Morgunblaðið - 09.02.1988, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. FEBRÚAR 1988
Skilja karlar Tím-
ans kall tímans?
eftir Guðrúnu
Agnarsdóttur
Nýlega voru gerðar tvær skoð-
anakannanir á svipuðum tíma, á
vegum DV og Hagvangs. I báðum
þessum könnunum kemur fram tvö-
földun á fylgi Kvennalistans frá
síðustu kosningum eða hækkun úr
10,1% í 21 eða 21,3%, en báðum
könnunum ber vel saman.
Þó að skoðanakönnun Hagvangs
sýndi að aukið fylgi Kvennalistans
virtist koma frá flestum stjóm-
málaflokkum má Framsóknarflokk-
urinn una nokkuð vel við sinn hag
þar sem hann hefur aukið fylgi sitt
um 5% frá síðustu kosningum. Þetta
er þeim mun athyglisverðara þar
sem Framsóknarflokkurinn hefur
verið svo lengi aðili að ríkisstjómum
og nú síðast ríkisstjóm sem nýtur
þverrandi fylgis vegna óvinsælla
aðgerða.
Menn hafa verið ósparir á skýr-
ingar sínar á velgengni Kvennalist-
ans og hefur verið fróðlegt að hlusta
á kenningar og skilgreiningar und-
anfama daga.
Kvennalistakonu varð það að orði
um daginn að hluta skýringanna
væri ef til vill að leita í því að
Kvennalistakonur hefðu hlýtt kalli
tímans. Þessu hentu menn gaman
að og vildu margir gerast „kallar
tímans" og láta kvennalistakonur
hlýða sér.
Nú ber svo við þrátt fyrir nokkuð
góða stöðu Framsóknarflokksins að
karlar Tímans bregðast harkalega
við og ganga hver í annars spor
við að gera lítið úr Kvennalistanum.
Fyrir hvern eru
stjórnmálin?
í dálkinum „Vítt og breitt" 2.
febrúar sl. er fjallað um skoðana-
könnun DV og dregin sú ályktun
að stjómmálin eigi í vök að vetjast
að manni skilst fyrir einhvetju að-
komufólki sem þangað eigi ekki
erindi.
Skæðasti hópurinn eru óákveðnir
sem sagðir em sigurvegarar könn-
unarinnar, næstur óboðinna gesta
er Kvennalistinn og þegar svo þög-
ulir bætast við telst afstöðuleysið
til stjómmálanna komið í 53,4%!
Er nema von að stjórnmálin séu
illa stödd!
Síðan lýsir dálkahöfundur íjálg-
lega þeim Kvennalista sem hann
sér valhoppa eftir hinni breiðu braut
mjúku málanna. Sá vill ekki taka
þátt í stjómmálum né láta kalla sig
stjómmálaflokk og enn síður starfa
að innri málefnum eins og flokkur
með tiltekin markmið sem vill láta
að sér kveða við stefnumörkun þjóð-
mála.
Dálkahöfund vil ég minna á þeg-
ar upp koma nýjungar eins og t.d.
nýjar mannréttinda-, hugsjóna- eða
stjórnmálahreyfingar sem bera með
sér hugniyndafræði og vinnubrögð
sem em ólík þeim sem fyrir em,
þá verka þær ögrandi og vekja tor-
tryggni og vamarviðbrögð þeirra
sem vilja vemda ríkjandi kerfí.
Þá er oft nærtækt að gera lítið
úr því sem maður skilur ekki.
Gamlar hefðir
Við megum ekki gleyma því að
hefðbundnir stjómmálaflokkar em
valdastofnanir þar sem rótgrónar
reglur ríkja um skiptingu valda,
áhrifa og metorða. Oft safnast þar
völd á fárra hendur og allur þorri
manna finnur ekki til áhrifa sinna
og sjaldnast em nógu margir virk-
ir. Um þetta hafa oft heyrst kvart-
anir.
Við megum heldur ekki gleyma
því sem sagan segir okkur og blas-
ir við okkur bömum nútímans.
Hefðbundnu stjómmálaflokkamir
vom stofnaðir af körlum og þar
hafa þeir ákveðið leikreglumar í
áratugi. Fáar konur hafa þar kom-
ist til áhrifa eða valda, eða verið
kosnar af listum í sveitarstjómir
eða á Alþingi þar sem þær gátu
komið sjónarmiðum sínum á fram-
færi. Margar konur hafa fullyrt að
þær eigi þar erfítt uppdráttar. Sum-
ir flokkar hafa jafnvel ekki átt konu
sem Iq'örinn fulltrúa um áratuga
skeið. Þarf ég að hrista betur upp
í minni dálkahöfundar?
Nýjar leiðir
Kvennalistinn hefur svo sannar-
lega verið bæði þátttakandi í kosn-
ingum og stjómmálum, en gert það
á sinn hátt sem er vissulega ólíkur
háttarlagi þeirra sem sitja á fleti
fyrir. Þetta hefur gefist nokkuð vel
og það sem meira er, á trúlega eft-
ir að hafa talsverð áhrif á það sem
sjávarútvegsráðherra kallaði „al-
vömpólitík" í sjónvarpsþætti hér á
dögunum. Hann taldi þó Kvenna-
listann ekki þátttakanda í þeirri
tegund pólitíkur, en vera bara í
mjúku málunum.
Ekki veit ég alveg hvað dálkahöf-
undur á við með starfi að innri
málefnum o.s.frv. Hitt veit ég að
styrkleiki Kvennalistans liggur ekki
síst í vinnubrögðum sem miða að
því m.a. með valddreifingu að
styrkja og næra þá fjöldahreyfingu
sem Kvennalistinn er. Þessi vald-
dreifíng sem birtist bæði í innra og
ytra starfi Kvennalistans er gmnd-
vallarregla í vinnubrögðum okkar
og mjög frábmgðin því sem gerist
hjá stjómmálaflokkum sem byggja
yfírleitt á annars konar innra kerfi.
Kvennalistinn er að sjálfsögðu
engu síður stjómmálahreyfing en
gömlu flokkamir þó að starfshættir
okkar séu frábmgðnir.
Að selja hugsjón sína
er ábyrgðarleysi
Síðar segir dálkahöfundur „að
einu ákvarðanimar sem konumar
taka er að taka ekki ákvörðun".
Það var og. Svo býsnast hann yfir
því að við skyldum ekki fara í stjórn
með einhveijum stjómmálaleið-
togum sem gengu með grasið í
skónum á eftir okkur.
Blessaður maðurinn virðist ekki
skilja að það var að vel yfírveguðu
ráði sem kvennalistakonur höfnuðu
aðild að stjómarsamstarfi. Við
eygðum enga von til þess að geta
komið meginstefnumálum okkar í
framkvæmd í því stjómarsamstarfi
sem okkur bauðst þá og töldum
okkur ekki hafa nægilegan styrk
til þess í þetta sinn að hafa nauðsyn-
leg áhrif. Við tókum þá ábyrgð að
standa við stefnumál okkar. Svo
einfalt var það.
Eigendur og útgefendur
skuldabréfa
Vegna mikillar eftirspurnar óskum við eftir góðum
skuldabréfum í umboðssölu.
Helstu skuldabréf I sölu hjá
Verðbréfaviðskiptum
Samvinnubankans
Ný spariskírteíni 7,2—8,5%
Eldri spariskírteini 8,5-9,2%
Veðdeild Samvinnubankans 10,0%
Lind hf. 11,0%
Lýsing hf. 10,8%
Glitnir hf. 11,1%
Samvinnusjóður (slands hf. 10,5%
Önnurörugg skuldabréf 9,5—12,0%
12-15,0%
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
Fasteignatryggó skuldabréf
Innleysum spariskírteini rikissjóðs fyrir viðskiptavini okkar.
Allar nánari upplýsingar í Bankastræti 7, 3. hæð.
Síminn er 20700.
yj
VEROBRÉFAVtÐSKiPTi fjármál eru
samvinnubankans okkar fag
Guðrún Agnarsdóttir
„Blessaður maðurinn
virðist ekki skilja að
það var að vel yfirveg-
uðu ráði sem kvenna-
listakonur höfnuðu að-
ild að stjórnarsam-
starfi. Við eygðum
enga von til þess að
geta komið megin-
stefnumálum okkar í
framkvæmd í því
stjórnarsamstarfi sem
okkur bauðst þá og
töldum okkur ekki hafa
nægilegan styrk til þess
í þetta sinn að hafa
nauðsynleg áhrif. Við
tókum þá ábyrgð að
standa við stefnumál
okkar. Svo einfalt var
það.“
Matarskattur eða
matarholur
í leiðara Tímans 4. febrúar sl.
er fjallað um samneyslu og nauðsyn
þess að §ármagna hana. Eitthvað
hefur nú leiðarahöfundur fylgst
tæplega með umræðum á þingi og
annars staðar þegar hann segir
samneysluflokk á borð við Kvenna-
listann allt í einu telja alla inn-
heimtu óferjandi sem er þó ein-
vörðungu tilkomin vegna samneysl-
unnar.
Þetta er alls ekki rétt. Það er svo
langt í frá. Það er sannarlega mörg
innheimtan _ sem bæði er ferjandi
og réttlát. Á það hefur Kvennalist-
inn margsinnis bent. Við teljum það
nefnilega alls ekki sama hvemig
og hveijir greiða til samneyslunnar.
Við hefðum byrjað á því að beina
sjónum að feitustu matarholunum
t.d. lagt meiri skatta á stóreigna-
menn, og þá tekjuhærri, á fjár-
magnstekjur og stöndug fyrirtæki.
Mörg fyrirtæki hafa blómstrað í
góðærinu en greitt lítið til sam-
neyslunnar. Hins vegar erum við
mótfallnar þeirri skattlagningu sem
felst í því að leggja skatt á nauð-
þurftir. Matarskatturinn leggst
þyngst á tekjulágar og bammargar
fjölskyldur, það er óréttlátt.
Það hefur fleira skolast til hjá
þessum leiðarahöfundi en málflutn-
ingur Kvennalistans en kannski er
það þó óskhyggja sem ræður orðum
hans þegar hann segir: „Yfírgnæf-
andi meirihluti landsmanna skilur
og veit að beint samband er á milli
skattlagningar og samneyslu.
Ríkisstjómin nýtur stuðnings þessa
fólks."
Þá er nú fyrst til að taka að í
báðum skoðanakönnununum fer
stuðningur við ríkisstjómina þverr-
andi og meirihluti aðspurðra er
andvígur henni. Andstaða við mat-
arskattinn er þó miklu meiri eða
85%.
Bamapúður og
kvennapólitík
Reyndar vefst nú samhengið í
þessum leiðara líklega jafnmikið
fyrir mér og samhengið í Kvenna-
listanum vefst fyrir leiðarahöfundi
en hann bendir þeim sem vilja skilja
hið síðamefnda á „upplausnina á
vinstri væng stjómmálanna þar sem
eitt rekur sig á annars hom, án
þess að t.d. fylgjendur Kvennalist-
ans geri sér grein fyrir því að
bamapúðrið í pólitík Kvennalistans
er blautt". Án þess að vera með
vangaveltur um það hvað vakti fyr-
ir leiðarahöfundi með slíkri samlík-
ingu, vil ég samt benda honum á
að blautt bamapúður er hluti af
daglegu lífi margra fylgjenda
Kvennalistans en þó ekkert vanda-
mál, því að fylgjendur hafa yfírleitt
þurra bleiju innan handar til að
bæta úr því.
Enn verð ég að leiðrétta leiðara-
höfund þegar hann segir „sam-
kvæmt tali þingmanna Kvennalist-
ans á Alþingi vilja þeir umfram allt
draga úr samneyslu".
Þetta er ekki rétt. Hins vegar
er okkur ekki sama hvemig hún
er íjármögnuð.
Matarskattur er ekki bara órétt-
lát aðgerð, hún er heimskuleg, líka
í „alvörupóliík". Það eru til aðrar,
réttlátari leiðir til skattheimtu til
þess að íjármagna þá samneyslu
og það velferðarþjóðfélag sem flest
okkar vilja búa í og þær leiðir eru
þeim kunnar sem fordómalaust
hafa fylgst með málflutningi
Kvennalistans.
Óðul feðranna og framtíðin
Ég hef varið hér nokkuð mörgum
orðum til að elta ólar við karla
Tímans vegna þeirra neikvæðu og
lítilsvirðándi ummæla sem mér
fínnst þeir hafa haft um Kvennalist-
ans og þá um leið konur. Ég skil
að þetta frelsisbrölt í konunum geri
þá óstyrka, og knýi þá til að vemda
óðul feðranna.
Hins vegar bið ég þá að doka
við og reiðast ekki þó að konur séu
hættar ða hlýða körlum Tímans en
sinni fremur kalli tímans.
Réttindabarátta kvenna beinist
ekki gegn körlum, hún leitar jafíi-
framt að betra samfélagi fyrir okk-
ur öll, konur, böm og karla.
Höfundur er einn af alþingia-
mönnum Kvennalistana.
Fundur um upp-
runa Stóradóms
FÉLAG áhugamanna um réttar-
sögu verður með fund i Lög-
bergi, húsi lagadeildar Háskóla
íslands, stofu 103, mánudaginn
15. febrúar nk. Á fundinum flytur
Inga Huld Hákonardóttir blaða-
maður og rithöfundur erindi sem
hún nefnir Uppruni Stóradóms.
í erindi sínu segir Inga Huld frá
athugunum sínum á uppruna hins
illræmda Stóradóms, sem var refsi-
löggjöf um bameignir utan hjóna-
bands, sett 1564, í kjölfar siðaskipt-
anna hér á landi. Stóridómur var í
gildi fram yfír aldamótin 1800 og
voru þúsundir íslendinga sektaðir
samkvæmt ákvæðum hans, íjöl-
margir hýddir og hátt í hundrað
líflátnir, segir í fréttatilkynningu.
Ennfremur segir: Fram til þessa
hefur því verið haldið fram að Stóri-
dómur hafí fyrst og fremst orðið til
fyrir tilstilli Dana, og hafi verið liður
í því að treysta vald Danakonungs
á Islandi og draga úr veldi kirkjunn-
ar. Inga Huld reifar aðrar forsendur
og leitar að fyrirmyndum að Stóra-
dómi í eldri löggjöf, einkum Kristin-
rétti Áma biskups Þorlákssonar (frá
lokum 13. aldar) og danskri samtí-
malöggjöf. Þá virðast hugmyndir
siðaskiptamanna um kynlífið og
hjónabandið ekki liggja þama langt
að baki.
Að loknu erindinu verður gert
kaffíhlé og síðan verða almennar
umræður.
Fundurinn sem hefst kl. 20.30 er
öllum opinn.