Morgunblaðið - 24.02.1989, Síða 14

MORGUNBLAÐH) FÖSTUDAGUR 24. FEBRÚAR 1989
14
Hjónaminning:
Jónína Jóhanns-
dóttir og Steinn Egils
son — Þinghóli
Fædd 11. maí 1907
Dáin 12. febrúar 1989
Fæddur 19. nóvember 1905
Dáinn 29. apríl 1988
Ég var lítill sveitamaður í mér,
þegar ég fluttist tíu ára gamall með
foreldrum minum frá Húsavík að
Stórólfshvoli árið 1958. Égtók þess-
um búferlaflutningum 'með ákveðn-
um fyrirvara þótt gott orð færi af
sunnlenzkum byggðum á heimilinu
því ég sá ekki í fljótu bragði hvað
gæti komið í staðinn fyrir fótbolta-
völlinn og bryggjumar á Húsavík.
Ég man vel þann heiðríka júlídag,
þegar við keyrðum í fyrsta sinn aust-
ur fyrir Þjórsá. Rangárþing skartaði
sínu fegursta, Hekla á vinstri hönd,
Eyjafjöllin og Fljótshlíðin framundan
og þar upp af Þríhymingur en Vest-
mannaeyjar í hillingum fyrir landi
eins og oft verður á sólbjörtum sum-
ardegi. Brátt sást Hvolsfjallið vel
og fram undan þvi Bjallinn, læknis-
bústaðurinn og kirkjan á Stórólfs-
hvoli. Á næsta bæ, Þinghóli, sem
var aðeins steinsnar í burtu, ofar
og innar með fjallinu, bjuggu Steinn
Egilsson og Jónína Jóhannsdóttir
snotru búi með sonum sínum tveim,
Jóhanni og Eyþóri. Ekki leið á löngu
þar tii við Eyþór höfðum fundið
hvom annan og síðan leið varla sá
dagur næstu árin að við vinimir
stæðum ekki fyrir einhveiju bralli.
Það er skemmst frá því að segja að
ég sótti mikið í að vera á Þinghóli
og gerðist þar hálfgerður kostgang-
ari um nokkurra ára skeið ásamt
hundi mínum, Lappa, enda fengum
við þar báðir góðan viðurgjömingv
Ég held bara að uppáhald mitt þá
og lengstum síðan, flatbrauð með
hangikjöti, hafi nánast alltaf verið á
borðum hjá Jónu en sú fæða hafði
magnað aðdráttarafl á mig á þessum
árum. Svo reyndist einnig um marga
frændur mína og vini sem komust
í tæri við þessa brauðgerð og reyndu
ýmsir að ná samningum við Jónu
um bakstur þó ekki væri nema á
jólum. Á Þinghóli virtist ekkert eðli-
legra en að hinn sjálfskipaði kost-
gangari hcfði tekið sæti sitt við
matborðið en foreldrum mínum
fannst víst nóg um.
í sveitinni gafst okkur ungu
mönnunum kostur á nánum sam-
skiptum við dýr og jarðargróður.
Jaftiframt gafst betra tækifæri til
nánari samskipta við hina fullorðnu
heldur en oftast er f bæjum eða
borg. Með góðum stuðningi Jónu og
Steins stofnuðum við Eyþór félag
um ræktun grænmetis, sem við köll-
uðum Plantan hf. og lögðum inn í
kaupfélagið. Við stóðum fyrir virkj-
anaframkvæmdum upp við Skráp
þegar annað brýnna lá ekki fyrir.
Þegar gengið var til hinna daglegu
starfa fór ekki hjá því að hin margv-
íslegustu málefni bæri á góma og
urðu oft lífleg skoðanaskipti við hina
eldri. Þannig varð það sjálfgefíð að
jafnvel stráklingar færu á unga aldri
að hafa skoðanir á hinum ýmsu þjóð-
málum, mismunandi vel rökstuddar
að sjálfsögðu. Við fengum því að
fljóta með í jeppanum á framboðs-
fundi, sem oft voru hinir líflegustu
enda stóð til að reisa við atvinnulífíð
þá eins og oftar síðar. Ekki þurfti
að óttast að við værum hvattir til
öfganna með jafn sanngjaman ráð-
gjafa og varkáran í dómum sínum
um menn og málefni og Stein bónda
á Þinghóli. Þá var ekki stður þro-
skandi að spjalla við Jónu og hollt
var að kynnast heilbrigðum við-
horfum hennar til lífsins. Hún var
ákveðin í skoðunum en sanngjöm.
Hún gladdist innilega með vinum
sínum, þegar þeim vegnaði vel en
fann einnig sárt til með þeim ef
sorgin knúði dyra. Hún var mjög
áhugasöm og vel að sér um íslenzkt
mál og var alveg til hins síðasta að
svara spumingum íslenzkufræðinga
um orðtæki og málfar á Suðurlandi.
suufmmm
í TAKT VÍÐ TÍMANN
Viltu skara fram. úr á hörðum
vinnumarkaði?
Við bjóðum þér upp á hagnýta
kennslu í viðskipta- og tölvu-
greinum, ásamt því helsta sem
gerir þig að hæfum og dugandi
starfskrafti.
Þú getur valið um morgun- eftir-
miðdags- eða kvöld tíma, eftir því
sem þér hentar.
Að námskeiðinu loknu útskrifast
þú sem skrifstofutæknir.
Innritun og allar nánari upp-
lýsingar færðu í símum 68 75 90
og 68 67 90.
Steinvör Gísladóttir,
skrifstofumaður,
Mjólkursamsölunni:
„Námlð er yflrgripsmlkið og
hagnýtt og reyndlst mér vel.
Það hefur styrkt mig í sessi
og umfram allt var þetta
skemmtilegur tími í góðum
og samhentum hóp.“
Viö erum
viö símann til
kl. 22 í kvöld.
Tölvufræðslan
Borgartúni 28
Steinn og Jóna höfðu bæði gaman
af að ferðast og ég minnist ógley-
manlegra ferða með þeim upp á
Rangárvelli og upp í Þjórsárdal og
víðar um Suðurland. Ekki er síður
að minnast líflegra spilakvölda á
Þinghóli enda var spilamennskan
sameiginlegt áhugamál þeirra hjóna.
Jóna og Steinn brugðu búi 1963
og fluttust til Reykjavíkur. Þegar
ég kom í Menntaskólann í Reykjavík
næsta ár varð ég tíður gestur á
heimili þeirra. Mér var þá eins og
alltaf fyrr og síðar sýnd vinátta sem
aldrei bar skugga á. Steinn heilsaði
alltaf með þéttu handtaki og hlýjan
skein úr augum hans. Hann var
ekki margorður um fánýta hluti en
með afbrigðum hraustur og áreiðan-
legur maður og vinfastur. Þetta voru
í mínum huga þeir eiginleikar sem
einkenndu hann mest.
Steinn var þrekvaxinn og hraust-
menni lengst af ævinnar, en síðustu
árin átti hann í stríði við erfíðan
sjúkdóm, sem hann varð um síðir
að beygja sig fyrir. í veikindum
hans sýndi Jóna fádæma ósérhlífni
og dugnað sem gerði Steini fært að
dvelja á heimili sínu mun lengur en
nú er títt þegar erfíð veikindi koma
til. Hann lézt 29. apríl 1988. Jóna
missti mikils, þegar hennar tryggi
lífsförunautur skildi við. Hún tók því
samt með æðruleysi. Hún hafði alla
tíð verið við góða heilsu og tæpast
orðið misdægurt um ævina. Hún
varð bráðkvödd á heimili sínu þann
12. febrúar sl.
Útför Jónu verður gerð frá Stór-
ólfshvolskirkju í dag og þá eru þau
bæði heiðurshjónin komin heim í
orðsins fyllstu merkinu því kirkju-
garðurinn á Stórólfshvoli er alveg
við túnfótinn á Þinghóli. Þar er frið-
sælt og sér vítt um Suðurlandsundir-
lendið til þeirra blómlegu byggðar-
laga sem vinir þeirra og ættingjar
byggja.
Þegar ég kveð nú þessa fyrrum
granna og góðu vini hinztu kveðju
skal þeim báðum þakkað fyrir vin-
skap og tryggð í öll þessi ár i minn
garð og minna.
Jóhanni, Eyþóri og öðrum vanda-
mönnum sendi ég innilegar samúð-
arkveðjur.
Gestur Þorgeirsson
Það er skammt stórra höggva í
milli í fjölskyldunni okkar. Aðeins
eru um 9 mánuðir liðnir síðan
tengdafaðir minn lést eftir erfið veik-
indim þar til nú að tengdamóðir mín
andaðist 12. febrúar sl. Nú heyrist
ekki lengur tifíð í pijónunum hennar
í Hátúni 8, og ekki er lengur heitt
á könnunni. Steinn er þar ekki leng-
ur til að bjóða gesti velkomna í
bæinn og spyija frétta. En þetta er
gangur lífsins og við sem eftir erum
eigum ljúfar og kærar minningar
um þau sem alltaf voru tilbúin til
að leggja lið og hjálpa af einskærri
umhyggju og kærleik til sinna nán-
ustu.
Með fáum orðum langar mig að
minnast tengdamóður minnar,
Jónínu Jóhannsdóttur, sem í dag
verður jarðsungin frá Stórólfshvols-
kirkju í Hvolhreppi.
Jónína var fædd 11. maí 1907 að
Miðkrika í Hvolhreppi. Foreldrar
hennar voru Valgerður Guðmunds-
dóttir ættuð úr Hvolhreppi og Jó-
hann Pétur Þorkelsson, barnakenn-
ari úr Larideyjum og síðar bóndi í
MiAVrilrn nor >>arnakpr»r»an í
hreppi. Foreldrar Jónínu bjuggu í
Miðkrika frá árinu 1902 þar til Jó-
hann lést árið 1937. Valgerður bjó
áfram í Miðkrika með bömum sínum
þar til hún lést árið 1962. Þau Val-
gerður og Jóhann eignuðust sjö böm.
Af systkinunum frá Miðkrika em
nú fimm látin, þau Pálmi, Þorkell,
Sigurður og Elísabet auk Jónínu sem
hér er minnst. Eftir lifa Guðmundur
í Miðkríka og Valgerður búsett á
Selfossi.
Miðkrikaheimilið var að segja má
í þjóðbraut, á fyrri hluta aldarinnar
þegar samgöngum var öðm vísi hátt-
að en nú er. Það vom miklar gesta-
komur að Miðkrika og sagði Jónína
oft frá góðum heimsóknum vina og
venslamanna úr Landeyjum. Þaðan
átti húsbóndinn ættir sínar og við-
hélt góðum kunningsskap við það
frændfólk meðan hann lifði. Gest-
risni og greiðasemi var ávallt ein-
kennandi fyrir Miðkrikaheimilið. Svo
var einnig um heimilishald Jónínu
og Steins alla þeirra búskapartíð.
Þeim var umhugað um að veita og
láta gestum sínum líða vel.
Eins og til siðs var á þeim ámm
þá vann Jónína æskuheimilinu í Mið-
krika frá því hún gat lagt lið þar
til hún stoftiaði sitt eigið heimili með
þeim undantekningum þó að hún fór
í vist sem kallað var, mest að vetrart-
ímanum, bæði í Reykjavík og til
Vestmannaeyja.
Það urðu þáttaskil þegar Jónína
kynntist eiginmanni sínum, Steini
Egilssyni frá Stokkalæk á Rangár-
völlum. Þau gengu í hjónaband 18.
júní 1939 og höfðu því átt saman
nær 49 ár í hjónabandi þegar Steinn
lést 29. apríl á sl. ári. Þau hófu
búskap að Þinghóli I Hvolhreppi
sama ár og bjuggu þar til ársins
1963 en þá fluttu þau til Reykjavík-
ur og áttu þar heimili í Hátúni 8,
alla tíð sfðan.
Jónína og Steinn eignuðust tvo
syni, Jóhann Birki, fæddan 1940 og
Eyþór, fæddan 1947. Jóhann er
kvæntur Hildi Magnúsdóttur frá
Kirkjulækjarkoti í Fljótshlíð og eiga
þau þijá syni. Sambýliskona Eyþórs
er Sigrún Ingibergsdóttir frá
Drangsnesi.
Á ámnum að Þinghóli tók Jónfna
virkan þátt í starfí kvenfélagsins
Einingar í Hvolhreppi og minntist
hún þeirra starfa ávallt með hlýhug.
Hún var kirkjurækin og átti góðan
þátt í að hlynna að málum kirkjunn-
ar að Stórólfshvoli og sérstaklega
vann hún að fegrun kirkjugarðsins
sem er nánast í túnfætinum að Þing-
hóli. Garðrækt var henni hugleikin
og átti hún marga ánægjustund við
blóma- og tijárækt í Þinghóli. Eitt
áhugamála Jónínu var varðveisla
fomra muna og hafði hún ávallt
augun opin fyrir slíku og kom mörg-
um hlutnum til varðveislu hjá Þórði
Tómassyni í Byggðasafninu að
Skógum. Sömuleiðis hafði hún
ánægju af að fylgjast með íelsnsku
máli, skráði gömul heiti, munnmæli
og vann ýmsar upplýsingar fyrir
þjóðháttadeild Þjóðminjasafnsins.
Allt þetta vann hún sér til ánægju
fyrst og fremst og fáir vissu um
þessi áhugamál hennar. Enginn, sem
til þekkti, er þó í vafa um að heimil-
ið var hennar aðalvettvangur þar
sem hún hlynnti að sínum nánustu
með ást og móðurlegri umhyggju
alla tíð. Samheldni þeirra
Jónínu og Steins, var viðbn
erfiðum veikindum Steins síðustu
ár hans hjúkraði Jónína honum af
einstökum kærleika og ósérhlífni.
Eftir að Steinn lést var strengur
brostinn og tókst Jónínu ekki að
komast yfir þann mikla missi. Henni
var því tilhlökkun til vistaskiptanna
og treysti á endurfundi við eigimann
og horfna vini.
Við leiðarlok eru þökkuð öll árin
sem við áttum saman og það sem
hún gaf okkur og kenndi í góðri við-
kjmningu alla tíð. Söknuðurinn er
mikill en minningamar um þau góðu
hjón, Jónfnu og Stein, eru allar góð-
ar.
Tengdadóttir
hjóna.
Lífíð er fljótt í förum. Undrastutt
finnst mér liðið síðan ég hitti fyrst
heiðurshjónin Stein og Jónínu í Þing-
hól í Hvolhreppi, þó nær 40 ár Iiðin
hjá. Nú eru þau bæði horfin af heimi.
Starf mitt við að færa f heild minjar
gamallar bændamenningar hjá
Rangæingum og Vestur-Skaftfell-
intmm í bvaprtasafnifl í SlrAonim