Morgunblaðið - 29.10.1987, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. OKTÓBER 1987
47
til að eiga möguleika á tilboðum,
spila til að fá eitthvað í staðinn,
ekki af einlægni og listrænni ákefð.
Þessi hlið tónlistarlífsins er öll hin
dapurlegasta og ekki bætir úr skák
að sitja uppi með forsætisráðherra
Englands, sem virðist fegin vilja sjá
listir og menningarlíf deyja út.“
— En hvað laðar þig að sam-
tímatónlist?
„Mér finnst að tónlistármenn eigi
að sjálfsögðu að takast á við nútím-
ann og þá í því formi, sem þeir vinna
við. Mér finnst spennandi að fást
við hana, sækist eftir þeirri vits-
munalegu ögrun, sem felst í henni.
Ég hef alltaf verið svolítið fræðilega
þenkjandi í söngnum, sótzt eftir
verkefnum, sem höfða til vitsmun-
anna og slíkt er sannarlega að finna
í samtímatónlist.
Svo er oft á tíðum ánægjulegt
að vinna með tónskáldum, eins og
til dæmis núna með Hafliða. Auk
þess er það helzt ungt fólk, sem
sinnir nútímatónlist, og mér fellur
vei að vinna með því. Bæði tónlistin
og samstarfið við ungt fólk heldur
mér vakandi og ungum í anda."
— Hvað er að segja um söng í
nútímatónlist og eldri tónlist?
„Fordóma gegn nútímatónlist er
ekki aðeins að fínna meðal áheyr-
enda, heldur ekki síður meðal
flytjenda. Söngvarar vilja til dæmis
gjaman halda sig við verk, sem
þeir lærðu í skóla, eru latir að reyna
eitthvað nýtt, vilja heldur syngja
mikið af því sem þeir kunna vel og
fá vel borgað, en að eyða tíma í
að læra eitthvað nýtt. Ég hef hald-
ið mig bæði við eldri og yngri
tónlist, en fínn að það er oft geng-
ið út frá því, að fýrst ég geti sungið
nútúnaverk, þá dugi ég líklega ekki
í eldri tónlist. Það eru ekki sízt
aðrir söngvarar, sem viðra þetta
við mig.
Sér til afsökunar segja söngvarar
oft að nútímatónlist sé erfið og jafn-
vel óholl fyrir röddina. Það er mesta
vitleysa. Mikið af henni liggur vel
fyrir röddina. Svo má ekki gleyma
að margt af eldri söngtónlist reynir
sannarlega á röddina og er henni
ekki alltaf jafn holl. Það gildir bæði
í nýrri og eldri tónlist að kunna að
taka á verkinu.
Bæði Mozart og Webem skrifuðu
snilldarlega fyrir röddina. Söngvar
Schönbergs og Webems liggja eink-
ar vel fyrir röddina, en það er erfitt
að ná nótunum og taktinum. Verk-
in em ekki erfið raddlega heldur
tónlistarlega. Því má ekki mgla
saman. Söngverk Schuberts em
ekki auðveld, það þarf mikla vinnu
til að ná þeim, en það kvartar eng-
inn yfír því þegar Schubert er
annars vegar þó það þyki frágangs-
sök í nútímatónlist.
Það er ekki léleg tónlist, sem
skemmir röddina, heldur lélegur
söngur, skortur á tækniþekkingu,
sjálfsþekkingu. Áheyrendur em
svolítið eins og illir andar þar. Þeir
vilja sterkan söng, háar nótur eins
og knattspymuáhorfendur vilja
mörk. Aðdáunin er því oft á röngum
forsendum, byggir söngvarann ekki
upp, því hún fær hann til að huga
mest að háu og lágu nótunum.
Hann vanrækir þá miðsviðið sem
verður óhreint og reikult. Þar slitn-
ar röddin nefnilega fyrst, því þar
liggur talið.
Nútímatónlist er góð og upp-
byggileg fyrir röddina. Hún reynir
á allt í röddinni og heldur henni í
þjálfun. Þá verður hún líka nota-
drýgri í hefðbundnum söng, þannig
að nútímatónlist styður við og auð-
veldar söngvaranum að syngja eldri
tónlist."
— Söngvuram er gjaman veitt
meiri athygli af áheyrendum og fjöl-
miðlum en öðmm tónlistarmönnum.
Hvers vegna er það?
Söngvarinn er hljóðfærið sem
hann spilar á og dregur að sér at-
hygli fýrir bragðið. Söngvari flytur
ekki aðeins tónlist, heldur líka
texta, orð, og þau magna áhrif tón-
listarinnar. Með aðstoð textans eiga
söngvarar oft greiðari leið að áheyr-
endum en aðrir tónlistarmenn.
En þessi skjótu áhrif söngvara
og söngs fær áheyrendur til að
dæma fljótt og þá á öðmm forsend-
um en aðra tónlistarmenn. Útlit og
framkoma skiptir miklu máli, áhrif
persónuleikans.
Þegar söngvarar alast upp undir
handaijaðri áhrifamikilla kennara,
sem þroska aðeins rödd nemand-
ans, ekki sjálfstæði hans og vilja-
styrk, þá verða nemendumir
hálfgildings gróðurhúsajurtir, sem
þola lítið. Nemandi er kannski með
góða rödd og er góður tónlistarmað-
ur og það hefur hann óspart fengið
að heyra. Síðan kemur hann út í
ískaldan vemleikann og rekur sig
þá á, að þrátt fyrir hæfileika, þá á
hann enga möguleika, því hann
hefur ekki þá útgeislun og sterkan
persónuleika, sem hrífur áheyrend-
ur.
Söngvarar verða að gæta sín
vel, fara vel með sig, svo hljóð-
færið skaddist ekki. Það gerir þá
viðkvæma og trekkta og það dregur
líka athyglina að þeim.“
— Hvemig ferðu að því að við-
halda eldmóði og andagift í söngn-
um?
„Það er ekkert venjulegt starf
að fást við tónlist, heldur verður
að gefa sig allan, helga sig henni.
Það er mikilvægt að halda í þessar
hugsjónir, syngja af innri þörf og
gleði, ekki bara til að vinna fyrir
sér. Ég held hugsjóninni á lífí með
því að fást alltaf við eitthvað sem
er heldur erfíðara eða öðmvísi en
næsta verk á undan. Það viðheldur
ævintýraþránni, spennunni, sem
glæðir verkin lífí.
Aðrir söngvarar segja stundum
við mig að vissulega hafi þeir líka
þurft að syngja nútímatónlist, en
aðeins þegar þeir vom að hefja
söngferil sinn og koma sér á fram-
færi. Þetta fínnst mér forkastanlegt
viðhorf. Það er rangt að nota tón-
list til að koma sjálfum sér á
framfæri. Þá er verið að sýna sjálf-
an sig. Tónlistarmaður á að þjóna
tónlistinni og koma henni á fram-
færi, vera henni gagnlegur, ekki
öfugt.
Tónskáldin þurfa á flytjendum
að halda til að koma verkum sínum
á framfæri. Þegar um nútfmaverk
er að ræða er verkið iðulega óþekkt
og því dæmt af þessum eina flutn-
ingi, sem annaðhvort opnar tón-
skáldinu ný verkefni eða lokar á
hann. Það er því mikil ábyrgð að
taka að sér að flytja verkið. Ef
klassískt verk er illa flutt vita allir
að það er flytjandanum að kenna
og rýrir ekki tónskáldið. En ef
nútímatónlist er illa flutt, verkið
hljómar illa, þá er tónskáldinu kennt
um; verkið þykir bara lélegt.
Eg er þakklát fyrir að það er
leitað til mín vegna þess að ég er
ég, að fólki fellur við hvemig ég
vinn. Ég hef stjóm á því hvað ég
geri og hvemig, er ekki send á
hljómsveitit út og suður af misvitr-
um umboðsmönnum. Ég vinn helzt
með fólki sem ég þekki, með vinum
mínum og svo ungu fólki. Ég vinn
mikið á Norðurlöndum, held sér-
staklega upp á Finnland og hingað
er gott að koma. Norðurlandabúar
em hreinskiptari en aðrar þjóðir
sem ég þekki, lausari við fals.
Ég hef sungið í 22 ár, verð fímm-
tug á næsta ári og langaði að gera
eitthvað af því tilefni. Ekki þó að
líta til baka, heldur eitthvað sem
vísar fram á við. Ég hef verið
stundakennari við tónlistardeild
háskólans í York og haft þar fima
góðan hóp. Nú emm við að slá
okkur saman, ég og nokkrir nem-
endur mínir og stofna kammersveit,
emm fímmtán. Hugmyndin er að
einbeita sér að sjaldheyrðri tónlist
frá afskiptum tímabilum, einkum
enskri, til dæmis frá rómantíska
tímabilinu og eldri tónlist, auk
samtímatónlistar.
Ég vona að ég komist aldrei svo
langt í tónlistinni að leiðin liggi til
baka. Það er betra að vera á leið-
inni en að vera komin í áfangastað.
Það skiptir svo miklu máli að við-
halda giímuskjálftanum, spennunni,
og hætta aldrei að undrast...
TEXTI: SIGRÚN
DAVÍÐSDÓTTIR
Morgunblaðið/ÓI.K.M.
Sverrir Örn Þorvaldsson, Menntaskólanum í Reykjavik (t.v.), var efstur í efra stígi keppninnar og
Helgi Gunnarsson, Menntaskólanum á Akureyri, var efstur í neðra stígi.
Yogastöðin
Heilsubót,
Hátúni 6a
Ný námskeið að hefjast
Mjög góð og alhliða leikfimi fyrir konur og karla
áöllumaldri.
Morgun-, síðdegis- og kvöldtímar. Gufa og Ijós.
Visa-og Eurokortaþjónusta.
Upplýsingar í síma 27710.
Yogastöðin Heilsubót.
SLÖNGUKRANAR
UTANHÚSS
Auðveldir i uppsetningu.
Ath. Þeir tæma sig aö lokinni notkun og því engin
hætta á frostskemmdum.
Lengdir 40 og 60 cm meó færanlegu handfangi (barna-
öryggi) eða með föstu handfangi. Innbyggður ein-
streymisloki. Platan utanhúss er úr ryðfrýju stáli, rörið
úr kopar. Ekkert viðhald.
LEITIÐ UPPLÝSINGA.
, * HEILDSALA — SMÁSALA
V VATNSVIRKINN HF.
t. g ÁRMÚLA 21 SÍMAR 686455 — 685966
SS LYNGHÁLSI 3 SÍMAR 673415 — 673416
Fjölbreytt efnisskrá í söng, hljóðfæraleik og þjóðdönsum
á tónleikum og danssýntngu i félagsheimilinu Heima-
landi, Vestur-EjrjaQalIahreppi, föstudag-
inn 30. okt. kl. 21.00 og félagsheimilinu Hlégarði,
Mosfellsbæ, laugardaginn 31. okt. kl. 21.00.
Missið ekki af ágætri skemmtun!
MÍR.
Sovéskir dagar MÍR 1987
LISTAFOLK FRA
HVÍTARÚSSLANDI
°