Morgunblaðið - 04.10.1987, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. OKTÓBER 1987
45
Tákn um viðskipti hvíta mannsins við indíána. Edmonton, Al- Fork Macleod í Albertafylki í Kanada. Saskatchewan River, Edmonton, Alberta.
berta.
ára, henti sér fram af bryggjunni
út í vatnið. Ég var alveg viss um
að krakkinn myndi drukkna eða
deyja úr krampa en hann hélt
áfram buslinu þó að vatnið væri
nokkuð kalt. Foreldrar barnanna
sátu á ströndinni, skítug og illa
klædd, með bjórflösku í annarri
hendinni og sígarettu í hinni, og
mér fannst ég hafa séð þetta fólk
einhvers staðar áður.
Tjaldstæðið, sem við höfðum
valið okkur var í þjónustumiðstöð
en gamlir sumarbústaðir voru á
víð og dreif í kringum vatnið. Mik-
il bensínstybba var í bænum og
alls staðar voru menn að gera við
gamlar bíldruslur. Vatnið hafði þó
ótrúlega mikið aðdráttarafl og
klukkan var að verða hálf þrjú
daginn eftir þegar við héldum af
stað. Bæjum fór ört fækkandi og
brátt sást lítið annað en þéttir
skógar svo langt sem augað eygði.
Við urðum uppiskroppa með kan-
adíska dollara því að bankar í
Kanada loka klukkan þrjú og á
þessu svæði voru þeir ekki á
hverju strái. Við fengum að borga
í bandarískum dollurum fyrir
næsta næturstað en tjaldstæði-
svörðurinn baðst afsökunar aftur
og aftur á því að geta ekki gefið
okkur til baka þau 60 cent, sem
munaði á mynt þessara tveggja
landa. Við höfðum brunað fram-
hjá dýru einkastæði i Valleyview
og leitað náða í Provincial Park,
rétt við þorpið Calais. Upplýsinga-
handbókin sagði okkur að indíán-
ar sæju um þennan stað, enda fór
það ekki á milli mála því að glað-
leg indíánaandlit voru í hverju
skoti. Við kveiktum myndarlegan
varðeld því að mývargurinn var að
gera út af við okkur og tókum þá
eftir því, að nú voru kvöldin orðin
mjög björt.
Nokkuð langt að
ganga
Næsta morgun snerum við til
baka til Valleyview-bæjar til þess
að leysa út ferðaávísun. í bankan-
um var gamall maður frá Michig-
an í sömu erindagjörðum. Þegar
gjaldkerinn sló á létta strengi og
spurði þann gamla hvort hann
hefði ekið alla þessa leið svaraði
hann frekar durtslega að það væri
nú nokkuð langt að ganga þetta.
Allir í bankanum hlógu, en sá
gamli gekk út jafnfýldur sem fyrr.
Glens og gaman virtist ekki til-
heyra hans heimi og sjálfsagt hef-
ur honum ekki þótt ástæða til þess
að gleðjast yfir góða veðrinu, sem
beið hans úti á gangstéttinni. í
Valleyview búa 2.500 manns en
bærinn er sagður í örum vexti þar
sem nóga vinnu er að fá við land-
búnað og olíuvinnslu.
Bændabýli, ræktaðir akrar og
slegin tún mynduðu eyðu í annars
þéttan skóginn á leið okkar þenn-
an dag en fyrsti áfangastaður var
bærinn Grand Prairie. Þessi bær,
sem hefur 2.300 íbúa, kallast einn-
ig Viðskiptastöð friðarlandsins en
atvinnuvegir eru hér fjölbreyti-
legir. Næsti bær norðan við Grand
Prairie er Dawson Creek, en hann
markar upphaf Alaska-þjóðbraut-
arinnar eða Alcan eins og vegur-
inn er stundum kallaður. Dawson
Creek hét áður Beaver Plains
(Bjórsléttur) en var seinna nefnd
eftir manni sem hafði lagt mikið
af mörkum við að koma upp land-
búnaði á þessum slóðum. Það má
segja að vegir liggi til allra átta
frá þessum stað því að hraðbraut-
in frá vesturströndinni kemur hér
inn á norðurleiðina. Dawson Creek
var mikilægur staður þegar
hraðbrautin til Alaska var lögð
árið 1942 þar sem járnbrautin
endaði hér. Staðurinn hefur síðan
dafnað í kringum olíu- og gas-
iðnað og sem þjónustumiðstöð
bænda.
Við ákváðum að fara örlítið
lengra þennan dag og gista í Fort
St. John, sem er bær af svipaðri
stærð og Dawson Creek. Fort St.
John byggðist aðallega eftir lagn-
ingu hraðbrautarinnar en 1955
varð bærinn aðalolíuiðnaðarbær
British Columbia því að þá fund-
ust hér mikil olíu- og gassvæði.
Bæjarbúar hafa komið sér upp
sögusafni en aðalgripurinn er
olíuborpallur, sem skreyttur er á
jólunum og þá talinn stærsta
Jólatré“ í heimi. Áður en við lögð-
umst til svefns gengum við um
þann hluta bæjarins, sem næst
liggur tjaldstæðinu. Öll húsin eru
færanleg, stór hjólhýsi og leit út
fyrir að fólk hafi upphaflega ekki
ætlað að dvelja lengi, en síðan hafi
það ílenst hér.
Tjaldlífið
Það var alveg með ólíkindum
hvað mikil vinna liggur í því að
reisa tjald, blása upp vindsængur,
taka niður tjald, tæma vindsæng-
ur, rífa allt út úr bílnum og raða
síðan öllu inn í hann aftur. Inn á
milli þarf að henda í þvottavél og
á hverju kvöldi þarf að sjálfsögðu
að elda mat. Þegar þessi vinna
verður daglegur liður verður hún
leiðinleg og þannig fer smám sam-
an mesti glansinn af tjaldlífinu.
Við fórum að renna hýru auga til
mótelanna og veitingahúsanna
meðfram þjóðveginum en það varð
aldrei annað en draumórar fátæka
fólksins.
Nú fór ferðahópurinn á þjóðveg-
inum að þéttast, við rákumst aftur
og aftur á sama fólkið og einu
sinni kallaði einn náunginn til
okkar: „Hæ, ég hef séð ykkur áð-
ur.“ Þvottahúsið var aðalsam-
komustaður hvers tjaldstæðis og
meðan beðið var eftir að vélarnar
ynnu sín störf var um margt
spjallað. Ein fullorðin kona kvart-
aði undan karli sínum, en hún
vildi sjá miðnætursólina hvað svo
sem hann sagði og var ekki á því
að láta holótta „hraðbrautina" á
sig fá. Það má þó vel vera að hún
hafi orðið að leggja upp laupana,
því að víða mátti sjá hjólhýsi
strönduð á vegarkantinum með
brotna grind, ónýt dekk eða jafn-
vel á hvolfi.
Islenskir vegir
Við yfirgáfum Fort St. John á
kristilegum tíma um klukkan ell-
efu að morgni næsta dags, en rétt
áður höfðum við breytt klukkunni,
fært hana aftur um eina klukku-
stund. Alaska-þjóðbrautin fór nú
að verða erfiðari yfirferðar, víða
voru ómalbikaðir vegakaflar sem
gerðu leiðina seinfærari. Þennan
dag var leiðinni heitið til Fort
Nelson, en leiðin þangað frá Fort
St. John er um 420 km. Við stöns-
uðum ekki oft á leiðinni en feng-
um okkur þó kaffi á litlu notalegu
kaffihúsi, sem stóð við veginn. Það
var aðeins eitt borð þarna inni og
stólar fyrir fjóra en fullorðin kona
hellti á könnuna. Hún sagðist
vinna og reyndar búa þarna allt
árið og ótrúlega margir litu inn.
Veginum er haldið opnum allt árið
um kring og síst minni umferð er
á veturna.
í Fort Nelson búá um 5.500
manns. Þessi bær myndaðist í
upphafi 19. aldar í kringum
skinnasölu og kenndur var hann
við Lord Nelson, enskan aðal-
smann og aðmírál. Bærinn hefur
síðan dafnað vel eftir lagnihgu
hraðbrautarinnar en núverandi
atvinnuvegir eru jarðgas- og olíu-
vinnsla en einnig er timburvinnsla
hér mikil. Við fundum gott
tjaldstæði í útjaðri bæjarins og
næstu nágrannar okkar þar voru
frönskumælandi unglingspiltar
sem tjölduðu á frekar frumstæðan
hátt í heimatilbúnu tjaldi. Það
kom fljótlega í ljós að ólíft var á
staðnum vegna moskítóflugna. Við
höfðum ekki verið úti nema nokkr-
ar mínútur en samt vorum við öll
þakin bitsárum eftir þessi kvik-
indi og handleggir, háls og fót-
leggir teknir að bólgna. Til allrar
hamingju hafa menn séð við þess-
um ófögnuði því hægt er að kaupa
vökva, sem heldur flugunum í
fjarlægð. Eftir að vökvinn var
kominn á skinnið breyttist viðhorf
okkar til lífsins á skammri stundu
og gátum við þá tekið til við að
koma okkur fyrir.
Vegurinn milli Fort Nelson og
Lake Watson var hræðilegur en
landslagiö undurfagurt.
Það var ekki óalgengt að um-
ferðin væri stöðvuð vegna vega-
framkvæmda og í þetta sinn bið-
um við í hálftíma rétt fyrir utan
Fort Nelson. Við fórum og vöppuð-
um í kring um bílinn en bílaröðin
ullarpeysur
Goldie, Laugavegi 39, Reykjavík
Skátabúðin, Snorrabraut 60,
Reykjavík
Hera, Eiðistorgi, Seltjarnarnesi
Ylfa, Engihjalla 8, Kópavogi
H-búðin, Hrísmóum 4, Garðabæ
Gloria, Strandgötu 31, Hafnarfirði
Fell, Þverholti, Mosfellsbæ
Bjarg, Akranesi
Rocky, Ólafsvík
Fell, Grundarfirði
Þórshamar, Stykkishólmi
Kaupf. Hvammsfjarðar, Búðardal
Eplið, Isafirði
Einar Guðfinnsson, Bolungarvík
Kaupf. Steingrímsfjarðar, Hólmavík
Verslun Sig. Pálmas., Hvammstanga
Kaupf. V.-Húnvetninga, Hvammstanga
Kaupf. Húnvetninga, Blönduósi
Kaupf. Húnvetninga, Skagaströnd
Sparta, Sauðárkróki
Kotra, Dalvík
Garðarshólmi, Húsavík
Verslunarf. Austurlands, Egilsstöðum
Bjólfsbær, Seyðisfirði
Versl. Hákonar Sófussonar, Eskifirði
Kaupf. Þór' hf., Hellu
Steini og Stjáni, Vestmannaeyjum