Morgunblaðið - 12.05.1989, Blaðsíða 26
26
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. MAÍ 1989
■f
5 8
27
plnrgmmMaMlí
Otgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 80 kr. eintakið.
Arðsemi og aukið
verðgildi
Stuhdum tala stjómmálamenn
um vexti eins og þeir einir eða
bankar fyrir þeirra hönd eigi að
ákveða þá með handafli, eins og
komizt er að orði. Forstjóri SÍS tal-
aði um það í þrengingum sínum að
ekki væri unnt að leysa vandamál
auðhringsins með öðm en neikvæð-
um vöxtum. Þessi yfirlýsing kom
mörgum í opna skjöldu. Áratugum
saman tiðkuðust hér neikvæðir
vextir og peningar bmnnu upp á
verðbólgubáli. Þeir vom í raun
einskis virði. Allir höfðu eitt mark-
mið: að eiga allt nema peninga! Það
er því athyglisverðara að forstjóri
Sambandsins skuli tala með þessum
hætti um vaxtamái sem hann hefur
starfað lengur inrian frjáls markað-
ar vestur í Bandaríkjunum, þar sem
framboð og eftirspum ákvarða gildi
peninga, eða markaðurinn sjálfur,
enda er hann nógu stór þar vestra
til að samkeppni skili sér þótt hann
sé í minnsta lagi hér heima. Stjóm-
endur fyrirtækja geta ekki ætlazt
til þess að þeir geti rekið þau með
ódýmm peningum sem sparifjáreig-
endur afhenda þeim á silfurbakka.
Á síðustu ámm hefur verðgildi
peninga aukizt mjög á íslandi, enda
er afstaða manna til þeirra öðmvísi
nú en áður var. Þessi þróun er heil-
brigð. Hún hefur verið til góðs. Við
höfum lært að meta verðmæti.
Spamaður hefur skilað sér sem arð-
vænleg ávöxtun, þjóðarbúinu til
góðs, en einkum þeim sem áður
héldu að peningar hlytu að vera
einskis virði. Steinsteypa var áður
fyrr bæði alfa og omega þeirra sem
eitthvað höfðu aflögu. Sem betur
fer hefur þetta nú breytzt, þótt allir
séu sammála um að vextir mættu
lækka, svo að þeir sem eiga undir
högg að sækja vegna skulda geti
létt af sér byrðum. En þá má ekki
gleyma því að vextir hafa hækkað
í nágrannalöndum okkar þar sem
verðbólgan er miklu minni en hér
heima. Þar ræður samt ekki hand-
afl, heldur framboð og eftirspum.
Það er rangt af stjómmálamönnum,
þegar þeir halda að þeir geti ákvarð-
að vexti, eins og þeim sýnist. Fólk
finnur einfaldlega nýjar leiðir til
ávöxtunar, sem handaflið nær ekki
til.
Nú hafa raunvextir síðustu mán-
uðina almennt lækkað um 1-2 pró-
sent á íslenzkum fjármagnsmarkaði
og er ástæðan rakin til aukins fram-
boðs peninga í bankakerfinu og á
verðbréfamörkuðum. Samdráttur-
inn í efnahagslífinu hefur áreiðan-
lega hvað mest áhrif á þessa þróun,
þar sem fyrirtækin fara nú gætileg-
ar í sakimar en áður og lán em
tekin með meiri varkámi en verið
hefur. Samdrátturinn þarf ekki að
vera neikvæð þróun ef jafnvægi
næst á næstu misserum, því að of
mikil umsvif eru verðbólguhvetjandi
og óraunhæfar fjárfestingar setja
margt úr skorðum í þjóðfélaginu.
Annað óvissuatriði sem oft er
talað um, en erfitt er að henda reið-
ur á, er arðsemi menntunar. Verk-
föllin að undanfömu hafa leitt hug-
ann meir að henni en áður var.
Sumir hafa þann kæk að vera sífellt
að hnjóða í menntun, en aðrir gera
sér sem betur fer grein fyrir því,
að hún er undirstöðuatriði í baráttu
okkar fyrir aukinni velmegun, svo
að ekki sé nú talað um, hversu nauð-
synlegt það er að vinna betur en
áður úr hráefni okkar og afurðum,
auka verðgildi þeirra og gæði, en
gera ekki að mestu út á magn eins
og okkur hefur hætt til. Það er í
menntunina sem við eigum eftir að
sækja hagvöxt og heillaríka þróun.
Þeir sem við hana starfa vinna þjóð-
nytjastörf. Það vissu engir betur en
Fjölnismenn sem töluðu um ísland
sem farsældafrón og hagsælda móð-
ur. Þeir munu ekki sízt njóta góðs
af aukinni menntun sem starfa við
almenn launþegastörf í landinu,
hvort sem er til sjávar eða sveita.
Þannig haldast í hendur hags-
munir háskólamanna og almennings
í landinu.
Menn ættu að hafa þetta í huga
þegar þeir sífelldlega reyna að sá
óvild milli þessara stétta. Óvild með
handafli er ekkert geðfelldari en
annað handafl stjórnmálamanna.
í athyglisverðri grein eftir Guð-
mund Magnússon, prófessor, sem
birtist í síðasta hefti Vísbendingar,
Hagkvæmni í menntun — og skóla-
gjöld, vekur prófessorinn athygli á
þeim mikilsverðu staðreyndum sem
hér hafa verið gerðar að umtalsefni
og segir meðal annars: „Gerðar
hafa verið tilraunir til að reikna út
arðsemi menntunar eins og hverrar
annarrar fjárfestingar. Tölur frá
Bandaríkjunum gefa til kynna að
hvert námsár til viðbótar hækki
tekjur um 5-11%, þ.e. að arðsemin
sé svipuð og af öðrum fjárfesting-
um. Athuganir sem gerðar hafa
verið hér á landi benda hins vegar
til að arðsemin sé talsvert minni en
í Bandaríkjunum mælt í tekjum ein-
staklinganna. Þetta er áreiðanlega
mismunandi milli stétta en kemur
ekkert sérstaklega á óvart þegar
haft er í huga að hið opinbera er
eini verkkaupandinn á mörgum svið-
um.“
í fijálsu þjóðfélagi eru sem betur
fer margvíslegar leiðir til að auka
arðsemi og hagsæld einstaklinga og
þjóðarheildarinnar. Sparnað og
verðmikla peninga er hægt að nota
sem hvítan galdur til átaks og upp-
byggingar. Menntun í því skyni að
auka tekjur þjóðarinnar, auka verð-
gildi afurða hennar og bæta afkom-
una með gæðum sem eru mikilvæg-
ari en magn, er einn mikilvægasti
þáttur nútímaþjóðfélags. Og þótt
menntun auki engar tekjur, heldur
efli einungis anda okkar og arfleifð,
er hún samt einhver arðvænlegasta
fjárfesting sem menningarþjóðfélag
getur boðið þegnum sínum upp á.
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. MAÍ 1989
Járnblendið á Grundar-
tanga flytur út þekkingu
Helmingur hagnaðarins er afrakstur eigin hugvits
HELMING hagnaðar íslenska járnblendifélagsins á Grundartanga á
síðasta ári, eða 250-300 milljónir króna ber að þakka framlagi starfs-
manna fyrirtækisins á hugviti og vinnuframlagi, eins og Morgun-
blaðið hefur skýrt frá í baksíðufrétt og Qallað um í forystugrein.
Starfemennimir hafa á undanföraum fimm árum þróað nýjar að-
ferðir í rekstrinum sem gera það að verkum að framleiðslan er nú
25-30% meiri en upphaflega var áætlað. Þetta kemur fram í máli
Jóns Sigurðssonar forstjóra Járnblendisins en hann segir að af þess-
um sökum hafi siðustu 15.000 tonnin af 70.000 tonna heildarfram-
leiðslu verksmiðjunnar á síðasta ári verið nokkurskonar bónus og
meginuppistaðan í hinum mikla hagnaði.
Morgunblaðið heimsótti verk-
smiðjuna nýlega til að forvitnast
um þetta þróunarstarf sem átt hef-
ur sér stað í verksmiðjunni. Það er
nú svo langt á veg komið að byq'að
er að flytja þekkingu héðan til ann-
ara sambærilegra verksmiðja er-
lendis eins og fram kemur í máli
Jóris Sigurðssonar forstjóra ís-
lenska jámblendifélagsins.
„Frá því fyrir fimm árum síðan
hefur verið unnið að því á skipuleg-
an hátt að auka framleiðslugetu
verksmiðjunnar án þess að leggja
út í nýjar fjárfestingar á tækjabún-
aði og þetta starf er að skila sér í
auknum mæli nú,“ segir Jón Sig-
urðsson. „Markmiðið hefur verið að
bæta nýtingu ofnanna tveggja og
þess hráefnis sem við notum og
þannig fá meiri framleiðslu út úr
ofnunum en þeir voru upphaflega
gerðir fyrir.“
Upphaflega er verkefnið til kom-
ið að frumkvæði dr. Jóns Hálf-
danarsonar deildarstjóra en árang-
ur af þessu tagi vinnst að sjálf-
sögðu því aðeins að allir leggi sig
fram. Þess ber að geta hér að þótt
dr. Jón sé aðeins rúmlega fertugur
að aldri hefur hann nýlega verið
sæmdur gullmerki Verkfræðingafé-
lags fslands fyrir framlag sitt.
„Auk þessa höfum við staðið að
þróun á ýmsum tæknibúnaði sem
snýr að rekstrinum. Þar má nefna
sem dæmi ýmis mælingartæki eins
Jón Sigurðsson forstjóri íslenska
járnblendifélagsins.
og til rykmælinga. Slík tæki sýna
okkur hve góður reksturinn er á
ofnunum, því minna ryk því betri
nýting," segir Jón Sigurðsson.
„Þetta starf hefur verið unnið í
samvinnu við Raunvísindastofnun
Háskólans og eru þessi tæki tengd
við tölvusskjái þannig að við getum
fylgst með því sem er að gerast í
ofnunum eins og um fótboltaleik
væri að ræða. Við sjáum þegar við
skorum."
Tæki flutt út
Eitt dæmið um hugvit starfs-
manna er þegar farið að selja til
sambærilegra verksmiðja ytra. Það
er tæki sem kallast „töppunarskör-
ungur“ og hefur það hlutverk að
losa um sora í töppunargötum ofn-
anna. Sex slík tæki hafa verið seld
erlendis og fjallað hefur verið um
þau í erlendum fagtímaritum.
Sá sem hannað hefur skörunginn
er Jón Gunnlaugsson. Hann segir
að hann hafi byrjað að þróa tækið
á árinu 1985. Hafi svo vel tekist
til við frumhönnun að litlu þurfti
að breyta frá upphaflegum teikn-
ingum.
Áður en þetta tæki kom til þurftu
þrír menn að nota járnstöng til að
kroppa sorann úr gatinu. Var það
bæði seinleg, erfið og óþrifaleg
vinna. Tækið aftur á móti er þann-
ig uppbyggt að járnstöngin hvílir
milli samliggjandi hjóla. Hjólin eru
tengd vökvadælu sem knýr þau
áfram en þau færa stöngina fram
og til baka. Stór vökvaknúinn
strokkur lyftir tækinu upp og niður
og annar minni strokkur hallar
tækinu fram og til baka. Tækið
vinnur verk þriggja manna á mun
fljótari og öflugri hátt en það var
unnið áður.
Meðal þeirra verksmiðja ytra sem
fest hafa kaup á tækinu eru Salten
verksmiðjan í Norður-Noregi,
Thamshavn verksmiðjan í Þrænda-
lögum og Bjölvefoss verksmiðjan
við Harðangursrjörð en þær fram-
leiða allar kísiljám.
Fleiri markaðsvörur
Jón Sigurðsson segir að þeir séu
að þróa ýmis önnur tæki, bæði á
sviði vélbúnaðar og hugbúnaðar
sem þeir vonast til að verði mark-
aðsvömr hjá þeim í framtíðinni.
Tölvustýrt stjómkerfi verk-
smiðjunnar. Á vakt er Tómas
Sigurðsson.
þoli hitann séu vandfundin og hafi
verksmiðjan hingað til þurft að
flytja þau inn með æmum tilkostn-
aði. Um er að ræða dýr kolefni.
Þau verða fyrir miklum skemmdum
og rýma ört við notkun. Leif er
verkstjóri í hinu svokallaða „dag-
gengi“ sem hefur það verkefni að
annast viðhald hinna eldföstu efna.
í fyrrasumar fór hann að huga að
því hvemig draga mætti úr kostn-
aðinum við þetta verk með því að
framleiða hlífðarefnin á staðnum í
stað þess að flytja þau inn.
Leif segir að mikið falli til af
kvartzsalla við framleiðsluna og
notaði hann sallann sem uppistöð-
una í tilraunum sínum. Hann bland-
ar sallann svo ýmsum efnum, sem
hann vill ekki skýra frá hver em,
en útkoman er Steindalít efni sem
þolir betur hitann og ver kolefnis-
fóðringuna betur en hið innflutta.
Leif segir að hin heimatilbúna
framleiðsla spari verksmiðjunni
milljónir og nefnir hann sem dæmi
að flutt hafi verið inn 3-400 tonn
af eldföstum efnum til fóðringar á
ári og kosti tonnið 2000 krónur
norskar. Við það bætist sá sparnað-
ur að deiglumar endast betur en
áður.
„Það sem einkum gerir það að
verkum að árangur sem þessi næst
hér er að yfirmenn okkar hvetja
okkur, fremur en letja, til að stunda
Járnblendiverksmiðjan á Grundartanga.
Morgunblaðið/Sverrir
Annað svið sem þróunarstarf fer
fram á er síðan viðleitni til að draga
úr kostnaði við þau tæki sem hinn
bráðni málmur fer um 1700 gráðu
heitur. í þessu sambandi nefnir Jón
Sigurðsson efnið Steindalít, nýtt
keramikefni sem Leif Steindal, einn
verkstjóranna hefur þróað.
Leif Steindal vill að það komi
fyrst fram að nafngiftin á efninu
skrifist á kostnað dr. Jóns Hálf-
danarsonar. Þegar hinn bráðni
málmur kemur fyrst úr ofninum er
honum hellt í svokallaðar deiglur.
Þær verða að vera einangraðar með
efni sem þolir hinn mikla hita og
þar kemur Steindalít til sögunnar.
Jón Sigurðsson segir að efni sem
Leif Steindal, til hægri, sem þróað heftir Steind-
alít. Með honum á myndinni er aðstoðarverkstjóri
hans, Ómar Sigurðsson.
Jón Gunnlaugsson, til hægri, við „töppunarskör-
unginn“ sem hann hefúr hannað. Við hlið hans
stendur Jón Steingrímsson aðstoðarmaður for-
sljóra en hann var leiðsögumaður Morgunblaðsins
i heimsókninni.
þessar tilraunir okkar öfugt við það
sem gengur og gerist í Noregi,“
segir Leif Steindal. „Það að við
höfum svo frjálsar hendur sem raun
ber vitni stuðlar að þessum góða
árangri.“
Annað atriði sem Leif bendir á
í þessu sambandi er að hann getur
alltaf leitað til efna- og eðlisfræð-
inga verksmiðjunnar eftir aðstoð
og ábendingum og slík hópvinna
innan vinnustaðarins er ómetanleg
að hans áliti.
Steindalít er nú komið til kasta
Raunvísindastofnunnar Háskólans.
Þar eru tveir nemendur að vinna
að rannsóknum á því sem lokaverk-
efni í byggingaverkfræði. Þeir
kanna byggingaverkfræðilega eig-
inleika þess eins og styrk, varma-
leiðni og brotþoi til að fá fram
heppilegustu samsetningu í efni
sem gæti orðið grunnur að háhita-
þolnu byggingarefni.
Þessi tvö dæmi, „skörungur" og
Steindalít, eru aðeins hluti af mörg-
um dæmum sem gera rekstur verk-
smiðjunnar jafn arðbæran og raun
ber vitni en of langt mál væri að
telja þau öll upp. Innan verksmiðj-
unnar eru í gangi samningar við
starfsmenn um að allt sem verður
til á staðnum sé eign verksmiðjunn-
ar. Starfsmenn njóti hinsvegar góðs
af hugviti sínu, ef það leiðir til við-
skipta eða einkaleyfa og fái þá sinn
hlut.
Góðar horfur
Jón Sigurðsson er að vonum
ánægður með þann árangur sem
náðst hefur með þróunarstarfinu.
Hann segir að þeir hafi í upphafi
sótt alla sína tækni til Noregs en
nú séu þeir farnir að miðla þekk-
ingu til baka. Frá Noregi hafi kom-
ið menn á fundi hjá þeim til að
fylgjast með nýjungum. Þekkingin
sé farin að flæða í báðar áttir.
Horfur fyrir reksturinn á þessu
ári eru góðar hjá íslenska jám--
blendinu og búist er við að hagnað-
urinn verði ekki minni en hann var
í fyrra. Þetta fer hinsvegar nokkuð
eftir markaðsþróuninni á seinni-
hluta ársins. Teikn eru um að mark-
• aðsverð fari lækkandi á Banda-
ríkja-og Japansmarkaði, en á heild-
ina litið er vaxtarskeið í stálfram-
leiðslunni. Því hefur Jón ástæðu til
að vera bjartsýnn.
Skoðanakönnun Félagsvísindastofiiuiiar:
Sjálfstæðisflokkur held-
ur 77% kjósenda sinna
34% kjósenda Alþýðuflokks myndu kjósa hann aftur
Hvað myndu menn kjósa í alþingiskosningum nú?
— Reykjavík
Fjöldi Allir Kjósa nú IMóv. Kosning.
1988,% 1987,%
Alþýðuflokkur 27 7,8 11,1 9,8 16,0
Framsóknarflokkur 20 5,8 8,2 14,6 9,6
Sjálfstæðisflokkur 117 33,4 48,1 37,5 29,0
Alþýðubandalag 27 7,8 11,1 9,8 13,8
Kvennalisti 44 12,7 18,1 23,8 14,0
Borgaraflokkur 2 0,6 0,8 3,7 15,0
Flokkur mannsins 1 0,3 0,4 0,6 2,3
Frjálslyndir hægrim. 4 1,2 1,6 —
Þjóðarflokkur 1 0,3 0,4 — —
Myndi ekki kjósa 21 6,1
Skila auðu/ógildu 39 11,3
Neitaraðsvara 25 7,2
Veit ekki 18 5,2
Samtals 346 100% 100% 100% 100%
Sjálfetæðisflokknum helzt bezt
allra flokka á kjósendum sínum
frá því í síðustu þingkosningum,
ef marka má niðurstöður skoðana-
könnunar, sem Félagsvísinda-
stofiiun Háskólans gerði fyrir
Morgunblaðið 27. apríl til 2. maí
síðastliðinn. Af þeim, sem kusu
flokkinn í kosningunum 1987, ætla
77% að kjósa hann aftur. Þetta
hlutfall var 66% í sambærilegri
könnun Félagsvísindastolhunar í
nóvember 1988 og 64% samkvæmt
könnun í júní 1988, er flokkurinn
var i ríkisstjórn.
flokkurinn var í rikisstjórn.
Sjálfstæðisflokkurinn tekur einnig
kjósendur í meira mæli frá öðrum
flokkum en hinir flokkamir. Af þeim,
sem kusu Alþýðuflokkinn árið 1987
ætla 15% að kjósa Sjálfstæðisflokk-
inn, og af kjósendum Borgaraflokks
fyrir tveimur árum ætla 26% að kjósa
Sjálfstæðisflokkinn núna. Borgara-
flokksmenn, sem færzt höfðu yfír til
Sjálfstæðisflokksins, voru 13% í
könnuninni í júní 1988 og 19% í
nóvemberkönnuninni.
Aðeins 34% kjósenda Alþýðu-
flokks myndu kjósa hann aftur ef
efnt yrði til þingkosninga nú. Hins
vegar segjast 35% kjósenda flokksins
óákveðnir, ætla að skila auðu, ekki
kjósa, eða neita að svara. Þetta sama
hlutfall er 43% meðal Borgaraflokks-
kjósenda. Einungis 8% þeirra, sem
kusu Borgaraflokkinn síðast, myndu
nú kjósa Borgaraflokkinn eða Fijáls-
lynda hægrimenn. Hlutfall þeirra,
sem í könnuninni sögðust hafa kosið
Sjálfstæðisflokk 1987, er 6% hærra
en raunverulegt kjörfylgi flokksins í
kosningunum. Að sama skapi er hlut-
fall þeirra, sem segjast hafa kosið
Borgaraflokk, 6% lægra. Umsjónar-
menn könnunarinnar, þeir Stefán
Ólafsson og Ólafur Harðarson, telja
að hluti skýringarinnar geti verið að
einhveijir þeirra, sem hafa flutzt frá
Borgaraflokknum til Sjálfstæðis-
flokks segist hafa kosið Sjálfstæðis-
flokkinn 1987. í raun geti þannig
fleiri Borgaraflokksmenn hafa færzt
til Sjálfstæðisflokksins en komi fram
í könnuninni.
Af kjósendum Framsóknarflokks
segjast 59% ætla að kjósa flokkinn
aftur. Þetta hlutfall var 70% í nóvem-
ber og 66% í júní. Kvennalistinn held-
ur 50% kjósenda sinna frá 1987, en
Hvað myndu kjósendur þingflokkanna 1987 gera nú?
Kusu 1987
Kjósa nú: A B D G V S
Alþýðuflokk 34 4 1 3 4 4
Framsóknarflokk 6 59 1 3 3 —
Sjálfstæðisflokk 15 7 77 6 6 26
Alþýðubandalag 1 3 — 49 1 2
Kvennalista 5 4 2 12 50 9
Flokk mannsins 1 — — 1 — 2
Stefán Valgeirsson — — — 1 — —
Borgaraflokk 1 — — — — 4
Frjálsl. hægrimenn 1 — 0 — 1 4
Þjóðarflokk 1 — — — — 2
Myndi ekki kjósa 7 6 2 4 1 15
Skilaauðu/ógildu 13 6 5 3 6 17
Neitar að svara 3 3 1 4 7 —
Veit ekki 12 8 11 13 20 11
Samtals óreiknað 101% 100% 100% 100% 100% 99%
Fjöldi 118 155 261 95 70 46
Tafla, sem sýnir hvemig kjósendur hvers flokks árið 1987 myndu
kjósa nú. Rétt er að taka fram, að dálka töflunnar þarf að lesa lóð-
rétt. Þannig sést í dálki A, hvernig kjósendur Alþýðuflokksins hafa
dreifzt (34% kysu flokkinn aftur, 6% kysu Framsókn, 15% Sjálfetæðis-
flokk o.s.frv.), í dálki B hvað kjósendur Framsóknarflokks myndu
kjósa nú, og svo framvegis.
hlutfallið var 54% í nóvember og 87%
í júní. Kvennalisti tapar nú 6% kjós-
enda sinna til Sjálfstæðisflokks (5%
í nóvember), en einungis 1% til Al-
þýðubandalagsins (7% í nóvember).
Alþýðubandalag heldur í 49% kjós-
enda sinna (60% í nóvember, 42% í
júní). Flokkurinn tapar nú 6% kjós-
enda sinna til Sjálfstæðisflokksins,
miðað við engan í nóvember og 1%
í júní.
Mest óánægjufylgi hjá
sfjórnarandstöðuflokkun-
um
í könnun Félagsvísindastofnunar
voru þeir, sem gáfu upp flokk eða
lista sem þeir myndu kjósa nú, spurð-
ir eftirfarandi spurningar í beinu
framhaldi: „Hvort er ástæðan fyrir
þessu vali þínu frekar ánægja með
[nafn þess flokks eða lista sem svar-
andi hyggst kjósa] eða óánægja með
aðra?“ Ef heildarniðurstöður eru
teknar (sjá töflu) sést að 35% kjós-
enda telja ástæðuna fyrir vali sínu
ánægju með eigin flokk, 41% segja
ástæðuna óánægju með aðra og 23%
vildu ekki gera upp á milli þessara
kosta.
Svör kjósenda einstakra flokka eru
hins vegar býsna ólík, eins og sjá má
Ánægja með eigin flokk — óánægja með hina.
Kjósendahópar þingflokkanna.
Ánægja með Óánægja með
Kjósa Alþýðuflokk Júní'88 Nóv. '88 Maí’89 eigin flokk 55% 45% 48% með aðra 31% 32% 38% Bæði 14% 23% 14% Alls 100% 100% 100% Fjöldi 85 73 63
Framsóknarflokk Júní'88 45% 33% 22% 100% 139
Nóv. '88 62% 20% 18% 100% 164
Maí’89 47% 31% 22% 100% 120
Sjálfstæðisflokk Júní'88 39% 33% 28% 100% 218
Nóv. '88 36% 42% 22% 100% 219
Maí 89 33% 43% 24% 100% 279
Alþýðubandalag Júní’88 26% 60% 14% 100% 50
Nóv. '88 36% 45% 19% 100% 73
Maí’89 38% 34% 28% 100% 58
Kvennalisti Júní88 24% 48% 28% 100% 211
Nóv. '88 31% 47% 22% 100% 150
Maí '89 21% 44% 35% 100% 77
Allir svarendur Júní '88 36% 40% 24% 100% 744
Nóv. 88 42% 37% 21% 100% 712
Maí 89 35% 41% 23% 99% 630
í töflunni, þar sem hafðar eru til
samanburðar niðurstöður kannan-
anna í júní og nóvember á síðasta
ári. Hæst hlutfall óánægjufylgis er
hjá stjórnarandstöðuflokkunum.
Segjast 44% kjósenda Kvennalista
kjósa hann vegna óánægju með aðra
flokka, en 21% vegna þess að þeir
séu ánægðir með listann. 43% af
kjósendum Sjálfstæðisflokksins
kjósa hann vegna óánægju með aðra,
en 33% segjast ánægðir með flokk-
inn. í júní 1988, er flokkurinn var í
ríkisstjórn, sögðust 39% ánægð með
hann, en 33% völdu hann vegna
óánægju með aðra.
Hjá stjórnarflokkunum skiptast
kjósendurnir þannig að Alþýðuflokk-
inn kjósa 48% vegna ánægju með
hann, en 38% vegna óánægju með
aðra. Þetta er nokkuð svipað hlut-
fall og í fyrri könnunum. Framsókn-
arflokk kjósa 47% vegna ánægju með I
flokkinn (62% í nóvember), en 21%
vegna óánægju með aðra flokka.
Ánægja kjósenda Alþýðubandalags
með flokkinn virðist hafa aukizt, 38%
kjósenda hans segjast ánægðir með
hann, miðað við 26% í júní og 36%
í nóvember. I júníkönnuninni var
Alþýðubandalagið í stjómarand-
stöðu, og fékk þá 60% fylgisins vegna
óánægju með aðra flokka.
Fylgi við Framsóknarflokk
fer dvínandi á Reykjanesi
Morgunblaðið birti síðastliðinn
sunnudag niðurstöðutölur úr könnun
Félagsvísindastofnunar um kjörfylgi
stjómmálaflokkanna á landsvísu.
Þegar litið er á einstaka landshluta,
eru niðurstöður ekki eins áreiðanleg-
ar, þar sem skekkjumörk eru stærri.
Á landsvísu fengi Sjálfstæðisflokkur-
inn mest fylgi stjómmálaflokkanna,
41,8% þeirra svarenda sem afstöðu
tóku sögðust myndu kjósa flokkinn.
Er tekin eru einstök kjördæmi kemur
í ljós að í Reykjavík og Reykjanesi
fengi flokkurinn nærri helming at-
kvæða. í Reykjavik segjast 48,1%
þeirra, sem taka afstöðu, myndu
kjósa hann og 48,9% í Reykjanesi.
Þetta eru einnig kjördæmin, þar sem
mest óánægja er með ríkisstjórnina,
samkvæmt könnuninni.
í Reykjaneskjördæmi, kjördæmi
forsætisráðherra, fengi Framsóknar-
flokkurinn 12,9% atkvæða, en fékk
19,8% í síðustu kosningum og 21,3%
í könnun í nóvember. Alþýðubanda-
lagið fengi 7% nú, en fékk 11,7% í
Reykjanesi í kosningunum. Kjörfylgi
flokkanna í Reykjavík má sjá í töflu.