Morgunblaðið - 30.09.1987, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. SEPTEMBER 1987
21
Hver vill vinna
kvennastörfin?
eftir Ingibjörgu
Sólrúnu Gísladóttur
í Morgunblaðinu sl. fimmtudag
var í lítilli frétt sagt frá því að
lausar stöður hjá Reykjavíkurborg
væru nú um 6—7% af mannafla.
Var í fréttinni vitnað til Davíðs
Oddssonar borgarstjóra sem bar sig
bara vel og taldi skortinn „vera
minni hjá okkur en hjá öðrum fyrir-
tækjum í heild miðað við vinnuaflið
sem við erum með. Við getum því
þokkalega við unað,“ sagði Borgar-
stjóri. Sú mynd sem borgarstjóri
reynir að bregða þama upp er auð-
vitað mjög fegruð. Reykjavíkurborg
er ekki eitt fyrirtæki heldur mörg
og mismunandi sem eiga það fyrst
og fremst sameiginlegt að lúta
sömu eignaraðild. Þessi fyrirtæki
eru mjög misjafnlega sett hvað
mannafla varðar. Sum vel en önnur
mjög illa. Og það kemur væntan-
lega ekki á óvart að þau fyrirtæki
sem byggja á vinnuafli kvenna og
sinna umönnun og hjúkrun eru
verst sett. Á þessa staðreynd
minnist borgarstjóri ekki einu orði.
Þar sem frestur er
ekki bestur
í byijun september fór ég fram
á upplýsingar um það í borgarráði,
hversu margt fólk vantaði hjá stofn-
unum borgarinnar og hvemig það
skiptist niður á helstu starfsheiti.
Þær upplýsingar komu þann 22.
september sl. og hafa væntanlega
verið tilefni þeirrar fréttar sem ég
vék að hér í upphafi. Samkvæmt
þessum upplýsingum vantar nú 135
hjúkrunarfræðinga, sjúkraliða og
Sóknarkonur á Borgarspítalann.
Miðað við stöðuheimildir þessara
hópa á_ spítalanum er vöntunin
27,6%. Á dagvistarheimilum borg-
arinnar vantar nú um 80 fóstmr
og annað starfsfólk og skorturinn
þar er um 15%. Ef heimilishjálp
borgarinnar sinnti öllum þeim rök-
studdu beiðnum um aðstoð sem
fyrir liggja, þyrfti hún að ráða í
40 stöðugildi. Vöntunin þar er nú
um 16%. Það segir þó ekki nema
hálfa söguna því að flestar konur
sem ráða sig til heimilishjálparinnar
ráða sig aðeins í hlutastarf. Ef tek-
ið er mið af reynslunni þarf um 105
konur til að manna 40 stöður! Á
hinar ýmsu stofnanir aldraðra vant-
ar svo fólk í 21 stöðu.
Þó þær stofnanir borgarinnar
sem sinna verklegum framkvæmd-
um af ýmsu tagi færi ekki alveg
varhluta af vinnuaflsskortinum, þá
em þær þó mun betur settar en
hinar sem ég gat um hér að ofan.
Þannig vantar engan hjá
Reykjavíkurhöfn og Vélamiðstöð,
15 hjá Rafmagnsveitunni og 4 hjá
Hitaveitunni svo dæmi séu tekin.
Garðyrkja og gatnadeild em heldur
verr settar en þar vantar 35 og 26
manns í vinnu. Það kann vel að
vera að þetta hái starfsemi þessara
tveggja deilda eitthvað, en það ger-
ist þá ekki annað og meira en það
að framkvæmdum er frestað. Upp-
eldi, umönnun og hjúkmn verður
hins vegar aldrei frestað á sama
máta — þar er öll frestun í raun-
inni vanræksla. Sumir fá minni og
verri þjónustu en þeir þurfa á að
halda og aðrir fá hana alls ekki.
Bamaheimilisdeildum er lokað og
böm hrekjast úr einni pössun í aðra.
Gamalt fólk fær ekki heimilishjálp
og er sent heim af sjúkrastofnun-
um, m.a. vegna manneklu, upp á
von og óvon.
Stöðugt gegnum-
streymi
Önnur hlið á þeim vanda sem við
er að etja hjá Borgarspítalanum,
dagvistarheimilunum og heimilis-
hjálpinni er sú sem snýr að því að
halda í fólk þegar það fæst. Á öllum
þessum stöðum er stöðugt gegnum-
streymi fólks og mikill hluti af tíma
þeirra sem með stjómina fara fer
í að ráða fólk. Á síðasta ári hættu
um 40% af þeim sem sinna hjúkr-
unarstörfum á Borgarspítalanum
og það varð að ráða nýtt fólk í stað-
inn. Á fyrstu 6 mánuðum þess árs
hættu um 24% þeirra sem vinna á
vegum Dagvistar bama og í sumar
hættu um 150 manns hjá heimilis-
hjálpinni eða um 25%. Slíkt
gegnumstreymi hlýtur að gera allan
rekstur mun erfiðari en ella og get-
ur haft mjög slæm áhrif á starfsem-
ina — ekki síst á dagvistarheimilun-
um. Böm þurfa á festu og öryggi
að halda og það verður ekki unnið
neitt markvisst uppeldisstarf með
einni konu í dag og annarri á morg-
un.
Fórnarlundin forsmáð
í fyrmefndri Morgunblaðsfrétt
Ingibjörg Sóirún Gísladóttir
„Það gefur augaleið að
fólk seiur vinnuafl sitt
þeim sem best borgar —
það er eðli allrar kaup-
mennsku og ætti ekki
að vera ofvaxið skiln-
ingi borgarstjórans í
Reykjavík.“
heldur borgarstjóri því fram að
launin hjá borginni séu ekki völd
að mannaflaskortinum. En þar
skýst — honum líklega vísvitandi.
Lág laun em auðvitað enginn or-
sakavaldur þar sem ekkert fólk
vantar til starfa, en skortur á fólki
til að sinna hefðbundnum kvenna-
störfum á vegum borgarinnar á
beinlínis rót sína að rekja til lágra
launa.
Á undanfömum ámm hefur at-
vinnuþátttaka kvenna aukist vem-
lega og sem dæmi má nefna að á
milli áranna 1982 og ’85 jókst hún
um 5% sem samsvarar því að um
5.900 konur hafí bæst við í hóp
kvenna á vinnumarkaðnum. Þessi
aukning hefur á engan máta komið
borginni til góða. Það gefur auga-
leið að fólk selur vinnuafl sitt þeim
sem best borgar — það er eðli allr-
ar kaupmennsku og ætti ekki að
vera ofiraxið skilningi borgarstjór-
ans í Reylqavík. Borgin býður
einfaldlega svo illa að hún er ekki
samkeppnishæf.
Það kann líka að vera tímanna
tákn og vísbending um breytta vit-
und meðal kvenna, að þær era
hættar að sinna hefðbundnum
kvennastörfum af einskærri fómar-
lund. Það er ekki lengur hægt að
gera út á skyldurækni þeirra, sekt-
arkennd og samúð með öllu 'sem
lífsandann dregur en forsmá um
leið vinnuframlag þeirra með því
að borga þeim aura þegar aðrir fá
krónur. Nú leita þær einfaldlega í
þau störf sem best em borguð og
eftir stendur að enginn getur eða
vill ganga í þeirra fyrri störf. Vinnu-
aflsskortur í hefðbundnum kvenna-
störfum er og verður því viðvarandi
vandamál svo lengi sem skammsýn-
ir menn sem em á skjön við tíma
og tíðaranda ráða för. Á þessu
máli er ekki til nein lausn til fram-
búðar önnur en sú að taka hefð-
bundin kvennastörf til gagngerðs
endurmats og launa þau í samræmi
við þá ábyrgð og þann vanda sem
fylgir því að annast lifandi fólk.
Höfundur er borgarfulltrúi
Kvennalistans í Reykjavík.
Seðlabankinn:
Aðgerðir til að draga úr útlánum
SEÐLABANKINN hefur tilkynnt
um ráðstafanir til að draga úr
vaxandi útlánum innlánsstofnana
sem meðal annars hafa stuðlað
að þeirri þenslu sem verið hefur
í efnahagsmálum. Þessar að-
gerðir gera ma. ráð fyrir
auknum kaupum bankakerfisins
á skuldabréfum rikisins og
ríkisvíxlum.
í frétt frá Seðlabanka íslands
segir að ráðstafanir þessar séu aðal-
lega fjórþættar. í fyrsta lagi hafi
krafan um lágmark lausafjár inn-
lánsstofnana verið hækkuð í
tveimur áföngum í júlí og ágúst úr
7 í 8% og jafnframt verið gerðar
breytingar á skilgreiningu lausafjár
sem jafngiltu °/i% í lausafjárhlut-
falli.
í öðm lagi hafi verið endurskoð-
aðir þeir samningar sem gerðir vom
við innlánsstofnanir fyrir milli-
göngu Seðlabankans fyir á árinu,
um kaup innlánsstofnana á skulda-
bréfum ríkissjóðs. Er stefnt að því
að flýta þessum verðbréfakaupum
vemlega á næstunni og breýta sam-
setningu þeirra, þannig að kaup
spariskírteina eða skuldabréfa
ríkissjóðs, að fjárhæð 400 milljónir
króna komi í stað þeirra ríkisvíxla-
kaupa sem áður var gert ráð fyrir.
í fréttinni segir að þessi breyting
samningsins muni auka vemlega
verðbréfakaup bankakerfisins á
næstunni og hamla þannig gegn
aukningu annara útlána.
í þriðja lagi hefur verið lögð
áhersla á það að undanfömu að
greiða fyrir og efla ríkisvíxlamark-
aðinn, og hefur Seðlabankinn í því
skyni sett reglur um tímabundin
kaup ríkisvíxla af innlánsstofn-
unum sem eiga við skammtíma
lausafjárvanda að ræða.
í fjórða lagi segir að á fundum
bankastjómar Seðlabankans með
stjómendum innlánsstofnana hafi
verið lögð áhersla á nauðsyn þess
að innlánsstofnanir gæti fyllsta
aðhalds í útlánastarfsemi sinni á
næstunni og segist Seðlabankinn
grípa til frekari aðhaldsaðgerða ef
reynslan sýni að þess gerist þörf.
Pað nálgast stórmál. . . þegar tvö ný
SMÁMÁL
koma upp samtímis.
Súkkulaðifrauð
og Dalafrauð.

AUK hl. 3 214/SÍA