Morgunblaðið - 03.10.1989, Blaðsíða 12

12
Heildarupphæð vinninga
30.09. var 4.590.118.
Enginn hafði 5 rétta, sem
var kr. 2.112.849.
Bónusvinninginn fengu 3
og fær hver kr. 122.334.
Fyrir 4 tölur réttar
fær hver kr. 8.672
og fyrir 3 réttar tölur
fær hver um sig kr. 494
Sölustaðir loka 15 mínútum fyrir út-
drátt í Sjónvarpinu.
Símí 685111.
Upplýsingasímsvari 681511.
Lukkulínan: 99 1002.
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUiR 3. OKTpBER 1989.
Tékkneskur prestur stundar sjálfsnám í íslensku:
„Málfræðin var alveg hræði-
lega erfíð og leiðinleg“
—segir Petr Dokladál sem fékk „Íslandsbakteríu“ á unga aldri
Hestur - um hest - frá hesti - til hests ... Flestir fullvaxta íslending-
ar kannast við þulur af þessu tagi frá skólaárunum og aðrar álíka
heillandi. Fáir geta hins vegar sagt að þeir hafi beinlínis notið
þess að læra íslenska málfræði og stafsetningu. Okkur þykir alltaf
forvitnilegt að heyra um fólk í framandi löndum sem fórnar frístund-
um sínum í að læra tunguna okkar, þrátt fyrir tyrfna málfræðina.
Einn slíkur var hér á ferð í sumar í boði Torfa Ólafssonar, for-
manns félags kaþólskra leikmanna. Islenskuneminn heitir Petr
Dokladál, er rúmlega fertugur að aldri og kaþólskur prestur í
heimalandi sínu, Tékkóslóvakíu. Arið 1982 hóf hann sjálfsnám í
islensku en ellefu ára gamall hafði hann fengið óslökkvandi áhuga
á öllu sem íslenskt er þegar hann sá danska fræðslukvikmynd um
landið. Við fengum Pétur, eins og við köllum hann hér, til að segja
frá náminu. Hann talar málið ótrúlega vel en ruglast stöku sinnum
í ríminu, t.d. þegar hann segir um kunningja sinn í prestastétt að
hann hafi verið „náttúruvísundur" (náttúruvísindamaður) áður en
hann hóf guðfræðinám. En gefúm nú Pétri orðið.
„Ég er fæddur í borginni Jesen-
ik á Mæri sem er eitt af þrem
héruðum Tékkóslóvakíu. Faðir
minn var efnaverkfræðingur en
móðir mín tungumálakennari,
kenndi þýsku og frönsku. Sjálfur
fékk ég mikinn áhuga á Norður-
löndunum þegar ég var lítill. Ég
sá danska fræðsiumynd um ísland
og varð heillaður; seinna fannst
mér lýsingar á auðnum hálendisins
minna mig á ljóð T.S. Eliots, „The
Waste Land.“ Fossar, jöklar, eld-
gos, skógleysið; þetta er allt saman
svo ótrúlegt og ólíkt því sem ég
þekki heima í Tékkóslóvakíu. I
myndinni var líka sagt frá lífi
fólksins, þ. á m. sýnd störf á litlum
sveitabæ. Annars er erfitt að út-
skýra hvers vegna maður fær
áhuga á einu landi fremur en ein-
hvetju öðru, hvað það er sem snert-
ir mann öðru fremur.
Danska myndin varð til þess að
ég skrifaði sendiráði íslands í Prag,
sem þá var þar í borg, til að kom-
ast í samband við íslensk börn.
Sendiráðsmenn létu bamablaðið
Æskuna hafa bréfið og ég eignað-
ist með hjálp blaðsins marga
pennavini á Islandi. Móðir mín
hjálpaði mér við að skrifa bréfin á
ensku.
Þegar ég síðar var að læra til
prests í Litomérice sýndi reglu-
bróðir mér kaþólskt tímarit á esp-
eranto og þar var birt heimilisfang
Torfa Olafssonar. Ég skrifaði
Torfa bréf á ensku en kryddaði
það líka með fáeinum íslenskum
orðum sem ég hafði smám saman
lært. Torfi hafði gaman af þessu
og skömmu seinna ákvað ég að
læra íslensku til fullnustu.
Erfið byrjun
Ég byijaði námið 1982 og not-
aði „Teach Yourself Icelandic"
ásamt fleiri kennslubókum sem
aðallega voru ætlaðar bömum,
með mjög einföldum textum:
„Hann heitir Pétur, ég heiti Jón.“
Seinna skrifaði ég Málaskólanum
Mími í Reykjavík og Einar Pálsson
skólastjóri sendi mér tvær mjög
góðar kennslubækur fyrir útlend-
inga, árið 1983 að mig minnir, og
þá hófst ég handa fyrir alvöm.
Fyrst í stað var þetta erfitt og ég
áttaði mig ekki á nokkrum sköpuð-
um hlut, skildi ekkert í málfræð-
inni. Allar þessar beygingar, þetta
var hræðilega erfitt og íeiðinlegt!
En ég fékk síðar vini mína á Is-
landi til að senda mér snældur
með mæltu máli; að mestu ieyti
var þetta efni sem tengdist kirkju-
og trúarlífi. Fólkið talaði hægt og
skýrt og auk þess hafði þetta þann
kost að ég þekkti auðvitað vel til
efnisins ef það var úr Biblíunni,
prestar að lesa guðspjöll og fleira
af því tagi.
Frá 1985 hef ég verið prestur
í Ostrava-umdæmi á Mæri, í bæn-
um Stará Béla. Ég reyni að grípa
í námsbækurnar og glósa þegar
ég hef tíma, reyndar hef ég þýtt
heilar bækur af íslensku á tékk-
nesku fyrir sjálfan mig til að áuka
orðaforðann. Hins vegar get ég
lítið æft mig í talmálinu, ég hef
engan til að tala við nema sjálfan
mig! Þegar Torfi kom í heim sókn
til mín á síðasta ári var hann fyrsti
Islendingurinn sem ég hitti augliti
til auglitis.
Það hefur ekki verið þýtt mikið
af íslenskum bókum á tékknesku.
Helena Kadeckova í Prag hefur
þó þýtt fáeinar en hún lærði á
sínum tíma íslensku við Háskóla
íslands. Hún hjálpaði mér að kom-
ast af stað í íslenskunáminu, gaf
mér góð ráð þegar ég var orðinn
óþolinmóður. Ef ég verð fyrir því
að skilja alls ekki setningu í
íslenskri bók eða blaði sendi ég
henni þann texta og hún þýðir
hann fyrir mig.
íslenskir vinir mínir hafa sept
mér dagblöð til Tékkóslóvakíu. Ég
á eintök af Morgunblaðinu þar sem
sagt er frá heimsókn páfa til ís-
lands og ýmsu sem tengdist henni.
Mig langar til að þýða eina grein-
ina á tékknesku, hún ijallar um
tengsl páfa og Islands. Stundum
hef ég reynt að lesa þungar bækur
á íslensku, t.d. bók eftir Halldór
Laxness sem heitir „Dagar hjá
múnkum," Torfi sendi mér hana.
Laxness er mjög snjall en erfiður,
notar skrítin orð, ég skil samt
nokkurn veginn hvað hann er að
segja. Verst er að ég hef ekki
nógu mikinn tíma til að lesa því
að preststörfin eru tímafrek. En
þessi stutta ferð mín hingað er
ómetanleg, það hefur tekist að
bæta úr margri vitleysunni hjá
mér þessa dagana. Ég veit samt
núna að ég get farið út í búð eða
á veitingastað á Islandi og gert
mig skiljanlegan við afgreiðslu-
fólkið, svo mikið kann ég þegar.
Maturinn er ágætur hérna.
Sjálfur er ég lítið fyrir mjólkurmat
en íslenska skyrið finnst mér samt
hreinasta krás, það er líka alltaf
gaman að kynnast nýstárlegum
mat og annars konar siðvenjum.
En auðvitað þyrfti ég að dveljast
hér lengur til að kynnast þjóðinni.
Hlustað á Bubba Morthens
Sjálfur hef ég mjög gaman af
músík, bæði klassík og poppi. Ég
á talsvert af íslenskum plötum,
líklega um tuttugu, eitthvað af
þjóðlögum og slíku en mest popp-
músík, m.a. plötur með Bubba
Morthens, Megasi, Spilverki þjóð-
anna, Grýlunum, Sykurmolunum,
líka Mezzoforte og Centaur sem
hefur gert margt athyglisvert í
blús. Mér skilst að tímaritið Smell-
Morgunblaðið/Sverrir
Petr Dokladál, prestur og
áhugamaður um ísland: „Ég á
... mest poppmúsík, m.a. plöt-
ur með Bubba Morthens, Meg-
asi, Spilverki þjóðanna, Grýlun-
um, Sykurmolunum, líka Mez-
zoforte og Centaur sem hefúr
gert margt athyglisvert í blús.“
ir sé hætt að koma út en það lét
ég senda mér og ég á Poppbókina
frá 1983 þar sem sagt er frá Bara-
flokknum á Akureyri, Utangarðs-
mönnum, Trúbroti og öllum hinum
hljómsveitunum. Auk þess reyni
ég að fylgjast svolítið með íslensk-
um íþróttamönnum. Heima á ég
myndband með öllum leikjum
íslenska handboltaliðsins á B-
heimsmeistaramótinu í Frakklandi
þar sem þeir sigruðu.
Ferðin til íslands núna er fyrsta
ferðalag mitt til Vesturlanda. Við
Torfi fórum fyrst til Stykkishólms
þar sem við heimsóttum Fransis-
cusarsystur á sjúkrahúsinu en
síðar fórum við til Akureyrar þar
sem nokkur börn Torfa búa og þau
tóku afar vel á móti okkur. Við
brugðum okkur til Mývatns þar
sem við skoðuðum stórkostlega
náttúruna; Dimmuborgir, Leir-
hnjúk, Kröfiu og fleiri staði. Við
komum einnig við á Húsavík þar
sem einn af pennavinum mínum á
heima. Áður höfðum við litið inn
hjá séra Kára Valssyni í Hrísey
en hann er fæddur í Tékkósló-
vakíu. Það vildi svo skemmtilega
til að hann átti 78 ára afmæli sama
dag. Hrísey er einstaklega fallegur
staður.
Öll þessi ferð til íslands verður
mér ógleymanleg, meira að segja
veðrið hefur verið mjög þægilegt
flesta dagana, og vonandi á ég
eftir að komast oftar hingað.“
Viðtal: Kristján Jónsson.
P0TTAR
PÖNNUR
úr smelltu steypujárni
frá ^ L.E CREUSET
FrönsK gæöavara:
Mjög auðvelt að hreinsa.
Hámarks nýting
á hitaorku.
Meimilis- og raftækjadeild
iLaugavegi 170-174 Slmi 695500
5 LITIR:
□ HVÍTT □ SVART □ QULT
□ LEIRBRÚNT □ RAUTT