Morgunblaðið - 13.02.1988, Page 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. FEBRÚAR 1988
Yill Kvennalistinn
ekki axla ábyrgð?
eftir Solveigii
Pétursdóttur
Guðrún Agriarsdóttir, einn þing-
manna Kvennalistans, ritaði grein í
Morgunblaðið hinn 9. febrúar sl.,
undir fyrirsögninni: „Skilja karlar
Tímans kall tímans?" Þar gerir hún
m.a. að umræðuefni neikvæð og lítils-
virðandi ummæli, sem hún telur
Tímamenn hafa viðhaft um Kvenna-
listann og þá um leið konur. Nú fer
því fjarri, að ég ætli mér að taka upp
hanskann fyrir „karlana á Tíman-
um“. Ég tel það m.a.s. þarfa áminn-
ingu hjá Guðrúnu í hennar lokaorð-
um, að réttindabarátta kvenna beinist
ekki gegn körlum, heldur miðar hún
að betra samfélagi fyrir okkur öll.
Hins vegar má þingmaðurinn ekki
gleyma því, að það eru til fieiri konur
í þessu landi en kjósendur Kvennalist-
ans, þrátt fyrir gott fylgi í síðustu
skoðanakönnunum. Vafalaust eru á
því margar skýringar og má vera að
„kvenmannsleysi" hinna „hefð-
bundnu" stjómmálaflokka sé þar að
nokkru leyti um að kenna.
Ég tel þó, að efnahagsaðgerðir
ríkisstjómarinnar, þ.m.t. hinn marg-
umtalaði „matarskattur“, eigi hér
e.t.v. nokkuð stóran hlut að máli.
Kvennalistakonur hafa virkað mjög
„ábyrgar" í gagnrýni sinni á ríkis-
stjómina, sem þær virðast telja sér-
staklega óvinveitta tekjulágum og
bammörgum flölskyldum. En er þetta
rétt? í hveiju felast þær efnahagsráð-
stafanir, sem tóku gildi um síðustu
áramót?
1. Uppstokkun á tekjum rikis-
sjóðs. Dæmi: Hæstu tollar lækka úr
80% í 30%. Tollar á matvörum eru
undantekningalítið felldir niður. Und-
anþágum á söluskatti er fækkað
verulega og leggst hann nú jafnt á
allar neysluvömr. Virðisaukaskattur
mun a.ö.1. leysa þennan skatt af hólmi
um næstu áramót og mun skatt-
prósenta þá lækka úr 25% í 22%. Þá
mun verðlag almennt lækka um ca.
3%.
2. Niðurgreiðslur og trygginga-
bætur. í því skyni að létta byrði
bammargra og tekjulágra fjölskyldna
var í kjölfar skattkerfísbreytinganna
ákveðið að auka niðurgreiðslur á
ýmsum helstu neysluvörum heimil-
anna (um ca. 1610 millj.) og veija
auknu fé til bama- og lífeyrisbóta
(ca. 600 millj.).
3. Aðrar ráðstafanir. Hér má
nefna til staðgreiðslu tekjuskatts og
hækkun skattleysismarka. Ennfrem-
ur lengingu fæðingarorlofs og ítar-
lega fjölskyldu- og jafnréttisáætlun
ríkisstjómarinnar. Fleiri ráðstafanir
tóku gildi, en verða ekki tíundaðar
hér.
Markmið efnahagsaðgerða
Við undirbúning skattkerfísbreyt-
ingarinnar var miðað við, að hún
hefði engin áhrif til hækkunar verð-
lags. Það er hins vegar ljóst, að
ýmsar vörur, þ.á m. matvörur, hækk-
uðu' töluvert í verði. Þar koma til
áhrif söluskatts, en áhrif tollalækk-
ana, sem eiga að lækka verð veru-
lega, taka lengri tíma að koma í ljós.
Auk þess að bæta tekjuöflunar-
kerfíð, var tilgangur breytinganna sá
að efla fjárhag ríkissjóðs og binda
enda á skuldasöfnun þar, sem hefur
verið viðvarandi í nokkur ár. í fjárlög-
um fyrir árið 1988 er enda gert ráð
fyrir hallalausum ríkisrekstri.
Ég tel mig ekki vera neinn efna-
hagssérfræðing, en ég get þó ekki
betur séð, en að með þessum aðgerð-
um sé reynt að koma til móts við
þarfír þeirra fjölskyldna, sem barn-
margar eru og tekjulágar, jafnframt
því, sem skattkerfíð er gert réttlát-
ara. Fyrst og fremst er þó reynt að
hyggja að því, að ríkissjóður hafí fé
til framkvæmda á næstu árum í stað
þess, að allir peningar renni til
greiðslu á skuldum hans.
Sjálf stæðismenn
í ríkisstjórn
Þessar aðgerðir eru þó engan veg-
inn gagnrýnislausar, ekki síst gagn-
vart sjálfstæðismönnum, sem alla tíð
hafa verið á móti auknum skattaálög-
um. Enda hafa sumir þeirra verið
mjög duglegir við að útbreiða þá
gagnrýni. Og í sjálfu sér get ég alveg
tekið undir þá skoðun að nær hefði
verið að draga úr opinberum fram-
kvæmdum og reyna þannig að halda
auknum álögum í lágmarki. Þar við
bætist sú skoðun mín, að ýmsar
ákvarðanir orka mjög tvímælis fyrir
hinn almenna sjálfstæðismann, eink-
um þegar minn flokkur samþykkir
Sólveig Pétursdóttir
nær hljóðalaust þá umdeildu, en ein-
kennandi framsóknarleið að fella
framleiðslu svína-, eggja- og kjúkl-
ingabænda, undir kvóta. En menn
verða bara að átta sig á því, að Sjálf-
stæðisflokkurinn, sem missti verulegt
fylgi í síðustu kosningum og situr nú
í þriggja flokka ríkisstjóm, hefur ein-
faldlega ekki þingstyrk til þess að
koma öllum markmiðum sínum í
framkvæmd. Það getur vel verið
pólitískt mat margra, sem til þekkja,
að Sjálfstæðisflokkurinn hefði ekki
átt að taka sæti í þessari ríkisstjórn.
í þeim tilgangi að reyna að ná upp
fyrri styrkleika með því að einbeita
sér að „vinsælum" málum, hversu
skynsamleg eða óskynsamleg þau svo
kynnu að vera hveiju sinni. En það
var þó mat forystumanna flokksins,
að þeir yrðu að axla þá ábyrgð, sem
stjóm landsins er og kallað er eftir
í kosningum. Samt sem áður voru
fæðingarhríðir þessarar ríkisstjómar
erfíðar og langvinnar.
Að selja hugsjón sína!
„Að selja hugsjón sína er ábyrgðar-
leysi," segir Guðrún Agnarsdóttir um
ástæðu þess, að þær höfnuðu stjórri-
„Barn er ekki tekið með
keisaraskurði til þess
að flýta fyrir fæðing-
unni — þar er farin, ef
kostur er, hin hefð-
bundna leið, þótt hún
geti verið sársaukafull
og erfið. Móðir Náttúra
hefur sínar leikreglur
rétt eins og lýðræðið.
Og var ekki öllu fremur
það líka ástæðan fyrir,
að ekki tókst samkomu-
lag um samstarf á
sínum tíma, að Kvenna-
listinn vildi fara aðrar
leiðir t.d. í skattlagn-
ingu? Ennfremur, að
þær hugsjónir þeirra,
sem ekkert viðkoma
réttindabaráttu
kvenna, svo sem ríkis-
forsjá og stóraukin
miðstýring í sem f lest-
um málum, gátu engan
veginn samrýmst
stefnu sjálfstæðis-
manna, svo ég nefni
dæmium minn flokk.“
arþátttöku. Eða eins og hún svarar
„karli á Tímanum" í grein sinni: „Svo
býsnast hann yfir því, að við skyldum
ekki fara í stjóm með einhverjum
stjómmálaleiðtogum, sem gengu á
eftir okkur með grasið í skónum.
Blessaður maðurinn virðist ekki
Hver er munurinn á þessum rauðsprettum ?
Verðmunurinn
Fiskbúðin Hafkaup og Fiskbúðin Ránargötu selja
rauðsprettuflök á 220 kr/kg sem er lægsta verð sam-
kvæmt nýjustu verðkönnun Verðlagsstofnunar.
Dýrust er rauðsprettan hjá fiskbúðinni Sæval eða 360
kr/kg - Pað munar um minna.
Vissir þú að verðmunurinn væri svona mikill?
Þegar hámarksverð á ýsu og ýsuflökum iækkaði um 8%
29. janúar beindi Verðlagsstofnun því til fisksala, að
lækka verð annarra fisktegunda til jafns við lækkun
ýsunnar. Af niðurstöðum könnunarinnar, sem gefin
var út 11. febrúar, má sjá að margar fiskverslanir hafa
sinnt þessum tilmælum. Það sama verður ekki sagt um
stórar matvöruverslanir sem halda fiskverðinu uppi.
Verðmunur á milli þessara verslana er nokkur t.d. selur
Nýi Bær útvötnuð saltfiskfkök á 250 kr/kg á meðan JL-
húsið selur sams konar vöru á 418 kr/kg.
Það kemur einnig fram að mikill verðmunur mælist á
stórlúðu í sneiðum, þar sem lægsta verð er 365 kr/kg og
hæsta verð reynist vera 525 kr/kg sem samsvarar 44%
verðmun. Þetta eru aðeins örfá dæmi um ótrúlegan
verðmun á fiskmeti.
Það getur skipt sköpum fyrir fjárhag heimilanna að
verslað sé þar sem ódýrast er, og ein forsendan fýrir
lágu vöruverði er hið vakandi auga neytandans.
VERUM Á VERÐI
VIÐSKIPTARÁÐUNEYTIÐ