Morgunblaðið - 06.05.1988, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. MAÍ 1988
^49
Bergsveinn Guð-
mundsson -Mimúng
umar Ingveldi, Helenu og Eygló
og reyndist Gísli þeim sem besti
faðir.
Þau Gísli og Laufey vom ná-
grannar okkar hjóna og vinafólk frá
fyrstu kynnum, við ferðuðumst og
skemmtum okkur saman. Man ég
vel skemmtanir sem við sóttum með
þeim sem átthagafélag Sléttu-
hrepps stóð fyrir og þorrablót sem
voru mjög skemmtileg. Það var
auðfundið að þetta elskulega og
samhenta fólk, sem hafði orðið að
yfírgefa átthaga sína, hafði mikla
þörf fyrir að hittast og halda hóp-
inn, tala saman og skemmta sér
og var þá oft glatt á hjalla.
Stundum var sest að spilum og
var þá ekki verra að faðir Laufeyj-
ar, Ami Guðmundsson útvegsbóndi
frá Teigi í Grindavík, væri viðstadd-
ur því hann spilaði af lífí og sál.
Ámi dvelst nú á Hrafnistu DAS í
Hafnarfírði, háaldraður, en em og
hress í anda.
Gísli bar mikla ást til átthaganna
fyrir vestan og komu þau Laufey
sér upp aðstöðu þar til sumardvalar.
Þau ferðuðust mikið hérlendis og
erlendis og áttu margar góðar
stundir þar saman.
Nú er Gísli blessaður fallinn frá,
en lífíð heldur áfram sinn vana-
gang.
Margs er að minnast og margs
er að sakna, en þó er mestur sökn-
uður eiginkonu, bama og bama-
bama.
Elsku Laufey, við vottum þér,
bömum þínum og tengdabömum
og öðrum aðstandendum okkar
innilegustu samúð. Góður drengur
er genginn en minning hans lifír.
Guðrún Árnadóttir,
Pétur Hannesson.
sem land var að hafa á hveijum
tanga og hverri vík. Urðu það örlög
sumra að lognast útaf án þess að
lifna eða verða atvinnulífi staðarins
að gagni.
A kreppuárunum sem fylgdu
síldarleysinu á ámnum 1966—1970
dvaldi ég eitt vorið á heimili Finn-
boga. í aðgerðarleysinu um vorið
fann hann það sér til afþreyingar
að setja upp landnót með gamla lag-
inu í þeirri von að síld gengi í fjörð-
inn að nýju. Margt kvöldið og marga
nóttina fór ég með Finnboga út með
fírði til að svipast eftir sfld er geng-
ið hefði í fjörðinn. Oft fylltust við
von er sá á sporðaköst eða fuglager
sem reyndist ýmist vaka yfír sfli eða
smáufsa. Vorið leið í spenningi og
von um veiði, sem bætt gæti fár-
haginn, en árangurs. Meira í gamni
en alvöru og til að sýna mér og son-
um sínum gamalt verklag var nót-
inni kastað út við Hánefsstaðaeyrar
í skugga nýreistrar Síldarverksmiðju
sem aldrei varð annað en útgjöldin
fyrir þá stórhuga er að byggingu
hennar stóðu. Aflinn sem var einn
eða tveir marhnútar er sennilega
eini aflinn sem verksmiðjunni barst,
var þó meira til hennar lagt en afl
vinnulúinna handa Finnboga, sem
reyndi af mætti en litlum efnum að
leggja sitt af mörkum til að rífa sig
upp úr doða og djöfulskap athafna
og atvinnuleysis. Minningabrot þessi
um sérstæða atvinnuhætti fyrri
tíma, er upprifjun frá viðræðu okkar
Finnboga, sem hann varðveitti og
gaf mér með sér á þessum vomóttum
1967.
Árið 1976 lést Kapitóla og brá
þá Finnbogi búi og flutti til
Reykjavíkur og settist hann hjá
Kolbrúnu dóttur sinni í Breiðholti.
Hann yar hvers manns hugljúfi og
bamgóður svo af bar. Enga stund
átti hann betri en þær sem hann
gætti bamabama sinna og þolin-
mæði hans og umburðarlyndi við
böm átti sér engan líka. Árin sem_
Finnbogi bjó í hverfínu sótti hann
sundlaugina hvem dag sem guð
gaf, meðan heilsa hans entist. Eign-
aðist hann þar mikinn flölda vina
og kunningja sem segja má að borið
hafi hann á höndum sér síðustu ár-
in. Átti hann engin orð yfír vináttu
þeirra og velvild í sinn garð öll árin
sem hann sótti laugamar, gilti einu
hvort um starfsmenn eða sundlaug-
argesti var að ræða. Það hlýja hug-
arþel er þessum aldna heiðursmanni
var sýnt af óskyldum síðustu árin
er öllum þeim til sóma er það sýndu
og átti hann engin orð til að þakka
það.
Gunnar
Fæddur 3. maí 1904
Dáinn 26. apríl 1988
Kijúpum í bæn af kraftanna lindum
kenn oss að risa af duftsins smæð •
gef oss í striði þolgæði að þreyja
þrek til að lifa, Iq'ark til að deyja
máttarins Guð í hæstu hæð.
(F.R.G.)
Mig langar í örfáum órðum að
minnast tengdaföður míns Berg-
sveins Guðmundssonar.
Hann var dálítið sérstakur per-
sónuieiki,_ hógvær og fremur dulur
maður. Ég tel hann hafa verið
náttúrubam fram í fíngurgóma,
enda þreyttist hann seint á að ræða
um vissa fagra staði á landinu og
óskaði þess oft hin seinni ár, þegar
kraftar voru á þrotum að hann
væri sterkari til að uppfylla þann
þroska er náttúran hafði upp á að
bjóða.
Bergsveinn var alla tíð meðan
kraftar entust, athafnamaður mik-
ill, listasmiður enda veit ég að hann
lifði sig inn í sitt fag, en það voru
ekki bara smíðamar sem áttu hug
hans allan. Sjórinn heillaði hann
mjög. Á yngri ámm smíðaði hann
sér bát sem hann lét heita Helga
eftir bróður sínum sem honum þótti
mjög vænt um. Það kannske skipti
Bergsvein í rauninni ekki svo miklu
máli hvort hann var úti á sjó á
bátnum eða bara að ditta að honum
í nausti. Bara að vera í tengslum
við hafíð. Finna sjávarlyktina og
heyra í fuglunum. Síðustu sex árin
höfum við hjónin og bömin okkar
ekki getað verið nógu oft með hon-
um vegna flutninga okkar frá Hafn-
arfírði til Akureyrar, þó höfum við
hist af og til.
Það hefði verið mér kært að geta
hitt hann áður en hann fór héðan.
Bergsveinn var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Margrét J. Thorlac-
íus, þau slitu samvistum. Þau áttu
saman fjögur böm, Kristínu Þuríði,
gifta Hjörleifí Kristjánssyni, Guð-
mund Jón, kvæntan undirritaðri,
Friðrik, kvæntan Sigrúnu Olgeirs-
dóttur og Grétu Berg, gifta Stefáni
Kristjánssyni, bamabömin eru 13.
Seinni kona Bergsveins er Ingibjörg
Jóhannsdóttir og hefur hún staðið
við hlið manns síns í öllum hans
veikindum eins og kraftar hennar
leyfðu. Ennfremur vil ég minnast
alls þess er þau Friðrik sonur hans
og hans kona Sigrún gerðu fyrir
hann síðasta ævikvöldið. Elsku
Ingibjörg, ég veit að þú saknar
Begga þíns eins og þú kallaðir hann,
en nú líður honum vel. Ég og fjöl-
skylda mín kveðjum kæran föður,
tengdaföður og afa. Blessuð sé
minning Bergsveins Guðmundsson-
ar.
Ásgerður Ágústsdóttir
Bergsveinn Guðmundsson, húsa-
smíðameistari, sem kvæntur var
frænku minni, Ingibjörgu Jóhanns-
dóttir, er lifír mann sinn, lézt á
Borgarspítalanum þann 26. apríl.
Hann hafði lifað langa ævi og
stranga.
Bergsveinn var fæddur á Tanna-
nesi í Onundarfírði 3. maí 1904 og
vantaði því aðeins rúma vikuna í
áttugasta og fjórða afmælisdaginn.
Foreldrar hans vom hjónin Kristín
Friðriksdóttir og Guðmundur
Magnús Sveinsson. Kristín var af
höfðingjum komin fram í ættir,
fjórða manneskja frá Eggerti Ólafs-
syni í Hergilsey eða svo rekur Eyj-
ólfur Jónsson ætt Kristínar.
Guðrún „elsta" dóttir Eggerts
var langamma Kristínar. Sú kona
er sögufræg atgervismanneskja og
faðir hennar, Eggert, sem var kven-
samur útvegsbóndi, hafði til þess
öll efnin, kynfylgja hans dugði í
Thoroddsena, Thorsteinssyni,
Kollafjarðarbræður, syni Þóru í
Skógum og marga aðra höfðings-
menn, andlega og veraldlega, þeirra
á meðal Sigurð skurð Jóhannsson.
Hrifnastur er þó sá, sem hér rit-
ar, af Jóni Frigga, hálfbróður
Kristínar útaf Eggerti, en Jón var
sterkasti maður í Bolungarvík á
sinni tíð. Hann hafði furðulegt afl
til burðar og átaka, stilltur maður
og ágætur, faðir Friðriks í Simrad,
sem kunnug maður í sjávarútvegi.
Margt af ættmennum Eggerts í
Hergilsey hafa verið og eru sér-
sinna, og það held ég að Bergsveinn
hafí mátt kallast.
Systursonur Kristínar var Am-
grímur Bjamason, ritstjóri og fróð-
leiksmaður mikill, sérkennilegur
gáfumaður. Hann var í Bolungarvík
póstmeistari og oddviti. Honum var
létt um að skrifa og allar heimildir
geymdi hann í kolli sér.
Guðmundur, faðir Bergsveins,
var sonur Sveins Pálssonar bónda
á Hesti í Önundarfírði og konu
hans Steinunnar Jónsdóttur, sem
Ólafur Þ. Kristjánsson segir í Sögu-
riti ísfírðinga að muni hafa verið
„atorkumikill dugnaðarkona".
Steinunn bjó á Hesti eftir lát manns
síns og var svo mikil af sér, að
henni var leyft að kjósa til hrepps-
nefndar átta ámm áður en konur
fengu kosningarétt. Mosfellingar
höfðu misskilið orðið „Mænd“ í
dönsku tilskipuninni, og héldu það
geta átt við konur jafnt sem karla
að íslenzkri málvenju; konur mættu
því kjósa, ef þær hefðu til þess efna-
hag og mannorð. Af því fékk Stein-
unn að kjósa 1874.
Foreldrar Bergsveins giftust
1890, þá bæði húsmenn á Fossi í
Skutulsfirði, og Guðmundur ekkju-
maður, rétt um fertugt, átti þá tvær
dætur frá fyrra hjónabandi, en
Kristín 25 ára. Þau hjónin áttu
næstu árin heima í Skutulsfirði og
Hnífsdal og þeim fæddust ört böm-
in, alls sjö. Komust þau öll til full-
orðinsára nema eitt, sem dó sam-
dægurs og það fæddist.
Árið 1894 fluttu þau hjónin á
Tannanes, og þar fæddist Berg-
sveinn, yngsta bam þeirra.
Guðmundur Magnús dó þegar
Bergsveinn var sex ára og þá flosn-
aði ekkjan upp af jörðinni ári síðar
og bamaskarinn dreifðist. Eitt
bamanna varð eftir í Tannanesi og
þijú fóm til ísafjarðar, en tvö.
yngstu bömin fylgdu móður sinni,
drengimir Kristján og Bergsveinn.
Kristín fór fyrst til Dýrafjarðar, en
var þar ekki nema árið, þá fluttist
hún til ísafjarðar, og þar náði hún
saman öllum bömunum og bjó með
þeim í fjölbýlishúsinu Bjamarborg,
en þar bjó margt fátækra manna.
Fátæktin í æsku hefur trúlega
valdið nokkm um það, að Berg-
sveinn fór vel með fjármuni. Það
em mörg dæmin um það, að dugleg-
ir menn, sem unnu sig uppúr fá-
tækt urðu fastir á fé, þeir mundu
fátæktina alla ævi, og máttu ekki
til þess hugsa, að eiga hana aftur
yfír höfði sér.
Böm Kristínar í Bjamarborg sem
til aldurs komust urðu öll efna-
manneskjur. Guðrún (hér talið eftir
aldri) giftist Hermundi Jóhannssyni
húsasmið og líkistusmið á Akur-
eyri, Guðmundur dó ungur og
ókvæntur, Elín, giftist Halldóri
Snæhólm bónda á Sneis, Helgi var
bakarameistari á ísafírði, en Krist-
ján framkvæmdamaður í Reykjavík,
rak Pípuverksmiðjuna við Rauðar-
árstíginn og stundaði byggingar-
starfsemi og Bergsveinn komst til
góðra efna. Öll vom þessi systkini
dugnaðar- og sómafólk.
Þegar Bergsveinn var sextán ára
fluttist hann með systur sinni, Guð-
rúnu, tii Akureyrar og lærði smíðar
hjá mági sínum Hermundi, og varð
meistari í því handverki. Hann var
fram til 1927 við smíðar á Akur-
eyri en fluttist þá suður og vann
þar við smíðamar næstu tvö árin,
en þá drifu þeir bræður sig, Krist-
ján og Bergsveinn, út til Kaup-
mannahafnar. Kristján hafði þá lok-
ið Verzlunarskólanámi hér heima.
Bergsveinn sótti nám í Teknologisk
Institute í húsateikningum og vann
samhliða náminu. Hann kom hingað
út aftur 1931 og þá gerðu þeir
bræður þrír með sér félag til húsa-
bygginga, Helgi bakari, Kristján,
sem þá var farinn að steypa hellur
og rör, og Bergsveinn húsasmíða-
meistari.
Þeir bræður Bergsveinn og
Kristján (Helgi var áfram vestra)
byggðu mörg hús í Reykjavík næstu
árin, til dæmis við Ránargötuna
húsin nr. 2-4 og 35-40, húsalengju,
sem var einnig við Garðastræti (nr.
6), homhúsið á Garðastræti og
Vesturgötu. Hús sín leigðu þeir
flest. Dugnaður þeirra var mikill
og jieir fóru vel með aflafé sitt.
Á þessum árum tók Bergsveinn
mjög að hneigjast að guðspekinni,
en hafði þó fyrr, eða þegar hann
var á Akureyri, hugleitt þau trúar-
efni. Hann varð mjög handgenginn
Grétari Fells og gekk hér í Guð-
spekistúkuna en á Akureyri var
hann í stúku af svipuðu tagi, sem
Jón Ámason, prentari og stjömu-
fræðingur hafði stofnað og kallað
Co-frimúrarastúku. Á árinu 1939
kynntist Bergsveinn konu sem var
mjög sama sinnis í andlegum mál-
um og hann sjálfur, Margrét
Thorlacius frá Öxnafelli í Eyjafírði
og er hún þjóðkunn kona fyrir lækn-
ingar sínar. Læknisverk hennar eru
staðreynd, sem bjánaskapur er að
neita, svo mörgum vottorðum skil-
góðra manna sem þau eru studd.
Hinu velta menn fyrir sér, hver
eftir sinni trú og geðþótta, hvaðan
Margrét og hennar líkar komi kraft-
urinn til læknisverka sinna yfirskil-
vitlegra.
Þau Margrét og Bergsveinn gift-
ust 17. desember 1940, og Berg-
sveinn reisti þá lítið snoturt hús úti
á Seitjamamesi þar í Lambastaða-
túninu, kallaði það Hvol. Eitt bama
þeirra var þá fætt hjónunum,
Kristín Þuríður, sem gift er Hjör-
leifí Kristjánssyni, skipstjóra, en tvö
fæddust á Hvoli, Guðmundur Jón,
húsasmíðameistari_ á Akureyri,
kvæntur Ásgerði Ágústsdóttur, og
Friðrik, húsgagna- og húsasmiður
í Reykjavík, kvæntur Sigrúnu 01-
geirsdóttur; yngsta bam þeirra
hjóna Gréta Berg, fæddist á Akur-
eyri. Hún er hjúkrunarkona, gift
Stefáni Kristjánssyni, jámiðnaðar-
manni á Akureyri.
Árið 1947 bauðst Bergsveini að
stjóma byggingaverki fyrir SÍS á
Akureyri (hús Gefjunar og Iðunnar)
— og fluttu þau hjónin þá norður.
Akureyri var bær Margrétar, en
Bergsveinn undi þar ekki, og átti
Fædd 10. júlí 1934
Dáin 29. apríl 1988
Þegar svo óvænt og skyndilegt
kall kemur, brestur orð til að móta
hugsanir sem bijótast fram, af
hverju hún og af hveiju svona
fljótt?
Erla var okkur öllum er henni
kynntumst svo hugstæð og mikils
virði, hún vann sín daglegu störf
af rómaðri samviskusemi og dugn-
aði. Við þökkum fyrir allar sam-
þar þó góða vini. Einn hans bezti
vinur þar var ágætismaður Vetur-
liði Sigurðsson, húsasmiður og sam-
verkamaður Bergsveins, og mikill
áhugamaður einnig um guðspeki.
Bergsveinn var þama tímakaups-
maður, sem gekk reglubundið til
starfa síns, vann sinn tíma og sótti
launaumslagið á útborgunardögun-
um. Hann saknaði umsvifanna í
Reykjavík, þegar hann hafði mörg
hús í smíðum og lagði nótt við dag,
því að hann var hinn mesti vinnu-
garpur.
Kristján, bróðir Bergsveins, lézt
1952 og þá var enginn til að líta
eftir eignum Bergsveins í Reykjavík
og því varð það nokkru seinna, að
þau Bergsveinn og Margrét fluttu
suður, og settust að í einni íbúð
Bergsveins við Ránargötu.
Bergsveinn kom sér ekki fyrir á
ný með framkvæmdir, heldur vann
hjá öðrum. Hann kunni ekki á verð-
bólguna, lærði aldrei að lifa í henni.
Ekki varð þessi búferlaflutningur
þeim til farsældar í hjónabandinu.
Margrét undi sér ekki í margbýlinu.
Það voru margar íbúðir í húsinu
og oft ónæðissamt fyrir hana, sem
vildi hafa sem mesta kyrrðina.
Bergsveinn reisti á þessum ámm
hús á Amarstapa og þar voru þau
hjónin tíma á sumrum. Bergsveinn
hafði smíðað sér trillu fallega með
skútulagi, Helga hét hún RE 220.
Hann reri henni allmikið bæði frá
Stapa og Reykjavík í frístundum
sínum.
Það fór svo, að þau hjónin skildu
1962, en 8. maí 1965 kvæntist
Bergsveinn aftur og nú Ingibjörgu
Jóhanndóttur Bárðarsonar kaup-
manns.
Jóhann Bárðarson var Bolvíking-
ur, hafði verið þar formaður, flutt-
ist til Ísaíjarðar og gerðist þar
kaupmaður og rak mikla timbur-
verzlun vestra í mörg ár, fluttist
síðan suður, þegar aldurinn færðist
yfír hann, og stundaði nokkra inn-
flutningsverzlun um skeið, en tók
einnig að stunda ritstörf, og vann
þjóðþrifaverk með bókum sínum frá
áraskipatímanum, Áraskipum og
Brimgný. Þær þykja báðar öndveg-
is heimildarrit um lok árabáta-
tímans vestra.
Móðir Ingibjargar var Guðbjörg
Pétursdóttir úr Hafnardal, en Hafn-
ardalsfólk er fjölmenn ætt og margt
þar mætra manna.
Ingibjörg vann fjölda ára í Út-
vegsbankanum í Reykjavík. Mjög
gott var alla tíð með þeim Berg-
sveini og Ingibjörgu. Þau misstu
bæði heilsuna til vinnu um 1970
og bjuggu sér þá gott heimili í
Eskihlíð 18, í íbúð, sem Ingibjörg
átti þar, og voru hvort öðru stoð
eftir því sem hallaðist á fyrir öðru
hvoru þeirra í veikindum. Frænku
minni verður nú allt daprara náttúr-
lega, en böm Bergsveins hafa
reynzt henni vel.
Ekki kann ég að mæla persónu-
lega eftir mann frænku minnar, við
kynntumst lítið, og hugðarefni hans
voru mér framandi, en það veit ég
að hann var hinn mesti manndóms-
maður, afburða verkmaður og
íheldinn uppá gamla mátann.
Nú er aðeins að vona, að Berg-
sveinn hafí orðið að trú sinni. Guð
líti svo til með frænku minni.
Ásgeir Jakobsson
verustundir er við áttum saman
og fá að hafa kynnst henni.
Skarphéðni, bömum, tengda-
bömum og barnabömum og öðrum
aðstandendum vottum við okkar
dýpstu samúð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt
(V. Briem)
Starfsfélagar í
mötuneyti Pósts og
síma, Sölvhólsgötu.
Kveðjuorð:
Erla Kristjánsdóttír
frá Súgandafirði