Morgunblaðið - 22.08.1989, Qupperneq 2

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. ÁGÚST 1989
Göngur eldislaxa
aukast í laxveiðiár
60 af320 löxum úr Leirvogsá af eldisuppruna
SVO virðist sem göngur eldislaxa
í ár á Suðvesturlandi fari nú vax-
andi, en lítið varð vart við flökku-
laxa framan af sumri, en aftur á
móti var mikið magn af slíkum
fiski í ám í umræddum lands-
hluta í fyrra. Skúli Skarphéðins-
son veiðivörður við Leirvogsá
hefur tekið hreistursýni bæði þar
Tekinná 150 km
hraða á Reykja-
nesbrautinni
LÖGREGLAN í Keflavík stöðvaði
í gær ökumann sem samkvæmt
radarmælingu reyndist aka bif-
reið sinni á 150 kílómetra hraða
á Reykjanesbrautinni á móts við
Vatnsleysuströnd.
Ökumaðurinn sem var um þrítugt
var sviptur ökuleyfi á staðnum.
Samningar
við flugmenn
Arnarflugs
á lokastigi
og við Laxá í Kjós í sumar. Eldis-
laxar þekkjast margir úr vegna
uggaskemmda og sagði Skúli að
milli 50 og 60 af 320 veiddum
löxum í Leirvogsá hefðu verið
eldislaxar og allra síðustu daga
væri farið að bera á slíkum löxum
neðst í Laxá í Kjós og hann hefði
nú fúndið 10 slíka laxa, en í allt
hefði hann tekið hreistursýni af
um 500 löxum í Kjósinni.
Skúli sagði enn fremur, að gengd
eldislaxa færi nú eins og í fyrra
vaxandi er halla tæki sumri. Þetta
virtist ekki vera eins mikið magn
og í fyrra, en á móti kæmi, að miklu
minna virtist vera af náttúrulegum
laxi en þá. „Það er til dæmis mjög
lítið eða ekkert að ganga í Leir-
vogsá af hennar stofni, en menn
eru samt að fá upp í 3-4 eldislaxa
á degi hverjum. Framan af sumri
voru þeir yfirleitt mjög smáir, svona
um eitt pund, en upp á síðkastið
hafa þetta verið 3 til 5 punda fisk-
ar og sá stærsti rúm 8 pund. Þeir
hafa veiðst upp um allt. í Laxá er
þetta lítið enn sem komið er og
aðeins neðst í ánni. Þar hafa veiðst
stórir og fallegir eldislaxar, allt að
10 punda,“ sagði Skúli.
Það er Veiðimálastofnun sem
mun lesa úr hreistursýnum þeim
sem Skúli hefur tekið og verður það
gert i haust og vetur.
Morgunblaðiö/Arni bæberg
Meðlimir Sænsku akademíunnar eftir komuna í gær. Standandi, frá vinstri: Lars Forssell, leikrita-
höfúndur og skáld, Göran Malmqvist, prófessor í kínverskum fræðum, Erik Lönnroth, prófessor í
sagnfræði, Osten Sjöstrand, rithöftmdur, Per Olof Sundman, rithöfúndur, Sten Rudholm, hirðmar-
skálkur og lögfræðingur akademíunnar og Sture Allén, málfræðingur og fastaritari akademíunn-
ar. Siljandi eru frá vinstri: Gunnel Vallquist, bókmenntafræðingur, gagnrýnandi og þýðandi, Kjell
Espmark, bókmenntafræðingur og skáld og Knut Ahnlund, prófessor og þýðandi.
Sænska akademían á Islandi
TÍU meðlimir sænsku akademíunnar komu hingað til lands í gær
og munu þeir dveljast hér í sex daga. Erindið er að fræðast um
íslenska menningu og færa íslenskri málneftid gjöf í tileftii af 25
ára afinæli hennar nú í sumar. í dag sitja meðlimir akademíunn-
ar fræðslufund um islenskar bókmenntir á 19. öld í Norræna
húsinu, borgarstjórinn í Reykjavík, Davíð Oddsson, tekur á móti
þeim í Höfða og séra Þórir Stephensen, staðarhaldari, sýnir þeim
Viðey.
Tíu af átján meðlimum Sænsku
akademíunnar taka þátt í heim-
sókninni, en hún hefur aðeins einu
sinni áður farið úr iandi frá því
hún var stofnuð 1786. Á dagskrá
heimsóknarinnar eru meðal ann-
ars heimsóknir í Stofnun Árna
Magnússonar, íslenska málstöð,
Listasafn íslands, Viðey og Nor-
ræna húsið. Svíarnir verða gestir
Davíðs Oddssonar; borgarstjóra,
í Höfða og forseta Islands, Vigdís-
ar Finnbogadóttur, að Bessastöð-
um. Þeir heimsækja Halldór Lax-
ness að Gljúfrasteini, fara í Reyk-
holt og á Þingvelli, að Gullfossi
og Geysi og skoða söguslóðir
Njálu.

Kjarasamningar við flugmenn
Arnarflugs eru nú á lokastigi að
sögn Kristins Sigtryggssonar,
framkvæmdastjóra félagsins, og
verða þeir væntanlega bornir
upp fljótlega til samþykktar í
stjórn Arnarflugs og Félagi
íslenskra atvinnuflugmanna.
„Það verður væntanlega niður-
staða samninganna að vandamál
með flugtímann verður leyst með
svokölluðu punktakerfi, en ekki er
hægt að greina frá því í smáatriðum
á þessu stigi. Þá fela samningamir
í sér 11% launahækkun á samnings-
tímanum, sem er eitt ár, en þeir
munu gilda frá 15. maí síðastliðn-
um,“ sagði Kristinn.
Um síðustu mánaðamót var
nokkrum flugmönnum sagt upp
störfum hjá Arnarflugi ásamt öðra
starfsfólki, alls um 20 manns, en
að sögn Kristins hafa alltaf ein-
hverjir flugmenn Arnarflugs farið
til starfa erlendis yfir vetrarmánuð-
ina. Sagðist hann eiga von á að
átta flugmenn sem starfað hefðu
hjá Arnarflugi í sumar færu til
starfa erlendis í vetur.
Fjármálaráðherra leggur fram fjárlagatillögur í ríkissljórn;
Rætturn
lög næsta árs með halla
Virðisaukaskattur í tveimur þrepum — fjárlagaár frá 1. júní til 31. maí
Á AUKAFUNDI ríkisstjórnarinn-
ar um ríkisfjármálin, sem haldinn
var í gærmorgun, lagði Olafúr
Ragnar Grímsson (jármálaráð-
herra fram tillögur um rekstur
ríkissjóðs á næsta ári. Hann legg-
ur meðal annars til að virðisauka-
skattur verði í tveimur þrepum
og að fjárlagaárið verði frá 1. júní
til 31. maí í stað þess að fylgja
almanaksárinu. Þá fela tillögurn-
ar I sér að skattbyrði sem hlutfall
af þjóðarframleiðslu þyngist ekki.
Steingrímur Hermannsson forsæt-
isráðherra segir að rætt sé um
það í ríkisstjóminni að afgreiða
íjárlög næsta árs með halla.
„Það hefur ekki komið fram bein-
hörð tillaga um að íjárlög verði af-
greidd með halla. Auðvitað vildu
menn hafa þau hallalaus, en síðast-
liðinn áratug hefur í raun verið að
skapast meiri og meiri halli, þótt ein-
stök góðærisár hafi bilið næstum því

Veðurfars-
athuganir
íFossvogsdal
í miðjum Fossvogsdal hefúr
verið reist 20 metra hátt veð-
urathugunarmastur til könn-
unar á ákveðnum umhverfis-
þáttum vegna væntanlegrar
Fossvogsbrautar. Að sögn
Þórarins Hjaltasonar yfir-
verkfræðings hjá umferðar-
deild Gatnamálastjóra verður
fyrst og fremst um mælingu á
vindhraða og vindsteftiu að
ræða með tilliti til dreifingar
á mengun frá umferð. Veður-
athugunarmastrið er í eigu
Kópavogs og var áður stað-
sett við Engihjalla, en að sögn
Þórarins verður væntanlega
um að ræða samvinnu
Reykjavíkurborgar og Kópa-
vogs varðandi mælingarnar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
brúazt,“ sagði forsætisráðherra í
samtali við Morgunblaðið. „Nú er
samdráttur, sem dregur úr tekjum
ríkissjóðs og tekjum einstaklinga og
því er ekki raunhæft að hækka
skatta. Ég sé ekki að það náist að
jafna þennan halla á einu ári og hef
tjáð mig hlynntan því, _sem komið
hefur fram hjá Halldóri Ásgrímssyni
og Ólafi Ragnari Grímssyni að það
þurfí að jafna hann á lengri tíma.“
Steingrímur sagði að reynt yrði
að fjármagna hallann með innlendum
lántökum eins og hægt væri. „Það
verður þó reynt að minpka bilið, sem
blasir við núna eins og hægt verður
með alls konar niðurskurði og sparn-
aði í ríkisútgjöldum." Aðspurður um
niðurskurð sagði forsætisráðherra
að skorið yrði niður á nánast öllum
sviðum. Þá munu tillögur fjármála-
ráðherra einnig fela í sér að heimild-
ir til aukafjárveitinga verði afnumd-
ar, en þess í stað verði sérstök fjár-
hæð ætluð hveiju ráðuneyti á fjárlög-
um til óvissra útgjalda. Fram yfir
hana megi ekki fara nema með út-
gáfu fjáraukalaga frá Alþingi.
í tillögum fjármálaráðherra er
gert ráð fyrir að vanalegt hlutfall
virðisaukaskatts verði 25%, en ekki
22% eins og í núgildandi lögum, sem
taka eiga gildi um áramót. Hins veg-
ar verði kjöt, mjólk og fískur með
15% virðisaukaskatti.
Rökin fyrir því að fjárlagaárið
verði frá byijun júní til maíloka eru
þau, að Alþingi gefist með því betri
tími til að fjalla um íjárlagafrum-
varpið. Hingað til hefur þingið setið
á næturfundum rétt fyrir áramótin
við afgreiðslu framvarpsins, en hún
myndi nú færast yfir á vorþingið.
Verði tillagan um þetta samþykkt
gæti það haft í för með sér að næstu
fyárlög yrðu til sautján mánaða, eða
þá að samþykkt yrðu venjuleg fy'árlög
fyrir 1990 og önnur til fimm mánaða
af árinu 1991. Forsætisráðherra seg-
ir að þótt ekki sé búið að ræða tillög-
una í þingflokkunum, virðist hún
hafa mikinn stuðning.
Steingrímur Hermannsson segir
að Framsóknarflokkurinn sé hlynnt-
ur tveggja þrepa virðisaukaskatti og
hafi þingflokkurinn samþykkt að
standa að honum. Sömu sögu er að
segja um Alþýðubandalagið. í AI-
þýðuflokknum er hins vegar mikil
andstaða við tveggja þrepa virðis-
aukaskatt.
Hlutur sjúkl-
inga í lyfjum
er nú 19,5%
MEÐ núverandi greiðslufyrir-
komulagi lyfia á að vera tryggt
að sjúklingnr greiði ekki meira
en kr. 550, fyrir hverja lyljaávís-
un, er endist honum í 100 daga
eða skemur. Elli- og örorkulíf-
eyrisþegar greiða hinsvegar kr.
170 fyrir samsvarandi lyfiamagn.
Hlutdeild sjúklinga í lyfjakostnaði
var minnst 11% 1983 af heildarút-
gjöldum almannatrygginga fyrir
lyf frá því núverandi fyrirkomulag
var upp tekið, en er nú um 19.5%.
Lyfjaútgjöld almannatrygginga
vóru 544 m.kr. árið 1984 1.583 m.kr.
1988 á verðlagi hvors árs fyrir sig.
Ef lyfjakostnaður 1984 er mældur
með tölunni 100 verður mælitala
ársins 1988 291.
A sama tíma hafa útgjöld trygg-
inganna vegna lækna hækkað úr 194
m.kr. 1984 (100) í kr. 967 m.kr.
1988 (500).
Hlutfall sjúklinga í lyflakostnaði
var 20.1% 1986, 19.4 1987, 19.9%
1988ogvaríjúnimánuði sl. 19,5%.