Morgunblaðið - 22.05.1988, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. MAÍ 1988
pttrgi Útgefandi nnMftfrfr Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aðstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fróttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands. f lausasölu 60 kr. eintakið.
Endurreisn
á sögustöðum
Aþessari öld hefur ísland
verið byggt að nýju, ef
þannig mætti að orði komast.
Hvar sem komið er í landinu
blasa við nýjar byggingar, sem
hýsa bæði íbúa staðanna og
skapa aðstöðu fyrir þá þjónustu,
sem nú er krafíst. Stórhugur í
þessu efni hefur verið snar þátt-
ur í sjálfstæðisbaráttu þjóðar-
innar. Við höfum viljað sýna og
sanna, að í blessuðu landi okkar
getum við sjálfír búið þannig
um okkur að standist saman-
burð við það sem best gerist í
hinum íjölmennari löndum, sem
hingað til að minnsta kosti hafa
ekki verið talin jafn harðbýl og
okkar. Samhliða þessari miklu
uppbyggingu hafa menn ekki
alltaf haft tíma til að staldra við
og huga að því sem fyrir var;
margt af því hefur að sjálfsögðu
mátt víkja en annað ber að varð-
veita með reisn.
Um þessar mundir er unnið
að því að endurreisa gamlar
byggingar á tveimur fomfræg-
um sögustöðum, Hóladómkirkju
og Viðeyjarstofu. Þegar ráðist
var í endurreisn Skálholtsstaðar
um miðbik aldarinnar var að-
staða önnur en á Hólum og í
Viðey að því leyti, að þar hafði
ekki verið reist hús úr steini, sem
stóð af sér tímans tönn. Var
reist þar ný glæsileg dómkirkja
teiknuð af Herði Bjamasyni,
húsameistara ríkisins. Áður en
steinkirkjan var reist á Hólum
á ámnum 1757 til 1763 höfðu
tvær timburkirkjur á staðnum
fokið (1394 og 1624) og fyrsta
kirkjan sem reist var á Hólum
á 11. öld og er lýst þannig í
Jóns sögu helga Ögmundarson-
ar, fyrsta Hólabiskups, að hún
hafí mest gjör verið á íslandi,
brann upp með öllu skrúði sínu.
Hljóta allir að vona, að vel tak-
ist til við hið mikla og vanda-
sama verk sem nú er verið að
vinna í Hóladómkirkju. Ekki er
síður mikilvægt að vel heppnist
viðgerð altarisbríkur Hóladóm-
kirkju, sem unnið hefur verið
að í Þjóðminjasafni íslands í
þrjú ár. Hún hefur verið í núver-
andr Hóladómkirkju síðan hún
var vígð 1763 en jafnan hefur
verið talið að Jón Árason biskup
hafí fært hana dómkirkjunni að
gjöf á ámnum 1520 til 1530,
en bríkin er talin gerð í Niður-
löndum eða Þyskalandi snemma
á 16. öld. Að öllu þessu starfí
þarf að standa með sæmd Hóla-
staðar í huga.
Skömmu áður en ráðist var í
það stórvirki að reisa steinkirkju
á Hólum vom á ámnum 1752-54
reist bæjarhús úr tilhöggnu
íslensku grágrýti í Viðey, þar
sem menntir Islendinga höfðu
dafnað um aldir eða síðan
Ágústínusarklaustur var stofn-
að þar 1226 af Þorvaldi Giss-
urarsyni í Hmna. Meðal mikilla
menntamanna sem sátu í Viðey
má nefna Styrmi fróða, sem var
prior 1235-45. Það var Skúli
Magnússon landfógeti sem beitti
sér fyrir að húsin í Viðey vom
reist, og þangað flutti hann frá
Bessastöðum.
Yfír Viðey hvílir bjarmi mikill-
ar sögu f huga allra íslendinga
og 1968 beitti Bjami Benedikts-
son forsætisráðherra sér fyrir
því að íslenska ríkið keypti Við-
eyjarstofu af afkomendum
Magnúsar Stephensens, sem
eignaðist Viðey á fyrri hluta
nítjándu aldar. Davíð Oddsson
borgarstjóri béitti sér síðar fyrir
því ásamt þáverandi mennta-
málaráðherra, Sverri Her-
mannssyni, að Reykjavíkurborg
eignaðist hinn hluta Viðeyjar og
á 200 ára afmæli borgarinnar
fyrir tæpum tveimur ámm fékk
Reykjavík hlut ríkisins og Við-
eyjarstofu og kirkjuna að gjöf
frá ríkissljóminni. Þá hét borg-
arstjóri því, að ekki tæki lengri
tíma að endurreisa Viðeyjar-
stofu en að reisa hana á sínum
tíma, eða 2 ár. Er að því stefnt
að hinn 18. ágúst næstkomandi
verði stofan komin í það horf
sem sæmir staðnum og sögu
hennar jafnframt því sem unnið
er að endurbótum á kirkjunni
og gerðar hafa verið ráðstafanir
til að auðvelda mönnum upp-
göngu í eyjuna og dvöl þar utan
Viðeyjarstofu. Hefur sr. Þórir
Stephensen, dómkirkjuprestur í
Reykjavík, verið ráðinn staðar-
haldari í Viðey. Má af þessu
öllu ráða, að Reykjavíkurborg
standi að endurreisn Viðeyjar
með þeirri sæmd sem ber. Sami
stórhugur einkennir þessar
framkvæmdir og önnur verk,
sem borgarstjóm beitir sér fyrir.
í Reykholtí á stað Snorra
Sturlusonar em á döfínni fram-
kvæmdir til að minningu þess
fomfræga staðar verði sýnd
verðskulduð virðing. Vonandi
tekst jafn vel til þar og í Skál-
holti, á Hólum og í Viðey. Á
hvítasunnu er vel við hæfí að
minnast þessara staða, þvf að
allir em þeir tengdir sögu kristn-
innar á Islandi og þeim heilaga
anda sem kristnum mönnum var
blásinn í bijóst og hefur um ald-
ir orðið þeim hvatning til að
sýna drottni lotningu með góð-
um og glæsilegum verkum.
Valtýr Pétursson
Valtýr Pétursson var
merkilegur og sérstæð-
ur listamaður. En hann
þurfti eins og margir
aðrir góðir listamenn að
venja sig við kaldrana-
lega samtíð og umhverfi
sem er miskunnarlaust
á umbrotatímum. Valtýr var bam umróts
og nýrrar sköpunar í síbreytilegum heimi
og hann stóð á vígvellinum miðjum þar
sem hann barðist fyrir köllun sinni og list-
rænni sannfæringu. Því gat stundum verið
stormasamt í kringum hann. Valtýr gat
verið harður í dómum áður fyrr en mildað-
ist með árunum og hann sagði aldrei ann-
að í myndlistargagnrýni sinni en það sem
hann taldi sjálfur að væri rétt og sann-
gjamt.
Þeir sem ruddu afstraktlist braut á Is-
landi urðu að horfa fram á annað en vin-
sældir. Það vissi Valtýr Pétursson öðrum
mönnum fremur en hann hikaði ekki.
Hann hafði sannfæringu fyrir því að end-
umýjun væri listinni lífsnauðsyn. En hann
kunni einnig að meta margt sem gott er
og gamalt. Hann átti ekki sízt samleið
með gömlu meisturunum. í fylgd með þeim
leystist samtíðin úr viðjum tímabundinna
átaka og enginn hugsaði um afstraktlist
án tengsla við hefð og þróun. Hún var
eins og annað nýnæmi í hugmynda- og
reynslusögu mannsins. Landnemi til fram-
búðar.
Ekki sízt með það í huga skrifaði Val-
týr Pétursson gagnrýni sína hér í blaðið
sem frumkvöðull og baráttumaður nýrra
hugmjmda. Hann var ekki andstæðingur
neinnar listar heldur baráttumaður end-
umýjunar. Herti ekki vopn sín í gömhim
glóðum heldur þeim eldi sem nærtækastur
var í samtíðinni. Gagnrýnendur á slíkum
tSmum, svo að ekki sé talað um þröngt
umhverfí eins og það sem við búum við,
geta safnað glóðum elds að höfði sér eins
og hver sá sem hefur skoðun og þarf að
beijast fyrir umdeildum málstað. En Val-
týr lét það ekki á sig fá. Hann talaði við
samvizku sína og dómgreind, herta í and-
rúmi alþjóðlegrar menningar og mikillar
reynslu. Og það voru ekki sízt þessi al-
þjóðlegu viðhorf, fléttuð inní fslenzkan
veruleika, sem gerðu Valtý einnig og ekki
sízt að listrænum samfylgdarmanni Kjar-
vals og Schevings og Kristínar Jónsdóttur,
konu Valtýs Stefánssonar, sem kunni ekki
sízt að meta menningarlegan boðskap
Valtýs Péturssonar.
Morgunblaðið hefur haft þá stefnu að
fela listamönnum að miklu leyti skrif um
listir og bókmenntir. Slíkt er að sjálfsögðu
umdeilt eins og annað. Listamenn geta
verið fulltrúar ákveðinna stefna eða
strauma og ánetjazt þeim. En það skiptir
að minnsta kosti máli hvað góðir listamenn
hafa fram að færa í umræðum um listir
og bókmenntir. Stjómendur Morgunblaðs-
ins hafa verið hallir undir þetta viðhorf,
vitandi það að enginn getur skrifað um
menningu svo að öllum líki. Enginn er
óskeikull.
Þekking eyðir fordómum. Ungir og
víðsýnir menntamenn fjalla nú margir af
ábyrgðartilfínningu og réttlætiskennd um
listir og bókmenntir og ber að fagna því.
Þeir eru verðugir arftakar manna eins og
Valtýs Péturssonar.
Valtýr var ekki einungis áhrifamikill
brautryðjandi á átakatímum heldur einnig
eftirminnilegur listamaður sem fór eigin
ieiðir og vann að list sinni af sannfæringu
og alúð og gerði mestar kröfur tii sjálfs
sín. Hann var sízt af öllu auglýsingamaður
fyrir sjálfan sig eða list sína. En hún dafn-
aði vel í skjóli þeirra gömlu sanninda að
lífíð er stutt en listin löng.
Það fór ekki hjá því að tvíþætt hlutverk
Valtýs Péturssonar í lífínu hefði áhrif á
list hans. Viðkvæmur listamaður og bar-
áttuglaður frumkvöðull þarf á sterkri skel
að halda utan um sína viðkvæmu kviku.
Valtýr vemdaði hana með margvíslegum
hætti. Þannig var hún ávallt sönn og heil.
En þannig gat Valtýr einnig stundum sjálf-
ur verið berskjaldaður í list sinni ef að
honum var vegið. Hann tók því vel og af
jafnaðargeði. Þess sama ætlaðist hann til
af öðrum. Hann var einn bezti sögumaður
samtíðarinnar og hafði unun af að segja
frá starfsbræðrurp sínum og tókst þá upp
svo eftirminnilegt gat verið. í þennan
sagnaheim sinn leitaði hann burt frá sam-
tíðinni og þeim íþyngjandi kröfum sem til
hans vom gerðar sem gagnrýnanda og
listamanns.
í samtali sem birtist hér í Morgunblað-
inu 1957 var Valtýr Pétursson spurður
um framtíð íslenzkrar myndlistar. Hann
sagði að hún yrði að fá að þroskast óhindr-
uð. Ekkert mætti verða henni fjötur um
fót. Hún yrði að velja eigin leiðir. Um þær
mundir var Valtýr að skrifa gagnrýni um
sýningu Júlíönu Sveinsdóttur og því bætti
hann við: „Það skiptir mig engu hvort
málverk er hlutlægt eða óhlutlægt eins
og sagt er. Hið eina sem máli skiptir er
það hvort verkið nær tilgangi sínum. Verk
Júlíönu Sveinsdóttur eru stórkostleg list.
Þau eru öll til orðin á þeirri forsendu að
listamaðurinn ætlar sér að mála málverk,
annað ekki.“
Og svo vitnaði hann í Picasso sem hafði
sagt: Ég bý ekki til hlutina, en ég fínn
þá. Picasso málaði afstraktmyndir fyrir
Valtýr Pétursson
listmálari í vinnu-
stofu sinni.
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. MAÍ 1988
31
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 21. maí
hádegi en hlutlægar myndir svokallaðar
eftir hádegi, ef sá gállinn var á honum.
Slíkt kunni Valtýr Pétursson vel að meta
enda leitaðist hann við undir lokin að fínna
kröftum sínum einnig viðnám í hefðbund-
inni list en þá við takmarkaðan fögnuð!
Þannig er tíminn hringrás. Menn koma
ekki einungis aftan að óvini sínum, heldur
sjálfum sér!
í Lokuðum dyrum Sartres sem Valtýr
Pétursson kunni vel að meta, menntaður
í umhverfí hugmynda hans og verka,
stendur þessi setning: Helvíti, það er ann-
að fólk. Um þessa setningu sagði Valtýr
í gamansömum tóni: Ég hef að minnsta
kosti sömu skoðun dagana áður en ég
opna nýja sýningu!
Eitt sinn þegar myndir voru skoðaðar
heima hjá Hallsteini virti Valtýr fyrir sér
nýja mynd eftir Kristján Davíðsson þar
sem litimir voru hrærðir saman á spjaldinu
og sagði: Ég er orðinn konservatív í saman-
burði við þetta!
Sagði hugsuðurinn og listamaðurinn og
að margra dómi áður fyrr hinn óvægni
talsmaður nýlistar og þeirra viðhorfa sem
afstraktlist er sprottin úr. Aðspurður sagði
hann þá einnig um gagnrýni sina: Maður
vinnur að því baki brotnu að gera sig óvin-
sælan!
Og nú er þessi eldhugi horfínn af sjónar-
sviðinu. Það er tómleiki í kringum okkur
á Morgunblaðinu. En við erum stolt af
Valtý og störfum hans. Þau hafa verið
nærandi framlag til íslenzkrar menningar
og list hans stendur fyrir sínu. En nú er
hann ósæranlegur eins og guðimir (Borg-
es).
Veður til að skapa
Veðurblíðan hefur valdið undraverðum
stakkaskiptum á náttúrunni á örskömmum
tíma. Haldist góða veðrið nú um helgina
eiga margir eftir að nota það til að hlú
að eigin garði og búa hann sem best und-
ir sumarið. Á þessum tíma árs fínnst okk-
ur það einhvem veginn í hlutarins eðli að
ágreiningi sé ýtt til hliðar og veðrið notað
til að skapa. Við tölum um „skammdegis-
mál“ og vísum þar til deilna, sem oft verða
ákafar og illskeyttar á dimmasta tíma
ársins. Það fylgir haustmánuðunum að
rífast um efnahags- og fjármál, þegar tek-
ist er á um fjárlög. Á vordögum fínnst
okkur það stinga í stúf við andrúmsloftið
að þrasað sé löngum stundum um gamal-
kunn viðfangsefni efnahagsmálanna. Ein-
mitt nú gengur ein slík bylgja þó yfír og
ekki ljóst hvað henni fylgir.
Þeir sem sinna blaðamennsku hitta oft
erlenda starfsbræður sem hingað koma
og ræða við þá um landsins gagn og nauð-
synjar. Finnst útlendingum gott að geta
leitað til starfsbræðra í því skyni að
glöggva sig á ýmsum grundvallaratriðum.
Viðtöl af þessu tagi eru stundum verulega
gagnleg fyrir heimamenn sjálfa, því að
glöggt er gestsaugað. Ef erlendi blaðamað-
urinn hefur áhuga á stjómmálum og efna-
hagsmálum, staldrar hann einkum við
tvennt um þessar mundir hér á landi: í
fyrsta lagi þá staðreynd að við glímum
við tekjuskiptingarvanda og efnahagserf-
iðleika, sem virðast vera að gera út af við
ríkisstjóm, þótt tölur OECD, Efnahags-
og framfarastofnunar Evrópu, sýni, að við
séum meðal best settu þjóða heims efna-
hagslega og göngum næst Bandaríkja-
mönnum í því efni. í öðm lagi er það fram-
gangur Kvennalistans í stjómmálunum.
Hvemig það megi vera að flokkur, sem
meini karlmönnum að fara í framboð, skuli
ná svo miklum árangri. Veltir blaðamaður-
inn því jafnvel fyrir sér, hvort slík mismun-
un yrði ekki talin stangast á við lög í
ýmsum lýðræðisríkjum.
Það er ekki nýlunda, að erlendir blaða-
menn sitji hér löngum stundum og ræði
um það, hvort ríkisstjóm muni lifa af
ágreining um efnahagsmál eða hvað það
sé sem veldur efnahagsvandanum. Hitt er
ekki heldur nýtt að blaðamenn frá útlönd-
um hafí áhuga á Kvennalistanum. Það sem
nú vekur spumingar er, hvað Kvennalist-
inn fái mikið fylgi í næstu kosningum og
hvað hann ætli að gera við þetta fylgi.
Hvort konumar trúi því til dæmis að stuðn-
ingur 20 til 30% íslendinga við þær dugi
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
til að leggja.niður bæði Varsjárbandalagið
og Atlantshafsbandalagið? Hvort það sé í
raun skoðun þeirra, að ekki sé unnt að
koma neinu viti á stjóra mála á íslandi
nema karlmönnum sé ýtt til hliðar, a.m.k.
meðan jafnvægis sé leitað í jafnréttismál-
um.
Fyrir þann sem um nokkurt skeið hefur
svarað spumingum erlendra blaðamanna
um ísland er Kvennalistinn að nokkm leyti
kominn í staðinn fyrir Alþýðubandalagið
sem óvissuþátturinn í íslenskum stjóm-
málum. Margt af því sem komið hefur frá
Kvennalistanum bendir til þess að hann
sé sá flokkur sem krefst þess að stærstu
skrefín verði stigin til vinstri. Enginn spyr
lengur um, hvað Alþýðubandalagið vilji í
hinu eða þessu málinu. Staða þess í skoð-
anakönnunum er á þann veg, að litið er á
það sem léttvægan smáflokk.
í því ástandi sem ríkir í stjómmálunum
á þessum vordögum, þegar veður er til
að skapa, er það hins vegar ekki stjómar-
andstaðan í hefðbundnum skilningi þess
orðs, sem veldur óvissu um framtíð ríkis-
stjómarinnar, heldur stjómarandstaðan
innan stjómarflokkanna sjálfra. Er það
nú farið að endurtaka sig æði oft að flokk-
amir séu ekki samstiga, þegar mikið er í
húfí.
Staða Sjálfstæðis-
flokksins
Þegar rætt er um stjómmál líðandi
stundar, er ekki unnt að líta fram hjá
þeirri staðreynd, að Sjálfstæðisflokkurinn
hefur orðið að víkja fyrir Kvennalistanum,
sem stærsti flokkurinn í skoðanakönnun-
um undanfarið. Á fundi í Sjálfstæðisfélag-
inu í Garðabæ fyrir nokkmm vikum gerði
Davíð Oddsson, borgarstjóri, stöðu Sjálf-
stæðisflokksins að umræðuefni og sagði
meðal annars:
„Sjálfstæðisflokkurinn kom skældur út
úr síðustu kosningum, þótt skoðanakann-
anir síðasta misserið fyrir þær hefðu verið
honum hagstæðar. Menn þekkja mál Al-
berts Guðmundssonar og hvemig samúð-
araldan, sem hann náði að efla upp leiddi
til flokksstofnunar og skolaði honum aftur
á þing með nokkra menn með sér. Nú
benda skoðanakannanir til þess að hans
ævintýri sé úti og Sjálfstæðisflokkurinn
geti þess vegna enn á ný litið á sig sem
óskiptan flokk. Þrátt fyrir þetta hefur
flokkurinn ekki náð sér fylgislega á strik
og er það ærið umhugsunarefni. Sumir
halda því fram, að ástæðan sé sú, að flokk-
urinn hafí fengið harðneslqulegri ímynd
en áður. Gjaman vitna menn þá til þess,
að á dögum Ólafs og Bjama hafí flokkur-
inn haft á sér mannúðlegt yfirbragð, verið
flokkur ^öldanSj en ekki fámenns hóps
peningamanna. Eg tel, að hér sé um mikla
einföldun á staðreyndum að ræða. Menn
þurfa ekki annað en að gera samanburð
á stefnumálum flokksins og þingmálum
hans þá og nú og lesa ræður forráða-
manna hans til að sjá hið gagnstæða.
Flokkurinn hleypur miklu fremur nú en
þá eftir dægurbólum ög því sem er álitið
vinsælt og er í raun tækifærissinnaðri nú
en áður og því er erfiðar en ella að greina
hann með jafnafgerandi hætti frá and-
stæðingaflokkunum en forðum tíð. Þeir
flokkar í næsta nágrenni við okkur í Evr-
ópu sem hafa höggvið mjög á klafa mið-
stýringar og ríkisafskipta standa allar at-
lögur af sér og hafa komið miðstýringar-
flokkunum í málefnalega vöm og haldið
þeim í þeirri vöm í áratug eða meir og
virðist ekkert lát á.
Margir stuðningsmanna Sjálfstæðis-
flokksins í gegnum tíðina hafa verið and-
snúnir sumum stefnumálum hans en séð
í gegnum fíngur við flokkinn. Þeir litu á
hann sem traustan bakhjarl, öryggisventil
í þjóðlífinu og tryggingu fyrir festu. Þetta
fólk þolir afar illa að heyra hveija fréttina
á fætur annarri um upphlaup og uppákom-
ur í þingflokki Sjálfstæðisflokksins og í
þeirri ríkisstjóm sem hann veitir forstöðu.
Margir „öraggir" kjósendur Sjálfstæðis-
flokksins hafa gegnum tíðina verið jafn
dagvissir og árvissir nöldurseggir í flokks-
ins garð, en hafa kosið hann vegna þess,
að þeir sáu hann sem ötulasta andstæðing
bolsévíka, kommúnista og hvers konar
rauðbleiks liðs, jafnframt því sem sumir
sáu í honum eina aflið sem andæfði árás-
um Framsóknarflokksins á þéttbýlið og
þær „afætur", sem það byggja.
Nú hafa allar þessar forsendur breyst
í hugum margra. Hveijum getur staðið
ógn af kommúnistum,-sem ekki era lengur
til nema í félagsbundnum einingum sér-
vitringa, og fólk sér fremur sem skemmti-
efni, en sem pólitíska skelfíngarboða. Ekki
þurfa menn því lengur að kjósa Sjálfstæð-
isflokkinn þess vegna . . . Alþýðuflokkur-
inn talar „vinstramegin við miðju“ en stað-
setur sig kirfilega hægramegin við hana
og laðar til sín fólk, sem áður hefur ramb-
að sjálfkrafa í réttarhólf Sjálfstæðisflokks-
ins. Jón Baldvin hefur reynst öflugri og
úthaldsbetri stjómmálaforingi en margir
spáðu honum í fyrstunni.“
Kvennalistinn vill
miðstýringu
í ræðu sinni í Garðabæ vék Davíð Odds-
son að Kvennalistanum og sagði meðal
annars:
„Kvennalistinn ógnar nú um stundir
flokkakerfínu. Hann gerir það að verkum
að flokkur sem býður sig fram sem skjól
fyrir alla sem era angraðir og pirraðir,
vonsviknir og villuráfandi, Borgaraflokk-
urinn, nær sér ekki á strik. Kvennalistinn
er þegar grannt er skoðað afturhaldssam-
asti vinstriflokkurinn, sem nú er í boði.
Hann skýlir sér á bak við margvísleg óræð
markmið, eins og það að ætla sér að bæta
hag kvenna í þjóðfélaginu. Flokkurinn
hefur náð ágætum árangri í skoðanakönn-
unum en engum í því að bæta hag kvenna.
Þvert á móti hefur þessi pólitíski listi ýtt
undir kenningar um að kvenfólk séu ein-
hver furðufyrirbæri, sem um gildi allt önn-
ur lögmál en aðrar mannverar. Auðvitað
er aðeins tímaspursmál hvenær slík kenn-
ingarsmíð deyr . . .
Þegar skoðað er hvemig stefna þessa
flokks hefur verið kynnt af fulltrúum hans
í atkvæðagreiðslum á þingi og í sveitar-
stjómum kemur glöggt i ljós, að hún er
gegnsýrð miðstýringaráráttu félagshyggj-
unnar. Hann er fjandsamlegur fijálsu at-
vinnulífí, fijálsri fjölmiðlun og flestum
nýjungum í þjóðlífinu. Flokkurinn er hald-
inn oftrú á hvers kyns eftirliti og reglu-
gerðarboðum hins opinbera. Umfram allt
er þessi flokkur sanntrúaður forsjár-
hyggjuflokkur, sem tortryggir sjálfsbjarg-
arviðleitni einstaklingsins og lýtur í niður-
stöðum sínum nær undantekningarlaust
lögmálum sósíalismans. Allt of lengi hefur
hann komist upp með að vera fortíðar-
laust fyrirbæri, sem óheimilt hefur verið
að skilgreina eftir viðurkenndum formúl-
um stjómvísindanna. Nýjustu skoðana-
kannanir benda til að hollt sé að pína þenn-
an flokk til að axla raunveralega ábyrgð,
sem myndi á fáum mánuðum, jafnvel vik-
um opinbera brotalamimar og þverstæð-
umar í flokknum."
„í því ástandi sem
ríkir í stjórnmál-
unumáþessum
vordögum, þegar
veður ertilað
skapa, er það hins
vegar ekki stjórn-
arandstaðan í
hefðbundnum
skilningi þess
orðs, sem veldur
óvissu um framtíð
ríkisstj órnarinn-
ar, heldur stjórn-
arandstaðan inn-
an stjórnarflokk-
anna sjálfra. Er
það nú farið að
endurtaka sig æði
oft að f lokkarnir
séu ekki sam-
stiga, þegar mikið
er í húfi.“