Morgunblaðið - 27.04.1989, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B
94. tbl. 77. árg.
FIMMTUDAGUR 27. APRIL 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
NATO:
Norðmenn og
Danir styðja
V-Þjóðverja
Ríkisstjórnir Danmerkur og
Noregs hafa lýst yfir stuðningi
við afstöðu ríkissíjórnar Vestur-
Þyskalands til endumýjunar á
skammdrægum kjarnorkueld-
flaugum í Evrópu og viðræðna við
Sovétmenn um þær. Kom þetta
fram í breska útvarpinu BBC í
gærkvöldi.
Innan Atlantshafsbandalagsins er
ágreiningur um hvernig staðið skuli
að ákvörðunum um endurnýjun
skammdrægra kjamorkueldflauga
Bandaríkjanna í Evrópu. Vilja
Bandaríkjamenn og Bretar að flaug-
arnar verði endumýjaðar sem fyrst
og ekki verði rætt um málið við Sov-
étmenn fyrr en árangur hefur náðst
í öðram afvopnunarviðræðum. Vest-
ur-Þjóðveijar vilja hins vegar fresta
ákvörðun um endumýjunina eða að
minnsta kosti að teknar verði upp
viðræður við Sovétmenn um fækkun
skammdrægra flauga.
í gær skýrðu utanríkisráðherrar
Noregs og Danmerkur frá því að
þeir styddu sjónarmið Vestur-Þjóð-
veija í þessu máli. Það væri engin
goðgá að hefja viðræður við Sovét-
menn um þessa tegund vopna eins
og aðrar.
Reuter
Gegn fóstureyðingu
Hæstiréttur Bandaríkjanna tók í gær upp mál frá 1973 sem snýst
um það hvort takmarka beri mjög rétt kvenna til fóstureyðinga
eða jafiivel afnema hann með öllu. Verði úrskurði réttarins frá
1973 hnekkt yrði einstökum ríkjum Bandaríkjanna heimilt að
banna fóstureyðingar og skilgreina þær sem refsiverðan glæp.
Búist er við niðurstöðu í lok júní eða byijun júlí. Myndin var
tekin við byggingu Hæstaréttar í gær en þar voru andstæðingar
fóstureyðinga Qölmennir. -
Bandaríkin:
Horfur á hóflegum
hagvexti á árinu
Washing^ton. Reuter.
Hagvöxturinn í Bandaríkjunum var 5,5 prósent á fyrsta Qórð-
ungi þessa árs, miðað við 4,2 prósent á síðasta Qórðungi liðins
árs, og er þessi aukning aðallega rakin til þess að bandarískur
landbúnaður hefiir jafiiað sig eftir þurrkana í fyrra.
Ef landbúnaðurinn er undanskil-
inn minnkaði hagvöxturinn hins
vegar úr 3,5 prósentum á síðasta
fjórðungi liðins árs í 3 prósent
fyrstu þijá mánuðina í ár.
„Tölurnar yfir fyrsta ársfjórð-
unginn benda til þess að hagvöxt-
urinn hafi minnkað í öðrum grein-
um en landbúnaði og virðist helsta
ástæðan vera aukið aðhald Seðla-
bankans í peningamálum,“ sagði
Antonio Villamil, yfirhagfræðingur
bandaríska viðskiptaráðuneytisins.
Hann sagði ennfremur að einka-
neyslan hefði ekki aukist jafn mik-
ið og búist hefði verið við, dregið
hefði verið úr útgjöldum til vamar-
mála og samdráttur hefði verið í
íbúðarbyggingum. Þetta allt hefði
stuðlað að minnkandi hagvexti í
öðrum greinum en landbúnaði.
„Ekkert bendir til þess að sam-
dráttur verði á þessu ári,“ sagði
Villamil. Hann sagði að þvert á
móti væri útlit fyrir hóflegan hag-
vöxt á árinu.
Verg þjóðarframleiðsla jókst um
3,9 prósent í fyrra en varð minni
en ella hefði orðið vegna þurrkanna
síðastliðið sumar.
Nýjar upplýsingar um mannfallið í Tíflis:
Sovésku hermennirnir
urðu 100 manns að bana
Ættingjar hræddir við að skýra frá mannslátum af ótta við hefiidaraðgerðir
Tíflis.
NEFND, sem þingið í Georgíu
hefur skipað til að rannsaka ásak-
anir á hendur sovéskum hermönn-
um, heldur því fram að um hundr-
að manns hafi látist er hermenn-
imir brutu á bak aftur friðsamleg
mótmæli í Tíflis, höfúðborg Sovét-
lýðveldisins, 9. apríl. Hingað til
hefur talan 20 verið nefnd um
mannfall. Fréttamaður breska út-
varpsins BBC hafði þetta eftir
nefndarmönnum í gær, sem sögðu
einnig að ljóst væri að hermenn-
imir hefðu beitt taugagasi gegn
mótmælendunum. Sagði einn
nefndarmanna, að aðför hersins
að saklausu fólkinu væri glæpur
gegn mannkyni.
Fréttamaður BBC sem sendi frétt-
ir frá Tíflis í gær er fyrsti útvarps-
fréttamaðurinn sem ræðir við fólk í
borginni og við fulltrúa í hinni óháðu
nefnd, sem þingið í Georgíu fól að
rannsaka atburðina 9. apríl. Hann
sagði að erfitt væri fyrir nefndar-
menn að fá sjónarvotta eða skyld-
menni látinna og sjúkra til að lýsa
atburðunum eða skýra frá afleiðing-
um þeirra og dauðastríði nákominna
vegna ótta fólksins við herinn. Enn
væru líklega um þúsund manns á
sjúkrahúsum eða undir læknishendi
eftir að hafa orðið fyrir barsmíðum
eða gasárás hersins. Hernaðaryfir-
völd neita allri samvinnu við rann-
sóknarnefndina.
Um 3.000 manns efndu í gær til
mótmæla þar sem atburðurinn átti
sér stað til að krefjast þess að fimm
leiðtogar þjóðernissinna í Georgíu,
sem handteknir voru, yrðu látnir
lausir. Að sögn Aeuíers-fréttastof-
unnar voru þetta fyrstu mótmælin í
Tíflis síðan 9. apríi.
Íraklíj Batíashvílí, leiðtogi hreyf-
ingar sem berst fyrir aukinni sjálf-
stjórn Georgíu, stjórnaði mótmælun-
um í gær. Fólkið lagði blómsveiga á
torgið, þar sem taugagasinu var beitt
gegn fólki er baðst fyrir og söng
sálma, og krapu syrgjendur til að
minnast fómarlambanna. Hundruð
annarra Georgíumanna fylgdust með
athöfninni og lögreglumenn tóku of-
an húfur sínar í virðingarskyni við
þá látnu. Sjónarvottar hafa skýrt frá
því að lögreglumenn hafi reynt að
bjarga mótmælendum frá hermönn-
unum og orðið sjálfir fyrir árásum.
Hópur Georgíumanna hefur vakað
á torginu í minningu fórnarlambanna
síðan útgöngubanni var aflétt, fimm
dögum eftir atburðinn, og á vakan
að standa í 40 daga í samræmi við
georgískar hefðir.
Sjá „Ráðherra segir herinn
. . .“ á bls. 22 og forystugrein
á miðopnu.
Helsinki:
*
Osoneyð-
andi efiii
bönnuð?
Helsinki. Frá Tom Kankkonen,
fréttaritara Morgnnblaðsins.
MOSTAFA K. Tolba, fram-
kvæmdastjóri umhverfismála-
áætlunar Sameinuðu þjóð-
anna, segist vona, að á fiind-
unum í Finnlandi um ósonlag-
ið verði samþykkt algert bann
við framleiðslu og notkun ós-
oneyðandi efiia, klórflúrkol-
efiia eða freons. Kommúnista-
ríkin og vanþróaðar þjóðir
hafa enn sem komið er lítið
dregið úr þessarí efiianotkun
og bera fyrir sig efnahagsleg-
ar ástæður.
Freon eyðir ósonlaginu, sem
verndar jörðina fyrir útfjólublá-
um geislum, og þynning þess
veldur meðal annars auknu húð-
krabbameini og augnsjúkdómum
í mönnum. Hafa vísindamenn
uppgötvað gat á ósonlaginu yfir
báðum heimskautum.
í gær hófst í Helsinki embætt-
ismannaráðstefna um Vínar-
samþykktina um rannsóknir á
ósonlaginu og í næstu viku koma
umhverfismálaráðherrar margra
ríkja saman til að ræða um
Montreal-sáttmálann um minni
freonnotkun. Að honum standa
Evrópubandalagsrikin og 32 ríki
önnur. Er vonast til, að ráðstefn-
an samþykki algert bann við
framleiðslu og notkun freons frá
og með aldamótunum.
Þijú ár frá Tsjernobyl-slysinu:
Fréttir af lgamorku-
slysum takmarkaðar
Moslmi. Reuter.
SOVESK stjórnvöld hafa sett
nýjar reglur, sem takmarka
fréttiiflutning af slysum í kjarri-
orkuverum, þrátt fyrir vaxandi
gagm-ýni á þá leynd sem hvílt
hefur Á kjarnorkuiðnaðinum eft-
ir Tsjemobyl-slysið.
I gær vora þijú ár liðin síðan
Tsjernobyl-slysið, mesta kjarn-
orkuslys sögunnar, varð. Málgagn
sovésku stjómarinnar, Ízvestía
skýrði þá frá því að settar hefðu
verið nýjar reglur, sem banna fjöl-
miðlum að skýra frá vissum kjarn-
orkuslysum í smáatriðum. Reglurn-
ar ná til frétta af slysum sem valda
manntjóni, skemmdum á mann-
virkjum og umhverfísmengun sem
flokkast ekki undir „stórslys".
„Hversu lengi eiga hagsmunaaðil-
amir sjálfir að fá að skilgreina
takmörk g/asnost-stefnunnar?"
spyr blaðið. „Hvernig getum við
losnað við þær reglur sem banna
gagnrýni utanaðkomandi aðila á
vissum sviðum?" bætir bláðið við.
Reuter
Grænfriðungar minntust þess í gær að þrjú ár voru liðin frá
Tsjernobyl-slysinu í Sovétríkjunum með því að reisa minnismerki
við Hinkley Point-orkuverið í Vestur-Englandi. Áform eru um
að reisa kjarnakljúf við orkuverið.