Morgunblaðið - 15.03.1988, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. MARZ 1988
BRÚÐARBRENN-
UR ÁINDLANDI
Hefðbundið indverskt brúðkaup.
eftirKaranSawhny .
Á liðnu bausti bárust þær
fréttir frá Indlandi að þar ríkti
töluverð spenna vegna þess að
ung ekkja hefði verið brennd á
bálkesti með Uki eiginmanns síns.
í grein þeirrí sem hér birtist og
er eftir aðstoðarrítstjóra blaðs-
ins Statesman á Indlandi, er því
lýst hvernig brúðarbrennan
breyttist í múgæsingu og trúar-
hita, sem yfirvöld hafa reynt að
hafa hemil á.
Snemma morguns hinn fjórða
september 1987 bárust þær fréttir
til þorpsins Deoraia, að 24 ára gam-
all maður, Maal Singh að nafni,
kandidat í vísindum, hefði látist í
sjúkrahúsi. Hann þjáðist af gama-
bólgu og hafði aðeins dvalist á
spítala í tvo daga þegar hann lést.
Um klukkan 10 f.h. var lík hans
flutt til þorpsins, sem er um 60 km
norður af Jaipur (höfuðborg Raj-
asthan-fylkis). Klukkutíma síðar fór
líkfylgd til líkbrennslusvæðis þorps-
ins. Meðal syrgjenda var Roop Kun-
war, ekkja Maal Singh, 18 ára göm-
ul aðlaðandi stúlka, en henni var
síðan fylgt að bálkestinum af
nokkrum mönnum sem voru vopn-
aðir sverðum. Samkvæmt ákæru-
skjöhun sem héraðsdómari hefur
undir höndum, var Roop Kunwar
látin setjast á bálköstinn og lík eig-
inmannsins síðan lagt í lq'öltu henn-
ar. Þá var eldiviði staflað upp að
henni svo hún gat ekki risið á fæt-
ur. Þegar hún reyndi að segja eitt-
hvað hóf fjölskylda eiginmanns
hennar að söngla „Jai Jai“ (Heill
sé þér). Aðrir, sem safnast höfðu
saman til að fylgjast með bálför-
inni, tóku þátt í söngnum. Örfáum
mínútum seinna var eldur borinn
að bálkestinum, en það gerði 15
ára gamall mágur stúlkunnar,
Þushpender Singh. Hún reyndi nú
aftur að standa upp til að tala, en
við það skekktist bálkösturinn og
eldurinn slokknaði. Þá söfnuðu við-
staddir saman þurrkuðum þymi-
runnum sem bætt var á köstinn.
Síðan var aftur kveikt í honum.
Eldurinn logaði frá klukkan 11.30
f.h. til 1 eftir hádegi en þá var
líkami Roop Kunwar brunninn til
ösku ásamt Ifki eiginmanns hennar.
í fyrstu skýrslum um málið var
talið að um það bil 500 af íbúum
þorpsins hefðu fylgst með þessum
atburði.
í guða tölu
Roop Kunwar hafði verið gift
Maal Sing í 8 mánuði þegar hann
lést, en samkvæmt siðvenjum raj-
put-stéttarinnar höfðu þau aðeins
eytt litlum hluta þess tíma saman
þar sem þetta var fyrsta ár þeirra
í hjónabandi. Faðir brúðarinnar,
Mr. Bal Singh Rathore, rekur flutn-
ingaskrifstofu í Jaipur, og faðir
Maal Singh, Mr. Sumer Singh
Shekhawat, er magister og kennari
í hindí við menntaskóla þorpsins.
Báðar fjölskyldumar vom „rajput",
eða af riddarastétt. Fjölskylda Roop
Kunwar miklum mun ríkari. Heim-
anmundurinn var 250 grömm í
gulli, sjónvarpstæki, útvarp, nokkr-
ar loftkælingarviftur, ísskápur og
30.000 rúpíur á bankareikningi.
Foreldrum Roop Kunwar var
ekki skýrt frá bálförinni fyrr en
daginn eftir að hún fór fram. Þau
og fjórir bræður hennar hröðuðu
sér til Deorala. Þau gmnaði að
ekki væri allt með felldu, en komu
of seint. Þeim var sagt að dóttir
þeirra hefði fómað sér sjálfviljug
og væri nú komin í guða tölu. Fólk
var þegar farið að flykkjast til Deor-
ala í stómm hópum. Ungir menn
með bmgðin sverð stóðu vörð um
leifar bálkastarins og enn mátti sjá
ijúka úr glæðunum. Byrjað var að
safna fjárframlögum til byggingar
hofs til heiðurs hinu nýja „mahas-
ati“ (Hin mikla brennifóm), sem
hafði fært báðum fjölskyldunum
mikinn heiður.
Fjölskylda Roop Kunwar sætti
sig við þessa skýringu á dauða
hennar. Þegar faðir hennar var,
nokkmm dögum seinna, spurður
hvemig honutn liði eftir atburðinn,
sagðist hann vera bæði glaður og
hryggur. Hann sagði það hug-
hreystingu, að dóttir hans væri nú
píslarvottur samkvæmt fomri trú
hindúa, og Devi (gyðja), ákölluð af
þúsundum fólks. Hann bætti því við
að atburðurinn hefði aukið virðingu
hans innan þjóðfélagsins og fjöl-
skylda hans væri nu fræg. Brennan
væri sögulegur viðburður. (Síðar
tilkynnti hann um 100.000 rúpía
framlag til að byggja hof í minn-
ingu dóttur sinnar.) Nokkrir öld-
ungar þorpsins vom fljótlega fengn-
ir til að hafa umsjón með fjárfram-
lögum, sem bárust í stríðum
straumum. Móðir Roop Kunwar hóf
nú að predika fyrir fólki, en hvert
hennar orð var nú ginnheilagt og
margir töldu dóttur hennar tala í
gegnum hana.
Straumur pílagríma
Fimm dögum eftir „hina glæsi-
legu fóm Roop Kunwar," fóm með-
limir í nokkmm kvenréttindasam-
tökum til skrifstofu Mr. Harideo
Joshi, ríkisstjóra í Rajasthan, og
kröfðust þess að hann gerði ráðstaf-
anir til að stöðva helgihaldið sem
nú var í fullum gangi á fómarstaðn-
um. Hvem dag streymdu meira en
10.000 pílagrímar til þessa 10.000
manna þorps. Nokkrir komu jafnvel
alla leið frá Kalkútta og var síðan
ekið í loftkældum glæsivögunum
frá flugvellinum í Jaipur. Svo gengu
þeir berfættir frá næsta bæ, hina
4 kílómetra til Deorala, þar sem
þeir lögðu fram fé, báðust fyrir á
fómarstaðnum og tóku við blessun
hinnar nýju Sati Mata (fómarmóð-
ur), Roop Kunwar.
Héraðsblöðin birtu æsifregnir um
atburðinn og flennistórar ljósmynd-
ir frá giftingu hinna óhamingju-
sömu hjóna prýddu forsíður þeirra.
Nokkur þessara blaða lýstu stuðn-
ingi við brúðarbrennuna.
Á meðan var hért á undirbúningi
fyrir 13. dags helgiathöfn sem kall-
ast „chunri mahotsav", en þar var
búist við að um 100.000 trúaðir
yrðu viðstaddir. Hinn 16. september
komu foreldrar Roop Kunwar með
gullsaumaðan dúk sem kallast
„chunri" og bræður hennar fjórir
báru síðan í skrúðgöngu þangað
sem brennan hafði farið fram, en
þar var dúkurinn færður sem fóm.
Þessi athöfn, sem markaði lok hins
hefðbundna sorgartímabils, var
haldin tveim tímum áður en áætlað
hafði verið til að forðast afskipti
lögreglunnar. Hæstiréttur Rajasth-
an-fylkis hafði, daginn áður, bann-
að allar almennar samkomur við
fómarstaðinn.
Lögreglan taldi sig ekki hafa
bolmagn til að koma í veg fyrir
áðumefnda athöfn, né að handtaka
þá sem grunaðir vom um að hafa
hvatt til brúðarbrennunnar. Rúm-
lega 250.000 manns höfðu nú safn-
ast saman og löggæsla var nánast
ógerleg. Móðursjúkar konur fleygðu
sér flötum á fómarstaðnum meðan
brennan var lofsungin hástöfum.
fjárframlög mku upp í meira en
500.000 rúpíur. Að minnsta kosti
ijórir þingmenn á löggjafarþingi
Rajasthan, þar á meðal alþekktur
stjómarandstöðuleiðtogi, tóku þátt
í útförinni.
Myndir af Roop Kunwar vom
seldar í tugþúsunda tali og tengda-
faðir hennar veitti pílagrímum
blessun sína. Bæklingar, þar sem
brúðarbrennur vom dásamaðar,
vom gefnir út og þeim dreift og í
nær mánuð fór trúarofstæki um
þorpið líkt og eldur í sinu. Þeir sem
komið höfðu til að biðjast fyrir vildu
enga gagnrýni heyra. Þeir sögðu
brúðarbrennur hluta af glæsilegri
hefð rajput-stéttarinnar.
Mótmæli magnast
Hinn 18. september handtók Iög-
reglan Sumer Singh Shekhawat,
tengdaföður Roop Kunwar, ásamt
Ijórum öðmm, og kærði fyrir morð
og hvatningu til sjálfsmorðs.
Fljótlega fór Chidambaram, ráð-
herra í ríkisstjóm Rajivs Gandhis,
til Deorala til að sjá hlutina með
eigin augum, en þá höfðu mótmæli
gegn því að fóma ekkjunni á báli
færst mjög í aukana um allt Ind-
land. Heimsókn ráðherrans hleypti
af stað öldu mótmæla meðal raj-
puta í sikka-hémðunum, en hand-
tökur höfðu haldið áfram í Deorala
og vom nú 52 menn þaðan í varð-
haldi.
Þegar ráðherrann hitti fulltrúa
rajputa, afhentu þeir honum grein-
argerð þar sem þeir mótmæltu af-
skiptum stjómvalda af trúarbrögð-
um í samfélagi þeirra. Á hinn bóg-
inn unnu kvenréttindasamtök að
Uxar gegna miklu hlutverkl á Indlandi.