Morgunblaðið - 12.07.1989, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. JULI 1989
4

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 80 kr. eintakið.
Bóndi er
UUm það er ekki deilt að
íslenskur landbúnaður á við
mikla erfiðleika að stríða, ekki
síður en sjávarútvegurinn sem við
gerðum að umtalsefni hér á þess-
um stað í gær. Vandinn felst ekki
síst í opinberum afskiptum stjórn-
valda af málefnum bænda. Niður-
greiðslur eru eitt mikilvægasta
tæki stjórnmálamanna til þess að
hafa áhrif á störf og framleiðslu
bænda. Auknar niðurgreiðslur
leiða, að öðru óbreyttu, til aukinn-
ar neyslu landbúnaðarvara, og
öfugt. Jón Baldvin Hannibalsson,
utanríkisráðherra og formaður
Alþýðuflokksins, hefur oft bent á
nauðsyn þess að draga úr niður-
greiðslum. Og nýlega hélt hann
því fram að mjög erfitt væri fyrir
Alþýðuflokkinn að ná stefnumál-
um sínum fram í samvinnu við
Sjálfstæðisflokkinn í ríkisstjórn.
Hann telur mun líklegra að Al-
þýðuflokkurinn nái stefnu sinni
fram þegar fokkurinn er í ríkis-
stjórn með Framsóknarflokki og
Alþýðubandalagi.
Þorsteinn Pálsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, gerði þessi
ummæli Jóns Baldvins Hannibals-
sonar að umtalsefni í grein hér í
Morgunblaðinu síðastliðinn laug-
ardag og sagði meðal annars:
„Einn stærsti útgjaldaliður ríkis-
sjóðs vegna landbúnaðarfram-
leiðslu er niðurgreiðslur. Þegar
Sjálfstæðisflokkurinn tók við
stjórn ríkisfjármálanna árið 1983
voru niðurgreiðslur svo miklar að
þær námu hér um bil 5,5% af
heildarútgjöldum vísitöluíjöl-
skyidunnar. Þegar sjálfstæðis-
menn létu af stjórn fjármálaráðu-
neytisins fjórum árum síðar, vorið
1987, var búið að skera þessi út-
gjöld niður um %. Niðurgreiðslur
voru þá aðeins 1,7% af útgjöldum
vísitölufjölskyldunnar. Það svarar
til u.þ.b. 1,4% af útgjöldum í nýja
vísitölugrundvellinum sem tekinn
var í notkun fyrir einu ári.“
Formaður Sjálfstæðisflokksins
bendir ennfremur á að niður-
greiðslur hafi tvöfaldast frá 1987,
en á þeim tíma hafa Jón Baldvin
Hannibalsson og Ólafur Ragnar
Grímsson verið fjármálaráðherrar.
Og Þorsteinn Pálsson bætir við:
„Er þá ótalin mesta aukning á
öðrum uppbótum og styrkjum
bæði til landbúnaðar og sjávarút-
vegs sem um getur á einu ári og
núverandi ríkisstjórn hefur staðið
fyrir.“
Upplýsingar formanns Sjálf-
stæðisflokksins eru athyglisverðar
ekki síst þegar allar yfirlýsingar
Jóns Baldvins Hannibalssonar í
gegnum árin um landbúnáð eru
hafðar í huga.
Þeir miklu fjármunir sem renna
í gegnum opinbera og hálfopin-
bera sjóði til atvinnulífsins í formi
niðurgreiðslna, millifærslna og
styrkja koma hvorki atvinnulífinu
né neytendum að því gagni sem
bústólpi
að hefur verið stefnt, síður en
svo. Það er því brýnt að hér verði
breyting á. Morgunblaðið hefur
bent á nauðsyn nýsköpunar í land-
búnaði, sem taki mið af því að
losa bændur úr ijötrum hins opin-
bera og gera þeim kleift að njóta
eigin dugnaðar og atorku. Sem
fijálsastur landbúnaður er sam-
eiginlegt hagsmunamál bænda og
neytenda.
Bændur þyrftu ekki að óttast
samkeppni frá útlöndum ef rétt
væri á málum haldið. Fólk væri
t.a.m. áreiðanlega reiðubúið til að
greiða hærra verð fyrir innlendar
gæðavörur en innfluttan varning
sem fæstir vildu neyta. Þannig
væri t.a.m. einnig hægt að fá
ódýrari fisk innfluttan en við erum
vön, en hvaða íslendingur mundi
borða Norðursjávarfisk með glöðu
geði, svo dæmi sé tekið. íslenskar
landbúnaðarvörur standast fylli-
lega samanburð við erlendar í
gæðum, þannig er iambakjötið hið
besta í heiminum, þegar vel er
að verki staðið enda dregur það
dám af umhverfi sínu. En við
þurfum að fækka fénu þar sem
það á ekki heima og græða upp
landið. Það er ekki síst mikilvægt
hagsmunamál. Þá er fjölbreytni
mjólkurvara og gæði þeirra síst
minni en það sem best gerist með
öðrum þjóðum. Bændur geta verið
hreyknir af árangri sem þeir hafa
náð á mörgum sviðum og þá ekki
síst hvað gæði varðar. En þeir
geta, eins og allir, gert betur ekki
síst til að auka gæðin og koma í
veg fyrir ofbeit.
Bændur eru sjálfir framarlega
í flokki þeirra sem leita leiða út
úr þeim ógöngum sem Iandbúnað-
ur hefur ratað í. Þannig hefur
Morgunblaðið bent á nýjar, at-
hyglisverðar Ieiðir sem bændur í
Eyjafirði reyna nú og Félag skóg-
arbænda á Fljótsdalshéraði hefur
varpað fram þeirri ágætu hug-
mynd að styðja megi bændur í
því að heíja nytjaskógrækt. Morg-
unblaðið hefur áður bent á þessa
hugmynd en varað við því að sag-
an frá loðdýraræktinni endurtaki
sig. Bændurnir á Fljótsdalshéraði
benda á að það kosti um 7.000
krónur að flytja út afurð af hveiju
ærgildi. Þeir telja að þessa pen-
inga ætti að nota til að aðstoða
bændur við að hætta hefðbundn-
um búskap og helja nytjaskóg-
rækt, ef það hentar betur en nú-
verandi búskaparhættir. Þannig
gæti bóndi sem afsalar sér 100
ærgildum fengið 700 þúsund
krónur til uppbyggingar nýrra
búgreina.
Hugmyndir Fljótsdalsbænda
eru allrar athygli verðar, en leysa
þó ekki þann vanda sem land-
búnaður á við að stríða. En þær
sýna að bændur vilja ekki síður
en aðrir fara nýjar leiðir og eru
opnir fyrir nýjum hugmyndum.
Björgunarmenn við Bergvatnskvísl. Fremst á myndinni er Jeepster bifreiðin komin á land. Á vesturbakk:
36 klukkustunc
slysinu þar til h
UNG kona og þrjár telpur, fimm, sex og átta ára, létust eftir að jeppa-
bifreið, sem þær voru í, hvolfdi í Bergvatnskvísl austur af Hofsjökli
síðdegis á sunnudag. Tvær íjölskyldur voru þarna á ferð á tveimur
bílum. Komust tveir karlmenn og ein kona lífs af en hjálp barst á
þriðjudagsmorgun. Voru þau flutt til Akureyrar með þyrlu Landhelgis-
gæslunnar og eru á Fjórðungssjúkrahúsinu. Hjónin eru á gjörgæslu-
deild en ekki talin í lífshættu. Hinn maðurinn er á handlæknisdeild.
Tvenn hjón, önnur 28 og 26 ára
með 5 ára dóttur sína, og hin 41
og 33 ára með tvær dætur, 6 og 8
ára, komu að vesturbakka Berg-
vatnskvíslar undir kvöld á sunnu-
degi. Fólkið var á tveimur jeppabif-
reiðum, annari af Willy’s gerð og
hinni af gerðinni Jeepster og hafði
fylgt merktum vegarslóða að vaði
á kvíslinni.
Mikið vatnsveður hafði gengið
yfír hálendið og geysimikill vöxtur
var í ám. Yngri hjónin héldu áleiðis
austur yfir vaðið á Jeepster-bifreið-
inni, sem var betur útbúin en hin,
og voru telpurnar þijár einnig í
bílnum. í miðri ánni valt bifreiðin
undan straumnum og lenti á hvolfi.
Bar dóttur sína yfír
straumþunga ána
Formlegar yfirheyrslur lögreglu
yfir fólkinu fara ekki fram fyrr en
í dag. Eftir því sem Morgunblaðið
kemst næst komust hjónin og tvær
telpnanna út úr bílnum. Yngsta
telpan komst aldrei út úr bílnum
o g fannst lík hennar þegar björgun-
armenn náðu bílnum úr ánni.
■Maðurinn komst upp á bílinn og
kona hans mun hafa komist upp á
austurbakka árinnar. Eldri maður-
inn, sem beið með konu sinni á
vesturbakkanum, óð út í ána og
náði yngri dóttur sinni upp úr ánni
og tókst þrátt fyrir straumþungann
Skálinn við Laugafell. Fremst á m
ið flutti á staðinn. Hann hafði fl
fregnaði ekki af slysinu íyrr en j
skálann nokkru síðar.