólk á íslandi, berkla-
veiki. Varð það þess valdandi að hún
varð að vistast á heilsuhæli en náði
þó ekki bata og andaðist á jólanótt
1923. Vegna veikinda Þorbjargar
var bmgðið á það ráð að koma dótt-
urinni í fóstur, fyrst til vandalausra
en síðar til afa sins og ömmu á
Amarvatni. Dvaldist Kolbrún með
þeim uns faðir hennar gat tekið
hana til sín aftur er hann hafði
kvænst síðari konu sinni, Sigurlaugu
M. Jónasdóttur, árið 1925. Er litlum
vafa undirorpið að hverfulleiki
lífsgæfunnar á fyrstu æviámm Kol-
brúnar, er hún mátti ekki njóta
móðurumhyggju, setti á hana mark
sitt til varanlegrar frambúðar enda
þótt hún nyti ástríkis afa síns og
ömmu og yngri dóttur þeirra, Karó-
línu.
Tengsl Kolbrúnar við Arnarvatns-
heimilið rofnuðu ekki þótt hún
flyttist aftur til föður síns og konu
hans og ælist þar upp með hálfsystk-
inum sínum, Björgu og Jónasi.
Vitjaði Kolbrún jafnan afa síns og
ömmu um lengri eða skemmri tíma
er hún sem bam og unglingur dvald-
ist sumarlangt hvert sumar hjá
föðurbróður sínum, Hallgrími Þor-
bergssyni bónda á Halldórsstöðum í
Laxárdal, og konu hans, Bergþóm
Magnúsdóttur, til að njóta þar heil-
næmis sveitaverunnar svo sem títt
var um kaupstaðarböm á þeim
ámm. Átti hún slíku atlæti að fagna
af hendi þeirra Hallgríms og Berg-
þóm og dóttur þeirra, Þóm, að mér
er nær að halda að smám saman
hafi hún farið að líta á heimili þeirra
— og raunar öll Halldórsstaðaheimil-
in þrjú — sem sitt annað heima og
á þau böm, sem bjuggu þar á bæ,
sem sín önnur systkini. Var sá er
þessar línur ritar í þeirra hópi.
Ung að ámm fór Kolbrún einn
vetur í héraðsskólann á Laugum og
einnig í Verslunarskólann. Stundaði
hún þar nám um skeið en lauk ekki
verslunarprófi. Stafaði það fremur
af því að hún hafði litla löngun til
langs skólanáms en af hinu að hún
hefði ekki til þess nægilega andlega
burði ef vilji hefði verið fyrir hendi.
Eftir þetta hóf hún störf hjá Ríkisút-
varpinu og vann þar um alllangt
skeið. Hef ég ekki heyrt annars get-
ið en að þau störf hafi farið henni
ágætlega úr hendi þó að ekki þekkti
ég Jtil þeirra af eigin raun.
Á þessum ámm kynntist Kolbrún
Bimi Ólafssyni fíðluleikara, sem
síðar var um langt árabil konsert-
meistari Sinfóníuhljómsveitar ís-
lands. Hafði Bjöm að loknu
tónlistamámi í fíðluleik hér heima
haldið til framhaldsnáms í fiðluleik
í háborg tónlistarinnar, Vínarborg.
Hafði hann dvalist þar allmörg
síðustu árin fyrir heimsstyijöldina
og lokið brottfararprófi frá Tónlist-
amámi þar í borg árið 1939 með
miklum ágætum. Átti Bjöm þar vísa
stöðu og miklar framavonir er hann
að námslokum kom heim til tónleika-
halds. Örlögin höguðu því þó svo að
af utanferð varð ekki vegna styijald-
arinnar heldur ílentist Bjöm hér
heima þar sem hann um langt ára-
bil lagði fram alla krafta sína af
dæmalausri ósérhlífni í þágu íslensks
tónlistarlífs.
Kolbrún og Bjöm gengu í hjóna-
band 25. júní 1942. Mun flestum
hafa þótt sem þar fæm brúðhjón sem
hvort um sig hefði fengið vöggugjaf-
ir sínar ríflega útilátnar. Var
Kolbrún svo glæsileg ung stúlka að
orð var á gert, bráðgreind og
skemmtileg og gædd næmu skop-
skyni, en Bjöm gáfaður og hæfileik-
aríkur tónlistarmaður sem jafnframt
var gefin sú glaðværð og sá viðmóts-
þokki sem sjálfkrafa öfluðu honum

vinsælda allra þeirra sem honum
kynntust. Hitt er svo annað mál að
þau hjón voru um margt svo ólík
að stundum kann eitthvað að hafa
á það skort að hvort þeirra um sig
hafí haft fullan skilning á viðhorfi
hins.
Fædd 13. maí 1922
Dáin 6. ágúst 1987
Hún Einarína er ekki lengur á
meðal okkar. Við sem eftir emm og
nutum umhyggju hennar, hjarta-
hlýju og trausts vitum að það er góð
kona sem kvatt hefur þetta jarð-
neska líf. Kona sem var full lífsorku
og fyrirheita um framtíðina sem hún
sýndi best er hún festi kaup á hús-
eigninni Laugalæk 25 í Reykjavík
fyrir tæpu ári síðan. Þá ætlaði hún
að minnka við sig vinnu utan heimil-
is og leigja út herbergi í gegnum
hótel hér í Reykjavík. En það átti
ekki fyrir henni að liggja því hún
veiktist sl. vor af þeim sjúkdómi sem
varð henni að aldurtila langt um
aldur fram nú í ágústmánuði.
Einarína var fædd á Meiðarstöð-
um í Garði 13. maí 1922, dóttir
hjónanna Sumarliða Eiríkssonar
bónda þar, sem látinn er fyrir 17
ámm, og konu hans Tómasínu Odds-
dóttur sem er háöldmð og sér nú á
bak öðm bama sinna með stuttu
millibili.
Eina eins og hún var kölluð með-
al vina og kunningja naut þess að
Þegar ég kom fyrst til Reykjavík-
ur haustið 1942 var heimili þeirra
Kolbrúnar og Bjöms meðal þeirra
fyrstu er ég kom á. Hafði ég þá
ekki aðeins þekkt Kolbrúnu- frá
blautu bamsbeini heldur einnig þá
þegar haft góð kynni af Bimi sem
dvalist hafði á Halldórsstöðum í
sumarleyfum eftir að þau Kolbrún
kynntust. Átti ég því vinum að
mæta þar sem þau vom og gerðist
brátt tíður gestur á heimili þeirra,
svo og síðar einnig Sigríður kona
mín. Urðu Kolbrún og Bjöm meðal
okkar allra nánustu vina og þeir er
við áttum hvað flesta vinafundi við
til margra ára. Eigum við um þau
góðu kynni hafsjó minninga sem
geymdar verða í þakklátum huga til
lokadags.
Þegar fram liðu stundir fékk Kol-
brún enn að reyna hvikulleik
gæfunnar. Meðan Bjöm maður
hennar var á góðum aldri tók heilsa
hans að bila og kraftar að þverra.
Varð hann í mörg löng og dapurleg
ár að dveljast á sjúkrastofnunum
uns hann andaðist í apríl 1984. Sjálf
var Kolbrún þrotin að heilsu og
vera inni á sínu heimili enda mikil
húsmóðir. Hún var listræn í sér og
saumaskapur allur lék í höndunum
á henni. Það kom sér líka vel að
geta saumað á börnin fimm þegar
þau vom í foreldrahúsum. Eina gift-
ist Einari Axelssyni kaupmanni í
Sandgerði og eignuðust þau fimm
böm, Tómasínu skrifstofumann,
Þorbjörgu Ágústu hjúkmnarfræð-
ing, Óskar verslunarstjóra, Vil-
helmínu Þorgerði hjúkmnarfræðing
og Sumarliða sem er látinn.
Þau Einarína og Einar bjuggu öll
sín búskaparár í Sandgerði, en þegar
Einar féll frá árið 1966 ungur að
ámm, aðeins 44 ára gamall, varð
mikil breyting hjá henni og börnun-
um eins og gefur að skilja. Eina bjó
í nokkur ár í Sandgerði eftir lát
Einars en flutti síðan til Reykjavíkur
og bjó þar til dánardags. Skömmu
eftir að hún kom til Reykjavíkur
missti hún son sinn Sumarliða af
slysfömm, varð það henni mikið
áfall.
Alltaf var mamma eins og bjarg
sagði yngsta dóttir hennar við þann
er ritar þessar fátæklegu línur.
Hennar bjargfasta trú á annað líf
kröftum mörg síðustu æviár sín og
varð hún hvað eftir annað að vistast
á sjúkrastofnunum til læknisaðgerða
eða sér til annarrar heilsubótar.
Þess á milli dró hún sig í hlé og
hafði lítið samneyti við flesta sinna
fyrri vina, þó að enn gæti borið við
allt til hinstu stundar að hún bland-
aði við þá geði og blési þá að glóðum
þess glaðsinnis sem hún hafði hlotið
í vöggugjöf.
Kolbrún og Bjöm eignuðust eina
dóttur bama, Þorbjörgu, fædda 12.
apríl 1950. Hún var þeim báðum
óskabarn er hún fæddist og um hana
og böm hennar þijú held ég að hug-
ur Kolbrúnar hafi snúist öðm fremur
síðustu æviárin þó að ef til vill hafi
það stundum gengið lengra en í
hófi var.
Nú að leiðarlokum, þegar Kolbrún
hefur náð til þeirrar friðarhafnar
sem við öll eigum fyrir stafm, kveðj-
um við hjónin hana með trega og
þakklæti fyrir langa vinsemd og
flytjum dóttur hennar, dótturbörnum
og öðmm vandamönnum inniiegar
samúðarkveðjur.
Magnús Þ. Torfason
gaf henni huggun í harmi. Einarína
var vel liðin af öllum sem höfðu af
henni kynni og skal hér öllum þakk-
að er önnuðust hana í veikindunum
og styttu henni stundir síðasta spöl-
inn.
Við hjónin þökkum hjartagóðri
systur og mágkonu samfylgdina í
þeirri trú að öll hittumst við aftur í
öðmm og betri heimi. Við vottum
aldraðri móður og bömum Einarínu
innilega samúð okkar.
Megi minningin lifa um Einarínu
Sumarliðadóttur.
Leifur Einarsson
Einarína Sumarliða-
dóttir — Minning