Morgunblaðið - 08.11.1988, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. NÓVEMBER 1988
Minning:
Guðlaug Sigmundsdóttir
írá Gunnhildargerði
Fædd 19. apríl 1895
Dáin 26. október 1988
Eitt af því sem gefur lífínu gildi
eru góðir samferðamenn. Við getum
seint fullþakkað almættinu þá eins
og skyldi, ekki síst ef þeir eru í fjöl-
skyldunni eða í hópi náinna vina eða
samstarfsmanna.
I dag kveðjum við eina slíka ágæt-
is samferðakonu, Guðlaugu Sig-
mundsdóttur, sem andaðist á Borg-
arspítalanum 26. þ.m. eftir stutta en
erfíða sjúkdómslegu. Að lokinni
langri vegferð þessarar öldnu heið-
urskonu getum við sem eftir lifum
yljað okkur við margar dýrmætar
minningar sem hún skilun eftir sig
í hugum okkar, þó tilveran sé öllu
tómlegri eftir fráfall hennar.
Guðlaug var fædd 19. apríl 1895,
ein af tíu bömum hjónanna Guðrún-
ar Sigfúsdóttur, f. 5. sept., d. 8.
ágúst 1925 og Sigmundar Jónsonar,
t 4. ágúst 1852, d. 18. október 1925,
sem bjuggu f Gunnhildargerði í Hró-
arstungu 1882—1919. Guðlaug var
yngst af sex systmm, en þrír bræður
vom næstir á eftir henni í aldursröð,
en einn eldri bróðir hennar dó í frum-
bemsku. Þessi stóri mannvænlegi
bamahópur ólst upp í foreldrahúsum
og urðu þau öll nýtir þjóðfélags-
þegnar. Guðlaug er næstsíðasta
systkinið sem kveður þennan heim.
Eftir lifír Sigfús, yngsti bróðirinn.
Hann kveður nú ástfólgna systur
eftir langa og samtvinnaða vegferð.
Foreldrar Guðlaugar vom vel met-
in sæmdarhjón. Að þeim stóðu sterk-
ir austfírskir stofhar. Sigmundi vora
falin ýmis trúnaðarstörf sveitar
sinnar, því að hann þótti bæði „ráða-
góður og ráðasnar" eins og segir í
vísu sem um hann var kveðin. Hann
var atorkumaður, kjarkmikill og
harðduglegur líkt og faðir hans, Jón
Vigfússon sterki, sem bjó í Gunn-
hildargerði og sögur em af í Þjóðsög-
um Sigfúsar Sigfússonar. Guðrún
var fríðleikskona, vel verki farin,
greind, glaðsinna og góðsöm. Hún
var af Njarðvíkurætt sem einnig er
getið um í Þjóðsögum Sigfúsar Sig-
fússonar. Gunnhildargerðisheimilið
var mannmargt, oft milli 15-20
manns í heimili. Auk sinna eigin
bama ólu hjónin upp 4 fósturböm
að allmiklu leyti. Þó ekki væri auður
í búi á bemskuheimili Guðlaugar þá
var það annálað fyrir gestrisni og
greiðasemi og gjafmildi Guðrúnar
var mörgum fátæklingum kunn.
Systkinin vom alin upp við vinnu-
semi, en aðrir þættir uppeldisins
gleymdust ekki. Þeim var innrætt
trúrækni og aðrar góðar dyggðir. Á
þessum ámm var kennsluskylda ekki
lögboðin, en Gunnhildargerðishjón
vildu mennta böm sín eftir föngum,
búa þau undir lífíð og auka þroska
þeirra og víðsýni. Þau réðu sér heim-
iliskennara sem þau bám allan kostn-
að af sjálf og munu böm nágrann-
anna oft hafa notið góðs af.
Ur þessum frjóa jarðvegi íslenskr-
ar sveitamenningar eins og hann
gerðist bestur var Guðlaug komin.
Hún bar uppeldinu fagurt vitni alla
ævi. Hún hlaut í vöggugjöf marga
bestu kosti foreldranna og urðu þeir
henni notadijúgir á lífsleiðinni.
Þegar Guðlaug var 19 ára hieypti
hún heimdraganum og fór til
Reykjavíkur í nám við hússtjómar-
skóla Hólmfn'ðar Ámadóttur. Stuttu
eftir heimkomuna eða 28. október
1917 steig hún sitt gæfu- og örlaga-
spor er hún giftist Pétri Sigurðs-
syni, f. 8. jan. 1888 frá Hjartarstöð-
um í Eiðaþinghá. Hann var búfræð-
ingur frá Hvanneyri og hafði einnig
stundað nám í tvö ár við danskan
lýðháskóla. Fyrstu búskaparárin
bjuggu Guðlaug og Pétur á nokkmm
stöðum á Héraði, en fluttu síðar
búferlum að Vattamesi í Fáskrúðs-
firði og bjuggu þar góðu búi. Framan
af starfaði Pétur hjá Búnaðarsam-
bandi Austurlands og fékkst eitthvað
við bamakennslu á vetmm. Á herð-
um Guðlaugar hvíldi því meira upp-
eldi barnanna þeirra átta og annasöm
og erfið bústörf bændafólks þessara
tíma. En það var ekki að skapi Guð-
laugar að vorkenna sér eða víla fyrir
sér hlutina, svo í gegnum erfíða tíma
komst hún án þess að æðrast enda
var frænka mín einhver sú allra dug-
legasta kona sem ég hefí þekkt.
Böm þeirra hjóna em í aldursröð:
Sigriður hjúkmnarfræðingur, f.
18.8.1918, d. 8.3.1968, maðurhenn-
ar var Bjöm Guðfinnsson prófessor,
f. 21.6.1905, d. 27.11.1950; Sigrún
húsfrú, f. 13.3.1920, d. 19.4.1971,
hennar maður var Sigurður Þórðar-
son endurskoðandi, f. 19.8.1912, d.
12.12.1978; Inga Margrét húsfrú,
gift Benedikt Elíassyni Langholt sjó-
manni, f. 20.3.1920; Ragnhildur hús-
frú, f. 6.9.1922, gift Ásmundi Matt-
híassyni lögregluvarðstjóra, f.
30.7.1916; Einar byggingameistari;
f. 2.11.1923, kvæntur Sigríði Karls-
dóttur verslunarmanni, f.
24.11.1928; Rós húsfrú, f. 6.6.1925,
gift Magnúsi Jóhannessyni rennismið
f. 28.11.1922; Eysteinn flugvélstjóri,
f. 8.12.1926, d. 13.9.1970, kvæntur
Margréti Þorvaldsdóttur hjúkmnar-
fræðingi, f. 23.9.1928. Bryndís leik-
kona, f. 22.9.1928, gift Emi Eiríks-
syni loftsiglingafræðingi, f.
28.1.1928. Öll hafa böm þeirra hjóna
reynst nýtir og góðir menn og er
ættboginn út af Guðlaugu og Pétri
orðinn stór.
Árið 1933 bragðu þau búi og fluttu
til Reykjavíkur, trúlega vegna heilsu-
brests sem Pétur hafði kennt sér.
Segja má að heimili þeirra Guðlaug-
ar og Péturs í Reykjavík hafí verið
reist um þjóðbraut þvera. Frændur
og vinir að austan sem leið áttu til
Reylqavíkur vom aufúsugestir og
dvöldu jafnvel hjá þeim um lengri
eða skemmri tíma og nutu allskyns
fyrirgreiðslu hjá fjölskyldunni eins
og ekkert væri sjálfsagðara. Ekki
söfnuðu þau jarðneskum auði heldur
þeim sem mölur og ryð fá ei grandað.
Guðlaug var á undan sinni samtíð,
þar sem hún, sveitakona austan af
landi, stofnaði eigið fyrirtæki,
pijónastofu, fyrst á heimili sínu, en
flutti hana síðar á Tjarnargötu 3.
Hún rak pijónastofuna í mörg ár eða
meðan starfsgeta hennar leyfði. Ég
hygg að margir eldri Reykvíkingar
minnist ánægjulegra viðskipta við
hana. En ófáar vora pijónaflíkumar
sem hún gaf. Það má segja að hægri
hönd hennar hafí sjaldan vitað hvað
sú vinstri gerði. Guðlaug fór ekkj
varhluta af erfiðleikum í lífinu. í
febrúar 1948 brann heimili fjölskyld-
unnar á Bergstaðastræti 70 ásamt
öllum eignum. Samheldni og dugnað-
ur flölskyldunnar kom þá vel í ljós,
því að sama árið rétt fýrir jól flytja
þau í eigið hús, Úthlíð 13, sem þau
hófu byggingu á eftir bmnann. Guð-
laug missti mann sinn 24.2.1955
eftir erfíða baráttu við ólæknandi
sjúkdóm. Böm hennar þijú dóu á
miðjum aldri með stuttu millibili. En
Guðlaug var listakona á fleiri sviðum
en f pijónaskap. Hún kunni listina
að lifa og taka öllu sem að höndum
bar, gleðistundum jafnt sem sorgar-
stundum í lífínu, með jafnaðargeði
og reyndi ávallt að gera gott úr að-
stæðum líðandi stundar. Hún sagði
eitt sinn við mig þegar hún átti við
erfíðleika að stríða að það eina sem
hún bæði guð sér til handa væri að
beiskja og hatur næði aldrei að festa
rætur í sálu sinni. Þessi lífsreynda
kona var sannmenntuð í skóla lífsins
og stóðst með sóma þau próf sem
lögð vom fyrir hana. Guðlaug var
bæði skilnings- og kærleiksrík og
sóttu því bæði aldnir sem ungir eftir
félagsskap hennar, jafnvel eftir að
hún var orðin háöldmð. Um kyn-
slóðabil var vart að ræða í samskipt-
um hennar við yngra fólk. Má segja
að hún hafí óbeint verið ættmóðir
margra fleiri af yngri kynslóðinni en
þeirra sem vom út af henni í beinan
legg. Guðlaug var fríð kona og það
sópaði að henni hvar sem hún fór.
Hún var fróð og las mikið af allskon-
ar bókmenntum, en sneiddi hjá því
lesefni sem ofbeldi og aðrar verri
hvatir einkenndu. Hún hélt minni
sínu vel og oft var leitað til hennar
til að fá vitneskju um liðna tíð og
birt við hana viðtöl um gamla tímann.
Guðlaug var ákaflega ættrækin
kona, auk þess að fylgjast vel með
öllum sínum afkomendum þá hygg
ég að hún hafí fylgst með eða vitað
deili á allflestum afkomendum for-
eldra sinna, sem munu vera hátt á
þriðja hundrað. Hún var hag allra
þessara ættingja sinria mjög fyrir
brjósti og tók þátt í gleði þeirra og
sorgum.
Síðustu ár ævi sinnar dvaldist hún
á íjónustumiðstöð aldraðra við Dal-
braut. Þar var oft gestkvæmt og þó
frænka mín væri farin að heilsu fóm
gestir ríkari af hennar fundi, því hún
var gefandi í mörgum skilningi.
Guðlaug dó sátt við lífíð og til-
vemna og kveið ekki umskiptum,
enda átti hún góða heimvon. Ég
þakka henni af alhug fyrir samleiðina
og bið henni blessunar guðs á eilífð-
arvegu. Öllum aðstandendum votta
ég innilega samúð.
Guðrún Ingibjörg Jónsdóttir
Guðlaug Sigmundsdóttir, föður-
systir mín, hefur nú kvatt jarðlífið,
næstsíðust tíu systkina frá Gunn-
hildargerði í Hróarstungu. Langur
og viðburðaríkur starfsdagur er á
enda. I þakklæti fyrir góðsemi henn-
ar og hlýhug alla tíð í garð foreldra
minna, okkar bræðranna og Qöl-
skyldu minnar set ég þessi kveðjuorð
á blað.
Við Guðlaug ræddum síðast sam-
an á heimili hennar í nýliðnum ágúst-
mánuði. Á nítugasta og fjórða ald-
ursári var hún enn skýr og minnug
og gat sagt mér nýjar fréttir af niðj-
um sínum. Hún spurði einnig frétta,
hafði sama áhuga og áður á að fylgj-
ast með hvemig ættingjunum vegn-
aði. Hún veitti okkur feðgum kaffí
og meðlæti. Þótt dregið hefði vem-
lega úr líkamsþrótti hennar fannst
mér hún enn vera sjálfri sér lík. —
Svona mundi ég Laugu frænku í
Úthlíðinni frá því fyrsta, veitandi
gestum og gangandi, áhugasama um
gengi og heilsufar annarra. Hún
vann þá enn á pijónastofu sinni
heima, hraðvirk og eljusöm. Marga
pijónaflíkina gaf hún okkur bræðr-
um. Örlæti hennar var mikið og litla
áherslu lagði hún á veraldarauð til
handa sjálfri sér.
Heimsóknir Laugu frænku á heim-
ili foreldra minna settu mjög svip
sinn á uppvaxtarár mín. Mér fannst
engin bera íslenskan búning af meiri
reisn en þessi hávaxna og skömlega
kona. Mjög kært var alla tíð með
henni og föður mínum, hún leit fyrst
og fremst á hann sem litla bróður
sinn, en á þeim er tíu ára aldursmun-
ur. Móður minni var það mikils virði
hve vel Guðlaug tók henni strax og
þær mægðust. — Samræður syst-
kinanna vom kapítuli út.af fyrir sig.
Nærstaddir fluttust iðulega með
þeim í huganum frá Reykjavík aust-
ur á bóginn í mannlífið á Héraði á
fyrsta þriðjungi aldarinnar. Síðar
skráði faðir minn eftir systur sinni
nákvæma lýsingu á torfbænum í
Gunnhildargerði, sem þau ólust upp
í, ennfremur minningar um foreidr-
ana í niðjatal þeirra, sem út kom
árið 1985. Minningabrot Guðlaugar,
sem birt vom I ijóram heftum tíma-
ritsins „Heima er best“ fyrr á þessu
ári, gefa góða hugmynd um umræðu-
efni þeirra systkinanna og bera þess
einnig ótvírætt vitni hve stálminnug
Guðlaug var ennþá á tíræðisaldri.
Því fór samt fjarri að Guðlaug
væri föst í einhverri fortíðarhyggju,
það einkenndi hana einmitt hve já-
kvæðan skilning hún sýndi samtíma
sínum og lífsmáta ungs fólks. Hún
var gædd góðri skynsemi, en nokkuð
skoðanaföst. Sálarstyrkur hennar og
aðlögunarhæfni dugði henni vel í því
mótlæti og gagnvart þeim missi sem
hún varð oft að þola á lífsleiðinni. Á
erfíðum stundum veitti hún öðmm
iðulega af styrk sínum.
Guðlaug Sigmundsdóttir uppskar
sem hún sáði. Böm hennar, tengda-
böm og afkomendur þeirra virtu
hana sem mikla ættmóður og fyrir-
mynd í allri breytni. Þau studdu hana
síðan af alúð þegar hún þurfti þess
með. Fyrir það eiga þau skilið þakk-
læti frá okkur hinum.
Ég og fjölskylda mín sendum þeim
öllum samúðarkveðjur.
Sigmundur Sigfússon
t
Faðir okkar,
ÞÓRARINN VILHJÁLMSSON,
lést á Hrafnistu 5. nóvember.
Börnin.
t
VALGERÐUR HJÖRDÍS SIGURÐARDÓTTIR,
Álftahólum 2,
andaðist í Landspítalanum sunnudaginn 6. nóvember.
Guðlaugur Eyjólfsson,
Þorbjörg Guðlaugsdóttlr,
Ingólfur Guðlaugsson,
Sigurður Guðlaugsson, Magna Baldursdóttir,
Jón Gunnar Guðlaugsson, Lára Jónsdóttir,
Báröur Guðlaugsson, Guðný Einarsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir, afi og langafi,
GUÐMUNDUR SKÚLI BERGMANN BJÖRNSSON,
Gnoðarvogi 28,
Reykjavfk,
andaðist á heimili sínu lau^ardaginn 5. nóvember.
Fyrir hönd aðstandenda, ’•
Regina Bergmann.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir og sonur okkar,
EYJÓLFUR EINAR EYFELLS ÞÓRSSON
bifvólavirki,
Laugarnesvegi 83,
lést i Landakotsspítala föstudaginn 4. nóvember.
Ingibjörg Jóhannsdóttir,
Jóhann Eyjólfsson,
Þór Jóhannsson,
Elín R. Eyfells.
t
Maðurinn minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
HALLDÓR GÍSLASON
frá Langagerði,
Kirkjuvegi 14,
Selfossi,
lést á heimili sínu laugardaginn 5. nóvember.
Guðbjörg Jónsdóttlr,
Eygló Kristófersdóttir, Björn Sigurðsson,
Ester Halldórsdóttir, Steinar Karlsson,
Hrefna Halldórsdóttir, Ágúst Morthens
og barnabörn.
t
ANDRÉSÁRNASON
húsasmi'ðameistari,
Kirkjugerði 14, Vogum,
frá Vík f Mýrdal,
andaðist laugardaginn 5. nóvember sl. á gjörgæsludeild Borgar-
spítalans.
Halldóra Davfðsdóttir,
Arnbjörg Andrósdóttir,
Davfð K. Andrésson,
Elfnborg H. Andrésdóttir, Árni Jóhannsson,
Hannes B. Andrésson, Ingibjörg Jóna Baldursdóttir,
Guðmundur Andrésson, Guðrún Jónsdóttir
og barnabörn.
t
Eginkona mín og móðir okkar,
ÞORBJÖRG GUNNLAUGSDÓTTIR,
Hraunbæ 22,
Reykjavfk,
verður jarðsungin frá Árbæjarkirkju fimmtudaginn 10. nóvember
kl. 13.30.
Sigvaldi Sigurösson,
Sigurður Sigvaldason,
Gunnlaugur Sigvaldason,
Aðalbjörg Slgvaldadóttir,
Þorbjörn Sigvaldason.