Morgunblaðið - 19.02.1988, Blaðsíða 25

Morgunblaðið - 19.02.1988, Blaðsíða 25
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUÐAGUR 19. FEBRÚAR 1988 25 Fríðrik Sophusson. Ólafía Margrét Guðmundsdóttir. anna og kaupmáttur heildarkaups, en ekki kaupmáttur taxtakaups. I kjölfarið hefði komið launaskriðið og í sumum atvinnugreinum væri um að ræða verulegar yfirborganir eða allt að því tvöfalt taxtakaup. Konur hefðu farið mjög halloka í þessu launaskriði, sem og ýmsar atvinnugreinar á landsbyggðinni, eins og til dæmis fískvinnslan. A Iandsbyggðinni væri greitt sam- kvæmt töxtunum, en á höfuðborg- arsvæðinu tíðkuðust yfirborganir. Afleiðingamar væru að fólk streymdi til höfuðborgarsvæðisins og vinnuaflsskortur hefði gert vart við sig í fiskvinnslu. Því hefði þurft að vinna fisk í ódýrari pakkningar, sem leiddi af sér verri afkomu og taprekstur. Sfðastliðið sumar hefði þurft að byija vinnu klukkan sex á morgnana á Austfjörðum til þess að hafa undan við að vinna aflann. í samningunum í desember hefði verið rejmt að taka yfirborganir inn í taxta, en það hefði ekki tekist og launaskriðið haldið áfram. Fisk- vinnslufólk hefði farið illa út úr þessum samningum, þar sem hluti bónuss var fluttur yfir á tímakaup- ið og starfsaldurshækkanir af- numdar. Stella sagði að þrátt fyrir aukna atvinnuþátttöku kvenna á undan- fömum ámm, hefði aukin menntun þeirra og vinnuframlag ekki skilað þeim launajafnrétti, frekar hefði dregið sundur með kynjunum í launaskriði undangenginna ára og launamunur kjmjanna virtist minnstur meðal ófaglærðra. „Launamunur í þessu landi er orð- inn alltof mikill, milli stétta, milli kjmja og milli landshluta. Mikilvægt er að rétta þetta af. Það er erfitt að hafa það sífellt á tilfinningunni að vera annars eða þriðja flokks borgari í landinu. Fáir útvaldir fá nú stærri skerf af þjóðarkökunni en þeir eiga að mínu mati. Það er brýn nauðsjm að rétta hag grunnat- vinnuveganna og gera þeim kleift að greiða mannsæmandi laun. Verkafólk og landsmenn eru orðnir langþrejdtir á yfírvinnuþrældómi og lágum launum. Konur eru orðn- ar langeygar eftir jafnréttinu. Við væntum úrbóta," sagði Stella. Ásmundur Stefánsson. Stella Steinþórsdóttir. Bónuskerfið sálarsvipa Grétar Pétursson, verkamaður frá Þorlákshöfn, sagði launamis- réttið vera mikið og það væri til skammar. Hann væri í rauninni ekkert hrifínn af að fá bólgið um- slag, það sem skipti máli væri að geta lifað á þeim launum sem hann fengi og framfleytt flölskyldu. Hann ræki ekki minni til þess frá því hann stofnaði heimili fyrir tæp- um 30 árum að hans laun hefðu dugað til framfærslu og hann minntist þess ekki að hægt hefði verið að ná fram mannsæmandi kaupi f gegnum kjarasamninga. Grétar ræddi nokkuð um bónus- inn, sem hann sagði vera sálar- svipu, sem sig minnti að atvinnu- rekendur hefðu flutt inn frá Noregi á sama tíma og þarlendir þingmenn töluðu um að leggja hann niður vegna ýmissa atvinnusjúkdóma sem hann hefði í för með sér. Það væri framfaraskref að hann hefði verið lagður niður í samningunum á Vest- §örðum. Grétar gerði húsnæðislöggjöfina að umtalsefni og þá staðreynd að fólk hefði ekki verið talið lánshæft vegna þess að það væri ekki talið hafa tekjur til þess að standa undir vöxtum og afborgunum af lánun- um. Þetta sýndi launamisréttið í hnotskum og það væri ekki annað en rétt að kaupið jrrði hækkað sem þessum mismun næmi, svo fólk gæti tekið þessi lán. Af þvf væri hins vegar vafasamur ávinningur ef hæstu lán hækkuðu um 700 þúsund krónur á ári með vöxtum og verðbótum. Vextir væm hér allt- of háir og það hlyti að koma niður á fólki og á atvinnuvegunum. Að lokum sagði Grétar að gildis- mat vinnu væri einkennilegt hér á landi. Fiskveiðar og vinnsla skapaði 80% af gjaldeyristekjunum og þó væri fólk þar á lægstu töxtunum. Sér fyndist að fólk sem jmni í fiski ætti að hafa hæsta kaupið og aðrir hefðu kaup í samræmi við það sem eftir væri. Hann sagði að búið væri að veita heimild til verkfallsboðunar í verkalýðsfélaginu í Þorlákshöfn. Við það tækifæri hefði hann óskað eftir, að ef farið jrrði í verkfall, yrði það gert myndarlega, þannig að kauphækkanimar yrðu ekki komnar út í verðlagið áður en búið væri að aflýsa verkfallinu. Ófreskjan heitir lánskjaravísitala Ólafía Margrét Guðmundsdóttir, ljósmóðir á Selfossi, vitnaði í upp- hafi máls sfns til máltækisins að hver sé sinnar gæfu smiður. Hún spurði sfðan hver væri sú gæfa að þurfa í sífellu að beijast við marg- höfða þurs til þess að fá sanngjöm laun fyrir vinnu sína. Fyrri hálfleik væri nú lokið í vísitölu- og skatta- leik ríkisstjómarinnar, fyrri hálfleik segði hún vegna þess að ef leiknum væri lokið væri illa komið fyrir fólki. Hún hefði verið mjög bjartsýn á að þessar aðgerðir skiiuðu sér í bættum kjörum, en hún hefði ekki ennþá orðið vör við annað en að 8kattamir væm hærri en áður og öll nauðsynjavara dýrari. Eini mun- urinn væri sá að maður vissi það nú um hver mánaðamót ef maður hefði þénað of mikið. Hún sagðist ekki geta talist með lægstlaunuðu stéttum landsins, en það væri langt í frá að kvennastétt- ir á sjúkrahúsunum væm hátt laun- aðar. Þó launin væm jrfír lágmarks- launum mætti ekki glejrma því að vinnuskylda á sjúkrahúsum væri allt önnur en annarra launþega í landinu og hefði í för með sér skert fjölskyldu- og félagslíf. Sér væri hulin ráðgáta hvemig hægt væri að ætlast til þess að nokkur maður lifði af lágmarkslaunum, rúmum 29 þúsundum, þegar húsaleigan ein gæti verið um 20 þúsund krónur á mánuði og þaðan af hærri. Ótrúleg- ast væri þó að til væri fólk sem hefði tíföld og jafnvel tuttuguföld lágmarkslaun. Það fólk þyrfti ekki að hafa áhyggjur af húsnæðinu sem það byggi í. Ólafía sagði að á Selfossi væm allir til þess að gera jafnir, þ.e.a.s. flestir jafn lágir, og hún hefði oft velt því fyrir sér hvað allir gætu haft það gott, ef kökunni væri bara rétt skipt. Hún hefði lfka oft velt því fyrir sér hvað yrði um ágóðann af framleiðslunni, hvort einhvers staðar sé stór ófreskja sem glejrpi ómælt fjármagn. „Nýlega rann upp fyrir mér ljós. Ofreskjan er rækilega merkt lánskjaravísitala stómm stöf- um.“ Hún sagðist hafa tekið lífeyr- issjóðslán að upphæð 87 þúsund krónur árið 1981 til þess að eign- ast þak yfir höfuðið. í dag stæði lánið í 488 þúsund krónum, þó hún borgaði á hveiju ári tugi þúsunda á afborganir. Hún teldi ekki eftir sér að borga það sem hún tæki að láni, en öðm máli gegndi um að skuldimar hækkuðu alltaf hlutfalls- lega meira en launin. Suðurlandskjördæmi mesta lág’launasvæðið Þórir Kjartansson, framkvæmda- syóri í Vík í Mýrdal, sagði að Suður- landskjördæmi væri sennilega mesta láglaunasvæði landsins, jafn- vel þótt Vestmannaeyjar væm teknar með. Hann sagðist álfta mikið launamisrétti á íslandi og það sem verra væri, það færi vaxandi frekar en hitt. Aðalorsökin væri erfið staða framleiðslugreinanna, þar sem væm lægstu launin og minna svigrúm en oft áður vegna hárra vaxta og fastgengisstefnunn- ar. Skýringin væri einföld á þvf af hveiju lægstu launin væm í fram- leiðslugreinunum. Neytandinn vildi kaupa ódýmstu vömna og í harðri samkeppni bitnaði það á kaupi fólksins, sem væri einn stærsti út- gjaldaliður fyrirtækjanna. Aðrir út- gjaldaliðir væm einnig stórir, svo sem vextir, orka og óréttlátir veltu- skattar. Stjómmálamenn gætu haft áhrif á þessa þætti og aðgerðir þeirra ættu ef til vill eftir að lfta dagsins ljós, en sér hefði oft fund- ist farið með iðnaðinn eins og úti- gangshross. Þá tók Þórir nokkur dæmi af launamun. Sagði hann raunhæft að tala um 55-60 þúsund króna lágmarkslaun á mánuði, en iðnfyrir- tæki gætu almennt ekki borgað þau laun við núverandi aðstæður. Byggja þyrfti upp fleiri verðmæta- skapandi atvinnugreinar og leggja ekki niður þær sem fyrir væm. Engar lausnir nefndar Að loknum framsöguræðum vom leyfðar fyrirspumir úr sal. Fyrstur reið á vaðið Steini Þorvaldsson formaður Verslunarmannafélags Ámessýslu og spurði Guðmund J. Guðmundson í tilefni af þvf að rætt hefur verið um að færa til frídaga hvort sumardagurinn fyrsti og upp- stigningardagur væm ekki lög- boðnir. Guðmundur J. Guðmundsson sagði dagana ekki lögboðna heldur væm þeir samningsbundnir. Hann sagði að hjá flestum þjóðum væm þetta vinnudagar og þegar unnið hefði verið á þessum dögum hér- lendis hefðu aldrei verið gerðar at- hugasemdir við það. Hansína Stefánsdóttir spurði Þorstein Pálsson forsætisráðherra hvort innheimta söluskatts yrði skil- virkari með breytingum á sölu- skattslögum, hvort nótulaus við- skipti hyrfu og hvort ekki væri bara um hreina hækkun á skatt- heimtu að ræða. Þorsteinn sagði að fækkun und- anþága ætti að leiða til skilvirkari innheimtu. Hinar víðtæku kerfis- breytingar sem gerðar vom um áramót ættu að auka tekjur ríkis- sjóðs en um leið væm þær þáttur í almennri stefnumörkun að ein- falda uppbyggingu tekjuöflunar- kerfisins. Hann sagði að farið hefði verið eftir tillögum skattsvika- nefhdar sem benti á aukna skil- virkni með einföldun laganna Brejrtingin f heild sinni skilaði meira fé í rfkissjóð. Siguijón Bjamason, Eyrarbakka, benti á að þegar þensla jrrði í þjóð- félaginu þá versnaði staða fisk- vinnslunnar. Hann spurði forsætis- ráðherra hvort ekki væri hægt að taka fjármagn frá verslunar- og braskarastéttum, eins og hann komst að orði, og skila fiskvinnsl- unni í stað þess að fella gengið. Forsætisráðherra sagði að taka þyrfti á vanda fískvinnslunnar og vinna hana út úr þeirri erfiðleika- stöðu sem hún væri í. Það væri skilyrði í því efni fyrir fiskvinnsluna og aðrar framleiðslugreinar S landinu að verðbólgan næðist niður. Miða þyrfti sameiginiega að þessu marki. Jón Guðbrandsson dýralæknir á Selfossi sagði framsögumenn ekki hafa nefnt neina lausn á launamis- réttinu. Hann spurði Þorstein Páls- son hvort viðhorfíð til Kvennalist- ans væri annað núna en við stjóm- armjmdunarviðræðumar. Tilefni spumingarinnar sagði hann það að Þorsteinn tók undir orð Aðalheiðar Bjamfreðsdóttur. Hann spurði enn- fremur hvort ekki þyrfti að lækka þá hæstu ef hækka ætti þá lægstu og kvaðst vilja fá að heyra lausnir á vandanum. Þá varpaði hann því fram hvort mikið væri um að for- ystumenn verkalýðshrejrfíngarinn- ar þjrrðu ekki að segja sannleikann um kröfugerðarhópa. „Já, alltof mikið," svaraði Guðmundur J. Guð- mundsson að bragði. Þorsteinn Pálsson sagði að við- horf hans til lögbindingar launa hefði ekki breyst. Hann kvaðst hafa tekið undir það að aðilar vinnu- markaðarins gætu ekki leyst allan vanda. Margs konar tilraunir hefðu verið gerðar f kjarasamningum til að hækka þá lægst launuðu sem borið hefði misjafnan árangur. Stjómvöld gætu náð árangri með aðgerðum og samvinnu svo sem með hækkun ýmissa bóta. Sæmundur Runólfsson, Vfk í Mýrdal, benti á að launamisrétti væri mikið á milli landshluta. Hann varpaði fram spumingu til allra við- staddra til umhugsunar hvort ekki gæti verið skjmsamlegt að eyða ^ármunum til að hvetja fólk til að kaupa íslenskt og hvort slík flár- festing skilaði sér ekki vel sfðar f aukinni framleiðslu innanlands. Búnaðar- þingsettá mánudag 71. Búnaðarþing verður sett mánudaginn 22. febrúar næst- komandi í Hótel Sögu og mun það starfa um tæplega tveggja vikna skeið. Hefst þingið klukk- an 10 árdegis. Búnaðarþing sitja 25 fulltrúar, sem kosnir em af hálfu búnaðar- sambandanna fimmtán. Búnaðar- þing 1987 afgreiddi 50 mál, en þingið fer með æðsta vald í málefn- um Búnaðarfélags íslands. Formaður Búnaðarfélags íslands er Hjörtur E. Þórarinsson, Tjöm f Svarfaðardal, en auk hans sitja f stjóm Magnús Sigurðsson, Gils- bakka í Borgarfirði og Steinþór Gestsson, Hæli í Gnúpveijahreppi. Ágæt veiði á loðnu- miðunum ÁGÆTIS veiði er nú á loðnumið- unum og skipin eru að fá góð köst. Á miðvikudag tílkynntu 25 skip um afla, samtaals 17.565 tonn og sfðdegis á fimmtudag voru 9 skip búin að tilkynna 9.530 tonna afla. Auk þeirra skipa, sem áður er getíð, tilkynntu eftirtalin um afla á þriðjudag, en samtals varð aflinn þá 10.970 tonn: Hákon ÞH 700 í Krossanes, ísleifur VE 730 til Vest- mannaeyja, Bjami Ólafsson AK 1.100 og Sjárvarborg GK 750 til Seyðisfjarðar og Þórður Jónasson EiA 700 í Krossanes. Á miðvikudag tilkjmntu eftirtalin skip um afla samtals 17.656 tonn: Gígja VE 730, Hrafn GK 650 og Þórshamar GK 600 til Þórshafnar, Vfkurberg GK 560 til Vopnafjarðar, Guðmundur ólafur ÓF 580, Bergur VE 515, Sighvatur Bjamason VE 630, Gullberg VE 620, Sigurður RE 1.400 og Huginn VE 250 til Vest- mannaeyja, Guðrún Þorkelsdóttir SU 710 og Eskfirðingur SU 620 til Eski- flarðar, Erling KE 600, Harpa RE 630, Hilmir II SU 580 og Höfrungur AK 920 til Raufarhafnar, Súlan EA 780 í Krossanes, Beitir NK 1.250 til Neskaupstaðar, Helga H RE 530 og Húnaröst ÁR 580 til Homafjarðar, Guðmundur VE 900 til Reyðarflarð- ar, Grindvfkingur GK 950 til Fær- eyja, Svanur RE 710 og Dagfári ÞH 520 til Seyðisfíarðar og Om KE 750, löndunarstaður óákveðinn. Síðdegis á fimmtudag höfðu eftir- talin skip tilkynnt um aflæ Galti ÞH 550 til HomaQarðar, Pétur Jónsson RE 1.050, Eldborg HF 1.450 og Rauðsey AK 500, löndunarstaður óákveðinn, Börkur NK 1.150 til Nor- egs, Víkingur AK 1.100 til Akra- ness, Kap n VE 650 til Vestmanna- eyja, Gfsli Ámi RE 630 til Færeyja, Júpíter RE 1.350 til Reykjavíkur og Jón Kjartansson SU 1.100 til Eski- fíarðar. Skipstjóra- og stýri- mannafélagið Aldan: Yfirlýsing MORGUNBLAÐINU hefur borizt eftirfarandi erindi frá Skipsljóra- og stýrimannafélag- inu Öldunni. „Vegna fréttar í flölmiðli yðar 5. janúar sfðastliðinn um fiskveiði- stefnuna, þar sem nafn félagsins var „sett“ undir, vill stjóm Skip- stjóra- og stýrimannafélagsins Öld- unnar taka skýrt fram, að þessi frétt er ekki frá stjóm eða skrif- stofu félagsins komin, þannig að hún er Skipstjóra og stýrimannafé- laginu Öldunni alls óviðkomandi.“
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.