Morgunblaðið - 05.05.1988, Page 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. MAÍ 1988
Iþróttir — ómenning?
eftir Steinar J.
Lúðvíksson
Hér á árum áður mun sú skoðun
hafa verið ríkjandi að hverskonar
íþróttaiðkun væri fremur fáfengileg
og ómenningarleg tómstundaiðja.
Þeir menn sem eyddu tíma sínum í
slíkt voru annað hvort taldir sérvitr-
ingar eða vitgrannir nema hvort
tveggja væri. Slík sjónarmið eru
löngu liðin tíð. Almennt er nú viður-
kennt að íþróttir eru ein hollasta
tómstundaiðja sem hægt er að velja
sér og að þær geti fyrirbyggt sjúk-
dóma og ótímabæra líkamshrörnun.
Því hefur mjög verið hvatt til íþrótta-
iðkana bama og ungmenna til þess
að fólk haldi áfram íþróttaiðkun
þótt árin færist yfir. Hefur verið
íögð á það áhersla að skapa íþrótta-
æskunni sem bærilegasta aðstöðu
til æfinga og leikja svo og öllum
almenningi.
En það sjónarmið sem minnst er
á í upphafsorðunum er þó greiniiega
ekki alveg liðið undir lok. Það kom
glögglega fram í orðum eins forystu-
manns í fslenskum stjómmálafiokki
f stuttu útvarpsviðtali fyrir skömmu
og er mér til efs að fslensk fþrótta-
æska hafi fengið jafn kaldar kveðjur
frá stjómmálamanni í seinni tíð. Er
hér átt við orð sem Þórhildur Þor-
leifsdóttir þingmaður Kvennalistans
lét falla er rætt var við hana og
Birgir ísleif Gunnarsson mennta-
málaráðherra um þau fyrirheit
fslensku rfkisstjómarinnar að hér-
lendis yrði byggt íþróttahús sem
rúmaði 7.000—8.000 áhorfendur ef
íslendingum yrði falið að sjá um
heimsmeistarakeppnina f handknatt-
leik 1993 eða 1994, en eins og flest-
um mun kunnugt hefur Handknatt-
leikssamband Islands lagt fram
formlega umsókn um keppnina og
verða greidd atkvæði um það á þingi
sambandsins í Seoul í september nk.
hvaða þjóð verður valin til að sjá
um keppnina.
Ekki er óeðlilegt að um það skuli
skiptar skoðanir hvort íslendingar
eigi að sækjast eftir því a halda
heimsmeistarakeppnina í handknatt-
leik og hvort byggja skuli slíkt
íþróttahús sem rætt er um en án
slíks húss eða fyrirheita um það eig-
um við ekki möguleika á að fá að
halda keppnina. Samkvæmt reglum
Alþjóða handknattleikssambandsins
þarf hús er rúmar a.m.k. 7.000
áhorfendur að vera til staðar. Skal
það tekið fram að þessar reglur eru
nýlegar og voru ekki í reglum IHF
er Islendingar lögðu fyrst fram
umsókn sína um mótið.
Það er rétt hjá Þórhildi Þorleifs-
dóttur að þegar kemur að stórfram-
kvæmdum hlýtur spurningin um for-
gangsröð að skjóta upp kollinum.
Við Islendingar eigum eftir að gera
margt og margir aðilar knýja á um
flármagn. Sjónarmið eru mismun-
andi og hver reynir að ota sínum
toga. En að halda því fram og ítreka,
eins og Þórhildur gerði í umrseddu
viðtali, að það komi íslenskri íþrótta-
æsku lítt til góða að slíkt íþróttahús
sé byggt ber vitni um anað hvort
yfirmáta þröngsýni eða vanþekk-
ingu. Þar er greinilega horft fram
hjá þeirri staðreynd að þrátt fyrir
að keppnisíþróttimar séu ef til vill
það sem mest ber á í íþróttalífinu
er þó æskulýðs- og íþróttastarf
iþróttafélaganna það mikilsverðasta
í íþróttalífinu. „Það eru til ýmsar
fjárfestingar sem myndu borga sig
betur og til dæmis skulum við þá
bara taka uppeldi bamanna okkar f
þessu landi," sagði Þórhildur í við-
talinu. Ætli henni sé ekki kunnugt
að fþróttahreyfingin gegnir einmitt
veigamiklu hlutverki í þvf uppeldi
og að hundmðir ef ekki þúsundir
manna leggja ómælda vinnu á sig
við það starf. Kannski hefur hún
ekki fylgst með því vegna þess að
þessi hópur hefur ekki hátt — vinnur
að mestu störf sfn í kyrrþey og
myndar ekki háværan þrýstihóp. Ég
Kápur sem fara vel!
r ^
Póstsendum um alit land.
KAPGSALAN

BORGARTGNi 22
SÍMI 23509
Næg bflastæði
AKGREYRI
HAFNARSTRÆTI 88
SÍMi 96-25230
Steinar J. Lúðvíksson
„Við sem stöndum að
umsókn íslands um
heimsmeistarakeppn-
ina í handknattleik ger-
um okkur viösulega
vonir um að sagan geti
endurtekið sig. Að
keppnin verði til þess
að auka enn áhuga
æskufólks á íþróttum
og íþróttastarf i — ekki
bara á handknattleik
heldur íþróttum í heild.
Þórhildur Þorleifsdótt-
ir telur slíkt sennilega
ekki æskilegt.“
hygg að æskulýðsstarf íþróttafélag-
anna snerti flest heimili á íslandi
beint og óbeint og að flestir séu
þakklátir fyrir það starf sem þar er
unnið.
Nú er auðvitað auðvelt að segja
að æskulýðsstarf íþróttafélaganna
sé gott og blessað svo og almenn-
ingsíþróttir en að það komi byggingu
íþróttahallar og heimsmeistara-
keppninni í handknattleik nákvæm-
lega ekkert við. Þvf er til að svara
að hvarvetna eru afreks-
fþróttimar taldar æskilegur hvati
ungs fólks til fþróttaiðkana og þær
vega einnig þungt í mótun áhuga á
íþróttastarfinu. Þetta er ekkert
SIEMENS
Glæsilegeldavél
meðbakstursvagni!
Yfir- og undirhiti, blást-
ur, blástursgrill og
keramikhelluborð.
SMITH&
NORLAND
Nóatúni 4
S. 28300
séríslenskt fyrirbrigði heldur alþjóð-
legt. Við íslendingar höfum dæmin
augljóslega fyrir okkur. Árið 1972
réðumst við í það stórvirki að halda
heimsmeistaraeinvígið í skák. Þá
þurftu forystumenn skákhreyfingar-
innar að leita stuðnings ríkisvalds-
ins. Sem betur fer höfðu ráðamenn
þá víðsýni og skilning til þess að
veita stórhuga mönnum stuðning.
Ég hygg að enginn efist nú um að
sá stuðningur borgaði sig þótt ef til
vill sé erfítt að meta það í krónum
og aurum. íslendingar eru nú ein
mesta skákþjóð heimsins og skák-
áhugi almennur — við eigum fleiri
stórmeistara en allar hinar Norður-
landaþjóðimar til samans. Við sem
stöndum að umsókn íslands um
heimsmeistarakeppnina í handknatt-
leik gemm okkur vissulega vonir um
að sagan .geti endurtekið sig. Að
keppnin verði til þess að auka enn
áhuga æskufólks á fþróttum og
íþróttastarfi — ekki bara á hand-
knattleik heldur íþróttum í heild.
Þórhildur Þorleifsdóttir telur slíkt
sennilega ekki æskilegt. í viðtalinu
lét hún þau orð falla að keppnisí-
þróttimar á íslandi væru til þess
fallnar að leggja „hugmyndafraeði-
legan gmndvöll að starfi flokks eins
og Sjálfstæðisflokksins". Að vísu
vefst það vemlega fyrir mér að
skilja hvað þingmaðurinn á við með
þessum orðum en líklega á hún við
það að keppni á íþróttavöllunum leiði
sjálfkrafa til þess að viðkomandi
kjósi Sjálfstæðisflokkinn. Undirrit-
aður hefur haft kynni af fþrótta-
hreyfingunni á íslandi frá bamæsku
og getur upplýst Þórhildir Þorleifs-
dóttur viti hún það ekki að þeir sem
reyna með sér á íþróttavöllunum em
úr öllum flokkum og af öllum stigum
þjóðfélagsins. Ætli það geti ekki
einmitt verið að þátttaka í íþróttum
og þeim félagsskap sem þeim fylgir
hafi orðið til þess að auka skilning
ungmenna á högum og viðhorfum
hvers annars — frekar en að íþrótta-
starfið miði að því að skipa öllum f
sama stjómmálaflokk? Það er al-
kunna að Kvennalistinn hefur af
dugnaði barist fyrir úrbótum, t.d. í
dagheimilismálum og með framan-
greindum rökum Þórhildar mætti
segja að tilgangurinn með því væri
að „leggja hugmyndafræðilegan
grundvöll að starfi flokks eins og
Kvennalistans". Engum mun þó í
raun og vem detta slíkt í hug.
Við sem höfum unnið að því að
fá heimsmeistarakeppnina f hand-
knattleik hingað höfum bent á það
að það kynni að hafa töluvert þjóð-
hagslegt gildi fyrir okkur að fá
keppnina hingað og að gjaldeyris-
tekjur hafa henni gætu orðið vem-
legar. Þórhildur Þorleifsdóttir sagði
í viðtalinu að þær tölur sem nefndar
hefðu verið væm hreinar getgátur.
„Það er auðvitað hægt að fá út úr
því dæmi hvað sem maður vill og
gjaman gefur maður sér þá útkom-
una fyrst og reiknar síðan dæmið
aftur á bak og finnur sér stærðina
sem gefur útkomuna," sagði hún í
umræddu viðtali. Undirritaður er
ekki stjómmálamaður og veit satt
að segja ekki hvaða reikningsað-
ferðir þeir nota en ummæli Þórhildar
benda til þess að hún kunni eitthvað
fyrir sér í slfkum reikningskúnstum
sem hún nefnir. Nú vill svo til að
umrsedd heimsmeistarakeppni er
ekki sú fyrsta sem haldin er og fyr-
ir liggja upplýsingar frá þeim lönd-
um sem hafa haldið keppnina á und-
an okkur. Út frá þeim hefur verið
reiknað og reynt að meta hugsanleg-
ar gjaldeyristekjur. Vitanlega er um
áætlanir að ræða en ekki blákaldar
staðrejmdir. Þær geta aldrei orðið
til fyrr en að keppninni lokinni. Þór-
hildur gat þess einnig í viðtalinu að
íslensku hótelin væru meira og
minna á hausnum og mátti á henni
skilja að það væri ekki þess vert að
reyna að gera eitthvað til þess að
skapa þeim verkefiii. Ég hef enga
trú á öðru en aðstandendur hótel-
anna myndu taka þvf með sæmileg-
um þökkum að hótelin fylltust af
gestum þótt ekki væru nema þær
þijár vikur sem keppnin stendur en
geta má að hún er haldin á „dauð-
asta“ ferðamannatímanum á ís-
landi, þ.e. um mánaðamótin febr-
úar-mars.
Þórhildur ræddi einnig um hversu
greiða leið íþróttaforystan virtist
eiga að ákveðnum stjómmálamönn-
um og ráðamönnum þjóðarinnar og
að þeir virtust ginnkeyptari fyrir
aðstoð við hana en t.d. menningar-
starfsemi. Nú er það svo að víða um
lönd er íþróttastarf flokkað undir
menningarstarfsemi og það gerum
við líka sem erum að reyna að vinna
íþróttunum gagn. Auðvitað er það
rétt að æskilegt væri að veija meira
fjármagni tii menningarviðburða og
til íslenskra listamanna. En ef Þór-
hildur skipar íþróttunum annan sess
en því sem hún kallar menningu
væri ráðlegt fyrir hana að kynna sér
málið svolítið áður en hún fullyrðir
um mismun. Hvemig væri að hún
tæki sér fyrir hendur að bera saman
það fjármagn sem hið opinbera veit-
ir til þeSs sem hún kallar menningu
annars vegar og svo íþrótta hins
vegar. Hún gæti t.d. byijað á því
að bera saman fjárveitingar til
íþróttasambands Islands annars
vegar og til Sinfóníuhljómsveitar
íslands hins vegar.
Ég hugsa að forystumenn íþrótta-
hreyfingarinnar á íslandi séu alls
ekki sammála Þórhildi Þorleifsdóttur
um að það hafi verið auðvelt að
sækja fjármagn til starfseminnar til
hins opinbera. Ef Þórhildur veit það
ekki þá en rétt að upplýsa hana hér
og nú um að þungi fþróttastarfsins
hvílir á herðum sjálfboðaliða. Vitan-
lega koma bæði ríkisvald og sveitar-
stjómir inn í fjármögnun stórra
íþróttamannvirkja, en í flestum til-
fellum eru íþróttamannvirkin og þá
sérstaklega fþróttahúsin jafnframt
skólamannvirki og má geta þess að
víða skortir mjög á að unnt sé að
framfylgja lögum um íþróttakennslu
vegna skorts á íþróttahúsum. Þá er
það staðreynd sem þeir þekkja vel
sem koma nálægt hinu fijálsa
íþróttastarfi að skortur á íþróttahús-
um stendur starfinu verulega fyrir
þrifum og hefur m.a. orðið til þess
að takmarka frjölda þeirra sem taka
þátt í íþróttum. Oftast bitna slfkar
takmarkanir á fullorðna fólkinu sem
ekki æfir með keppni fyrir augum
þar sem fþróttafélögin telja það
skyldu sfna að láta ungmenniii
ganga fyrir. Stórt íþróttahús myndi
því bæta nokkuð úr brýnni þörf. Það
yrði ekki reist fyrir heimsmeistara-
keppnina eina heldur er óhætt að
slá því föstu að það yrði fullnýtt
jafnskjótt og það kæmist í gagnið.
Benda má einnig á það að Skáksam-
band íslands hefur lengi haft hug á
því að sækja um að halda Ólympíu-
skákmót hérlendis en ekki hefur
getað orðið af því vegna þess að
nægjanlega stórt hús er ekki til.
Umrædd íþróttahöll myndi henta vel
fyrir slíkt mót og því allar Ifkur á
þvf að mótið fengist hingað fljótlega
eftir að húsnæðið væri til staðar.
Þórhildur lauk orðum sfnum í út-
varpsviðtalinu með yfirlýsingu um
að stuðningur ríkisstjómarinnar við
byggingu umrædds íþróttahúss og
þar með við umsókn um heimsmeist-
arakeppnina væri „náttúralega
glöggt dæmi um forgang ykkar karl-
manna í góðum stöðum í lífinu".
Um slíka yfirlýsingu er raunar ekk-
ert hægt að segja annað en það að
sá sem hana gefur hlýtur að vera
úr tengslum við raunveraleikann.
Þann raunveraleika að íþróttastarfið
á íslandi er ekki nein séreign karl-
manna — ekki nein séreign þeirra
sem komist hafa vel áfram í lífinu
— heldur er íþróttahreyfingin
stærsta flöldahreyfing kvenna og
karla á íslandi. í íþróttastarfinu taka
þátt bæði eídri og yngri, þeir sem
era vel stæðir og þeir sem lakara
era settir. f fþróttastarfinu hefur
jafnrétti rfkt f raun og vonandi verð-
ur svo um langa framtíð.
Að lokum þetta: íslendingar beij-
ast harðri baráttu við Svía um HM
1994. Hvor þjóðin verður fyrir valinu
sem mótshaldari kemur ekki f ljós
fyrr en á þingi alþjóðasambands
handknattleiksmanna sem haldið
verður f Seoul í september. En Svfar
munu örugglega telja það gott inn-
legg í baráttu sína að sá flokkur sem
8amkvæmt skoðanakönnunum er nú
stærsti stjómmálaflokkurinn á ís-
landi er á móti þvf að íslendingar
haldi keppnina.
Höfundur er ritatjóri og vara-
I fiimMiliir HanHlrnnttla;baaHm-
banda fatanda.