Morgunblaðið - 14.10.1987, Blaðsíða 30

30
MÖRGÚNBLAÐIÐ, MIÐVTKUDAGUR 14. OKTÓBER 1987
Persaflóastríðið:
Böm fómarlömb
eldflaugaárásar
Bapdad, Reuter.
ÍRÓNSK eldflaug hæfði
barnaskóla í Bagdad höfuð-
borg íraks í gœr. Þrjátíu og
tveir fórust, þar á meðal 29
skólabörn og tæplega tvö
hundruð börn slösuðust.
Að sögn yfirvalda í Irak er að
minnsta kosti helmingur hinna
slösuðu hætt kominn. Svæðið þar
sem eldflaugin féll var líkast því
að jarðskjálfti hefði gengið yfír.
Þetta var í fímmtánda skipti á
þessu ári sem íranar gera eld:
flaugaárás á höfuðborg íraks. í
tilkynningu frá írönum segir að
eldflauginni hafí verið beint gegn
vamarmálaráðuneytinu í Bagdad
en það er 20 km frá skólanum.
Talsmaður írakska hersins segir
það fjarstæðu að íranir hafí ætlað
að hæfa ráðuneytið því það sé
svo langt frá skólanum.
Nú er óttast að keðja árása á
borgir sé að hefjast eins og fyrir
tveimur árum er þúsundir
óbreyttra borgara féllu í eld-
flaugaárásum. í yfírlýsingu frá
íraksstjóm segir að Irakar hafí
bæði rétt og skyldu til að hefna
árásarinnar. íranar segja að árás-
in á bamaskólann í gær hafí verið
gerð til að hefna írakskra árása
á borgaraleg mannvirki.
Reuter
Sérfræðingur lögreglunnar leitar vísbendinga í braki á bilastæðinu um hverjir kunni að bera ábyrgð
á sprengingunni í gær.
Zimbabwe:
Átján slasast í sprengingu
Frönsk rannsóknarskýrsla:
Hrikaleg útbreiðsla
alnæmis í Mið-Afríku
AF fullorðnum íbúum Afríkurikisins Rúanda eru 18% með
alnæmi. Ef miðað er við þá, sem orðnir eru 24 ára gamlir
eða eldri, fer talan yfir 30%, og i landinu i heild eru 15%
barna undir fimm ára aldri með þennan banvæna sjúkdóm.
Þessar hrikalegu tölur em
fengnar úr rannsókn, sem fram
fór f sex Afríkuríkjum í sumar.
Fyrir henni stóðu frönsku sam-
tökin France-Libertés í samvinnu
við Alþjóða heilbrigðismálastofri-
unina, WHO, og eitt stóm
Parísar-sjúkrahúsanna, sem
meðhöndla alnæmissjúklinga.
France-Libertés-samtökin em
undir forystu frönsku forsetafrú-
arinnar, Danielle Mitterrand.
í skýrslu samtakanna um
rannsóknimar segir, að sam-
kvæmt bjartsýnustu áætlunum
hafí aðeins 50.000 Afríkumenn
tekið sjúkdóminn, en í versta falli
séu þeir 300.000. Milljónir manna
hafa mótefni í blóðinu, segir í
skýrslunni, og munu verða sjúk-
dómum að bráð á næstu tuttugu
ámm.
Svo virðist sem alnæmi sé út-
breiddast í Mið-Afríku og í
kringum stóm vötnin. í Uganda
hefur sjúkdómurinn fundist hjá
70% vændiskvenna, 16% af birgð-
um blóðbanka em sýkt og 33%
langferðabílstjóra hafa tekið
sjúkdóminn, að því er segir í
skýrslunni.
Fjórðungur allra dauðsfalla á
hinum stóra spítala Mama Yemo
í Kinhasa í Zaire á rót sína að
rekja til alnæmis, og 8% ófrískra
kvenna, sem snúa sér til spítal-
ans, em haldnar þessum sjúk-
dómi. Stjóm Zaire hefur enga
opinbera tilkynningu sent frá sér
um alnæmistilfelli.
Á sama hátt hefur ríkisstjómin
í Mali lagst á aðra skýrslu um
sjúkdóminn. Hana unnu vísinda-
menn frá Pasteur-stofnuninni í
París undir stjóm Luc Montagni-
er, sem var margsinnis nefndur
í sambandi við Nóbelsverðlaunin
í læknisfræði (áður en veiting
þeirra fór fram í þessari viku)
vegna alnæmisrannsókna sinna.
í Afríku er ekki um að ræða
sérstaka áhættuhópa eins og í
Bandaríkjunum og Evrópu (eitur-
lyfjaneytendur og hommar).
Sjúkdómurinn herjar á alla, sem
lifa kynlífí, konur og karla, aðal-
lega þó hina yngri og menntuðu
í bæjunum - þá sem löndin hafa
mesta þörf fyrir við uppbygging-
una.
Aðeins lítil lönd, þar sem er
óverulegur innflutningur fólks,
t.d. Gabon, svo og einstöku þjóð-
arbrot, eins og dvergaættflokkar,
sem hafa lítinn samgang við aðra
þjóðfélagshópa, hafa sloppið við
sjúkdómssmitið.
(Byggt á Politiken.)
Harare, Reuter.
ÁTJÁN særðust, þar af tveir al-
varlega, er sprengja sprakk á
bílastæði við stórmarkað í borg-
inni Harare í Zimbabwe í gær.
Við sprenginguna, sem varð
klukkan hálfníu í gærmorgun,
myndaðist um eins metra djúp hola
í jörðina. Að sögn sjónarvotta var
mannfæð á staðnum það eina sem
kom í veg fyrir að fleiri slösuðust
í sprengingunni. Hlutar úr bifreið-
um, sem voru á stæðinu, þeyttust
upp í loftið og slösuðust vegfarend-
ur sem urðu fyrir þeim.
Ekki er vitað hveijir bera ábyrgð
á sprengingunni sem er hin mesta
síðan landið fékk sjálfstæði árið
1980. Sjónarvottar segja að
sprengjan hafí verið í bifreið á stæð-
inu en lögregla hefur ekki staðfest
það.
áóvart
doktorsritgerð hans í stjómmála-
fræði hét: „Hver stjómar í Costa
Rica?“. Skólafélagar hans lýsa hon-
um sem metnaðarfullum manni sem
hafði gjama á orði að hann væri að
læra til forseta.
Að loknu námi sneri Arias heim
og skipaði sér í Þjóðfreisisflokkinn,
sem er hinn frjálslyndari af tveimur
stærstu flokkum landsins. Á áttunda
áratugnum var hann ráðherra skipu-
lagsmála í tveimur ríkisstjómum.
Haft er eftir honum að hann vilji
láta stjómmálin njóta góðs af heiðar-
leika og dirfsku fræðimannsins.
Um forvera hans i forsetaemb-
ætti, Luis Alberto Monge, er haft á
orði að hann hafí mikið brallað til
að halda völdum og leynt og ljóst
hafí hann stefrit að friðarverðlaunum
Nóbels. Tower-skýrslan leiddi svo í
ljós að Monge samdi við sveit Oli-
vers North ofursta um að kontra-
skæmliðar fengju bækistöð í Costa
Rica. Að launum hækkaði framlag
Bandarikjamanna til Costa Rica úr
Skæruliðahreyfing í Úganda:
Fylgismenn seiðkonu
ana út í opinn dauðann
Kampala, Úganda, Reuter.
RÚMLEGA 500 sauðtryggir
fylgismenn dularfullrar seið-
konu í Úganda hafa fallið í
bardögum við stjómarhermenn
undanfaraar tvær vikur. Víga-
mennimir smyrja á sig oliu,
sem þeir telja að gera þá ódrep-
andi, og ana út f opinn dauðann.
Seiðkonan, sem heitir Alice Lak-
wena, er sögð vera rúmlega þrítug
að aldri og ægifögur. Hún er leið-
togi hreyfíngar sem hún nefnir
„Heilagur andi“ og herma fréttir
að hún hafí rúmlega 5.000 menn
undir sinni stjóm. Fylgismenn
hennar, sem tilheyra Acholi-
ættbálki og koma frá norðurhluta
Úganda, telja hana til dýrlinga. í
hennar nafrii æða þeir lítt vopnað-
ir til bardaga við stjómarhermenn
landsins og bijóta þá jafnan bux-
ur sínar upp að hnjám af ein-
hveijum torkennilegum ástæðum.
Nýlega tilkjmnti vamarmála-
ráðuneyti Úganda að harðir
bardagar hefðu átt sér suðaustur-
hluta landsins og hefðu stjómar-
hermenn fellt 280 fylgismenn
seiðkonunnar. Dagblöð í Kamp-
ala, höfuðborg landsins, sögðu
stjómarherinn hafa umkringt
bækistöðvar trúarsafnaðarins en
seiðkonunni hefði tekist að bijóta
sér leið f gegnum raðir umsáturs-
manna ásamt afganginum af
herliði sínu og hefði hún haft
meðferðis langdræga fallbyssu,
sem asnar hefðu dregið.
Hermt er að rúmlega 1.000
fylgismenn seiðkonunnar hafí
fallið f sjálfsmorðsárásum á stöðv-
ar stjómarhersins á þessu ári en
að sögn fréttamanna, sem fylgst
hafa með bardögunum, hafa 26
hermenn stjómarinnar fallið.
Nokkrir aðrir og hefðbundnari
hópar skæmliða beijast gegn
stjóm Yoweris Museveni, forseta
Úganda, en mest hefur borið á
bardögum við fylgismenn Alice
Lakwena.
Oscar Arias fær fríðarverðlaun Nóbels:
Akvörðunin kom mjög
Ósló, Reuter.
NORSKA nóbelsverðlaunanefndin tilkynnti f gær að Oscar Arias Sanc-
hez, forseti Costa Rica, fengi friðarverlaun Nóbels árið 1987 fyrir
störf sín í þágu friðar f Mið-Amerfku. Ákvörðun nefndarinnar kom
mjög á óvart, en meðal þeirra sem frekar þóttu koma til greina má
nefna Corazon Aquino, forseta Filippseyja, Raul Alfonsin, forseta
Argentínu, Brian Úrquhart, skipulagsstjóra friðargæslusveita SÞ og
Alþjóðaheiibrigðismálastofnunina, sem aðsetur hefur í Genf.
Egil Arvik, formaður nóbelsverð- kynningu frá norsku nóbelsverð-
launanefndarinnar, hafði þetta um
Arias að segja: „Viðleitni hans leiddi
til þess að friðarsamkomulag var
undirritað í Guatemala þann 7.
ágúst. Arias forseti er höfundur frið-
aráætlunarinnar og hún endurvakti
vonir manna um að friður og stöðug-
leiki ríkti aftur á svæði sem lengi
hefur verið vettvangur átaka og
borgarastyijalda. Hann hélt áfram
þeirri steftiu sem Contadora-hópur-
inn markaði." Arvik sagði ennfremur
að ákvörðunin í ár hefði ekki verið
erfíðari en undanfarin ár og veiting
friðarverðlaunanna væri alls ekki
pólitísk. „Starf forseta Costa Rica í
þágu friðar hefur áhrif víðar en í
Mið-Amerfku,“ segir ennfremur í til-
launanefndinni.
Arvik sagðist búast við jákvæðum
viðbrögðum frá stjómvöldum í
Bandaríkjunum við veitingu friðar-
verðlaunanna í ár. „Reagan forseti
hefur stutt friðaráætlunina í megin-
atriðum og nefndin býst ekki við að
veiting verðlaunanna kunni að hafa
óæskilegar afleiðingar," bætti Arvik
við._
Árið 1982 fékk annar full-
trúi Mið-Ameríku friðarverðlaun
Nóbels, er fyrrum utanríkisráðherra
Mexíkó, Alfonso Garcia Robles deildi
verðlaununum með Ölvu Myrdal,
þáverandi ráðherra afvopnunarmála
i Svíþjóð. Elie Wiesel, rithöfundur
af gyðingaættum og málsvari auk-
inna mannréttinda, fékk friðarverð-
launin í fyrra.
Oscar Árias tók við embætti for-
seta Costa Rica í fyrra og er hann
yngsti forseti í sögu landsins, 46 ára
gamall. Hann hefur orð á sér fyrir
að feta ótroðnar slóðir í stjómmálum
og segist sjálfur líta á John F.
Kennedy sem sína fyrirmynd. Hann
hefur verið óspar á gagnrýni bæði
á stuðning Bandaríkjamanna við
kontra-skæruliða í Nicaragua og
eins á sandinista-stjómina í Mana-
gua. Hvorki Arias né helsti keppina-
utur hans um forsetaembættið,
Rafael Foumier, þylqa höfða til hrif-
næmis kjósenda og embættismaður
innan stjómkerfísins sagði muninn
á þeim vera þann sama og á „kók
og pepsí".
Arias á ættir að rekja til vel
stæðra kaffiræktenda og afkomenda
Spánveija f Costa Rica. Hann lauk
laga- og hagfræðiprófi frá háskóla
í heimalandi sfnu. Framhaldsmennt-
un sótti hann til Englands og