Morgunblaðið - 14.10.1987, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. OKTÓBER 1987
Kaup á erlendum verðbréfum heimiluð:
Hagkerf inu til góða en eng-
in kúvending er í sjónmáli
VERÐBRÉFASALAR fagna því yfirlýsta markmiði ríkisstjórnarinn-
ar að heimila einstaklingnm og fyrirtækjum að eignast erlend
verðbréf. í samtölum við Morgnnblaðið bentu þeir á að engar regl-
ur hafi verið settar um þessi viðskipti. Nánari útfærsla hafi mikil
áhrif á hvemig til tekst. „í ummælum ráðherra vekur sérstaka at-
hygli að greitt verði fyrir kaupum á erlendum skuldabréfum vegna
iána íslenskra aðila. Þetta þýddi til dæmis að hægt yrði að fjárfesta
i skuldum ríkisins sem til sölu eru á verðbréfamörkuðum erlendis.
Þar með væri verið að slá tvær flugur í einu höggi, auka innlendan
sparnað og greiða niður eriendar skuldir,“ sagði Sigurður B. Stefáns-
son framkvæmdastjóri Verðbréfamarkaðar Iðnaðarbankans.
„Þetta er fyrst og fremst vilja-
yfírlýsing, en vissulega hlýtur
maður að fagna hveiju skrefí í
frelsisátt. Þessi ráðstöfun er
tvímælalaust góð fyrir hagkerfíð í
heild, ekki veitir okkur af gjaldeyr-
isvarasjóði erlendis," sagði Gunnar
Helgi Hálfdánarson framkvæmda-
stjóri Fjárfestingarfélags íslands.
Áhætta meiri erlendis
Gunnar sagðist ekki eiga von á
kúvendingu á verðbréfamarkaðin-
um þótt verslun með erlend bréf
yrði leyfð. Þegar reglurnar yrðu
settar mætti búast við hægum en
sígandi vexti í þessum viðskiptum.
„Við megum ekki gleyma því að
áhætta af þessum bréfum er miklu
meiri en menn hafa vanist í þeim
viðskiptum sem við höfum stundað
hingað til. Arðsemi erlendra verð-
bréfa getur vissulega verið mjög
mikil, en áhættan einnig. Það á
jafnt við um áhættu vegna gengis-
munar og markaðsaðstæðna.
Ég held að einstaklingum verði
ekki ráðlegt að ana út í slík við-
skipti án þess að hafa fullt samráð
við sína ráðgjafa. Enn um sinn mun
sú ávöxtun sem boðin er í verð-
bréfasjóðum vera sú hagkvæmasta
sem völ er á. Fáir kostir erlendis
geta keppt við hana miðað við
ríkjandi aðstæður."
Hann sagði að reynslan yrði að
skera úr um hversu miklu fé verð-
bréfasjóðimir myndu veita til fjár-
festinga erlendis. Verðbréfakaup
Þjóðhagsáætlun 1988:
Kaupmáttur verður
óbreyttur í besta falli
„Efnahagshorfur fyrir árið
1988 benda til þess að i besta
falli verði hægt að halda i horf-
inu með þjóðartekjur og
kaupmátt miðað við það sem
verður á þessu ári.“ Þetta segir
í þjóðhagsáætlun fyrir árið
1988 og þar kemur einnig fram
að búist er við að hagvöxtur
verði lítill eða um 0,2%. Á
síðustu árum hefur hagvöxtur
verið 5,5-6%.
Horfur í íslensku efnahagslífí á
næsta ári mótast annars vegar
af almennum efíiahagsskilyrðum,
jafnt innanlands sem utan, og
hins vegar af stefnu ríkisstjómar-
innar í ríkisfjármálum og peninga-
málum. Markmið stjómarinnar er
að draga úr verðbólgu og spoma
við auknum viðskiptahalla. Fisk-
veiðistefnan fyrir næsta ár hefur
ekki enn verið mótuð og eykur
það á óvissuna sem ríkir um sjáv-
arafla. í fjárlagafrumvarpinu sem
lagt var fram í gær er gert ráð
fyrir að almennar launahækkanir
verði liðlega 7% á næsta ári, en
veruleg óvissa ríkir um þær sem
og þróun verðlags. Þá má einnig
benda á að olíuverð og vextir á
erlendum mörkuðum hafa farið
hækkandi á þessu ári og gæti sú
þróun haldið áfram.
í þjóðhagsáætlun segir orðrétt:
„Miðað við óbreytta sjávarvöru-
framleiðslu á næsta ári gæti
útflutningsframleiðslan aukist um
1% að raungildi milli áranna 1987
og 1988 þar sem reiknað er með
nokkurri framleiðsluaukningu í
útflutningsgreinum öðmm en
sjávarútvegi. Munar þar mestu
um mikla aukningu í framleiðslu
fískeldisafurða. Einnig er reiknað
með því að framleiðsla á áli og
kíliljámi aukist um 2% frá þessu
ári.“ Búist er við að heildarvöruút-
flutningur aukist um 0,5%. en
vöruinnflutningur um 3,6%. Vöru-
skiptajöfnuður verður því nei-
kvæður um 400 milljónir króna.
Viðskiptajöfnuður verður nei-
kvæður um 4.400 milljónir króna.
í þjóðhagsáætlun er gert ráð
fyrir að einkaneysla aukist um
0,5% á komandi ári, samneysla
um 2% og ijárfesting um 1,5%.
Eins og áður segir ríkir veruleg
óvissa um verðiagsþróun á næsta
ári. I þjóðhagsáætlun er reiknað
með að verðhækkanir frá upphafí
til loka árs verði innan við 10%.
Þá er gengið út frá því að gengi
krónunnar verði óbreytt: „Á hinn
bóginn er ljóst að undanfarin
misseri hefur verðlagsþróun hér á
landi verið útflutnings- og inn-
lendum samkeppnisgreinum
áhagstæð auk þess sem viðskipta-
halii hefur farið vaxandi. í forsen-
dunni um áframhaldandi fast
gengi krónunnar felst því að hratt
dragi úr verðbólgu er líða tekur
á árið 1988. Forsenda þess að
slíkur árangur náist í baráttunni
gegn verðbólgu er hvort tveggja
í senn: Aðhaldsemi í stjóm ríkis-
fjármála og peningamála á næsta
ári og hófsamir kjarasamningar í
vetur.
erlendis væm ein margra leiða til
þess að dreifa áhættu. I þessu sam-
bandi benti Gunnar á að settur
hefði verið á fót svonefndur Fjöl-
þjóðasjóður sem hefði það markmið
að kaupa verðbréf erlendis til þess
að ávaxta peninga félagsmanna.
Sá sjóður myndi örugglega njóta
góðs af auknu frelsi í þessum við-
skiptum.
Spor í rétta átt
„Þetta er vissulega spor í rétta
átt, þó enn sé margt óljóst um fram-
kvæmd regnlanna," sagði Sigurður
B. Stefánsson. „Þeir sem munu
njóta góðs af gætu til dæmis verið
sjóðir sem Qárfesta til lengri tíma,
eins og lífeyrissjóðimir sem hafa
ekki átt margra kosta völ til að
dreifa áhættunni.
Það má lítið bera út af í þjóðarbú-
skapnum eða útflutningsgreinunum
til þess að slíkir aðilar skaðist, en
með því að fjárfesta í erlendum
ríkisskuldabréfum eða hlutabréfum
vel stæðra fyrirtækja er hægt að
tryggja sjóði betur til lengri tíma.
Þá munu fyrirtæki í erlendum
viðskiptum geta stýrt betur gjald-
eyrisviðskiptum sínum með því að
fjárfesta erlendis. Fyrirtæki sem
afla tekna erlendis en þurfa að
mæta útgjöldum síðar hafa þurft
að skipta gjaldeyrinum í króiiur
með tiiheyrandi kostnaði og gengis-
áhættu. Hjá því mætti komast með
því að festa féð erlendis í verð-
bréfum.
Einstaklingar munu væntanlega
ijárfesta í verðbréfum innlendra
sjóða sem síðan fjárfesta í verð-
bréfum erlendis. Bæði er kostnaður-
inn af því að kaupa verðbréf of hár
fyrir einstaklinga og erfítt að dreifa
áhættunni á viðunandi hátt. Reynsl-
an erlendis sýnir að sparifjáreigend-
ur leita heldur til verðbréfasjóða en
að stunda slík viðskipti upp á eigin
spítur. Algengt er að sjóðimir sér-
hæfí sig í einni tegund erlendra
verðbréfa, þannig að félagsmenn
viti ávallt hvemig fénu er varið,“
sagði Sigurður.
Gengistryggðir bankareikningar:
Avöxtun líklega sambærileg'
við gjaldeyrisreikningana
- segir Tryggvi Pálsson framkvæmda-
stjóri fjármálasviðs Landsbankans
„ÞAÐ má segja að þessir reikn-
ingar verði til að veija menn
ágjöfinni, en ekki hraða sigling-
unni,“ sagði Tryggvi Pálsson
framkvæmdastjóri fjármálasviðs
Landsbankans þegar sú stefna
ríkisstjórnarinnar að heindlaðir
verði gengistryggðir banka-
reikningar var borin undir hann.
„Þeir sem vijja tryggja sig fyrir
gengisbreytingum munu geta
gert það með því að leggja fyrir
á slíkum reikningum og það mun
án efa henta vel fyrirtækjum sem
hafa miklar skuldbindingar er-
lendis."
Tryggvi sagði að það væri óljóst
hvemig reglumar yrðu útfærðar.
Innlánsstofnanimar þyrftu til að
mynda að finna leiðir til að tryggja
sig gegn gengisáhættunni. Reikn-
ingamir yrðu trúlega með bindi-
tíma, annars væri hægt að leggja
inn fé degi fyrir gengisfeilingu og
njóta ávöxtunar eftir eina nótt.
Hann benti á að hér yrði aðeins
um heimild að ræða. Forráðamenn
banka gætu ráðið hvort þeir not-
færðu sér hana. Búast mætti við
nokkurri samkeppni á þessu sviði.
Mætti gera ráð fyrir að vextir á
þessum reikningum yrðu álíka eða
þeir sömu og á gjaldeyrisreikning-
um bankanna. Fjölbreytni gæti
aukist, ef reikningamir yrðu bundn-
ir öðram myntum en þeim sem nú
tíðkast eða teknar upp „myntkörf-
ur“. Spariíjáreigendur hefðu um
þrjá nýja kosti velja, bankareikn-
inga, gengistryggð ríkisskuldabréf
eða erlend verðbréf.
„Hér era fyrir hendi gjaldeyris-
reikningar og má spyija hvort ekki
hefði verið einfaldara að leyfa fólki
einfaldlega að kaupa gjaldeyri til
að leggja inn á þá. Innlendir gjald-
eyrisreikningar veita öðram spam-
aðarformum ekki umtalsverða
samkeppni þar sem raunvextir af
bankareikningum og verðbréfum
hafa verið hærri. Einstaklingar sem
ekki stunda spákaupmennsku né
eiga útistandandi erlend lán hagn-
ast ekki á því að binda fé á slíkum
reikningum til langs tíma. En að
sjálfsögðu er jákvætt ef hægt er
að veijast gengisáhættu með öðram
hætti en að flytja inn vörar,“ sagði
Tryggvi.
Borgin kaupir 41 hektara úr Vatn-
sendalandi á 23 milljónir:
Nýtt bygginga-
land 8 hektarar
BORGARRÁÐ hefur samþykkt
fyrir sitt leyti kaupsamning sem
gerður hefur verið um kaup á
41 hektara úr landi Vatnsenda.
Að sögn Hjörleifs Kvaran fram-
kvæmdastjóra lögfræði- og
stjórnsýsludeildar Reykjavíkur-
borgar er kaupverðið 23 milijón-
ir króna. Endanlega verður
gengið frá kaupunum þegar bæj-
arstjóm Kópavogs hefur fjallað
um samninginn en Kópavogsbær
á forkaupsrétt að landinu.
Að sögn Hjörleifs Kvaran hafa
staðið yfír málaferli milli Magnúsar
Hjaltested eiganda Vatnsendalands
og Reykjavíkurborgar, vegna
vatnsleiðslu sem liggur yfír landið
og ekki hafði verið samið um sérs-
taklega. „Deilan stóð um hvort
leiðslan er að hluta til í lögsögu
borgarinnar eða ekki,“ sagði Hjör-
leifur. „Þama stóðu hesthús og
ýmislegt annað sem við reyndar
keyptum upp fyrir um 20 áram og
fjarðlægðum. Það hafa því verið
smá örðugleikar milli borgarinnar
og Magnúsar sem nú er lokið með
mestu friðsemd."
Landið er að mestu leyti innan
lögsögu Kópavogs sem hefur for-
kaupsrétt að því og hefur Kristján
Guðmundsson bæjarstjóri fylgst
með samningaviðræðum borgar-
yfírvalda við Magnús. ,Við erum
búin að senda bæjarstjóm Kópa-
vogs kaupsamninginn til skoðunar
og á ég ekki von á öðra en að hann
fái jákvæðar undirtektir," sagði
Hjörleifur.
Að sögn Bjöms Þorsteinssonar
bæjarritara Kópavogs, verður fyall-
að um kaupsamninginn á fundi
bæjarstjómar næstkomandi
fimmtudag en ekki er víst að endan-
leg niðurstaða fáist á þeim fundi.
Hann sagði að málið yrði að skoða
í stærra samhengi og hefur Kópa-
vogsbær hug á að samtímis verði
gengið frá óljósum mörkum milli
Kópavogs og Reykjavíkur við El-
liðavatn og Lækjarbotna.
Vatnsendi er óðalsjörð og sagði
Bjöm að taka þyrfti landið eignar-
námi áður en af kaupum gæti orðið.
Þá gæti einnig farið svo að Alþingi
þyrfti að §alla um söluna vegna
sérstakra laga sem gilda um óðals-
jarðir.
Mestur hluti landsins verður úti-
vistarsvæði en það liggur að hluta
til meðfram Elliðaánum og flæðir
Kort af íandinu úr jörð Vatn-
senda sem Reykjavíkurborg
hyggst kaupa.
áin yfír landið í miklum vatnavöxt-
um. Rúma átta hektara næst
Fellahverfi í Breiðholti er hægt að
nýta sem byggingaland.