Morgunblaðið - 04.10.1987, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. OKTÓBER 1987
Um skýrslu
alþjóðlegrar nefndar
. á vegum Sameinuðu
þjóðanna, sem
fjallar um
umhverfismál frá
fjölmörgum
sjónarhornum, en
fyrst og fremst með
heill mannkyns um
ókomnar aldir í
huga.
Úr fundarsal allsheijarþings
Sameinuðu þjóðanna. Þar verður
tekin til umræðu nú í haust
skýrsla alþjóðlegu nefndarinnar
um umhverfismál.
sem bera gamalli menningu vott,
molna niður. Brennisteinstvísýring-
ur ú bifreiðum veldur loftslags-
breytingum — hærri meðalhita svo
af verður svokallað „gróðurhúsa-
loftslag" og ozon-lagið, sem heldur
hlífiskildi yfir okkur gagnvart
hættilegum geislum utan úr geimi,
er orðið götótt."
Fyrmefnd nefnd var skipuð á
vegum Sameinuðu þjóðanna haustið
1983 og hafði það verkefni að fjalla
um umhverfismál á alþjóðlegum
grundvelli og þróun almennt með
tilliti til þeirra.
Nefndin var skipuð 23 fulltrúum
víðs vegar að úr heimium. Þeir voru
á engan hátt háðir ríkisstjómum
síns heimalands við ályktanir og
niðurstöður — vom bara fulltrúar
sjálfs sín. Formaður nefndarinnar
var Gro Harlem Bmndtland frá
Noregi og varaformaður Mansour
Khalid frá Súdan. Fundir vom
haldnir víðs vegar um lönd í fimm
heimsálfum. Nefndin fór í fjölmarg-
ar vettvangskannanir og efndi til
opinna umræðna og fundaði með
heimafólki eftir því sem tækifæri
Eyðimörk
Ungbamadauði er minni en áður,
meðalaldur hækkar, þeim fjölgar
stöðugt sem kunna að lesa, fleiri
böm njóta skólagöngu og fæðu-
framleiðsla eykst með minni til-
kostnaði.
Þessar björtu hliðar eiga hins
vegar líka sína andstæðu. Vegna
þess að hóflegrar nýtingar á nátt-
úmauðlindum hefur ekki verið
gætt, fer þeim nú fjölgandi sem búa
við sult og seym. Þeim fer líka fjölg-
andi sem eiga ekki kost á hreinu
vatni og eldiviðarskortur er tilfinn-
anlegur vegna eyðingar skóga svo
víða um heim getur fólk hvorki eld-
að sér mat né kveikt elda til að
oma sér. Bilið breikkar stöðugt á
milli fátækra og ríkra þjóða. Á
hverju ári breytast 6 milljónir hekt-
ara gróðurlendis í einskis nýta
eyðiniörk. Og 11 milljónir hektara
skóglendis eyðast árlega.
I Evrópu eyðileggur súrt regn
skóga, eyðir Hfi í vötnum og veldur
því að fomar, frægar byggipgar,
gáfust til. Höfuðstöðvamar vom í
Genf. Þar vom skrifstofur og fjöl-
mennt starfslið.
Skýrslan, sem ber titilinn
„Framtíðin okkar“, er afar ítarleg,
fleiri hundmð blaðsíður að stærð.
Þar em tilgreindir allir aðilar sem
leitað var til um ráð og upplýsingar
hvort heldur var hjá því opinbera
eða í einkageiranum. Sömuleiðis er
birt niðurstaða alþjóðlegrar sér-
fræðinganefndar á lögfræðisviðinu
um lagagreinar sem em nauðsynleg
forsenda þess að alþjóðlegt átak
geti orðið í umhverfismálum.
Þessi skýrsla kemur á dagskrá á
42. þingi Sameinuðu þjóðanna nú
í haust og mun sjálfsagt vekja verð-
skuldaða athygli.
Það mun vera í fyrsta sinn sem
slík alþjóðleg nefnd sest á rökstóla
til að ræða stöðu þessara mála og
ber að fagna þessum áfanga þótt
eingöngu sé hér um fyrstu skref
að ræða.
Þeirn sjcqð,un .vjepc stöðugt fylgi
OKKAP
„Á miðri tuttugustu öldinni sáum
við jörðina okkar utan úr geimnum
í fyrsta sinn. Sumum sagnfræðing-
um finnst sá atburður marka meiri
tímamót í sögu mannsins en at-
burður sá sem varð á 16. öld, þégar
Kopemikus sýndi fram á að jörðin
er ekki miðja alheimsins. Menn sáu
með eigin augum að jörðin er bara
lítill ósjálegur hnöttur hulinn skýj-
um, hafi og löndum og varð þá ljóst
að við kunnum lítt til verka um
hvemig á að varðveita það líf, sem
dafnar hér. Það er staðreynd sem
verður ekki umflúin.
> Margt gerir mannkyni þó auð-
veldara en áður að fást við þau
mál sem beinlínis varða framtíð
þess á jörðinni. Upplýsingum er
komið á framfæri á fljótvirkan hátt,
»samgöngur milli fjarlægra staða
hafa aldrei verið greiðari, fram-
leiðsla getur aukist með minni
orkueyðslu og nýjasta tækni gerir
okkur kleift að skilja betur lögmál
náttúrunnar og vistkerfisins í
heild."
Eitthvað á þessa leið segir í inn-
gangi ofannefndrar skýrslu. Og
ennfremur: „Nefndin byggir vonir
sínar um bjartari framtíð mannkyni
til handa á því að teknar verði af-
gerandi ákvarðanir af stjómvalda
hálfu um víða veröld varðandi varð-
veislu náttúrauðlinda og stórfelldar
aðgerir heljist þegar til að tryggja
afkomu og öryggi mannskyns.
„Sé fyrst skyggnst um hinar
bjartari hliðar," segir í formálanum
á öðrutn stað,“ er margt að sjá.
í skógi — tré speglast (tæru vatni.