Morgunblaðið - 08.11.1987, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. NÓVEMBER 1987
-h
Einn kassi
afþolinmæði
ijolagjóf
„Ég held að ég geti ekki kennt bömunum neitt, en ég er viss um
að þau geta lært margt sjálf.“
Þessi orð eru vissulega sögð af lítillæti þegar haft er í huga að sá sem
svo lætur ummælt hefur í tuttugu ár kennt og starfað með blindum bömum og
vangefnum. Sjálfsagt hefur Lilli Nielsen sett sig og farið í ýmsar stellingar í gegnum
árin til að geta nálgast og náð betur til fatlaðra bama, gera þau virkari,
og þar með ánægðari.
Lilli Nielsen er fyrir löngu
orðin þjóðkunn í
heimalandi sínu,
Danmörku, og víðar um
heim. Almennt er talað
um Lilli Nielsen pædagogik, eða
uppeldisfræði Lilli Nielsen, og vita
þá flestir hvað átt er við. Hún er
brautryðrjandi nýrra aðferða sem
notaðar eru við kennslu
§ölfatlaðra bama og blindra.
Bækur hennar um þessi efni hafa
verið þýddar á níu erlend
tungumál, og sjálf ferðast hún oft
og víða til að halda fyrirlestra og
námskeið. Hún er fædd og uppalin
á Borgundarhólmi og átti sjálf
fjögur blind systkini. Lilli Nielsen
er ráðgjafí við Refsnæsskolen sem
er ríkisskóli fyrir blinda og
stendur við Kalundborg, en sá bær
er nú miðstöð fyrir kennslu
fjölfatlaðra bama í Danmörku.
Um þessar mundir vinnur hún að
doktorsritgerð sinni við háskólann
í Árósum.
Safamýrarskólinn í Reykjavík,
sem er skóli fyrir vangefna og
flölfatlaða, hélt námskeið fyrir
sérkennara, fóstrur og
þroskaþjálfa, þar sem Lilli Nielsen
kynnti aðferðir sínar og
kenningar. Sagði Þorsteinn
Sigurðsson, skólastjóri
Safamýrarskólans, að þetta væri
einn liður í að sérmennta kennara
skólans, en auk þeirra voru
þátttakendur hvaðanæva af
landinu.
Að byggja úr bollum
og undirskálum
Þegar Lilli Nielsen hóf starf
sitt sem fóstra fyrir tuttugu árum,
þá fannst henni blind og fjölfötluð
böm svo einmana og
aðgerðarlaus. Fáar eða engar
kenningar eða aðferðir voru til
varðandi kennslu þessara bama.
„Ég notaði þær fræðilegu
kenningar sem til voru um þroska
og þróun einstaklingsins og setti
þær í þann ramma sem hæfði
fötluðum bömum," segir Lilli
Nielsen. „En aðferðir mínar eru í
stöðugri þróun, þetta er eins og
púsluspil, alltaf bætist nýtt stykki
við.“
— Hvað er uppeldisfræði, Lilli
Nielsen?
„Eins og ég sagði þér, ég get
ekki kennt bömum neitt, en þau
geta lært svo margt sjálf. Þau
eiga ekki bara að horfa á umhverfí
sitt, heldur einnig að vera virk í
því. Þegar ég hef fundið út
hvemig bamið getur þroskast, þá
fínn ég rétta umhverfíð fyrir það.
En ég skal gefa þér dæmi.
Ég læt bam hafa naglabursta,
sem það veltir í lófa sér dágóða
stund en leggur svo frá sér. Nú
læt ég það hafa tvo bursta sem
það leggur auðvitað frá sér í
fyrstu, en smám saman uppgötvar
það að burstana er hægt að festa
saman. Stundum byggjum við,
ekki bara úr kubbum, heldur t.d.
einnig úr bollum og undirskálum."
Svo tekur Lilli Nielsen sig til
og byrjar að byggja úr þeim
bollum og undirskálum sem fyrir
framan okkur eru á borðinu,
þannig að ekki er unnt að veijast
hlátri.
„Já, nú skellihlærðu. En þama
liggur hundurinn grafínn. Ég
reyni að fínna út hvað baminu
fínnst skemmtilegt, en það á helst
að hafa fmmkvæðið sjálft. Þegar
ég svo sýni áhuga á því sem það
er að gera, þá verður það
áhugasamara. En við verðum að
fara á þeirra stig, þannig að þeim
fínnist við vera ein af þeim. En
þetta með bollana og
undirskálamar — byggingin
hrynur auðvitað margoft áður en
bamið fer að nálgast hana með
gætni, en sjáðu til, þetta endar
með því að bamið fer að leggja
á borð.“
— Þetta hlýtur að kosta
heilmikla þolinmæði?
„Já, það hafa margir furðað sig
á þolinmæði minni, en þannig er
að ég fæ alltaf einn kassa af
þolinmæði í jólagjöf og hann
dugar mér út árið. En seinni árin
hef ég ekki þurft svo mikið á
þolinmæðinni að halda, því nú hef
ég þekkinguna.
Sanngjarnar kröfur
„Takmarkið er að bömin hafí
sjálf frumkvæðið og taki
ákvarðanir," segir Lilli, „það er
Lilli Nielsen
ekki sama hvort þú ákveður sjálf
að taka teskeiðina af borðinu eða
hvort einhver annar réttir þér
hana. Ég þjálfa aldrei böm, ég
get ekki þjálfað þau til neins, þau
verða að upplifa hlutina sjálf. Ég
geri aldrei kröfur til þeirra."
— Gemm við almennt of
miklar kröfur til bama?
„Kröfur verða að vera
sanngjamar. Eitt sinn var sagt
við lítinn dreng. Viltu opna
dymar. En hann skeytti því engu
þótt margbeðinn væri. En þá
sögðum við: Viltu opna dymar
fyrir okkur — og þá var hurðin
fljót að ijúka upp. Með öðram
orðum, ef þú leggur á borðið þá
laga ég kaffíð."
— Hvar erum við íslendingar
staddir í sambandi við kennslu
fjölfatlaðra bama?
„Þið erað byrjuð. Og
áreiðanlega eftir þetta námskeið.
Ég held að ég hafí sjaldan haft
þátttakendur jafn áhugasama og
fulla af eldmóði og þá sem vora
á þessu námskeiði. En sennilega
era Danir og Svíar komnir lengst
af öllum þjóðum í þessum efnum,
en þar hefur einnig verið unnið
lengst og mest með þessi
málefni."
— Hversu langt getur bam náð
með þeim aðferðum sem þú beitir?
„Ef maður er blindur, þá er
maður blindur og ef maður er
vangefínn, þá er maður
vangefínn. Því breytir enginn. En
þegar fjölfatlað bam getur lært
að klæða sig þá þarf það ekki á
sjúkraþjálfara að halda. Og þegar
það verður fullt af áhuga og
framtakssemi þá kemst það í
betra líkamlegt form, sem þýðir
minni veikindi og, að sjálfsögðu,
miklu skemmtilegra líf.
Við þurfum að vekja forvitni
þeirra, fá þau til að uppgötva og
aðhafast og — fá þau til að hlæja."
VIÐTAL: KRISTÍN
MARJA BALDURSDÓTTIR
5S f&'
wwdsl
afis> a .
HR 20 fékk
IF verðlaun.
brother. tölvu prentarar
Brother tölvuprontarlnn að gerð M-1709 hefur sérstöðu á
markaðnum að þvf leytl að hssgt er að prenta ð laus blöð, t.d.
bréfsefnl, án þess að taka samhangandl form úr, t.d. nótur.
Allir Brother prentararnlr eru með bæðl serlal og paralleltengi.
ítaJ
Skipholti 9, S
s: 622455 & 24455.
C
lANDSVIRKJUN
Forval
Landsvirkjun hefur ákveðið að efna til forvals á
verktökum vegna byggingar stjórnstöðvar við
Bústaðaveg 7 í Reykjavík. Nær verkið til upp-
steypu hússins og að gera það fokhelt.
Húsið verður á þremur hæðum, samtals 1.997 m2að
flatarmáli og 8.354 m3 að rúmmáli.
AÆTLAÐAR HELSTU MAGNTÖLUR ERU:
' Mót 5.900 mz
Steypustyrktarstál 145tonn
Steypa 1.220 m3
Auk þess skal koma fyrir lögnum, blikkstokkum og innsteypt-
um pípum vegna raflagna.
Miðað er við að útboösgögn verði tilbúin í janúar 1988 og að
verkið geti hafist 15. febrúar 1988 og að því verði lokið 15.
júni 1988.
Forvalsgögn eru afhent á skrifstofu Landsvirkjunar, Háaleitis-
braut 68, 103 Reykjavík.
Útfylltum og undirrituðum forvalsgögnum skal skila á sama
staö eigi síðar en föstudaginn 13. nóvember 1987.
4