Morgunblaðið - 19.11.1987, Síða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. NÓVEMBER 1987
Hér talar fólk um
verðbréf eins og- Is-
lendingar um veðrið
- segir Guðjón
Bachmann, verð-
bréfasali í .
Flórída
FRÉTTIR af verðbréfahruninu á
dögunum komu mörgum íslend-
ingum spánskt fyrir sjónir, enda
eru verðbréfaviðskipti hér á
landi svo til á byijunarstigi, og
erfitt fyrir marga að átta sig á
handaganginum og pappírsfjúk-
inu á sjónvarpsmyndum frá Wall
Street.
í Bandaríkjunum er verð-
bréfaeign hins vegar mikil og
almenn, og þvi sló blaðamaður
Morgunblaðsins á þráðinn til
Guðjóns Bachmanns, sem hefur
stundað verðbréfaviðskipti í
Bandaríkjunum í 30 ár, til að
forvitnast um hveraig hrunið
horfði við almenningi þar.
í Bandarflqunum eiga um 45-50
milljón manns verðbréf, að sögn
Guðjóns, en margir kaupa hlutabréf
í fyrirtækjunum sem þeir vinna hjá,
vegna þess að þeim eru boðin þau
á sérstökum kjörum. Aðspurður
sagði Guðjón að langstærstur hluti
verðbréfaeigenda væri „venjulegt
fólk" sem hefði sumt kannski ekki
meira en 1000 dali (tæpar 40.000
ísl. kr.) í mánaðarlaun. Félagið sem
Guðjón vinnur hjá, Quick and Reilly,
hefur 7.500 viðskiptavini í Or-
lando-borg einni saman, og yfír
100.000 viðskiptavini í Flórídafylki,
en Quick and Reilly er þriðja
stærsta félagið í Bandaríkjunum
sem selur svonefnd afsláttarhluta-
bréf.
Braskararnir töpuðu,
almenningur ekki
Guðjón sagði að fólk væri al-
mennt vel upplýst um verðbréfa-
markaðinn, og talaði gjaman um
verðbréfaviðskipti sín á milli í dag-
legu tali, rétt eins og íslendingar
tala um veðrið. Verðbréfaviðskipt-
um væru gerð mjög góð skil í
blöðum, og ein sjónvarpsstöðin,
FNN, sjónvarpaði fréttum af íjár-
málamarkaðinum 24 tíma á sólar-
hring.
Guðjón sagði að þrátt fyrir hina
almennu hlutabréfaeign hefði al-
menningur ekki farið mjög illa út
úr hruninu, þeir sem hefðu tapað
mestu væru braskaramir, eða
„traders“, sem legðu mikið undir á
markaðnum í von um skjótfenginn
gróða. Almenningur ætti yfírleitt
hlutabréf í traustum fyrirtækjum,
eins og Coca Cola eða IBM, og þó
að verð á þeim hefði fallið um stund-
arsakir þá færi það upp aftur og
væri því ömgg fjárfesting. Einnig
keypti margt fólk bréf í sjóðum, sem
síðan fjárfestu aftur í fjöimörgum
fyrirtækjum, en þetta jafnaði sveifl-
ur á markaðnum út. „Braskaramir"
legðu sitt fé hins vegar oft í áhættu-
fyrirtæki, og keyptu hlutabréf með
lánskjörum. Ef kaupandi hefur
borgað minna en 25% af verði bréf-
anna, á viðkomandi fyrirtæki rétt
á að selja bréfín án þess að spyija
hann um leyfí, og því sátu margir
braskarar uppi með sárt ennið og
smánarpening fyrir seld hlutabréf.
Islendingar geta grætt
á Wall Street
Hvemig fór Guðjón sjálfur út úr
hmninu? Hann sagðist hafa farið
út af markaðinum í bytjun október,
því þá hafí ýmis teikn verið á lofti
um að verðfall á hlutabréfum væri
yfírvofandi, og hann hefði síðan
farið aftur inn þann 26. október,
viku eftif hmnið, og síðan hefði
Dow Jones vísitalan farið upp um
rúmlega 200 stig. Hann hefði því
Guðjón Bachmann.
alveg sloppið við skellinn, og nú
væri markaðurinn farinn að taka
vel við sér eftir að tölur um minnk-
andi viðskiptahalla birtust. Guðjón
sagðist hafa komið sér upp sínu
eigin kerfí til að sjá fyrir sveiflur á
markaðinum, „maður fær þetta á
tilfinninguna eftir smátíma."
Guðjón var spurður hvort íslend-
ingar gætu tekið þátt í verðbréfa-
viðskiptum vestanhafs. Hann sagði
að það væri ekki nauðsynlegt að
vera staddur í Bandarflq'unum til
að stunda verðbréfaviðskipti þar,
og hann sæi ekkert því til fyrirstöðu
að íjárfesta í traustum fyrirtælqum,
svipað og almenningur í Banda-
ríkjunum gerði. Hins vegar væri
nauðsynlegt að hafa góðan umboðs-
mann. Guðjón tók sem dæmi að
hlutabréf í Disney-fyrirtækinu
hefðu þrefaldast í verði á 3-5 ámm,
og því væri ekki úr vegi að fjár-
festa í því fyrirtæki, en ekki bara
að heimsækja það í Flórída-ferðum.
Guðjón sagði að það væri ekki
hægt að sjá að áhrifa hmnsins
væri farið að gæta hjá almenningi
í atriðum eins og spamaði, flárfest-
ingu, og eyðslu, og hann bjóst ekki
við neinum stómm breytingum þar
á í nánustu framtíð. Hann taldi að
markaðurinn ætti eftir að jafna sig,
hann hefði einfaldlega verið of-
metinn, og væri nú að fínna sér
nýtt „gólf“.
Bókin „Deilt á dómarana“:
Öll umræða um dóms-
mál af hinu góða
- segir Ólöf Pétursdóttir, formaður
Dómarafélags Reykjavíkur
„ÉG get ekki gert efnislegar at-
hugasemdir við bók Jóns Stein-
ars, þvi ég hef ekki iesið hana.
Hins vegar tel ég að öll umræða
um dómsmál sé af hinu góða,“
sagði Ólöf Pétursdóttir, formað-
ur Dómarafélags Reykjavíkur.
Eins og komið hefur fram gaf
Almenna bókafélagið á dögunum
út bók eftir Jón Steinar Gunnlaugs-
son, hæstaréttarlögmann, og
nefnist bókin „Deilt á dómarana".
í henni heldur höfundur því meðal
annars fram, að Hæstiréttur dragi
taum ríkisins í dómum sínum og
að rökstuðningur fyrir dómum rétt-
arins sé oft af skomum skammti.
„Ég get ekki gert áthugasemdir
við eitthvað sem ég hef ekki lesið
í samhengi við annað í bókinni,"
sagði Ólöf. „Hins vegar tel ég að
öll umræða um dómsmál og réttar-
far í landinu sé af hinu góða.
Útgáfa bókarinnar er því f sjálfu
sér jákvæð, því hún skapar umræðu
í þjóðfélaginu. Það skilst mér af
viðtölum við höfundinn að hafí ver-
ið tilgangur hans.“
í Dómarafélagi Reykjavíkur eru
allir héraðsdómarar í Reykjavík,
það er borgardómarar og sakadóm-
arar, ásamt öllum héraðsdómurum
annars staðar á landinu, svo aðild
að félaginu er ekki bundið við höf-
uðborgina. Þá eru saksóknarar
einnig félagar í Dómarafélagi
Reykjavíkur.
Bjartir og rúmgóöir virmu-,
geymslu- eða sýningaskalar.
ODYRIR - VANDAÐIR
VESTUR-ÞÝSKIR TJALDSKÁLAR
Bjartir og rúmgóðir vinnu-, geymslu- eða sýninga-
skálar fáanlegir með stuttum fyrirvara. Henta vel
sem samkomuskýli. Einnig getum við útvegað minni
sölutjöld. Skálarnir eru úr níðsterkri álgrind klæddir
endingargóðum PVC vörðum dúk.
Þeir eru fljótlegir og auðveldir í uppsetningu og
flutningum. Henta bændum, verktökum, fyrirtækj-
um í framleiðsluiðnaði og fleirum. Hafið samband
við Palla h/f og fáið sendan ítarlegan bækling um
þessa snjöllu lausn.
Létt og meðfærileg sölutjöld.
Pallar hf.
Pallar hf. Vesturvör 7 Kópavogi Símar 42322 - 641020
Morgunblaðið/JúUus
Krakkarair eru ábúðarfullir enda niðurstöður könnunarinnar ekki
eins gleðilegar og æskilegt væri.
Sjöundi hver fór
yfir á rauðu ljósi
12 OG 13 ÁRA krakkar úr Mela-,
Laugarnes- og Hvassaleitisskóla
könnuðu þann 28. október sfðast-
liðinn hvernig ökumenn hegðuðu
sér í umferðinni. 1878 ökumenn
lentu undir smásjánni og gerðust
265 þeirra brotlegir við ein-
hverja af helstu varúðarreglum
í umferðinni. Ástandið i þessum
efnum virðist hafa versnað frá
því í fyrra. Þá gerðu krakkarnir
samskonar könnun, á sama stað
og sama tíma, tóku fyrir 1907
ökumenn og reyndust „aðeins"
174 vera brotlegir.
Könnunin stóð í klukkutíma. Sem
dæmi um niðurstöður ná nefna að
krakkamir úr Hvassaleitisskóla
fylgdust með ökumönnum sem áttu
leið um gatnamót Bústaðavegar og
Háaleitisbrautar. Af 106 ökumönn-
um fóru 15 yfir á móti rauðu ljósi
eða einn af hveijum sjö. 37 af þess-
um 106 ökumönnum notuðu ekki
stefnuljós þegar það átti við. Á
blaðamannafundi sem krakkamir
héldu ásamt starfsfólki Umferðar-
ráðs til að kynna niðurstöðumar
sögðu Óli H. Þórðarson fram-
kvæmdastjóri Umferðarráðs og
Guðmundur Þorsteinsson náms-
stjóri umferðarfræðslu, að mark-
miðið með þessari könnum væri að
gera nemendunum betur ljóst hvers
vegna reglur þyrftu að gilda í um-
ferðinni. Þeir kváðust vonast til að
vinna sem þessi gæfí krökkunum
betri tilfínningu fyrir umferðarmál-
um og gerði þá að góðum og tillits-
sömum vegfarendum.