Morgunblaðið - 17.09.1987, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1987
Minning:
Magnús Gunnlaugs-
son hreppsljóri
Fæddur 28. febrúar 1908
Dáinn 10. september 1987
„Sjá, dagar koma, ár og aldir líða,
9g enginn stöðvar tímans þunga nið.
í djúpi andans duldir kraftar bíða.
Hin dýpsta speki boðar iíf og frið.
í þúsund ár bjó þjóð við nyrztu voga.
Mót þrautum sínum gekk hún djörf og sterk.
í hennar kirkju helgar stjömur loga,
og hennar líf er eilíft kraftaverk." (D.Stef.)
Ekkert sannar betur þann dýrð-
arljóma og himin, sem skáldið
skynjar að baki þessu ljóði en kynni
við menn eins og Magnús Gunn-
laugsson, bónda og hreppstjóra á
Ósi í Strandasýslu, sem hér skal
minnzt í vinarkveðju nokkrum orð-
um.
í fomum skáldamálum er spurt:
„Hvemig skal manninn kenna?"
„Hann skal kenna við verk sín, það er hann
veitir,
það er hann þiggur, eða gerir."
„Hann má og kenna til eignar sinnar, þeirr-
ar er hann
á, og svo, ef hann gaf, svo og við ættir
þær, er
hann kom af, svo og þær, er frá honum
komu.“
Sé horft til baka um öxl og litið
til áa Magnúsar Gunnlaugssonar
og ætta, sést í baksýn traustur og
rismikill frændgarður. í þeim hópi
birtast bændahöfðingjar og búhöld-
ar miklir og afrekskonur í hús-
freyjustétt.
Þar eru einnig vígðir menn við
kirkjuleg störf.
Þar eru einnig skáldmenni, tón-
fróðir menn og sönggæfir, lögfróðir
menn og dómarar, orðfærir menn
og stílhagir, byggingarmenn og
prentarar.
Fátt mun fínnast kalviða eða lit-
lausra greina á þeim mikla ættar-
meiði.
Þar skyldi ekki gleyma orðum
hins snjalla ljóðasmiðs, sem sagði:
„Engin mannshönd eða ráð
erfðahlekkinn brýtur.“
En það er fleira en ætt og upp-
runi, sem bregður ljóma um
ævibraut Magnúsar frá Ósi, þar
má einnig benda á störf hans um
áratugi, þar sem hann birtist sem
hinn snjallasti fulltrúi sinnar sveit-
Minning:
Aðalgeir Þorgríms
son - Baughóli
Fæddur 9. febrúar 1923
Dáinn 22. ágúst 1987
Fölnar gras.
Fáir vinir
týnast einn og einn.
Auðn er mér í huga.
Auðn í dölum.
Næðir stormur um storð.
(SF)
Já — nú er hann horfínn, hann
Alli, eins og hann var kallaður
meðal þeirra sem þekktu hann best.
Og það er eins og sé komin eyða í
vinahópinn sem ekki verður fyllt.
Hann var svo brosmildur og góður
félagi hann Alli. Og því er það
kannski erfiðara að trúa því, að
lífssól hans sé öll. En það er eigi
að síður staðreynd.
Aðalgeir Þorgrímsson fæddist 9.
febrúar 1923 að Syðriskál í Kalda-
kinn í Suður-Þingeyjarsýslu. For-
eldrar hans voru þau Þorgrímur
Halldórsson frá Hraunkoti í Aðaldal
og Auður Friðbjamardóttir frá
Naustavík við Skjálfanda.
Það var ekki ríkidæmi fyrir að
fara hjá foreldrum Aðalgeirs, sem
og víðar í Þingeyjarsýslu, enda þótt
hún væri allmjög að rétta úr kútn-
um í efnalegu og menningarlegu
tilliti. Og ég sem þetta skrifa, átti
heima í næstu sveit við Aðaidalinn
og heyrði vissulega á foreldra Aðal-
geirs minnst og einnig bróður hans,
sem var eldri bróðir í fjölskyldunni.
Þegar Aðalgeir var tíu ára að
aldri lést faðir hans, langt um aldur
fram. En þegar það gerðist hafði
Þorgrímur verið Qármeistari á því
kunna höfuðbóli Laxamýri. Það
lætur að líkum að það hafi orðið
mikil breyting á lífshögum fjöl-
skyldunnar og hinnar harðduglegu
húsmóður, Auði, sem.nú stóð ein
með syni sína. Þegar Alli var á
fermingaraldri fór hann í vist til
Leiðréttíng
Tvær línur féllu niður í minning-
argreinum um Einar Vemharðsson
hér í blaðinu í gær. Hann var fædd-
ur 9. febrúar 1909 og lést 2.
september síðastliðinn. Beðist er
velvirðingar á mistökunum.
skáldbóndans Guðmundar á Sandi
og var þar í nokkur ár. Löngu
seinna minntist hann á þessa tíma
við mig, af mikilli hlýju.
En það var nú svo, að við Aðal-
geir sáumst lítið árin sem við vorum
sýslungar. Á íþróttamóti sá ég hann
fyrst í hópi þáverandi sveitunga
sinna. Við töluðum ekki mikið sam-
an að mig minnir í það sinn. Og í
rauninni má segja, að kynni okkar
hafi ekki hafíst, fyrr en eftir tveggja
ára vem mína í Reykjavík, og þá
var Aðalgeir í atvinnuleit, eins og
orðað var í þann tíð. Breskur her
var í landi, er þarfnaðist vinnandi
handa sem lítt höfðu verið nothæfar
vegna kreppu og óstjómar f höfuð-
borginni. Heimsstríðið þurrkaði út
örbirgðina með gerð fiugvalla og
annarra hemaðarmannvirkja. En
Aðalgeir Þorgrímsson vildi ekki
hemámsvinnu og réði sig hjá ríkis-
búinu að Kleppi.
Forstjóri þessi bús var Tryggvi
Guðmundsson frá Grímshúsum í
Aðaldal, merkur ágætismaður.
kona hans var Valgerður Guð-
mundsdóttir frá Sandeyri á Snæ-
fjallaströnd, merk kona og góð. Hún
var fyrmrn yfirhjúkmnarkona á
Vífílsstöðum. Og vissulega varð það
mikil gæfa fyrir Alla að ráðast til
slíkra hjóna. Á heimili þeirra, þessu
stóra búi, var glaðværð og félags-
lyndi í öndvegi, og til vom menn
sem helst vildu ekki fara þaðan, ef
ekki kom eitthvað annað til.
Aðalgeir var á búinu í fjögur ár,
og á þeim tíma jukust kynni okkar
að mun. Hann kom oft á heimili
okkar hjóna og var alltaf góður
gestur. Og ekki var glaðværð Alla
minni fyrir það að á þessum ámm
kynntist hann stúlkunni er varð
kona hans. Hún heitir Ásta
Frímannsdóttir frá Efstalandi í
Öxnadal, mikii rausnarkona.
Vorið 1946 fóm þau Alli og Ásta
norður yfír fjöllin til Húsavíkur. Og
hið sama ár — í desember — giftu
þau sig. Þau vom fyrstu árin í sam-
býli við Auði, móður Alla, og eidri
son hennar Halldór. En ekki leið á
iöngu, að þau byggðu sitt eigið
hús, Baughól 11. Það vom upp-
gangstímar á Húsavík um þessar
mundir, og gladdi allt vinnandi fólk.
því litu þau björtum augum á fram-
tíðina þessi ungu hjón á Baughóli.
Aðalgeir Þorgrímsson kom vissu-
lega nærri verkalýðsmálum, en var
aldrei í stjóm verkamannafélagsins
á staðnum, vegna þess að hann
varð verkstjóri hjá Fiskiðjusamlagi
Húsavíkur árið 1953. Hann hlaut
fleiri embætti. Hann var í kjörstjóm
um árabil. Þetta sannar það, hve
vinsæll hann var. Ekki varð neinn
fyrir vonbrigðum að heimsækja
fólkið á Baughóli. Það er eiginlega
kapítuli út af fyrir sig, sú mikla
gestrisni samfara hinu góða and-
rúmslofti, sem þar ríkti. Enda bar
þar að garði forastumenn úr ýmsum
stærri verkalýðsfélögum á landinu.
og oft ók Alli fólki um næsta ná-
grenni Húsavíkur, einkum fulltrúa
verkalýðsfélaga langt að. Það er
líka fallegt á þessum slóðum. Há
fjöll blasa við í vestri og Skjálfanda-
flóinn blár, er sólin skín.
En nú ekur Alli vinur okkar ekki
lengur um nágrennið. Hann lést 22.
ágúst sl. eftir tíu ára baráttu við
þann sjúkdóm sem erfitt er að
lækna. En þeir sem fylgdust með
honum sjúkdómsárin, og fundu
hetjulund hans og æðmleysi, hljóta
að verða betri menn á eftir.
Aðalgeir Þorgrímsson var jarðs-
unginn frá Húsavíkurkirkju þann
29. ágúst, að viðstöddu slíku Qöl-
menni, að presturinn hafði orð á.
Ástu konu Alla og bömum þeirra,
Valborgu og Þorgrími, svo og fjór-
um bamabömum og móður Álla,
sem lifír son sinn á tíræðisaldri,
óska ég og fjölskylda mín velfamað-
ar á komandi áram.
Gísli T. Guðmundsson
ar, jafnt utan sem innan takmarka
héraðsins. Þar hefur hann ráðið
málefnum sveitar sinnar og sam-
félags til úrslita á hinn virðulegasta
hátt með sanngirni og drengskap.
Má hann því teljast sannur höfðingi
síns byggðarlags.
Hann er og hefur verið fjárafla-
maður méð heiðri og sæmd, en um
leið gjöfull höfðingi, góðviljaður og
hjálpfús, gestrisinn og góðgerðar-
samur. Hann ann jafnan öðmm
réttlætis á við sjálfan sig. Virðing
hans og vinsældir em honum gjafir
af Guði veittar.
Vel mætti nefna nokkur við-
fangsefna hans til að sanna að hér
er ekki of mikið sagt:
Oddviti, hreppsstjóri, kaupfé-
lagsformaður í Kaupfélagi
Steingrímsíjarðar, Hólmavík, full-
trúi Branabótafélags íslands og
safnaðar síns um áratugi.
Fleira þarf ekki um þessi við-
fangsefni að segja.
Um slíkan persónuleika hljómar
vel vitnisburður skáldsins Jónasar
Hallgrímssonar, þegar hann lýsir í
ljóði homsteinum íslenzkrar menn-
ingar:
„Traustir skulu homsteinar
hárra sala.
í kili skal kjörviður.
Bóndi er bústólpi,
bú er landstólpi.
Því skal hann virður vel.“
En ógleymanlegastur er hann
samt sem góður, traustur og ein-
lægur vinur og gestgjafi á sínu
höfðingjasetri að Osi.
Hver gæti gleymt heimsókn þar
í angan gróandans að vori eða þús-
undlitum hausts. Allt brosir við af
unaði og friði, aldrei gætt meira
lífskrafti en þegar allt er að vakna
eftir langan vetur norður stranda.
Moldin og döggin mælast við
töfraorðum, jörð og himinn fallast
í faðma. Þar nýtur Guðstrú hans
sín bezt sem í Eden væri.
En lítum svo aðeins í leiftursýn
til baka langan æviveg hans, og
samband upphafs og samfélags.
Magnús Guðmundur Gunnlaugs-
son fæddist 28. febrúar 1908 að
______________________________49
Ósi í Hrófbergshreppi í Stranda-
sýslu.
Foreldrar hans vom heiðurs-
hjónin Gunnlaugur Magnússon
bóndi á Ósi og kona hans, Marta
Guðrún Magnúsdóttir.
Hjá þeim ólst hann upp við faðm
og störf íslenzkrar sveitar í orðsins
fyllstu merkingu.
í æsku naut hann menntunar í
Núpsskóla hjá séra Sigtryggi og
Bimi Guðmundssyni. Einnig var
hann einn vetur á íþróttaskóla í
Reykjavík og var einn þeirra ungu
manna, sem valdir vom til þess að
sýna íþróttir á Þjóðahátíðinni á
Þingvöllum 1930.
Hann kvæntist ungur hinni
ágætustu konu, Aðalheiði Þórarins-
dóttur, alþingismanns á Hjalta-
bakka Jónssonar.
Böm þeirra em: Sigríður Þóra,
Marta Gunnlaug, Nanna og Þórar-
inn. Öll hinir ágætustu þegnar
sinnar samtíðar.
Magnús hóf ævistarf sítt sem
íslenzkur bóndi að Stað í
Steingrímsfirði 1934—38. En hefur
síðan búið að Ósi frá 1938 til 1980.
Öllum, sem notið hafa gestrisni
þeirra hjóna að Ósi verður koman
þangað og dvöl þar ógleymanleg.
Allt er umvafið friði og fegurð gró-
andi þjóðlífs. Trú þeirra á sigur
lífsins í einu og öllu, vitsmunir
þeirra, drengskapur og höfðings-
lund gefur þar öllu gildi.
Vinátta Magnúsar og þeirra
hjóna er mér góð gjöf, sem ég hef
notið um áratugi og aldrei borið
skugga á. Það á ég engin orð til
að þakka, það er ofar öllum orðum,
sem ég kann.
Og nú, þegar komið ei að hinztu
kveðjustund, bið ég öllum vinum
hans og ástvinum huggunar og
styrks af hæðum, og tek mér í
munn orð listaskáldsins góða, Jón-
asar Hallgrímssonar, í fullri lífs-
og starfstrú hins sanna íslendings:
Flýt þér vinur i fegri heim.
Krjúptu að fótum friðarboðans.
Fljúgðu á vængjum morgunroðans
meira að starfa Guðs um geim.
Sigmundur Jónsson
KAUPI
ÍBÚASKRÁR Reykjavíkur og annarra baeja, sýslna eða
hreppa á landinu (frá hvaða ári sem er), ÞJÓÐSKRÁR (nafn-
númeraskrá og fæðingarskrár), ÚTSVARSSKRÁR (niður-
jöfnunarskrár/Bæjarskrár, í Rvík eða öðrum sveitarfélög-
um), gamlar SÍMASKRÁR og alls kyns ÆTTFRÆÐIRIT
ekki síst fjölrit, sérprent og handrit.
Upplýsingar í síma 27101 alla daga (spyrjið um Jón).
IÐNTÆKNISTOFNUN
STOFNUN OG REKSTUR FYRIRTÆKJA
GRUNN NÁMSKEIÐ
Fyrir hverja: Karla og konur sem standa í eigin atvinnu-
rekstri,
þá sem hafa áhuga á rekstri fyrirtækja,
þá sem vinna við stjórnun og rekstur
og þá sem eru að velta fyrir sér stofnun eigin fyrirtæk-
is. Ekki er miðað við að fólk hafi sérstaka menntun í
rekstri fyrirtækja.
Tími: Dagana 21 .-26. sept. kl. 19.00-22.00 (frí föstud).
og kl. 9.00-12.00 á laugardag.
Staður: Iðntæknistofnun íslands, Keldnaholti, kennslu-
sal A.
Kostnaður: Kr. 6800 á mann með námsgögnum og
veitingum.
Námsefni: Markaðsmál, fjármál, skattamál, form fyrir-
tækja, stofnáætlun o.fl.
Þetta er 16. námskeiðið. Námskeiðið hefur mælst vel
fyrir og þótt gefa þátttakendum góða innsýn i hvernig
haga á rekstri svo vel fari.
REKSTRARTÆKNIDEILD ITÍ.