Morgunblaðið - 09.02.1988, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. FEBRÚAR 1988
13
HVERS VEGNA
BERJUM(ST) VIÐ?
Leiklist
Jóhanna Kristjónsdóttir
ÁS-leikhúsið sýnir á Galdraloft-
inu: Farðu ekki! eftir Margaret
Johansen
Leikmynd: Jón Þórisson
Þýðing: Gunnar Gunnarsson
Leikstjóri: Ásdís Skúladóttir
Ofbeldi á konum og bömum hefur
komizt inn í umræðuna, eins og það
heitir á almesta klisjumálinu. Það
það sé eitthvað að þeirri manneskju
sem var barin. Kannski meira að
henni en þeim sem barði.
Svo kemur þáttur þess sem er
barin og raunar má velta vöngum
yfír þessu nánast endalaust. Hvers
vegna lætur manneskja það við-
gangast að hún sé niðurlægð og lam-
in, hvemig má vera að hún geti far-
ið að trúa á sök sína, hvar hún ligg-
ur blóðug og niðurlægð að barsmíð-
unum loknum . Allt er þetta rann-
var vitanlega tími til kominn, enda
ofbeldi verið við lýði frá örófi. En í
tækniþjóðfélagi jafnréttishugsjóna
hefur það tekið sér aðra þýðingu.
Hér er ofbeldi karls á konunni til
meðferðar hjá Margaret Johansen.
Sem er trúlegast algengasta heimil-
isbölið nú um stundir. En það er
jafnframt einna viðkvæmast og það
sem sízt þolir birtuna. Hvað þá held-
ur umræður. Vegna þess hve
margslungið vandamálið er, hvað
það kemur við kvikuna, ekki aðeins
á þeim sem barinn er, heldur grípur
það inn í hinn sálfræðilega uppeldis-
þátt þess sem lemur. Sætti hann
ofbeldi í bemsku? Eða var hann til-
fínningalega afræktur af öðm hvom
foreldri? Einangraður í skólanum?
Einhvers staðar á leiðinni staðnaði
hann á þroskabrautinni og ástæð-
umar em meðal annarra upptaldar
í næstu línum á undan.
Því er hann ekki fær um að tak-
ast á við það sem krafízt er af hon-
um í sambúð við aðra manneskju
síðar meir. Vanmáttur hans og getu-
leysi brýzt út í heiftarlegri og líkam-
legri árás. Sem beinist gegn kon-
unni sem hann elskar. Og elskar út
af lífínu, það þarf ekki að draga í
efa. Hann iðraðist ofboðslega, en
iðrast þó einhvem veginn þannig,
að sá sem barinn er situr uppi með
sektarkenndina, kannski yfír því að
hafa framkallað þessi heiftarinnar
viðbrögð, þau hljóta að benda til að
og angist. Manni var sama um þetta
fólk og endurtekning atburðanna
varð þreytandi í stað þess að vera
átakanleg, láta mann finna til.
Leikstjórinn hefur unnið gott verk
að mörgu leyti og leikaramir draga
ekki af sér heldur. Gera margt vel
og varla þeim Jakobi og Ragnheiði
um að kenna þótt persónumar nái
ekki tökum á áhorfanda. Svo langt
sem það nær er hér á ferðinni efni
sem verðskuldar alla athygli og
íhygli. Þýðingin er misjöfn, stundum
býsna sterkur þýðingarhreimur og
stundum ósköp flatneskjuleg. Leik-
myndin er til fyrirmyndar, hvort sem
er velt fyrir sér litlu rými eða ekki.
Það er þarft að rýna í mál af
þessu tagi. En þyrfti að gera það á
þann hátt, að manni fyndist það
koma sér meira við. Maður fyndi til
með persónum sem í hlut eiga og
skynjaði þá alvöru sem að baki býr.
' i •C'1 /\/W
T/ —
I dag og næstu daga bjóðum við
ótrúleg tilboð ó Ijósmyndavörum
t d. CANON SNAPPY S
verð 5.910
8 4.790
TILBOÐSVERÐ
15% AFSLATTUR
AF FRAMKÖLLUN
IJdSMYNDABÚOIN
juaovegi 118
(vio Hlemm)
s. 27744
Jakob Þór Einarsson og Ragnheiður Tryggvadóttir í hlutverkum
sinum.
sóknarefni í fullri alvöru. Og það er
gott að málið er tekið til umræðu.
En sú umræða er kannski ekki á
réttu plani hjá okkur. Kannski okkur
hætti til að veíja okkur inn í klisjur
og tala utan af þessu, í kringum
vandamálið. Kannski okkur hætti
líka til að tala vandamálin á bólak-
af, í stað þess að reyna þess í stað
að fínna rótina. Þó að við getum
sennilega ekki rifíð hana upp.
Leikrit Margaret Johansen er yfir-
borðskennt og þar verður engin
framvinda. Það er ekki eðlilegt
tempó, þetta er einhvem veginn
bara frásögn — hvað sem gaura-
gangi líður; Andrés lemur Maríu og
ástæðan liggur ljós fyrir frá byrjun
og það er erfítt að ætla að að hann
hafí áhyggjur af barsmíðunum. Fyr-
irgefningaryfírlýsingar hans hafa í
sér holan og ósannfærandi hljóm.
Og af hveiju María lætur beija sig
er líka á hreinu strax. Hvorugt
þyrfti að vera galli, svo fremi höf-
undur reyndi að kanna, hvað gerist
svo. En það sem gerist er bara
þetta: Andrés heldur áfram að beija
Maríu og María heldur áfram að
láta það viðgangast. Kannski hún
eigi að trúa því framan af að þessu
linni. Það er hugsanlegt, en ræður
ekki úrslitum. Því að hún ber á herð-
um sér sektina og hún fer sjálfsagt
aldrei frá Andrési, þótt hún reyni
stöku sinnum að yfírgefa hann. En
í þetta samband vantaði alla dýpt
ENN HAfA SKARPAR GÁFUR
06 SKIPUIEG VINNUBRÖGO
UNNIÐ GLJESTAN SIGUR!
Til hamingju!
VILTU LAGA LÍNURNAR?
?Tim Irl I
ARGUS/SÍA