Morgunblaðið - 18.11.1988, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. NÓVEMBER 1988
ÁFERÐ
með
Kópal
Dýrótóni
Uvoulielcuii
öö stvrkíeiki
í haniat ki.
Veldu Kópal
med gljáa við hæfi.
SEVEN
Seas
VÍTAMÍN
DAGLEGA
GERIÐ GÆÐA
SAMANBURÐ
EPLAEDIK
+ 3
(Ö)t orenco
HEILDSÖLUDREIFING
Laugavegi 16, simi 24057.
Söffur úr hversdagslífínu:
í SKÚRIN GARYINNU
Ég tilheyri þeim Qölmenna
hópi fólks sem hefur gaman af
að fara út að borða einstaka
sinnum. Mér finnst yndislegt að
koma úr vetrarnepjunni inn í
hlýjan og notalegan veitinga-
staðinn, þar sem skuggar blóm-
anna flökta um í síbreytilegu
kertaljósinu og hlusta á þægi-
lega píanómúsik og skemmtileg-
an klið frá glöðu fólki. Ég veit
að allir sem fylla þennan hóp
með mér reyna eins og ég að
gera sér dagamun á þennan
hátt, jafnvel nú, þegar „tímarnir
eru erfiðir“ eins og sagt er. Um
daginn gerðist hins vegar atvik
sem sýndi mér „hina hliðina" á
veitingahúsum, ef svo má segja.
Það eru ekki margir sem koma
á slíka staði snemma morguns
þegar öll rómatíkin er dáin með
kertaljósunum, og maturinn,
sem var svo fallegur og girnileg-
ur á diskunum i gær er löngu
horfínn ofan í hina glöðu gesti
og að líkindum á hraðri leið
burtu frá þeim aftur. „Hinni
hliðinni" á veitingahúsamenn-
ingunni kynntist ég um daginn
vegna þess að ung vinkona mín,
sem vinnur fyrir sér með því
að skúra á veitingastað, bað mig
að hjálpa sér. Fyrir kemur að
hún verður lasin rétt eins og
annað fólk, en veitingastaðinn
verður að skúra daglega hvað
sem raular og tautar.
Einu sinni, ekki alls fyrir löngu,
þegar umrædd vinkona mín var
afleit af kvefi og höfuðverk bað
hún mig sem sagt að hjálpa sér
að skúra. Ég játti því og hún ók
mér á laugardagsmorgni niður í
bæ í hikstandi, köldum bíl sem æ
ofan í æ skrikaði til á morgunhrími
gatnanna. Hún lagði bílnum og tók
upp lyklakippuna og opnaði dymar
að veitingastaðnum. Þegar inn var
komið var loftið eilítið þungt eftir
gleðskap næturinnar og laufblöðin
á gólfunum sögðu til um að plönt-
unum líkaði ekki nema miðlungi
vel reykjarloftið frá gestunum. Við
fórum fyrst inn í eldhús og mér
krossbrá þegar ég sá hvað eldhús-
gólfið var með ólíkindum óhreint.
Vinkona mín tekur fram kúst og
byijar með döprum svip hins kvef-
aða að sópa saman ýmsu dóti sem
lent hafði á eldhúsgólfínu í hita
leiksins kvöldið áður. Ég fer úr
kápunni, bretti upp ermamar og
bíð eftir fyrirskipunum. Mér er
sagt að taka ryksuguna og ryk-
suga teppin. Eftir nokkra leit finn
ég gripinn og set hann allshugar
fegin í samband. Ryksugan fer af
stað með miklum hávaða en hún
er ekki að sama skapi dugleg að
sjúga í sig drasl eins og ryksugum
ber þó að gera. Við nánari að-
gæslu kemst ég að þeirri niður-
stöðu að hún sé hálf stífluð. Ég
basla við að losa stífluna og tekst
það eftir mikið vesen. Eftir það
stendur ekki á að hún sjúgi í sig
rykið, hins vegar er týnt eitt milli-
stykkið svo ég verð að ryksuga á
hnjánum. Þetta hefst þó og ég
gæti þess vandlega að tína burtu
glerbrot og langar stangir, sem
hafðar eru til að hræra í hanastél-
um, svo ryksugan stíflist ekki aft-
ur. Meðan ég ryksuga er vinkona
mín önnum kafin við að sópa sam-
an föllnum laufum og brotnum
glösum. Ryksugan er hins vegar
harla brokkgeng við mig og fer
að lokum að blása út úr sér ryki
í stað þess að sjúga það upp. Þá
kalla ég í vinkonu mína og býð
henni verkaskipti, held kannski að
henni gangi betur að ráða við ryk-
suguna. Ég fæ kústinn í hendurnar
og held áfram þar sem frá var
horfið, að sópa saman ýmsu rusli
á gólfinu. Þegar ég horfi á hin
föllnu lauf og glerbrotahrúguna
dettur mér í hug kvæði Davíðs:
Gekk ég um dagmál frá drykkju og leikj-
um
brotnum glösum og brunnum kveikjum
Gekk ég aleinn, en ánnar leiddi
meyna sem mig til mótsins seiddi.
Hver svo sem hefur seitt hvern
kvöldið áður, þá er eitt víst, eitt-
hvað hefur þetta fólk verið að
hugsa um annað en snyrtimennsk-
una. Svo mörg glös virðast vera í
brotahrúgunni að ég hallast að því
að það hljóti að kosta hnyskju að
endurnýja glasaforðann ef um-
gengnin um glertauið er venjulega
svipuð þessu. Kannski að Islend-
ingar séu enn eins og berserkimir
sem bitu í skjaldarrendurnar. Nú
er hins vegar lítið framboð af
skjaldarrendum en mikið framboð
af glösum, menn bíta kannski í
það sem nærtækast er þegar ber-
serksgangurinn kemur yfir þá. Sé
svo er kannski ekki að kynja þó
tannstönglar séu líka áberandi í
ruslahrúgunni. Mönnum finnst
kannski óþægilegt að ganga með
glerbrotin milli tannanna. Hvað
sem öðru líður þá eru Islendingar
greinilega komnir uppá lag með
að stanga vel úr tönnum sínum.
^ Þeir eru hins vegar ekki allir
snyrtilegir að sama skapi og kasta
því tannstönglunum óhikað á gólf-
ið. Margir samtíðarmenn mínir eru
augljóslega með tannholdsbólgu.
Það er auðséð af þeim blóðugu
tannstönglum sem eru þama í
bland við annað drasl. Hvað rauð-
astur er þó plasteyrnalokkur einn
sem orðið hefur viðskila við eig-
anda sinn og liggur í umkomuleysi
á gólfinu. Ég hugsa um fallvalt-
leika lífsins og set vesalings eyma-
lokkinn upp á borð, fæ mig ekki
til að henda honum með hinu drasl-
inu, sem ég tek upp með
fægiskúffu og set í rusladallinn.
Eftir viðureignina við ryksug-
una og kústinn tökum við vinkon-
umar stutta „pásu“ en ekki líður
að löngu þar til við sjúgum sultar-
dropana upp í nefið og höldum
áfram að úðra. Vinkonan sækir
vatn i stórt fat og fer að skúra,
en ég tek að mér að hreinsa kló-
settin. Það er ekki þrifalegt verk.
Einum gestanna hafði greinilega
orðið bumbult og ekki hitt alveg
beint í klósettið þegar hann kast-
aði upp. Ég þríf þetta möglunar-
laust en get ekki varist því að
hugsa fremur kuldalega til hins
magaveika gests. Eitt af klósettun-
um vili ekki lengur sinna sínu hlut-
verki eins og vera ber. Vatnskass-
inn hefur sagt af sér og það flýtur
heiðgulur vökvi neðst í klósettinu.
Ég sæki plastílát og fylli það af
vatni og klórvökva og helli þessu
niður í klósettið. Ég hef mikið fyr-
ir þessu, en um það leyti sem guli
vökvinn er horfinn á vit Atlants-
hafsins þá frétti ég að til stendur
að setja niður nýtt klósett seinna
sama dag.
Það stendur á endum að þegar
ég er búin að þrífa klósettin og
vinkona mín hefur lokið við að
skúra og endanlega búin að gefast
upp á ryksugunni, þá kemur eig-
andinn. Hann glaðhlakkalegur
mjög og býður okkur hressilega
góðan daginn. Vinkona mín hefur
lengi setið um að ná tali af eigand-
anum svo nú ber vel í veiði. Hún
beinir talinu tafarlaust að kaup-
gjaldsmálum, til stendur að hún
og vinkona hennar taki senn að
sér í sameiningu að skúra við-
bótahúsnæði. Hún talar um kjör
sín og þau kjör sem ræstingakonur
hafi á flestum stöðum, samkvæmt
samningum síns stéttarfélags. Eig-
andinn verður ókvæða við en segir
eitt ljóst, hann vilji ekki af neinum
félagasamtökum vita í sínu húsi.
Vinkonu minni, sem er ung og
óreynd, verður orðfall, en ég, sem
eldri og reyndari manneskja segi
alvarlega við manninn að einhvern
rétt hljóti stúlkumar að hafa, eftir
einhveijum reglum hljóti hann að
borga. Hann verður þungbrýnn við
svona derring í einni vesælli skúr-
ingakonu og segir: „I þessu hús
ræð ég öllu, hér hafa menn þann
rétt sem ég vil.“ Eftir þessa yfirlýs-
ingu skálmar hann burtu enda ljóst
að ekki dugar fyrir slíkan mann
að eyða alltof löngum tíma á tali
við óbreyttar vinnukindur. Það má
hann þó eiga að nokkru seinna sá
ég hann koma að máli við vinkonu
mína og biðja hana þess lengstra
orða að koma fljótlega að semja
um kaupið. Þá var hann svo hlýleg-
ur að helst gæti maður haldið að
innan undir hinum þykka skrápi
slægi hlýtt hjarta. Kannski að svo
sé.
Einhvers staðar segir að maður
komi manns í stað. Það rættist
þarna, þegar eigandinn yfirgefur
okkur þá drifur allt í einu að fólk
úr öllum áttum. Skyndilega er allt
orðið fullt af fólki á veitingastaðn-
um. Mikill handagangur verður
snýst þar hver um annan. Það
upplýsist að óvænt er von á stórum
hópi af fólki svo hafa verður hrað-
ar hendur til að undirbúa allt fyrir
gestakomuna. Andrúmsloft stað-
arins fer nú helst að líkjast því sem
ríkti í frægri kvikmynd eftir hinn
franska Tati. Við í skúringunum
drífum okkur að ljúka okkar störf-
um og koma svo áhöldum fyrir.
Okkur tekst þetta naumlega áður
en inn taka að streyma konur á
ýmsum aldri, sem allar eru þó
greinilega kunnugar og segja elsk-
an hver við aðra.
Ég fer í kápuna og vinkona mín
í peysu utanyfir sig og saman
þrömmum við niður óhreinan stig-
ann. Ekki hafði reynst unnt að
koma ryksugunni í samt lag svo
við gátum ekki lokið við að ryk-
suga. En hvað um það, gestimir
eru vonandi eins og flestir Islend-
ingar, horfa hátt og hugsa um sitt-
hvað mikilfenglegra en rusl sem
skúringakonur þrifa í nöturlegri
morgunskímunni, við undirleik
stuðlaga sem þulirnir á útvarps-
stöðvunum keppast við að kynna
með yfirdrifnum hressileika. Á
götunni fyrir utan er allt komið í
fullan gang, fólk og bílar á fart-
inni og brotnu glösin og óhreinu
klósettin blikna og verða að fjar-
lægri endurminningu, rétt eins og
þau kvöld sem ég hef setið á veit-
ingahúsum við kertaljós, blómailm
og ljúfa tónlist. Allt er eins og var
— og þó. Skyndilega býður mér í
grun að það verði aldrei neitt eins
og það var. Hætt er við að hér
eftir læðist að mér samkennd með
skúringakonunni þegar ég sé yfir-
lætisfulla gesti kasta frá sér glös-
um og tannstönglum, að ekki sé
talað um ef fyrir augu ber útælt
klósett og annað því um líkt. Á
leið inn í bílinn finn ég að hér eft-
ir mun hjarta mitt slá hlýtt til allra
skúringakvenna sem þrífa á gráum
morgnum damminn eftir sóðalega
næturhrafna. Ætli þeim sömu
hröfnum brygði ekki í brún ef eng-
inn þrifi eftir þá ósómann og vísast
vilja þeir ekki geraþað sjálfir, sem
þó væri réttast. Eg hugsa með
mér að ef eitthvert réttlæti ríki
hinu megin þá ættu allir sóðar að
vinna við ræstingar. En ég átta
mig um leið á því að lítil líkindi
eru til þess að mikið sé um gler-
brot og blóðuga tannstöngla á betri
staðnum. Og þó næturhrafnamir
séu kannski óskemmtilegir þá get
ég nú samt ómögulega fengið af
mér að óska þeim á verri staðinn
þar sem líkindi á slíkri umgengni
væru líklega meiri. Ég sé í hendi
mér að einfaldast væri að þeir
bættu ráð sitt og þá frómu ósk
ber ég fram i huganum um leið
og ég skelli aftur bílhurðinni og
bíllinn hrekkur í gang.
TEXTI: Guðrún Guðlaugsdóttir