Morgunblaðið - 18.11.1988, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. NÓVEMBER 1988
27
Fyrirhugaðar stj órnar skrárbr eytingar
í Sovétríkjunum:
Til að efla mið-
stýringuna og
Moskvuvaldið
- segja íbúar í Eystrasaltslöndunum
MIKIL ólga er nú í Eystrasaltsríkj unum og I fyrradag lýsti
eistneska þingið yfír fúllveldi ríkisins innan sovéska ríkjasam-
bandsins. Þá var einnig samþykkt, að eistneska stjórnarskráin
væri æðri þeirri sovésku. Búist er við, að Lettar og Litháar
fari að dæmi Eistlendinga og allar þjóðirnar þijár bera fyrir
sig mikla óánægju með fyrirhugaðar breytingar Míkhaíls Gor-
batsjovs Sovétleiðtoga á sljórnarskrá og kosningalöggjöf Sov-
étríkjanna.
Breytingamar, sem Gorbatsjov
ætlar að leggja fyrir Æðsta ráðið
29. þessa mánaðar, felast meðal
annars í því, að kosið verði til
nýs þings, svokallaðs fulltrúa-
þings, sem aftur á síðan að velja
menn í Æðsta ráðið. Til fulltrúa-
þingsins á að kjósa að þriðjungi
í einstökum kjördæmum, að þriðj-
ungi á landsvísu og þriðjunginn
velja ýmsar stofnanir á borð við
verkalýðsfélögin.
íbúar Eystrasaltslandanna eru
andvígir þessu nýja þingi og
benda á, að fulltrúar þeirra og
annarra einstakra Sovétlýðvelda
hefðu þar lítil áhrif. Þingið yrði
því í raun til að efla miðstjómar-
valdið og treysta ofurvald komm-
únistaflokksins og Rússa innan
Sovétríkjanna. Meðfylgjandi
breytingar á kosningalöggjöfinni
gera að vísu ráð fyrir, að fleiri
en einn geti boðið sig fram til
fulltrúaþingsins eða annarra
Júgóslavía:
Krefjast afsagn-
ar kommúnista-
í Kosovo
miðstjórn flokksins. Flokkurinn
vill með því mæta kröfúm ráða-
manna i stærsta lýðveldi Júgó-
slavíu, Serbíu, sem undanfarið
hafa krafíst hreinsana í komm-
únistaflokknum í Kosovo. í gær
gengu mörg þúsund Albanir um
götur höfúðborgar Kosovo og
sýndu leiðtogum kommúnista-
flokksins stuðning sinn.
Um 3000 albanskir námuverka-
menn gengu frá blýnámunum í
Titova Mitrovica, skammt frá höfuð-
borginni Pristina í Kosovo-héraði,
og sýndu leiðtogum kommúnista-
flokksins, sem sakaðir eru um að
draga taum albanska meirihlutans,
stuðning sinn. Á meðan fundaði
miðstjórn kommúnistaflokksins í
Kosovo fyrir luktum dyrum. Að
fundinum loknum skýrði Tanjug-
fréttastofan frá því að leiðtogi
flokksins, Kacusa Jasari, hefði verið
beðin um að draga sig í hlé.
I gær settu yfirvöld í Júgóslavíu
ofan í við leiðtoga Serbíu og Slóv-
eníu og sökuðu þá um að efna til
harðvítugustu deilna sem upp hafa
risið milli lýðveldanna. Tilefni deiln-
anna var yfirlýsing forseta Slóveníu,
Janez Stanovniks, á blaðamanna-
fundi í Washington 2. nóvember
síðastliðinn. Stanovnik sagði að
borgarastyrjöld vofði yfir í landinu
vegna efnahagsástandsins og stjórn-
málalegrar metnaðargirni Serba.
Leiðtogar Serba kröfðust þess að
Stanovnik yrði refsað.
Forsætisráð Júgóslavíu, sem full-
trúar lýðveldanna sex og tveggja
sjálfsstjómarhéraða eiga sæti í,
krafðist þess að sendiherra Júgó-
slavíu í Washington, Zivorad
Kovacevic, yrði kallaður heim og
hann krafinn skýringa á atburðinum.
leiðtoga
Belgrað. Reuter.
Kommúnistaflokkurinn í
Kosovo fór fram á það i gær við
Kacusa Jasari að hún drægi sig
í hlé sem leiðtogi flokksins en
héldi eftir sem áður sæti sínu í
sem Koskotas lagði á sínum tíma
fram frá fyrirtækinu um að hann
ætti 13,7 milljóni dala, fölsuð. Upp
komst að Koskotas hafði fjármagnað
fyrirtæki sitt með erlendum og inn-
lendum lánum. Mikið írafár greip um
sig meðal sparifláreiganda sem vildu
fá fé sitt úr banka Koskotas. Ríkis-
stjómin hljóp undir bagga til að
bjarga innistæðum þeirra en opinber
fyrirtæki sem geymdu fé sitt hjá
svikaranum urðu að sjá á eftir sjóð-
um sínuin.
Hótanir hrífa
Koskotas galt rauðan belg fyrir
gráan. Hann lét í það skína að hann
hefði lista í fómm sér með nöfnum
fimmtíu ráðherra og háttsettra
manna sem þegið hefðu mútur. Þetta
hreif. Koskotas gafst ráðrúm til að
selja bankann, dagblöðin og knatt-
spymufélagið. Eiginkonuna og fimm
böm þeirra hjóna sendi hann til
Sviss. Grísk dómsmálayfirvöld sýndu
óvenjulega miskunnsemi. Venjulega
er ákærðum gert að mæta fyrir rétti
tveimur sólarhringum eftir að þeim
hefur verið stefnt. Koskotas fékk 11
daga frest. Þrátt fyrir að flóttatilraun
lægi í loftinu var hann ekki hnepptur
í gæsluvarðahald.
Koskotas notaði svigrúmið sem
honum gafst og 5. nóvember hvarf
hann úr landi á snekkju sinni. Þá
fyrst gáfu yfirvöld út handtökuskip-
ráða, sem kosið er til, t.d. til sové-
tanna, en sá böggull fylgir
skammrifí, að allir verða fram-
bjóðendur að fá blessun komm-
únistaflokksins. Það er því heldur
ólíklegt, að fulltrúar þjóðfylking-
anna í Eystrasaltslöndunum og
annarra samtaka fái að bjóða
fram eins og þeir hugðust gera
í kosningum á vori komanda.
Að lokum má nefna eitt atriði
enn, sem íbúar Eystrasaltsland-
anna óttast kapnski meira en
margt annað. í tillögum Gor-
batsjovs um breytingar á stjórn-
arskránni er að fínna ákvæði, sem
heimilar Sovétstjóminni að lýsa
yfir „sérstakri stjómskipan“ í ein-
stökum Sovétlýðveldum. íbúar í
kommúnistaríkjunum hafa langa
reynslu af lagaákvæðum sem
þessu en öll eru þau sett til þess
eins að tryggja algert einræðis-
vald Sovétstjómarinnar og
kommúnistaflokksins.
Reuter
Flugslys íFrakklandi
Sjö manns fórust er lítil þota af Cessna-gerð hrapaði skömmu
eftir flugtak um 30 kílómetrum vestan við París í gær. Um borð
voru, auk flugmanns, sex fréttamenn er vestur-þýsku BMW-
bílaverksmiðjurnar höfðu boðið til Montlucon í Frakklandi til að
fylgjast með tilraunum með nýjan bíl verksmiðjunnar. Ekki er
kunnugt um orsök slyssins. Á myndinni sjást lögreglumenn kanna
flak þotunnar.
Bandarikin:
Tveir a%anskir
sendifiilltrúar
snúa ekki heim
TVEIR fúlltrúar afganskrar
sendineftidar, sem fór til New
York i siðustu viku ásamt Mo-
hanunad Hassan Sharq, forsætis-
ráðherra Afganistans, sneru ekki
heim með forsætisráðherranum
eins og ráð var gert fyrir, að sögn
ónefnds talsmanns Bandarikja-
stjórnar í gær.
Talsmaðurinn sagðist ekki geta
staðfest fregnir um að þeir hefðu
sótt um pólitískt hæli í Bandarikjun-
um né því hvort annar fulltrúinn sé
aðstoðarutanríkisráðherra Afganist-
ans. „Okkur skilst að tveir fulltrúar
úr föruneyti Sharqs hafi ekki snúið
heim með honum," sagði talsmaður-
inn í viðtali við Reuter.
embe