Morgunblaðið - 04.10.1987, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. OKTÓBER 1987
27
í Sjálfstæðishúsinu 1966: Hjalti Hjaltason, Erla Stefánsdóttir, Frið-
rik Bjarnason, Finnur Eydal, Þorvaldur Halldórsson og Ingimar
Eydal. >
Bonny og Clyde og bófarnir i sjónvarpinu 1968: Ingimar Eydal, Helena Eyjólfsdóttir, Þorvaldur Halld-
órsson, Finnur Eydal, Friðrik Bjarnason og Hjalti Hjaltason.
í Sjallanum 1984: Grímur Sigurðsson, Inga Eydal, Þorleifur Jóhanns-
son, Brynleifur Hallsson og Ingimar Eydal.
í skæruliðafötunum í Sjallanum 1971: Ingimar Eydal, Grímur Sigurðsson, Helena Eyjólfsdóttir, Finnur
Eydal, Bjarki Tryggvason og Árni Ketill Friðriksson.
þar til 1966 ásamt því að spila í
hljómsveitinni í Sjálfstæðishúsinu.
Þessu fylgdu ferðalög og þetta var
á margan hátt óhentugt. A þessum
árum vænkaðist hagur hljómsveit-
arinnar og þetta var mikill upp-
gangstími fyrir Sjálfstæðishúsið.
Eg var svo lánsamur að hafa í
hljómsveitinni tvo stórkostlega
góða söngvara sem höfðu alla þá
gáfu sem til þurfti. Þetta voru Vil-
hjálmur heitinn Vilhjálmsson og
Þorvaldur Halldórsson. Og við höfð-
um mjög mikið að gera. Eg gat
þrátt fyrir allt ekki hugsað mér að
hætta að kenna og haustið 1966
komst ég að hjá Barnaskólanum
og Gagnfræðaskólanum hér, í hálfa
stöðu á hvorum stað. Síðar færðist
ég yfir í Gagnfræðaskólann ein-
göngu, en núna síðustu árin hef ég
líka kennt við Oddeyrarskólann,
sem fyrst freistaði hugans.
Tónlistarkennslan er erfitt og
tímafrekt starf. Það uppgötvaði ég
fyrst þegar ég fór að kenna annað.
En ég hef ævinlega átt fjarskalega
vinsamlegt samstarf við nemendur.
Það hefur alltaf verið mín regla að
tala við unglinga eins og fullorðið
fólk. Ef maður gerir það eignast
maður í staðinn traust þeirra og
vináttu og það er ómetanlegt. Éftir
allan þennan tíma er ég ekki enn
kominn yfir það að ég hlakka ævin-
lega til að byija að kenna á haustin.
Þetta er kannski öðrum þræði
vegna þess að ég hef haft efni á
því að vera kennari þar sem ég hef
haft þokkalega launaða auka-
vinnu.“
Bítlarnir breyttu öllu
— Við skulum víkja aftur að
Sjallanum og hljómsveit Ingi-
mars Eydal þar. Á þessum
aldarfjórðungi hefur hljómsveit-
in þurft að fást við margbreyti-
lega tónlist.
„Já, biddu fyrir þér. Þetta er
orðin heillöng tónlistarsaga. En
skömmu eftir að Sjálfstæðishúsið
var opnað kom holskefla sem skók
allan heiminn og satt að segja er
ennþá verið að moða úr nýjungum
sem þá sáu dagsins ljós. Þetta var
þegar Bítlarnir komu fram. Það var
að vísu engin ný bóla að upp kæmu
nýjungar í danstónlistinni, en þetta
var öðruvísi en annað. Við stóðum
frammi fyrir þvi að svara spurning-
unni hvort Bítlatónlistin væri bara
ein af þessum tískusveiflum sem
færu jafnfljótt og þær komu. Og
við höfðum ekki langan tíma til að
svara. Það var eins og við manninn
mælt að gömlu hljóðfærin tóku að
hverfa og eftir stóðu gítar, bassi
og trommur. Margir hljóðfæraleik-
arar máttu gjöra svo vel að taka
pokann sinn á þessum árum. Eg
var hins vegar svo heppinn að eiga
hljóðfæri sem kallað er clavinett og
það hljómar ekki ósvipað gítar. Það
má segja að þetta hljóðfæri hafi
hjálpað mér að þreyja tímabil gítars,
trommu og bassa, ég spilaði gítar-
sóló á clavinettinn árum saman og
þannig má segja að ég hafi haldið
starfi, lifað af.
Áhrifin af þesum fjórum strákum
frá Liverpool urðu mikil og langvar-
andi. Sætsúpumúsík og súkkulaði-
drengir iiðu undir lok og upp rann
nýtt skeið. Þessir strákar voru að
vísu ekki bestir hver á sínu sviði,
en saman náðu þeir að sigra. Það
var mjög vandað til tónlistarlegrar
yfirbyggingar eftir því sem tæknin
leyfði þá, mikil rækt lögð við vand-
aðan aðalsöng og röddunin hljómaði
betur við umhverfið en nokkuð ann-
að. Bítlarnir voru melódískir og
þróuðu þennan vandaða samsöng á
meðan Mick Jagger hrópaði einn
með Rollingunum, og það held ég
að hafi gert gæfumuninn. Það er
trúlegt að Rollingarnir hafi verið
jafngóðir eða betri hljóðfæraleikar-
ar og þeir voru fleiri sem gátu
spilað betur, til dæmis Eric Clap-
ton, en Bítlarnir stóðu uppi sem
sigurvegarar. Eg yrði ekki hissa
þótt þeir yrðu sæmdir titlinum
„áhrifamesta popphljómsveit tutt-
ugustu aldar“ og að því leyti hefur
enginn ennþá komist með tæmar
þar sem þeir höfðu hælana.
Þetta var ævintýri sem ekki er
hægt að leika eftir eða líkja eftir.
Tökum til dæmis MA-kvartettinn.
Það er alveg sama hvað við fáum
góða söngvara, við getum aldrei
náð sama hljómi og hann hafði.
Sama er með Bítlana. Það verður
aldrei hægt að ná sama hljómi og
þeir höfðu. Það hangir nefnilega
leyniþráður milli tónlistar og. tíðar-
anda og þann leyniþráð er ekki
hægt að apa eftir án þess að um
augljósa eftirlíkingu sé að ræða.“
Heima og heiman — og
jafnvel með kóngum
— Hvernig stendur á því að
Hljómsveit Ingimars Eydal hefur
orðið svona Iífseig og limd við
Sjallann?
„Það má trúlega finna svarið í
því að hljómsveitin lifði í vernduðu
umhverfí fyrstu árin. Við spiluðum
einfaldlega ekki annars staðar. Á
árunum 1966-1968 fórum við svo-
lítið að róta okkur og það var alls
ekkert auðvelt. Við vorum einfald-
lega háð því að spila á okkar stað.
En við náðum að venja okkur smám
saman af þessari tilfinningu fyrir
verndaða vinnustaðnum, enda varð
eftirspurn eftir kröftum okkar tals-
verð. Við fórum að láta sjá okkur
víða um land, og það var ekki allt-
af vinsælt hjá vinnuveitendunum
að taka frí þegar ferðamanna-
straumurinn var mestur á sumrin.
En þetta tókst þó með góðu sam-
komulagi.
Á þessum árum tókum við upp
nokkrar plötur með þeim Vilhjálmi
og Þorvaldi. Á sjó var fyrsta lagið
sem náði miklum vinsældum og svo
komu lög eins og Raunasaga og
Vor í Vaglaskógi. Plötuupptaka var
mér ekki mjög framandi því ég
hafði reynt hana áður. Það var fyrst
1958 þegar Atlantik spilaði lög eins
og Einsi kaldi úr Eyjunum sem
Óðinn Valdimarsson söng og
Manstu ekki vinur með Helenu
Eyjólfsdóttur. En það var hins veg-
ar framandi veröld sem hljómsveit
Ingimars Eydal kom í þegar við
fórum að gera sjónvarpsþætti.
Þetta var á fyrstu árum sjónvarps-
ins og ég held að við höfum flotið
meðal annars á vinsældum þessa
nýja miðils. Þá stóð yfir tímabil
skemmtiþátta. Hljómsveitir komu
þar og fluttu dagskrá sína og það
urðu að ég held tíu eða tólf þættir
sem við bjuggum til. Þessu fylgdu
skemmtanir víða um land.
Auk þess að fara í ferðir og spila
hringinn í kringum landið létum við
sjá okkur á erlendri grund. Við fór-
um til Lúxemborgar, Kaupmanna-
hafnar og víðar um Norðurlönd og
til Spánar. Við eignuðumst sam-
bönd á Mallorka sem við ræktum
enn og við höfum iðulega spilað
þar. Það var svo að Los Valde-
mosa-kvartettinn kom hingað til
lands á vegum ferðaskrifstofunnar
Sunnu. Þessir strákar áttu
skemmtistað á Mallorka og báðu
okkur að koma og spila þar. Ég
spurði hvað við ættum helst að spila
fyrir fólk þama suðurfrá og þeir
báðu okkur að spila nákvæmlega
það sem við spiluðum í Sjallanum
á venjulegum laugardegi. Þetta
gerðum við í allmörg ár í nokkra
daga hverju sinni.
Þama suður á Mallorka lentum
við meira að segja í því að spila
fyrir kóngafólk, Juan Carlos og frú,
og Konstantín Grikkjakóng og
Önnu Maríu. Mér varð raunar ekki
um sel þegar við mættum eitt kvöld-
ið og gengum í flasið á vopnuðum
hersveitum sem gættu þessa fólks.
Ég ætlaði að snúa við og hætta við
allt saman, en það var ekki við það
komandi. Þeir vom búnir að kynna
gestum að íslandshljómsveitin
mundi spila þetta kvöld og svo hafði
þeim einhvem veginn dottið í hug
að fyrst við væmm frá íslandi þá
hlyti ég að geta talað dönsku við
hina dönsku Grikkjadrottningu! Þá
sá ég eftir að hafa ekki lesið betur
dönskuna mína í skólanum forðum.
En frá þessu varð ekki komist og
eftir að hafa riijað upp það sem ég
kunni í málfræðinni dönsku tókst
mér að stynja upp einhveijum ör-
fáum orðum á skandinavísku. Svo
spiluðum við eina danska lagið á
prógramminu og þóttumst hafa
sloppið vel frá þessu. En það lá við
að illa færi því blaðamenn vom
sólgnir í að fá fregnir af því hvem-
ig kóngafólkið hefði farið að því
að skemmta sér á dansstað á Mall-
orka. Ég svaraði því með einföldu-
móti að þetta hefði verið eins og á
venjulegu sveitaballi, en komst að
því síðar að ég hefði ekkert leyfi
til að upplýsa neitt um þessi mál.
Það væri starf siðameistara hirðar-
innar. Mér tókst að koma því í kring
að ekki yrði neinn skandall úr þessu
og blöðin sögðu frá þessu á ósköp
manneskjulegan hátt.“
Húsið er sjálft
svo heillandi
— Hefur þig aldrei langað að
breyta til, hætta að spila í hljóm-
sveit eða segja að minnsta kosti
skilið við Sjallann?
„Satt að segja hefur það hvarflað
að mér. Fyrst gerði ég alvarlega
Sjá einnig bls. 30.