Morgunblaðið - 04.10.1987, Blaðsíða 40

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. OKTÓBER 1987
40
KENNINGIN,
SAMKYNHNEIGÐ
OGSKÍRNIN
aðeins í einstaklingnum". Þegar
dýpst er skoðað þá eigum við þátt
í sekt annarra, vegna þess að við
höfum brugðist, verið kærleiks-
snauð og hrokafull.
Allir hafa syndgað, einnig hinir
„góðu og trúuðu", þess vegna þurfa
allir að snúa sér til Guðs. Enginn
er hærra settur en annar og engin
synd útilokar menn frá kirkjunni.
Kirkjan er og verður samfélag synd-
ara sem lifa af fyrirgefningu Guðs.
Hver er afstaða þín til skírnarinn-
ar? Á að líta & skím ómálga barns
sem kukl?
Nýja testamentið ber því vitni
að skímin hafi grundvallar merk-
ingu fyrir kristið líf. í skímarskipun
Jesú Krists segir: „Farið því oggjör-
ið allar þjóðir að lærisveinum, skírið
þá í nafni föður, sonar og heilags
anda ...“ Merking bamaskímar-
innar er fólgin í þvl að Guð stígur
fyrsta skrefið áður en við getum
nokkuð gert fyrir hann. Hún tjáir
óverðskuldaða náð Guðs. Menn hafa
velt vöngum yfír því hvort böm
hafí verið skírð í frumkirkjunni. Því
verður ekki svarað með fullri vissu.
Fyrstu áreiðanlegu heimildir eru frá
200 e.Kr. Þó má draga þá ályktun
af Nýja testamentinu því þar segir
að maður hafí verið skírður og „allt
hans fólk“ eða „heimamenn". (Post.
16:33,1. Kor. 1:16.) f þessum tilvik-
um er átt við alla fjölskylduna,
þjónustufólk og böm meðtalin. Rök
gegn bamaskíminni verða heldur
ekki sótt til Páls postula. Hjá honum
er trúin ekki forsenda skímarinnar,
því þá yrði skímin að verkarétt-
læti. Trúin er ekki skilyrði fyrir
hjálpræði Guðs, heldur fullvissa um
hjálpræði hans.
í janúar 1982 samþykktu nær
allar kirkjudeildir eftirfarandi í
Líma í Perú: „í vaxandi mæli viður-
kenna nú kirkjumar skím hver
annarrar sem hina einu skím til
Krists, þegar skímarþegi hefur ját-
að Jesúm sem Ðrottin eða, þegar
ungbam á í hlut, kirkjan (foreldrar,
forráðamenn, guðfeðgin og söfnuð-
urinn) hefur játað þetta fyrir hönd
þess og það síðar staðfest þá játn-
ingu með persónulegri trú og
skuldbindingu. Skímin verður ekki
endurtekin. Sérhvert atferli sem
túlka má _sem „endurskím" ber að
forðast." íslenska þjóðkirkjan sem
átti aðild að þessu samkomulagi,
sem grein á meiði evangelísk lúth-
erskrar kirkju, virðir því skím
annarra trúflokka, en ætlast til
þess að þeir geri slíkt hið sama og
endurskíri ekki fólk sem í þá geng-
ur komi það úr þjóðkirkjunni. Það
ber að harma þegar menn nota
hugtak eins og kukl (gemingar) um
aðra helgustu athöfn kirkjunnar,
sem stofnsett var af Jesú. Þess
háttar yfírlýsing birtir ósvífni og
hroka sem virðir ekki það sem er
öðmm heilagt. Meðan málunum er
þannig komið ber að gera greinar-
mun á þeim sértrúarflokkum sem
slíkt viðhafa og þeim trúflokkum
sem eiga aðild að Samstarfsnefnd
kristinna trúfélaga og vilja vinna
að einingu kristinna manna.
Orð Krists ráða
úrslitum
— segir Sigurður Ægisson
sóknarprestur, Djúpavogi
Er það í samræmi við kenningu
kirkjunnar að líta á það sem stend-
ur í Mósebókum eða öðrum ritum
Gamla testamentisins sem algilt
lögmál til skilyrðislausrar eftir-
breytni?
Svarið við þessari spumingu velt-
ur á því, hvað felst hér í orðinu
„kirkja". Evangelísk-lúthersk
kirkja boðar eitt, hvítasunnumenn
annað og kaþólskir hið þriðja og
svo mætti lengi telja. Ef „kirkja"
merkir hins vegar kristna menn
um heim allan, verður hver að
svara fyrir sig. Og þannig kýs ég
að túlka heitið.
Að Gamla testamentið eitt sér
hafí úrslitavald sem algilt lögmál
til skilyrðislausrar eftirbreytni?
Nei. Testamentin bæði, hið gamla
og hið nýja, em tengd óijúfanlegum
böndum sem gerir það að verkum,
að þau verða að tala saman. Ef
Gamla testamentið eitt telst vegur-
inn, sannleikurinn og lífíð, til hvers
var þá Guðs sonur gefinn?
Og það sem tengir hinar 66 ólíku
bækur testamentanna er Jesús
Kristur.
Við getum tekið dæmið um lík-
amann. Testamentin bæði, með
sínum ólíku höfundum, mynda
líkama, þar sem Kristur er höfiiðið.
Segjum nú að spuming vakni um
eitthvert tiltekið efni og testament-
in greini á: Einhver rit Gamla
testamentisins segi þetta, en bréf
Nýja testamentisins hitt. Hvað er
þá til ráða? Jú, að beina sjónum að
meistaranum sjálfum, Jesú Kristi.
Orð hans ráða úrslitum.
Er samkynhneigð synd, sem úti-
lokar mann frá kirkjunni?
Öllum stendur opin leið til að
hljóta fyrirgefningu Guðs, vegna
dauða sonar hans á krossinum.
Við, sem teljast viljum kristin,
höfum ekkert vald til þess að læsa
samkynhneigða úti, vegna þess ein-
faldlega, að við höfum þar engin
lyklavöld — vorum aldrei ráðin til
dyravörslu.
Kristur er dymar og ræður því
sjálfur hverjir inn mega ganga.
Nú má ekki skilja orð mín sem
svo, að allir samkynhneigðir, hvar
sem þeir dvelja, séu þar með sjálf-
krafa í kirkjunni hólpnir. Einungis
þeir, samkynhneigðir eða ekki, sem
leita Guðs finna hann. Hinir teljast
ekki kristnir.
Þessu til stuðnings bendi ég til
líkingarinnar af trénu. Þar segir
meistarinn: „Ég er hinn sanni
vínviður og faðir minn er vínyrkinn.
Hveija þá grein á mér, sem ber
ekki ávöxt, sníður hann af...“ Hér
er talað um hveija þá grein sem
ekki ber ávöxt, hvort sem hún snýr
fram eða aftur á trénu . ..
Það er trúin ein sem gildir, að
fylgja Kristi.
Marga ritningarstaði væri hægt
að nefna til styrktar orðum mínum
um rétt samkynhneigðra til vem í
kirkjunni, en þó læt ég hér nægja
þessi sýnishom:
„Komið til mín, allir...“ (Matt.
11:28.)
„Ég er ljós heimsins. Sá sem
fylgir mér, mun ekki ganga í
myrkri, heldur hafa ljós lífsins."
(Jóh. 8:12.)
„Ég er dymar. Sá sem kemur
inn um mig, mun frelsast." (Jóh.
10:9.)
„Guð fer ekki í manngreinarálit."
(Róm. 2:11.)
Að lokum þetta: „Dæmið ekki,
svo að þér verðið ekki dæmdir. Því
að með þeim dómi, sem þér dæmið,
munuð þér dæmdir... Hví sér þú
flísina í auga bróður þíns, en tekur
ekki eftir bjálkanum í auga þínu?
Hræsnari, drag fyrst bjálkann úr
auga þér, og þá sérðu glöggt til
að draga flísina úr auga bróður
þíns.“ (Matt. 7:1-5.)
Látum því Krist um það einan
að velja til veislunnar.
Hver er afstaða þín til skírnarinn-
ar? Á að líta á skírn ómálga bams
sem kukl?
Víst er, að sögnin „baptizo" á
grisku, sem notuð er jafnan um
þessa athöfn, skímina, í Nýja testa-
mentinu, merkir að færa í kaf, dýfa
undir vatnsyfírborðið. Og guðspjöll-
in segja okkur frá því, að Jesús
hafí verið skírður á þann veg.
Hins vegar kemur bamaskímin
fram í kirkjunni þegar á fyrstu öld-
um lífs hennar, og virðist ná
almennri hylli.
Hvers vegna þessi breyting varð
á framkvæmd athafnarinnar gildir
einu. Það sem máli skiptir er, að
kirkjunnar menn töldu báðar að-
ferðimar jafn gildar, og hafa fyrir
sér haft „leyfí" eða vitnisburð guð-
spjallanna. Mætti til dæmis nefna
hér orðin fleygu: „Leyfíð bömunum
að koma til mín, vamið þeim eigi,
því að slíkra er Guðs ríki.“ Hvemig
áttu bömin að geta komist til
Krists, nema í gegnum skímina?
Ég tel skímina vera táknræna
athöfn, sáttmála Guðs og manns.
Þar tjáir Guð kærleika sinn viðkom-
andi, en sá tilkynnir, með því að
ganga þetta skref, með hveijum
hann stendur.
Ef til mín kæmi maður, óskírð-
ur, og bæði mig um niðurdýfíng-
arskím, myndi ég hiklaust gangast
undir það. Þó ekki vegna þess, að
mér fyndist það „réttara", heldur
vegna þess, að það er biblíulega
grundað.
Ég legg að jöfnu barnaskírn+
fermingu annars vegar, og full-
orðinsskírn hins vegar (þ.e.
niðurdýfíngarskím, svo fremi að
viðkomandi hafí ekki verið skírður
áður sem bam). Ástæðan er sú, að
mér fínnst að þátttaka Guðs í
skíminni hljóti að aðalatriðið, en
ekki magn þess vatns, sem notað er.
Skírnin er til að
frumkvæði Guðs
— segir Þorbjörn Hlynur
Arnason sóknarprestur,
Borg á Mýrum
Er það í samræmi við kenningu
kirkjunnar að líta á það sem stend-
ur í Mósebókum eða öðrum ritum
Gamla testamentisins sem algilt
lögmál til skilyrðislausrar eftir-
breytni?
Gamla testamentið er stór bók
sem segir langa og viðburðaríka
sögu af samskiptum Guðs og
manna. Víst má lesa Gamla testa-
mentið á margan hátt, en kristnir
menn hafa yfírleitt skoðað það {
ljósi Nýja testamentisins. Þeir hafa
litið svo á, að Gamla testamentið
birti sögu fyrirheita Guðs er fái
síðan uppfyllingu sína í hinni al-
gjöru opinberun Guðsvilja er birtist
í persónu Jesú frá Nasaret. Við
getum því sagt, að mikilvægi Gamla
testamentisins hvað kristna menn
varðar, felist í því, að það geymir
spádóma og fyrirheit um þann er
við játum sem Messías eða Krist.
Skipta má innihaldi Gamla testa-
mentisins í tvo flokka. Annars
vegar er vitnisburður er fer mjög
saman við vitnisburð Nýja testa-
mentisins. Hins vegar er um að
ræða efni sem er mjög mótað af
þeim sögulegu og félagslegu að-
stæðum er Israelsþjóð bjó við á
hveijum tíma. í Mósebókunum er
að fínna lagafyrirmæli, eins konar
forskriftir um hræringar þjóðarlík-
amans. Þessar forskriftir geta
kristnir menn ekki skoðaðð sem
algild lögmál um mannlega breytni,
því þær eru svo augljóslega mótað-
ar af aðstæðum síns tíma og eru
að auki margar hveijar utangarðs
í þeirri heildarmynd er Gamla testa-
mentið gefur.
Víst er vandi að lesa og skilja
Gamla testamentið; til þess þurfa
menn þjálfun og helst fræðilega
þekkingu á þeim fjölmörgu þáttum
er þar koma til sögunnar. Það er
ákaflega vafasöm aðferð, og ekki
vænleg til skilnings á þeim trúar-
vitnisburði er Gamla testamentið
geymir, að taka einstaka staðhæf-
ingar úr lagafyrirmælum Mósebók-
anna út úr samhengi sínu og gera
þær algildar, án þess að bera þær
saman við heildarsvip Gamla testa-
mentisins; þá deyðir bókstafurinn
andann.
Kirkjan reynir í boðun sinni að
lesa Gamla testamentið í heild til
að greina andann, merkinguna sem
býr í þessu dæmalausa riti.
Er samkynhneigð synd, sem úti-
lokar mann frá kirkjunni?
Kirkjan er vettvangur allra
manna sem trúa og játa syndir
sínar, hvemig svo sem mennirnir
eru, hvaða þjóð eða kynþætti þeir
tilheyra. Allir sem játa trú á Jesú
Krist og eru skírðir til samfélags
við hann geta kallast kristnir menn
og eiga því heima í kirkjunni. í
þessu efni er vitnisburður Nýja
testamentisins og kirkjulegrar hefð-
ar ákaflega skýr.
Samkynhneigt fólk hefur lengi
þurft að kenna á þeirri skelfílegu
mannlegu áráttu — þeirri synd að
kristnum skilningi — að útskúfa þá
sem eru öðruvísi. Við sjáum glögg-
lega af guðspjöllunum, að Jesús
gerir sér far um að leita uppi þá
sem eru hataðir og útilokaðir frá
mannlegu samfélagi. Það er voða-
legt að hugsa til þess, að það hefur
hent kristna menn að ofsækja
minnihlutahópa, til dæmis gyðinga
og samkynhneigt fólk og vísa þeim
út í ystu myrkur.
Kirkjan er samfélag syndara; frá
mannlegum sjónarhóli er hún ekki
annað. Kristnir menn í kirkjunni
geta því ekki komið saman og úr-
skurðað að samkynhneigt fólk sé
selt undir eilífa reiði Guðs; til þess
hníga engin rök.
Hleypidómar gegn samkyn-
hneigðu fólki eiga ekki heima í
kjama kristinnar siðfræði; þar er
meginefnið kærleikur til náungans
og þjónustan í þágu lífsins sem Guð
hefiir gefíð heiminum. Kristnir
menn eru kallaðir til samúðar og
umhyggju ekki síst gagnvart þeim
sem eru öðruvísi en venjubundið
munstur samfélagsins segir til um.
Hver er afstaða þín til skímarinn-
ar? A að líta á skírn ómálga barns
sem kukl?
Rök fyrir kristinni skím em þjón-
usta Jesú frá Nasaret, dauði hans
og upprisa. Skímin er því enginn
venjulegur mannlegur hlutur, held-
ur verður hún til að fmmkvæði
Guðs, þar sem mannkyn er kallað
til samfélags við skapara sinn og
endurlausnara með einstæðum
hætti.
Ungbamaskím hefur tíðkast í
kirkjunni um aldir. Þegar ómálga
bam er skírt þá er það vissulega
gert á ábyrgð foreldra eða forráða-
manna, sem vilja trúar sinnar vegna
færa bamið til skímar. Með þessum
hætti vilja foreldramir fyrir hönd
bamsins á gmndvelli eigin sann-
færingar og viðurkenna þá einnig
að í trúarefnum er ekki til neitt
hlutlaust ástand; að það er ekki
mögulegt að ala barn upp í trúar-
legu tómarúmi; maðurinn er annað
hvort kristinnar trúar eða ekki.
í ungbamaskíminni birtist einnig
samfélagseðli kristinnar trúar.
Bamið á þá hlut í trú foreldra sinna,
og þar sem það sjálft getur ekki
flutt persónulega játningu trúar
sinnar fyrr en síðar, þá hvílir óhjá-
kvæmilega sú skylda á foreldrunum
að kenna baminu og ala það upp
í trú svo það sjálft fái skilning á
merkingu skímarinnar og skímin
beri þannig ávöxt.
Trúaðraskím, þ.e.a.s., þegar
skírt er fullvaxta fólk sem sjálft
getur farið með játningu trúarinn-
ar, er vissulega góð og gild. Þar
kann þó að birtast sú afstaða að
fmmkvæði Guðs í skírninni sé að-
eins gilt að fullnægðum ákveðnum
mannlegum skilyrðum. Ungbarn-
askírnin undirstrikar hins vegar
rækilega hið algjöra fmmkvæði
Guðs í skíminni; skímin markar
ávallt upphaf í trúarlífí og við þiggj-
um hana óverðug fyrir náð Guðs.
Hvort heldur kirkjur iðka fullorð-
inna- eða ungbamaskírn, þá er
mikilvægt að viðurkennt sé að
skímin verður ekki endurtekin.
gfyiiane
Súlznoóiti&inuUL.