Morgunblaðið - 07.09.1988, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 7. SEPTEMBER 1988
21
Ávöxtun í hálfa öld
eftirJónÁ.
Gissurarson
Á miðöldum réðst kaþólsk kirkja
gegn vaxtatöku á þeim forsendum
að peningar tímguðust ekki svo sem
búfé.
Fyrir svo sem einni öld sneru
íslenskir klerkar þessu blaði við og
hvöttu landsmenn að leggja fé sitt
á vöxtu, enda Landsbanki Islands
— traustur banki, banki allra lands-
manna — risinn af grunni og því
ekki þörf á meðalgöngu okrara á
borð við „Kaupmanninn í Feneyj-
um“.
Prófessor Eiríkur Briem sannaði
með talnaspeki að allir íslendingar
gætu lifað kóngalífi af vöxtum ein-
„Vegna áhrifa þessara
merku klerka lagði ég
árið 1936 þrjátíu krón-
ur inn á slíka bók. í
amstri daganna
gleymdist hún en kom
svo óvænt í leitir eftir
rúma hálfa öld.“
um, hefði einhver forfeðra þeirra
lagt á vöxtu svo sem eina krónu á
dögum Krists. Séra Halldór Jónsson
á Reynivöllum tók upp merki Eiríks
Briems. Menn skyldu binda sparifé
sitt í einn áratug og ættu að honum
loknum dijúgan sjóð.
Landsbanki íslands greip hug-
mynd séra Halldórs opnum örmum
og stofnaði deild í þessu skyni.
Vextir skyldu nokkru hærri en af
öðru sparifé. Slíkt var þá nýlunda.
Umsvif jukust og deildarstjóri
var skipaður. Böm lögðu aura sína
í bók Halldórs en fækkuðu bíóferð-
um og minnkuðu sælglætiskaup.
Vegna áhrifa þessara merku
klerka lagði ég árið 1936 þijátíu
krónur inn á slíka bók. í amstri
daganna gleymdist hún en kom svo
óvænt í leitir eftir rúma hálfa öld.
Ég fór að rifja upp kaupgjald og
vöruverð 1936. Þetta mundi ég:
Kennarar í mínum launaflokki
fengu þijátíu krónur fyrir tíu stunda
kennslu. Flaska af Svartadauða
kostaði sjö krónur og fimmtíu aura
og hefði því dugað fyrir fjórum
slíkum. Hins vegar hefði það ekki
nægt fyrir fjórum dilkum, enda
meðalverð þeirra átta krónur. Tvær
krónur hefði því skort á til jafn-
Jón Á. Gissurarson
virðis.
Þótt fé mitt hefði legið skemur
á vöxtum en séra Eiríkur ráðgerði
og því engan veginn til framfærslu
öllum íslendingum, enda þeir nú
meir en helmingi fleiri en á hans
dögum, þá hafði það þó legið fimm-
faldan tíma sér Halldórs. Mín biði
því gildur sjóður í hinum trausta
banka.
Ástúðleg ung bankakona sinnti
erindum mínum með bros á vör.
Undrafljótt fann hún plögg mín og
tók að reikna til núvirðist inneign
mína. Gekk það snarlega, enda tól
hennar hraðvirk og nákvæm svo
engu skeikaði. Næsti féhirðir galt
mér svo að fullu. Sjóður minn
reyndist fjörutíu aurar.
„Þú illi þjónn" hreytti húsbóndinn
í þann sem láðst hafði að ávaxta
talentu þá sem honum var falin á
hendur en skilaði henni þó sjálfri í
fullu gildi. Mér er sem ég sjái hann
í mínum sporum í Landsbanka ís-
lands með þessa fjörutíu aura.
Höfundur er fyrrverandi skóla■
stjóri.
5.
I
s
i
x/CDrii niM'QQ
V£RCLD!N ’SS
INNAN VEGGJA OG UTAN
LAUGARDALSHÖLL
Komiö í Laugardalshöll,
sjáið líflega sýningu.
Fjölbreyttar sýningardeildir,
allskonartilboð í gangi.
Sjáið söngleikinn „Kötturinn
sem fer sínar eigin leíðir",
-sýndur alla daga.
Heimsækið litlu gæludýra-
sýningunaog Dvalarheimili
Ragnhildar og Jakobs.
Sjáið „Amerískadrauminn",
heimsækið Skemmtiland í
baksal.
Þetta er sýningar-
viðburður ársins.
Opið virka daga frá kl. 16-23. Um helgar frá kl. 13-23. Aðgöngumiðasölu hætt alla daga kl. 22.
1 lUlJC Ijí icj u
tué