Morgunblaðið - 13.02.1988, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. FEBRÚAR 19?8
Símar 35408 og 83033
SKERJAFJ.
Eínarsnes
SELTJNES
Látraströnd
Hrólfsskálavör
MIÐBÆR
Tjarnargata 3-40
Tjarnargata 39-
Lindargata 39-63 o.fl
Hverfisgata 4-62
Laugavegur1-33o.fl,
UTHVERFI
Ystibæro.fl.
Sogavegur 101-156
Sogavegur158-210
Sæviðarsund hærri tölur
Efstasund 2-59
Kambsvegur
KOPAVOGUR
Sunnubraut
Kársnesbraut 77-139
VESTURBÆR
Hringbraut 37-77
Granaskjól

omRon
AFGREIÐSLUKASSAR
Kristínu Einars-
dóttursvarað
Athugasemdir frá ÍSAL við
grein Kristfnar Einarsdóttur,
alþingiskonu, um stóriðju og
mengun, f Morgunblaðinu
þann 3. febrúar sl.
Tilefni greinar Kristínar nú eru
athugasemdir frá 8. desember sl.,
sem ISAL gerði við grein Kristínar
í Morgunblaðinu þann 2. desember
um stóriðju, umhverfi og félagslega
röskun, og var upphaflega flutt með
erindi á ráðstefnu Verkfræðingafé-
lags íslands um stóriðju síðastliðið
haust.
Þingkonan saknar þess, að „eng-
inn skrifar undir stóryrðin fyrir
hönd félagsins" og sér sig tilneydda
að snúa sér til þess (þ.e. félagsins)
með svar sitt. Hún lítur jafnframt
svo á, að „íslenzka álfélagið hf.
standi að baki þessum athugasemd-
um“. Það er laukrétt hjá þing-
konunni. í leiðurum Morgunblaðs-
ins, svo að dæmi sé tekið, eru skoð-
anir blaðsins birtar án þess að sá
sem skrifar sé tilgreindur sérstak-
lega. Því verður ekki séð, að þing-
konan geti eða eigi að snúa sér til
annars aðila en einmitt Islenzka
álfélagsins með svar sitt.
Um lögmæt sjónarmið
I fyrri athugasemdum ÍSAL
(Mbl. 8. desember) var Kristín talin
fulltrúi þeirra lögmætu sjónarmiða
á fyrrgreindri ráðstefnu, sem vara
við stóriðju og telja hana hættulega
vegna umhverfísmengunar og fé-
lagslegrar röskunar. Nú bregður
svo einkennilega við, að þingkonan
vill fá að vita hver þessi lögmætu
sjónarmið eru. Spyr sá sem ekki
veit. Sjónarmið andstæðinga stór-
iðju hafa alltaf átt rétt á sér og
teljast því fyllilega lögmæt. Það er
hins vegar hægt að setja þau fram
með ýmsu móti og rökstyðja mál
sitt, vel eða illa eftir atvikum, og í
því efni fataðist þingkonunni í er-
indi sínu á fyrrgreindri ráðstefnu,
eins og ÍSAL benti á með rökstudd-
um dæmum í fyrri athugasemd
sinni. Ekki er þörf á að endurtaka
þau hér.
Mengxin í og frá álverinu
Það er rétt hjá Kristínu Einars-
dóttur, að við mengunarrannsóknir
hefur frá upphafi verið lögð meg-
ináherzla á flúoríð, einfaldlega
vegna þess að af öllum hugsanleg-
um mengunarefnum frá álverum
eru flúoríð lang mikilvægust vegna
magns og eðlis þeirra varðandi eit-
urvirkni. Svo lengi sem núverandi
framleiðsluaðferð er notuð, verður
að fylgjast með flúoríði bæði á
vinnustöðum, í útblæstri og í nátt-
úrunni í kringum verksmiðjuna. Hjá
ÍSAL er þetta gert með reglubundn-
um mælingum og eru niðurstöður
þeirra aðgengilegar öllum sem
kæra sig um.
Mælingar á vinnustöðum og
starfsmönnum eru í umsjá svokall-
aðrar Heilbrigðis-, hollustu- og ör-
yggisnefndar, en í henni eiga sæti
fulltrúar hlutaðeigandi verkalýðs-
félaga og framkvæmdastjómar
ÍSAL, jafnmargir frá hvorum aðila
um sig. Niðurstöður þessara mæl-
inga eru kynntar öllum einstakling-
um sem þátt taka í þeim og saman-
teknum skýrslum er dreift víðar.
Nú þegar liggja fyrir mörg þúsund
mælingar sem gerðar hafa verið á
vinnustöðum, og væri of langt að
telja upp öll þau efni og áhrifa-
þætti sem hafa verið rannsökuð.
Vafamál er, hvort jafn greinargóðar
upplýsingar eru til um mengun á
vinnustöðum í öðrum fyrirtækjum
eða í öðrum atvinnugreinum á ís-
landi. Allar þessar mælingar hafa
verið og verða gerðar án tilskipunar
yfirvalda og að sjálfsögðu án nokk-
urs kostnaðar fyrir almenning.
Mælingar á útblæstri hafa þar
til fyrir skömmu verið gerðar með
óreglulegu millibili. Mjög ýtarlegar
úttektarmælingar voru síðast gerð-
ar sumarið 1986 í samvinnu við
Hollustuvemd ríkisins. Fýlgst er
með útblæstri frá gashreinsibúnaði
með vikulegum mælingum, og á
grundvelli þeirra mælinga, sem
gerðar hafa verið við þakviftur, er
tiltölulega einfalt að meta það magn
sem fer út í gegnum þakið, jafnvei
við eins erfíð skilyrði og einkenndu
reksturinn á síðastliðnu sumri. Mjög
einfalt er að reikna út hve mikið,
t.d. af brennisteinstvíoxíði, er blásið
út í andrúmsloftið, og hafa mæling-
ar staðfest þessa útreikninga. Við
höldum því fram að við vitum alveg
hve mikil útblástursmengun er og
hefur verið á hveijum tíma, og erum
því ósammála þingkonunni þegar
hún heldur því fram, að afleiðingar
bilunar í fullkomnasta hreinsibún-
aði séu ófyrirsjáanlegar. Álverið var
sem kunngt er reklð í tíu ár án
hreinsibúnaðar og án §árhagslegs
tjóns fyrir nokkum íslending.
Samkvæmt lögum var þegar árið
1967 stofnuð svokölluð flúomefnd,
sem skipuð er jafnmörgum fulltrú-
um íslenzku ríkisstjómarinnar og
ÍSAL. Með árlegum vísindalegum
mælingum á mörg þúsund sýnum
af margskonar plöntum, vatni, lofti,
jarðvegi og dýrabeinum, hefur hún
fylgst með áhrifum af útblæstri frá
álverinu á umhverfí þess og skilað-
árlegum skýrslum til ríkisstjómar-
innar og ÍSAL. Vitneskja um ástand
lífríkis umhverfís verksmiðjunnar
er því bæði mikil og ýtarleg. Öllum
má því vera ljóst, að ummæli þing-
konunnar um að „því miður höfum
við verið alltof andvaralaus gagn-
vart mengun hér á landi“ eru
beinlínis rangar, að því er ÍSAL
varðar.
Að lokum nokkur orð um kerbrot
og blásýrusölt (cýaníð). Þegar eitur-
efnanefnd mælti á sínum tíma með
því við viðkomandi yfirvöld, að ker-
brotum skyldi komið fyrir í svoköll-
uðum flæðigryfjum, gerði hún það
ekki sízt með tilliti til blásýrusalta.
Cýaníð oxast auðveldlega í létt-
alkalískri lausn, eins og sjórinn er,
í cýanöt, sem eru lítt eitruð. Auk
þess hafa cýaníðin mjög sterka til-
hneigingu til að mynda samsett
efnasambönd með mörgum jónum
eins og t.d. jámjónum. Þessi cý-
aníðsambönd eru óskaðleg í sjónum.
Á árinu 1976, þegar þó nokkuð
mörg kerbrot vora fyrst látin í
gryQu, vora af hálfu flúornefndar
gerðar þær efnagreiningar, sem
þingkonan nefnir, án þess að cý-
aníðjónar mældust, sem er skiljan-
legt vegna áðurnefndra eiginleika
þeirra. Því hefur ekki þótt ástæða
til að gera sérstakar mengunarmæl-
ingar síðan.
AUK/SlA K95-47
Fryst grænmeti
MJÖG HAGSTÆTT VERÐ!